POWSTAWANIE EUROPY OK. 400-1000, NAUKA, WIEDZA


Powstawanie Europy (ok. 400-1000)

Europa, rozumiana jako zespół państw (w przybliżeniu — istniejących współcześnie) połączonych wspólnym, grecko-rzymsko-chrześcijańskim dziedzictwem kulturowym, kształtowała się w I tysiącleciu n.e. i przez długie lata różniła się od Europy „geograficznej”. Jedynym stałym elementem mapy politycznej naszego kontynentu było w tym okresie cesarstwo wschodnio-bizantyńskie. Istotnym elementem „ograniczającym Europę”, pomniejszającym teren, który w czasach rzymskich obejmowała kultura śródziemnomorska, stała się ekspansja Arabów i podbój przez nich Półwyspu Pirenejskiego (711-718). „Powstawanie” Europy następowało etapami. Najpierw ukształtowały się państwa Europy Zachodniej, później kraje bałkańskie, Europy Środkowej i Północnej. Najważniejszymi procesami tego okresu okazały się: wędrówki ludów; chrystianizacja kolejnych plemion i terytoriów dokonywana przez misjonarzy uznających prymat patriarchy rzymskiego lub konstantynopolitańskiego; przekształcanie się państw plemiennych w monarchie patrymonialne oraz kształtowanie się stosunków feudalnych (lennych).

Skutkiem przekroczenia przez Germanów na początku V w. granicy Renu (402) stał się upadek cesarstwa rzymskiego (zachodniego) i powstanie plemiennych państw Wizygotów w Galii i w Hiszpanii (418), Swebów w Hiszpanii (411, w 586 podbite przez Wizygotów), Wandalów w Afryce (439), Burgundów w pd. Galii (443), Anglo-Sasów w Brytanii (ok. 450), Franków na terenach dzisiejszej Belgii i pn. Francji (486), Ostrogotów w Italii (493, w 568 podbite przez Longobardów). Kraje te nie utrzymały się długo: Wizygoci ulegli Arabom (711-714), Burgundowie i Longobardowie — Frankom (534, 774).

U progu IX w. w Europie Zachodniej znajdowało się już niewiele państw: królestwo Asturii stanowiące pozostałość kraju Wizygotów na Półwyspie Pirenejskim; królestwo Franków sięgające po Łabę, Panonię i ziemie Chorwatów (z Królestwem Italii, ale bez Bretanii); królestwa anglosaskie w Brytanii i terytoria zależne od Cesarstwa Bizantyńskiego na Półwyspie Apenińskim. Podział królestwa Franków w 843 zapoczątkował istnienie samodzielnego Królestwa Wschodniofrankijskiego (późniejszych Niemiec), a także wyodrębnienie dzielnicy, z której po latach pozostały samodzielne królestwa Burgundii (879) i Italii. We wszystkich tych państwach religią władców i ludu było chrześcijaństwo. Porozumienie z Kościołem pozwalało germańskim najeźdźcom-arianom ułożyć poprawne stosunki z katolicką ludnością byłego cesarstwa (na terenie Hiszpanii). Chrzest pogańskiego władcy Franków, Chlodwiga I 0x01 graphic
w 496, zapewniał mu — między innymi — wsparcie duchowieństwa w dziele organizacji państwa.

W pd.-wsch. części Europy, na Bałkanach, pierwsze państwo słowiańsko-bułgarskie powstało w 681. Kolejne organizacje państwowe, na ogół niesamodzielne politycznie, kształtowały się od VII w. Najwcześniej zjednoczyli się do walki z plemionami bawarskimi Słoweńcy (VII w.), nieco później — do walki z Frankami Chorwaci (pocz. IX w.), a także Serbowie, których ziemiami interesowały się Bułgaria i Bizancjum. Chrześcijaństwo Słowianie przyjmowali z rąk biskupów uznających zwierzchnictwo patriarchów Rzymu (Słoweńcy, Chorwaci) lub Konstantynopola (Bułgarzy, Serbowie).

W Europie Środkowej trwalsze organizacje plemienne powstawać zaczęły dopiero na przełomie VIII i IX w., w czasie walk terytorialnych na pograniczu słowiańsko-germańskim. Tworzyli je Obodrzyce, Wieleci, Stodoranie, Serbowie połabscy. Nie przekształciły się one jednak w państwa. Za pierwszy historyczny, samodzielny organizm polityczny w tej części Europy uznajemy dopiero państwo wielkomorawskie, istniejące od ok. 830 do 906. Obejmowało ono tereny dzisiejszych Czech i Słowacji, część Niemiec (nad Łabą), Polski (Śląsk i Małopolskę), wsch. Austrii i zach. Węgier. Wielka Morawa stała się polem rywalizacji duchownych niem., wprowadzających obrządek łaciński, i duchownych z Bizancjum, Konstantyna (Cyryla) i Metodego, ewangelizujących w języku słowiańskim. Państwo wielkomorawskie nie utrzymało się jednak. Jego miejsce zajęły na początku X w. królestwo czeskie i państwo przybyłych ze wschodu koczowników — Węgrów. W połowie X w. na terenach położonych na północ od Karpat i Sudetów pojawiło się państwo Polan. We wszystkich tych krajach w X w. wyznaniem państwowym stało się chrześcijaństwo w obrządku łacińskim.

Inaczej stało się na wschodzie. Słowiańskie państwo Rusi Kijowskiej, w którym władzę w końcu IX w. objęli normańscy Rurykowicze, w X w. przyjęło chrześcijaństwo z Konstantynopola. Kościelne wpływy bułgarskie przyniosły Rusi pismo i literaturę słowiańską, co w efekcie zaowocowało rozwojem kultury bliższej Bizancjum niż Rzymowi.

0x01 graphic

Zanim ukształtowały się państwa skandynawskie, przodkowie mieszkańców dzisiejszej Norwegii i Danii utworzyli na przełomie IX i X w. własne państwa poza Skandynawią: księstwo Normandii w pn. Francji, Danelag w Anglii i Islandię, a wodzowie szwedzkich Waregów w IX w. zasiedli na tronach Nowogrodu i Kijowa. W Skandynawii państwa norweskie i duńskie powstały nieco wcześniej (ok. 900) niż Szwecja (w końcu X w.). Wcześniej też przyjęły chrzest — w 2. poł. X w. Ich królowie walczyli ze sobą i wielokrotnie przejmowali zwierzchnią władzę nad ziemiami rywala. Władcy Szwecji stali się chrześcijanami na początku XI w.

U progu II tysiąclecia w Europie — poza wymienionymi wcześniej — znajdowały się również niezależne królestwa Szkocji (powstałe w 843), Nawarry (905) i Leonu (910), Państwo Kościelne podległe papieżowi (756) oraz Republika Wenecka rządzona przez dożę (810). Organizacji państwowej nie miały kraje leżące na peryferiach ówczesnego świata, zamieszkane zarówno przez chrześcijan (Irlandia), jak i przez pogan (słowiańskie tereny między dolną Odrą i dolną Łabą, ziemie ludów bałtyjskich).

Osobą, która wywarła największy wpływ na Europę 2. połowy I tysiąclecia, był niewątpliwie król Franków (od 768) i cesarz (800-814) Karol Wielki. Przyłączył on do swego państwa ziemie Sasów, Longobardów, Bawarów i część Półwyspu Pirenejskiego po rzekę Ebro. Narzucił zwierzchnictwo Słowianom połabskim. Jego zarządzenia dotyczące parafii zdecydowały o formach administracyjnych Kościoła 0x01 graphic
.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Powstawanie Europy 400 1000
POWSTANIE KOŚCIUSZKOWSKIE, NAUKA, WIEDZA
ROZBICIE GOSPODARCZE I RELIGIE EUROPY 1500-1600, NAUKA, WIEDZA
EUROPEJSKIE ŚREDNIOWIECZE 1000-1300, NAUKA, WIEDZA
MEZOZOICZNE NIESPODZIANKI, NAUKA, WIEDZA
Długi wstęp, NAUKA, WIEDZA, Bazy danych
WIRUS OPRYSZCZKI NIEBEZPIECZNY W PÓŹNEJ CIĄŻY, NAUKA, WIEDZA
PLANETY SIĘ BRONIĄ, NAUKA, WIEDZA
EFEKT GREJPFRUTA WYJAŚNIONY, NAUKA, WIEDZA
SPOSÓB NA KRWIOPIJCĘ, NAUKA, WIEDZA
SPEKTROFOTOMETRYCZNE OZNACZENIE ŻELAZA W POSTACI TIOCYJANIANU ŻELAZA, NAUKA, WIEDZA
ASTRONAUTÓW OCALIŁ DŁUGOPIS, NAUKA, WIEDZA
DIALOG I SPOTKANIE JAKO MECHANIZMY KSZTAŁTOWANIA WARTOŚCI, NAUKA, WIEDZA
LUDZKA WYJĄTKOWOŚĆ, NAUKA, WIEDZA
ELEMENTY KATALIZY, NAUKA, WIEDZA
POWRÓT LODOWCÓW, NAUKA, WIEDZA
KLONOWANIE, NAUKA, WIEDZA
SPRAWNY SAMOCHÓD ALE CZY SPRAWNY KIEROWCA, NAUKA, WIEDZA
PAMIĘĆ NA ŻYCZENIE, NAUKA, WIEDZA

więcej podobnych podstron