Organizacja- gr. Organizo- tworzenie, uporządkowanie; składniki: cele, struktura, ludzie, technika; organizacja jest systemem otwartym, jest powiązana z otoczeniem; sformalizowanie organizacji poprzez dokumenty organizacyjne, hierarchizacja i centralizacja- organizacje zbiurokratyzowane; wewnętrzne zróżnicowanie,; sfera działalności regulacyjnej sfera działalności podstawowej i sfera działalności pomocniczej ; podsystemy organizacji: cele, struktura formalna, ludzie i technika.
Cele: funkcja jaką pełni organizacja jest środkiem do celu, rynkowy zysk; autonomizacja celów- odrywanie się organizacji od swej pierwotnej funkcji; cele organizacji rozumiane bywają jako zbiory konkretnych efektów działań podejmowanych w ramach i dla realizacji ich funkcji: przetrwanie i rozwój, zrównoważone funkcjonowanie, maksymalizacja zysków, minimalizacja strat, wytwarzanie społecznie użytecznych dóbr, realizacja konkretnych zamierzeń ; cele strategiczne, taktyczne i operacyjne, cele średnio- krótko i długo okresowe, ograniczenia zewnętrzne i wewnętrzne: rodzaj trwałych zasobów i system prawny.
Struktura organizacji: więzi organizacyjne: służbowa, technologiczna, funkcjonalna, informacyjna; pomimo różnych zależności na plan pierwszy zawsze wysuwa się jedna podstawowa zasada struktury; kształtują się struktury jednolite, spójne typu U, typ M – związki wielu przedsiębiorstw posiadających znaczna samodzielność- struktury dywizjonalne, koncerny: branżowe, technologiczne, konglomeraty; holdingi (związek spółek-córek kontrolowanych przez spółkę matkę ), spółki joint ventures (forma współpracy dwóch lub więcej przedsiębiorstw, które wspólnie inwestują w nowe przedsiębiorstwo zostając jej działowcami), konsorcja (kapitał łączy się e celu zainwestowania go )
Społeczny podsystem- podsystem naturalny , 3 poziomy: jednostkowy, grupowy, kulturowy; typ autorytarny, biurokratyczny, gracz, profesjonalny, przedsiębiorcy, twórczy; typy nieformalnej więzi: więź wzajemnej atrakcyjności (małe, podobne zainteresowania ) i wspólnoty interesów (podobna sytuacja, stanowiska); grupy interesów: konserwatywne, strategiczne, wybuchowe, apatyczne
Podsystem techniczny- łac techne- sztuka robienia czegoś- zbiór ogólnych i szczegółowych sposobów, technik praz narzędzi służących do realizacji organizacyjnych zadań:
-ogólne algorytmy (zasady prakseologiczne, charakter uniwersalny, wyznaczają to postępowania kolejnych faz:
algorytmy procesu decyzyjnego (dostrzeżenie i sformułowanie problemu, ocena alternatyw i wybór najlepszego rozwiązania, sprawdzenie w praktyce),
cyklu działania zorganizowanego (określenie celu, zbadanie środków koniecznych, planowanie działania, gromadzenie środków koniecznych, realizacja, kontrola)
podejścia systemowego,: analiza, synteza, wdrażanie, ocena funkcjonowania
twórczego myślenia: inkubacja pomysłu, olśnienie np. burza mózgów
wprowadzania usprawnień i ulepszeń,
upraszczania
-technologie, - sposoby dochodzenia do określonych wyników
-procedury- sposoby działania zapewniające wynikom ważność
Otoczenie organizacji-
Dla organizacji najważniejszym składnikiem otoczenia jest rynek. Otoczenie rynkowe może być burzliwy charakter (otoczenie zasilające firmę w surowce, półprodukty, energię, pieniądze, informacje) lub stabilny (organizacje, na produkty których jest stałe zapotrzebowanie).
Model mechanistyczny (charakterystyczne dla organizacji funkcjonujących na bardziej stabilnym rynku)- hierarchiczna struktura kierowania, władzy i komunikowania się , wysoka specjalizacja funkcji i zdań wewnątrz organizacji, szczegółowe określenie kompetencji i odpowiedzialności dla każdego stanowiska pracy, przewaga komunikowania się pionowego nad poziomym, istnienie szczegółowych instrukcji z zarządzeń, powiązanie autorytetu poszczególnych uczestników organizacji z zajmowaną przez każdego z nich pozycją w hierarchii służbowej
Model adaptacyjno-organiczny (model ten stosują organizacje, których otoczenie rynkowe ma bardziej burzliwy charakter) - słabo sformalizowana, elastyczna i zmieniająca się wraz ze zmiennością realizowanych zadań struktura organizacyjna. Ogólne określenie zakresów funkcji, zadań i kompetencji poszczególnych pracowników, ścisła współpraca i bezpośrednie komunikowanie się pracowników bez pośrednictwa kanałów służbowo-hierarchicznych , zanik władzy na rzecz współpracy o doradztwa, znaczna samodzielność poszczególnych działów i uczestników, powiązani społecznego prestiżu ludzi w organizacji z posiadana przez nich wiedzą, doświadczeniem i doradztwem.
Istotnym składnikiem otoczenia każdej organizacji jest państwo, an którego terytorium prowadzi ona swoją działalność.
Coraz ważniejszym otoczeniem współczesnych organizacji staje się środowisko ekologiczne. Zmiany zachodzące w środowisku utrudniają niektórym organizacjom prowadzenie ich dotychczasowej działalności.
Otoczenie to również środowisko kulturowe. Każda organizacja istnieje w ramach jakiejś społeczności, która wyznaje pewien system wartości. Nosicielami tych wartości, wzorców i postaw są ludzie, którzy stając się uczestnikami organizacji przenoszą je do jej wnętrza.
Segment gra tworzą najróżniejsi partnerzy organizacji: klienci, dostawcy, banki, kooperanci, podwykonawcy, usługodawcy, usługobiorcy. Realizują własne cele i interesy, ale potrzebują do tego innych organizacji i zasobów. Wchodzą w różne związki, wymieniają dobra, usługi i informacje, dbają o to, by wymiana była dla nich opłacalna. W tej partnerskiej grze musi być ona korzystna dla wszystkich uczestników.
Otoczenie: Państwo pełni rolę pracodawcy, inwestora, nabywcy dóbr i usług. Środowisko ekologiczne, środowisko kulturowe
Segmenty otoczenia: natura, władza, gra, walka
Otoczenie staje się : rozległe, zróżnicowane, niestabilne, kompleksowe
Otoczenie współczesnych organizacji staje się coraz bardziej:
Rozległe
Zróżnicowane
Niestabilne
kompleksowe
Formy własności majątku- określa kto inwestuje w działalność organizacji, kto czerpie z niej zyski, kto ponosi finansowe ryzyko. Własność prywatna, państwowa, spółka akcyjna własność spółdzielcza, samorządowa, ogólnospołeczna
Wskaźniki rozwoju organizacji: wzrost ilościowy mierzony wielkością zatrudnienia, udział produktów firmy w rynku lokalnym, regionalnym, globalnym, wzrost kapitału, zysków i rentowności, zaawansowanie technologiczne i nowoczesność wyrobów, zróżnicowanie produkcji, złożoność struktury organizacyjnej i problemów rozwiązywanych w organizacji. Cykl życia organizacji: narodziny, walka o przetrwanie, młodość, dynamiczny wzrost, dojrzałość, upadek. / faza kryzysu przywództwa, braku autonomii, decentralizacji, kryzysu kontroli i współpracy
Organizacje- zespoły złożone z ludzi posługujących się wyposażeniem i techniką.
Misja to wartość, którą organizacja powinna tworzyć dla swego otoczenia
Cele- szczegółowe zadania związane z realizacją celów
Zarządzanie polega na zapewnieniu warunków by organizacja działała zgodnie ze swymi założeniami, czyli realizowała misje.
Podmiot zarządzania to sieci powiązanych ze sobą ról menadżerskich, kierowniczych i przywódczych.
Przywództwo to zdolność prowadzenia za sobą. W organizacjach pojawia się też zjawisko nieformalnego przywództwa.
Menadżerowie powinni wykonywać funkcje zarządzania: planowanie, organizowanie, zarządzanie informacją i wiedzą, zarządzanie finansami organizacji, zarządzanie operacjami, polityka personalna, marketing i public relations, negocjacje, kontrola;
Kultura organizacji- pewna intelektualna i duchowa wspólnota członków organizacji; obejmuje wspólne wartości, cele i misje , wspólne normy, wspólne wzorce zachowań, postawy, wspólna formacja intelektualna, język;
Przywódca odgrywa rolę gwaranta zaufania.
Czynności i działania zaliczane do przywództwa i zarządzania: zaproponowanie wizji i strategii, mobilizacja uczestników organizacji i motywowanie, gra o władzę , przygotowanie idealnego projektu struktury, rola reprezentanta.
Teoria najbardziej niepożądanego współpracownika: LPC opracowana prze Freda Fidlera
Model normatywny Vrooma-Yettona: procedury podejmowania decyzji:
autokratyczne A1- przywódca sam podejmuje decyzje na podstawie znanych informacji A2 sam podejmuje decyzje na pods informacji od podwładnych
konsultatywne K1- rozmawia z każdym podwładnym osobno i na tej podst podejmuje decyzje K2- rozmawia z podwładnymi w grupie i na tej podst podejmuje decyzje
grupowe G2 rozmawia z podwładnymi w grupie szuka konsensusu akceptowalnego prez wszystkich
sposoby wpływu na pracowników:
uświadomienie podwładnym ważności zadania
skłanianie podwładnych do koncentracji na celach organizacji
aktywowanie u podwładnych potrzeb wyższego rzędu
Przywódcy transformacyjni wywołują u podwładnych efekt identyfikacji z liderem np. Hitler
W przywództwie transakcyjnym wpływ lidera wynika z quasi-ekonomicznej wymiany: wykonaj to a dostaniesz podwyżkę
Przywództwo adaptacyjne – dla niego kluczowe jest zrozumienie że problemy dzielą się na rutynowe i adaptacyjne, pomaga on zbiorowości przezwyciężyć mechanizmy obronne nie dając rad autorytatywnych , sam pomaga odnaleźć rozwiązanie i bierze za nie odpowiedzialność
Role menadżerskie:
role interpersonalne
reprezentant
przywódca
łącznik
informacyjne
monitor
rozdzielający
rzecznik
decyzyjne
przedsiębiorca
kierujący zaburzeniami
rozdzielający zasoby
negocjator