1.Przyrodnicze i antropogeniczne przyczyny zakwaszenia gleb

Silne zakwaszenie gleb jest jedną z najważniejszych form chemicznej degradacji gleb w Polsce. Zagraża ono polskiemu rolnictwu i środowisku w znacznie większym stopniu niż w innych krajach europejskich i pozaeuropejskich. Polska charakteryzuje się, bowiem udziałem gleb lekkich, które są podatne na proces zakwaszenia.

Przyczyny zakwaszenia gleb dzielimy na antropogeniczne i przyrodnicze.

Przyrodnicze przyczyny zakwaszenia gleb-jest skutkiem naturalnych procesów fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych zachodzących w środowisku glebowym. Najważniejszymi przyrodniczymi przyczynami zakwaszenia gleb są:

1. Przewaga odpadów nad parowaniem i wymywanie kationów zasadowych w głąb gleby

2. Zwiększone stężenie tlenku węgla w gazowej fazie gleby, jego rozpuszczanie się w roztworze glebowym, tworzenie H₂CO₃, który zwiększa rozpuszczalność CaCO₃ i wymywanie zasad

3. Przemiany mikrobiologiczne związane z procesami utleniania, zwłaszcza nitryfikacja oraz utlenianie siarki elementarnej, siarczków,

4. Hydroliza soli glinowych

5. CO₂ i kwasy organiczne powstające w czasie rozkładu substancji organicznej i wydzielane z wydzielinami korzeniowymi roślin

6. Występujące w glebie ruchome jony glinu.

Antropogeniczne przyczyny zakwaszenia

1. Nawożenie, jako czynnik zakwaszający

Na większości gleb użytkowanych rolniczo decydujące znaczenie w zakwaszaniu ma stosowanie nawozów mineralnych, zwłaszcza azotowych, a w mniejszym stopniu również potasowych. Zastosowanie azotu do gleby w postaci amonowej NH₄⁺ czy mocznika, które ulegając hydrolizie przechodzi również w formę amonową, powoduje zakwaszenie roztworu glebowego zarówno po przez biologiczne utlenianie, nitryfikacje, jak też przez jego pobieranie przez system korzeniowy. Oddziaływanie soli potasowych na stan zakwaszenia gleb polega nie tyle na bezpośrednim zwiększeniu koncentracji protonów H⁺. W rezultacie następuje uruchomienie kwasowości wymiennej i ujawnienie kwaśnego oddziaływania jonów glinu.

1. Przemysłowe zanieczyszczenia powietrza

Dużą rolę w zakwaszeniu gleb odgrywają też przyczyny antropogeniczne pochodzenia przemysłowego. Wśród nich dominują kwaśne i kwasotwórcze substancje wydzielane do atmosfery przez obiekty przemysłowe, pojazdy mechaniczne, paleniska domowe, a także w skutek spalania nieużytecznych odpadów. Substancje te to przede wszystkim CO₂, SO₂ i NO_x wydzielane w dużych ilościach oraz aerozole kwasu siarkowego.