Oparzenia – odmrożenia – ukąszenia żmii – użądlenia

Jak postępować?

Andrea Kowalska

Oparzenie

Oparzenie (łac. combustio) – uszkodzenie skóry i w zależności od stopni oparzenia także głębiej położonych tkanek lub narządów wskutek działania ciepła, żrących substancji chemicznych (stałych, płynnych, gazowych), prądu elektrycznego, promieni słonecznych – UV, promieniowania (RTG, UV i innych ekstremalnych czynników promiennych). Przy rozległych oparzeniach ogólnoustrojowy wstrząs może doprowadzić do zgonu.

Rodzaje oparzeń

Oparzenie chemiczne

Oparzenie chemiczne - Spowodowane jest przez kontakt ze stężonymi kwasami, zasadami lub pewnymi związkami organicznymi (np. fenolami), które mogą występować nie tylko w postaci płynnej ale również stałej lub gazowej.

Oparzenia termiczne 

Oparzenie termiczne – spowodowane jest przez wysoką temperaturę. Powstaje w wyniku bezpośredniego kontaktu z płomieniami, gorącymi płynami, gazami lub gorącą powierzchnią.

Oparzenie radiacyjne

  Oparzenie radiacyjne - jest wynikiem działania promieniowania np. słonecznego lub radioaktywnego. Może objawić się bezpośrednio po napromieniowaniu lub z opóźnieniem.

Oparzenia elektryczne 

Oparzenie elektryczne – powstaje w wyniku przepływu prądu elektrycznego przez ciało. Źródłem prądu może być domowa lub przemysłowa instalacja elektryczna, piorun lub nagromadzenie bardzo dużego ładunku statycznego.

Oparzenie I stopnia

I stopień – powierzchowne.

Przyczyna: wybuch płomienia, krótkie działanie gorącego płynu, krótki kontakt z gorącymi ciałami stałymi, oparzenie słoneczne.

Wygląd powierzchni: sucha, bez pęcherzy lub z niewielkim obrzękiem.

Kolor: rumień.
Ból: silny.

Oparzenie II stopnia

II stopień – niepełnej grubości skóry.

Przyczyna: bezpośredni kontakt z płomieniem, kontakt z gorącymi płynami i ciałami stałymi, oparzenia chemiczne.

Wygląd powierzchni: pęcherze.

Kolor: różowo-biały, czerwono-wiśniowy.

Ból: silny.

Oparzenie III stopnia

III stopień – pełnej grubości skóry.

Przyczyna: płomień, płonące ubranie, kontakt z gorącymi płynami i ciałami stałymi.

Wygląd powierzchni: sucha, twardy strup.

Kolor: biały, woskowy, ciemny lub występuje czarny strup.

Ból: słaby lub bezbolesność.

Oparzenie IV stopnia

IV stopień – dotyczy głębszych struktur.

Przyczyna: długotrwały kontakt z płomieniem, oparzenie elektryczne.

Wygląd powierzchni: jak w III stopniu, dodatkowo mogą być widoczne ścięgna, mięśnie, kości.

Kolor: jak w III stopniu.

Ból: jak w III stopniu. Czasami nie wyróżnia się oparzeń IV stopnia i wszystkie oparzenia tego typu zalicza się do oparzeń III stopnia.

Postępowanie w przypadku oparzenia

1. Schłodzić poparzony fragment ciała strumieniem wody o temp.20*C lub lodem przez 10-20 min.

2. Podczas schładzania usunąć z miejsca poparzenia odzież

3. Założyć jałowy opatrunek(tak, aby nie przylegał do miejsca poparzenia)

4. Skontaktować się z lekarzem

NIE NALEŻY!!!

• Dotykać poparzonego miejsca!

• Odrywać przylgniętego materiału!

• Smarować kremem, pianka, tłuszczem, itp.

• Przekłuwać pęcherzy!

Odmrożenie

Odmrożenie – uszkodzenie skóry, powstające w wyniku działania na nią niskiej temperatury. Ciężkość i rozległość uszkodzenia skóry zależą od temperatury otoczenia oraz czasu, w jakim skóra była poddana działaniu niskiej temperatury. Wiatr i duża wilgotność powietrza nasilają skutki działania mrozu.

Odmrożenie I stopnia

Charakteryzuje się przejściowymi zaburzeniami w krążeniu krwi w skórze, bólem, często silnym, bladością lub sinoczerwonym zabarwieniem skóry, obrzękiem, pieczeniem i świądem skóry.

Odmrożenie II stopnia

Sinoprzekrwiony kolor skóry, pęcherze, znaczny obrzęk, uszkodzenie naczyń krwionośnych. Uszkodzone miejsca pozostają bardzo wrażliwe na zimno i podczas nawet lekkiego zmarznięcia odczuwalny jest w tym miejscu ból, swędzenie, mogą również powstawać obrzęki.

Odmrożenie III stopnia

Żółtawy lub sinoczerwony kolor skóry, pęcherze, skóra bez czucia bólu w miejscu odmrożenia, martwica powierzchniowa skóry.

Odmrożenie IV stopnia

Niebieskoczarna skóra, nieodwracalne uszkodzenia dolnych warstw skóry, które ulegają martwicy, Najbardziej odmrożone miejsca(np.: uszy, palce nóg) mogą odpadać.

Postępowanie

1. Przenieść poszkodowanego do ciepłego pomieszczenia.

2. Ogrzać odmrożony fragment ciała, zanurzając w letniej wodzie lub nałożyć letni okład.

3. Usunąć z miejsca odmrożenia odzież, biżuterię.

4. Założyć jałowy opatrunek.

5. Podać do picia ciepłe, słodkie napoje.

6. Skontaktować się z lekarzem.

Nie należy!

• Gwałtownie rozgrzewać!

• Przekłuwać pęcherzy!

• Masować i nacierać czymkolwiek odmrożone okolice skóry/ części ciała!

• Podawać poszkodowanemu alkoholu!

Ukąszenie przez żmiję

Po ukąszeniu przez żmiję uwidaczniają się dwie punkcikowate ranki oraz bolesny i powiększający się obrzęk z wybroczynami. W sąsiedztwie ukąszenia powiększają się węzły chłonne.

Objawy

• nudności,

• wymioty,

• wzmożone pragnienie,

• pieczenie w jamie ustnej, gardle i przełyku,

• oddech staje się przyspieszony,

• temperatura ciała obniża się,

• rozwija się osłabienie, duszność, senność, majaczenie, czasami występują drgawki,

• zaburzenia oddechu mogą być przyczyną śmierci chorego.

Postępowanie

1. Natychmiast nałożyć opaskę uciskową ponad miejscem ukąszenia tak, aby opaska nie hamowała odpływu krwi z żył głębokich, a jedynie zaciskała powierzchowne naczynia krwionośne i chłonne.

2. W przypadku narastania obrzęku ponad założoną opaską należy założyć drugą opaskę, gdyż przesuwanie tej samej opaski nie jest wskazane

3. Ranę rozciąć podłużnie do osi kończyny na głębokość ok. 1 cm i przystąpić do odsysania rany bańką lub kieliszkiem.

4. Nie odsysać rany ustami!!!

5. Przez cały czas akcji ratunkowej chory powinien leżeć w bezruchu aby zwolnić szybkość wchłaniania się jadu.

6. Ranną kończynę unieruchomić.

7. Chorego chronić przed wystąpieniem objawów wstrząsu.

Użądlenia

• Pszczoły pozostawiają zaczerwienioną okrągłą rankę, w której tkwi żądło z haczykami. Żądło należy jak najszybciej usunąć pesetą, nie wyciskając przy tym przyczepionych do niego pęcherzyków z jadem.

• Osy

• Szerszenie

Osy i szerszenie również pozostawiają zaczerwienioną, okrągłą rankę, lecz bez żądła.

Typy reakcji na użądlenie

• Reakcja miejscowa

  • Reakcja toksyczna

• Reakcja anafilaktyczna

  • Reakcja opóźniona

• Reakcje nietypowe

Reakcja toksyczna

• użądlenia mnogie

• wymioty

• biegunka

• obrzęk miękkich tkanek

• zawroty głowy

• utrata przytomności

• drgawki

• śmierć

Reakcja anafilaktyczna

• kompleks antygen – przeciwciało

• uwolnienie histaminy

• pokrzywka

• świąd

• suchy kaszel

• skurcz głośni i oskrzeli

• obrzęk płuc

• wstrząs

• utrata przytomności

Reakcja opóźniona

• objawy występują po ok. 15 dniach

• przypomina chorobę posurowiczą

• ból głowy

• pogorszenie samopoczucia

• uogólniony świąd

• gorączka

• cechy zapalenia wielostawowego

Reakcje miejscowa

• zaczerwienienie skóry,

• obrzęk,

• ból w miejscu użądlenia.

Reakcje nietypowe

• Encefalopatia

• Zapalenie naczyń

• Zapalenie nerwów

Postępowanie

1. Na miejsce użądlenia nałożyć okład z: dwuwęglanu sodu, wody o odczynie kwaśnym (woda z octem, cytryną) lub amoniaku.

2. Przy użądleniu w obrębie głowy nie pozostawiać chorego samego, konieczna kontrola lekarska.

3. Nie lekceważyć użądleń u alergików, zawsze konieczna kontrola lekarska.

4. Zwłaszcza latem podczas jedzenia i picia na świeżym powietrzu istnieje niebezpieczeństwo użądlenia przez owada w usta, gardło lub język, ponieważ wskutek obrzmienia błon śluzowych jad może w krótkim czasie doprowadzić do obrzęku dróg oddechowych, istnieje niebezpieczeństwo duszności lub nawet zatrzymania oddechu.

5. Osobę użądloną w jamę ustną lub gardło należy szybko uspokoić, ponieważ wskutek zdenerwowania zwiększa się częstotliwość pracy serca, wzrasta ciśnienie krwi i przepływ przez naczynia krwionośne, co jeszcze przyspiesza obrzęk dróg oddechowych.

6. Od zewnątrz należy chłodzić szyję zimnymi wilgotnymi chustkami lub innymi przedmiotami.

7. Pomocne jest ssanie lodu lub picie zimnych napojów. Przy zatrzymaniu oddechu należy dostarczać powietrza do płuc mimo obrzęku.

8. W każdym wypadku zaalarmować służby ratownicze!