FILOZOFIA ROMANTYZMU

1. FILOZOFIA 0 EPOKA NIEFILOZOFICZNA

Romantyzm nie przyniósł wybitnych osiągnięc w dziedzinie filozofii poza dziełem wielkiego myśliciela niemieckiego, Georga Wilhelma Friedricha Hegla. Przekonania romantyków o niewystarczalności ludzkiego rozumu i doświadczenia w poznaniu irracjonalności źródeł prawdziwego poznania, a także o metafizycznym charakterze prawdziwej rzeczywistości nie sprzyjały rozwojowi filozofii , która pojmowana była jako dziedzina intelektu i racjonalnej refleksji. Romantycy uprawiali filozofię w największej mierze w sztuce, uznając iż najwyższe poznanie dokonuje się w twórczości artystycznej, a nie intelektualnej.

Po Kancie i Heglu rozpoczyna się epoka filozofii nowoczesnej, zasadniczo niechętnej zagadnieniom metafizycznym, uprawianej w sposób niesystemowy, oddzielającej się już wyraźnie od nowocześnie rozumianej nauki.

Sam romantyzm trudno także wyodrębnić jako epoka filozoficzna. Do najważniejszych przejawów myśli tego okresu należą obok myśli Hegla dzieła dwu niemieckich filozofów: Johanna Gottlieb Fichtego i Friedricha Wilhelma Josepha Schellinga. Fichte akcentował w swej filozofii zagadnienie świadomości jednostki, w czym wyrażał romantyczny indywidualizm. Natomiast Schelling doszukiwał się w przyrodzie działania sił absolutnych i podkreślał wartość poznania irracjonalnego.

2. FILOZOFIA HEGLA

Hegel był twórcą ostatniego wielkiego europejskiego systemu filozoficznego. Uznał, że byt jest jeden i ma naturze duchową – jest duchem. Wszelka materia (przyroda) jest wytworem Ducha. Duch jest absolutny ( a więc boski_, ogólny (rzeczy jednostkowe są tylko jego przejawami), ale zmienny w czasie – rozwija się. Duch jest także rozumny, cala rzeczywistość jest wiec z natury logiczna. Duch ujawnia się w dziejach świata poprzez postęp społeczno-polityczny – stale powiększający się obszar ludzkiej wolności. Duch przejawia się również w trzech dziedzinach ludzkiej aktywności: sztuce, religii i filozofii (najniżej z nich stoi sztuka, najwyżej filozofia).

Oryginalna była estetyka Hegla, rozumiana przede wszystkim jako teoria sztuki. Hegel wyodrębnił trzy okresu rozwoju sztuki w dziejach: twórczość starożytnych cywilizacji Wschodzi była symboliczna, artyści antyku greckiego i rzymskiego w różny sposób traktowali ideę i formę artystyczną, a sztuka chrześcijańska uczyniła idee ważniejszymi od środków artystycznych wyrazu. Tę ostatnią Hegel określił jako sztukę romantyczną.