S1 → wstęp fizyczny

• Wartość pola decyduje o jakości obrazu, ale i tak najlepsze są 1,5 T (tesli) ewentualnie 3 T, ale już przy 3 i 7 T to jest dużo problemów

• Dużo jąder wodoru i największa odpowiedź, dlatego to on jest najbardziej wykorzystywany

• T1 relaksacja → dłuższa tam gdzie dużo wodoru (czyli najdłuższy w płynie mózgowo-rdzeniowym ) spin-otoczenie

• Obraz T1 zależny → bo nie da się całkiem zlikwidować T2 → im dłuższy czas relaksacji tym ciemniejszy

• T2 relaksacja → relaksacja podłużna, (stan zapalny, ) spin-spin

• T2 zależny→ pmr jasny

• EPI → perfuzja

• ASL →

• DSC →

• CBF →

• Traktografia MR→ jak przebiegają nerwy

• fMRI → funkcjonalna, Świetny jako wykrywacz kłamstw

• spektoskopia

• angiografia→ może być bez kontrastu, można zobrazować i tak jak w dopplerze zobaczyć przepływy najlepiej bez kontrastu, szyjne ewentualnie też, ale generalnie wszystko poza mózgiem trzeba z kontrastem

S2 → jama brzuszna

Środki cieniujące(kontrastujące) w rentgenodiagnostyce:

• Negatywne → mały współczynnik pochłaniania (powietrze, inne gazy)

• Pozytywne współczynnik pochłaniania większy niż tkanki

  • Nierozpuszczalne w wodzie (siarczan baru), przeciwwskazania: perforacje, przetoki

  • Rozpuszczalne w wodzie (jodowe → uro- i hepatotropowe)

Przełyk

• ezofagoskopia (powinno być poprzedzone badaniem kontrastowym→ papka barytowa, żeby sprawdzić czy jest drożny i czy nie ma perforacji/przetoki)

• W badaniu kontrastowym widzimy tylko światło

• Tomografia komputerowa→oceniamy stopień zaawansowania nowotworu, ale sam nowotwór łatwiej wykryć w ezofagoskopii

Metody badania żołądka i dwunastnicy

• Badania jedno i dwukontrastowe → raczej dwu (papka barytowa + środek gazotwórczy/połykanie powietrza)

• Ampula phrenica(jak połykamy kęs pokarmu i pacjent zrobi wdech) trzeba różnicować z przepukliną wślizgową

• Tomografia komputerowa

• Farmakoangiografia (podajemy środki obkurczające naczynia →żylaki przełyku)

• Endoskopia

• Ultrasonografia endoskopowa

• Ultrasonografia konwencjonalna (?)

• Na czczo 4-5 h. Również woda nie wchodzi w grę

Jelito cienkie

• Pasaż przewodu pokarmowego

• Entrerokliza → przez cewnik do dwunastnicy podajemy kontrast bezpośrednio do dwunastnicy, do TK podajemy nie papkę barytową tylko albo jodowy rozcieńczony środek kontrastowy lub mannitol z wodą plus jeszcze kontrast dożylnie, a w MR tylko woda z mannitolem

Dwunastica

• Opuszka, zgięcie górne, część zastępująca, zgięcie dolne

• Przygotowanie → na dzień wcześniej dieta płynna i Fortrans, w dniu badania na czczo

Jelito grube

• Zdjęcie przeglądowe

• Badanie dwukontrastowe (z wlewu doodbytniczego)

• Badanie jednokontrastowe (najpierw papka, zdjęcia, wypróżnia papkę i wtedy jeszcze jedno zdjęcie, wdmuchujemy powietrze jak się dobrze wypróżni i to ostatnie zdjęcie z powietrzem i odrobiną papki barytowej jest najważniejsze)

• Ultrasonografia

• TK (z podaniem powietrza do jelita grubego)

• Przygotowanie → dwa dni dieta płynna, dzień przed dieta płynna, Fortrans, wieczorem wlew,

Ć2

• Najczęściej angio-KT robi się dla tętnic płucnych, żeby sprawdzić czy jest zatorowość

S3 → anatomia radiologiczna klatki piersiowej

Metody obrazowania:

• Radiografia

• TK

• Scyntygrafia → izotopy,

• MR

• Echokardiografia

• USG klatki piersiowej

Wnęka płucna radiologiczna

• Tylko i wyłącznie naczynia!

• Lewa wnęka płucna radiologiczna jest ok 2 cm wyżej

Zwapnienia we wnęce płuca

• Sarkoidoza i gruźlica w węzłach

• Cienie zwapnień w chrząstkach międzykręgowych (nie jest patologią)

Jak rozróżnić czy zdjęcie jest od prawej czy od lewej

• Po przeponie

TT

• Pojedyncze zdjęcie z tomografu, przez wnęki, żeby kontrolować dzieci z kontaktu z gruźlicą

Grasica

• Żagielek u dziecka po stronie prawej

S4 → środki cieniujące

Kobiety w ciąży naświetlamy tylko w stanie zagrożenia życia

ALARA → As Low As Reasponsably Achievable

Nie naświetlamy:

• Kobiet w ciąży

• Dzieci

Rentgenodiagnostyka

1. Środki cieniujące negatywne

   Powietrze

   Dwutlenek węgla

2. Środki cieniujące pozytywne

   Pochłaniają promienie RTG dużo bardziej niż tkanki

   Nierozpuszczalne w wodzie

   1. Papka barokowa

      • Nie w perforacji, albo niedrożności

   2. Olejowe

      • Niedopuszczony w Polsce, tylko jak stosuje się klei tkankowy - embolizacje wewnątrznaczyniowe

        Rozpuszczalne w wodzie

   3. Urotropowe

      • To to co się używa teraz

      • Wszystkie zawierają jod

      • Nie używać jonowych, niejonowe są bezpieczniejsze

      • Przechodzi do mleka matki

      • CIAKI → Contrast Induced Acute Kidney Injury

      • Można podać 1-2 ml kontrastu na kg m.c.

   4. Hepatotropowe

      • Prawie nigdy u nas

MR

Bardziej bezpieczne

Wzmacniają obraz

Rzadko powikłania, albo jest syf

Nerkopochodne włóknienie systemowe → po gadolinie

Ć4

Jak sygnał bezechowy to torbiel prosta, a za nią będzie wzmocnienie sygnału

Jak jest coś mocno hiperechogenne a za tym cień to coś uwaponionego np kamienie w pęcherzyku żółciowym

S5 → Ośrodkowy Układ Nerwowy

1. Większą rozdzielczość ma rezonans

2. Uraz głowy

   Co może się stać?

   1. Złamanie kości czaszki

   2. Wstrząśnienie mózgu

   3. Stłuczenie mózgu

   4. Krwiak nadtwardówkowy

   5. Krwiak

   6. Obrzęk mózgu

      zwapnienie w splotach naczyniówkowych i szyszynce kiedyś pomagało określić czy jest niesymetryczny mózg

      Krwiak nadtwardówkowy jest jak soczewka dwuwypukła

      Krwiak podtwardówkowy jest jak soczewka wklęsło - wypukła

      Przewlekłe krwiaki

   7. Typ I 25% →

   8. Typ II →

   9. Typ II 25% → izodensyjny, ucisk i przemieszczenie układu komorowego

   10. Typ IV 10% → cały czas hiperdensyjny, bo zawiera skrzepy

       Lokalizacja krwiaków pourazowych

   11. Skorupa ok 30%

   12. Wzgórze

3. Wady naczyniowe

   Niewidoczne bez kontrastu

4. Kliniczny podział zmian niedokrwienny

   TIA <24h przemijające

   RIND <21 dni udar przemijający

   CIS udar dokonany

   PND

S6 → tętniaki

• Tętniak workowaty / wrzecionowaty

• Tętniak prawdziwy / rzekomy

• Tętniące ogromny w mózgu jest kiedy ma powyżej 25 mm średnicy

• Koło tętnicze Willisa

  • Łącząca przednia

  • Mózgu przednia

  • Szyjna wewnętrzna

  • Łącząca tylna

  • Mózgu tylna

• Najczęściej ze wszystkich tętniaki tętnicy podkolanowej, a z tętnic głównych to aorta brzuszna

• Poszerzenie aorty brzusznej powyżej 25mm, tętniak >30mm, ale przy odejściu tętnic biodrowych to już przy 20mm jest powiększone

S7 → wątroba i drogi żółciowe

1. Watrob i drogi zółciowe

   USG jest najlepsza do oceny wątroby, nawet KT nie jest tak dobre

   Rezonans ma bardzo dobrą rozdzielczość tkankową, ale gorszą rozdzielczość przestrzenną

   Tętniaki tętnicy śledzionowej są najczęstszymi tętniakami trzewnymi

   Cholangiografia MR → najlepszy sposób oceny radiologicznej dróg żółciowych

2. Drogi moczowe

   Zdjęcie przeglądowe

   1. Większość kamieni jest widocznych na zdjęciu przeglądowym

      USG

   2. Jak różnica między nerkami >1,5cm to może sugerować zmiany niedokrwienne w jednej z nich

   3. Tylko u młodych może być widoczna różnica między korą a rdzeniem nerki (tak u 20-latka spoko, ale już u 30 nie bardzo)

   4. Normalnie widzimy tylko obszar centralny (kielichy, miedniczki, tłuszcz, naczynia)

   5. Rak jasnokomórkowy jest najczęściej izoechogenny, ale bardzo dobrze unaczyniony, więc zazwyczaj tylko doppler jest w stanie to wyłapać

      Urografia

   6. Kontrast dożylnie i czekamy aż nerki go wydalą

   7. Ale zaczynamy od zdjęcia przeglądowego

      TK

      Badania naczyniowe

      Pyelografia

   8. Uwidaczniamy miedniczkę

   9. Albo wstępująca (cennik do miedniczki przez pęcherz), albo zstępująca przez nakłócie przezskórne

   10. Wyjątkowo rzadko, bo duże ryzyko zakażeń

       Cystografia / Uretrocystografia

   11. Zdjęcia podczas mikcji

   12. Często u dzieci, przy przewlekłych zapaleniach odmiedniczkowych nerek (żeby wykluczyć refluksy)

   13. Jak nie są idealnie gładkie ściany to przewlekłe zapalne zmiany

       Uretrografia

       MR

   14. Badanie z wyboru u osób po przeszczepie

S8 → Choroby klatki piersiowej

1. Scyntygrafia w przewlekłej zatorowości płucnej

2. Wnęka płuca sięga do poziomu tętnic oskrzelowych

3. Lewa wnęka wyżej niż prawa i nieco przykryta przez serce

4. Przepływy

   1. Aorta 100-150 cm/s

   2. Tętnice szyjne 67-70cm/s

   3. A jak przepływ jest szybszy to trzeba szukać zwężenia

5. Badanie HRCT ocenia śródmiąższ, nie potrzeba środka kontrastowego

6. Płat żyły nieparzystej w górnej prawym płuc

S11 → jama brzuszna, choroby

1. Ostry brzuch

   Niedrożność

   1. Poziomy płynów

      Perforacja

   2. Najczęściej powikłanie choroby wrzodowej

   3. 20% to perforatio tecta

   4. Powietrze pod prawą kopułą przepony

2. Trzustka

   Wady rozwojowe trzustki

   1. Trzustka pierścieniowata

   2. Ektopiczna tkanka trzustki

      Choroby trzustki

   3. Zapalenie

      • OZT

        • Objawy ostrego brzucha, wzrost amylazy

        • Znaczne powiększenie trzustki → obrzęk, martwica krwotoczna, martwica tkanki tłuszczowej, zmiany ropne

        • Często brak objawów radiologicznych

        • Uwaga na powikłania zakrzepowo - zatorowe

        • Powody → idiopatyczne, kamica, alkohol plus zła dieta, nowotwory

      • PZT

        • Powody → alkoholizm

        • Uporczywe bóle brzucha, utrata masy ciała, cukrzyca, upośledzone trawienie tłuszczów

        • Zwłóknienia, zwapnienia, zmniejszenie trzustki, torbiele, niejednorodna, poszerzone przewody trzustkowe

   4. Torbiele

      • Prawdziwe

        • Rzadkie, bez znaczenia klinicznego

      • Rzekome

        • Po zapaleniu trzustki

      • Nowotworowe

        • Gruczolaki i raki torbielowate

      • Generalnie problem jest taki, że nie da się ich radiologicznie zróżnicować

   5. Nowotwory

      • postaci

        • Lite

        • Torbielowate

        • Guzy wewnątrzwydzielnicze

      • Objawy → bóle brzucha, utrata masy ciała, objawy dyspeptyczne, zółtaczka mechaniczna, zaburzenia hormonalne

      • 75% gruczolakoraków jest w głowie trzustki

      • Gruczolakorak → hipoechogeniczna masa, zastój w drogach żółciowych, poszerzenie przewodu Wirsunga; guzy <20mm są w TK trudne do rozpoznania, hipodensyjny obszar na tle wzmacniającego się miąższu trzustki, MR trochę łatwiej go znaleźć w T1, może dać zwężenie lub niedrożność, nacieczenie lub modelowanie żołądka, poszerzenie dróg żółciowych, często nacieka żyłę krezkową górną

      • Wyspiaki → bardzo często maleńkie, głównie głównie w ogonie, w USG masa hipoechogenne (jeśli jest wystarczająco duży), dobrze się wzmacnia w TK po podaniu środka cieniującego, mocno świecą w T2

   6. Urazy

      • Krwiak

      • Torbiel rzekoma

      • Zapalenie, ropień

3. Wątroba

   Diagnostyka urazów wątroby to USG i KT ale z kontastem! (bo jeśli torebka jest cała, to krew wygląda tak samo jak wątroba)

   Nowotwory złośliwe

   1. Rak wątrobowokomórkowy

      • Marskość sprzyja

      • Przerzuty odległe do płuc i kości

      • Bogato unaczyniony z ogniskami martwicy

      • Pojedyncze ognisko (czasem mnogi rozsiany )

   2. Rak z komórek żółciowych

      • Pojedyncze ognisko

      • Słabo unaczyniony

   3. Inne

      • Mięsaki

      • Śródbłoniaki

      • Potworniaki złośliwe

        Nowotwory łagodne

   4. Naczyniak jamisty

      • Pojedyncze ognisko (rzadziej mnogiej lub rozsiany )

      • Różne rozmiary guza (do 20cm)

      • Dobrze unaczyniony, o gładkich obrysach (torebka )

      • Małe są jednorodne, duże polimorficzne

      • W fazie opóźnionej jest izodensyjny, w fazie tętniczej wzmacnia się od obwodu do środka

   5. Gruczolak wątroby

      • Pojedyncze ognisko, może osiągać duże rozmiary

      • Bogate unaczynienie, częste krwotok do guza

      • Otorebkowny, niejednorodna struktura

      • U alkoholików, doustne środki antykoncepcyjne

   6. Gruczolak torbielowaty dróg żółciowych

      • Rzadki guz (postać wielokomorowej torbieli)

   7. Inne nowotwory łagodne

      • Hamartoma

   8. FMH ogniskowych rozrost guzkowy

      • Związany z antykoncepcją, ale nigdy nie złośliwieje

        Przerzuty do wątroby

   9. Najczęściej z jelita grubego i odbytnicy, żołądka i trzustki

   10. Mnogie o różnych rozmiarach i różnej charakterystyce obrazu

       Ropień wątroby

   11. Jest poziom płynów

   12. W przeciwieństwie do perforacji dolna granica powietrza jest płaska, a w perforacji jest zarys wątroby

   13. W tomografii przestrzeń gęsta 10-20 j.H.

S13 → klatka piersiowa

1. Rozstrzenie oskrzeli

   Typ obrazu radiologicznego

   Wzmożony rysunek okołooskrzelowy (cienie pasmowate lub obrączkowate)

   Plaster miodu

2. Ciała obce w oskrzelu

   Rozedma wentylowa

   Niedodma

3. Niedodma

   Objaw radiologiczny

   Z ucisku

   Z resorpcji

   Nie ma powietrznego bronchogramu!

   Zmniejszenie objętości

   Uniesiona przepona

4. Rak płuca

   Kaszel, krwioplucie, utrata masy ciała, gorączka, ból, nawracające zapalenia płuc

   Objawy radiologiczne

   1. Bezpośrednia → widoczny guz

   2. Pośrednie → rozedma wentylowana, zapalenie płuc, odczyn płynowy, niedodma

5. Rozedma

6. Zatorowość

   Metoda z wyboru to angio-KT klatki piersiowej

   Przyczyny - zakrzepowe zapalenie żył kończyn dolnych i skrzepliny z serca

   Nagła duszność, ból,

   Scyntygrafia tylko do monitorowania pacjentów z przewlekłą zatorowością (np w przebiegu nadciśnienia płucnego )

   Angiografia tylko jako technika lecznicza

7. Zapalenie opłucnej

   Tylko wysiękowe widać

8. Odma opłucnowa

   Nie ma rysunku naczyniowego

S14 → radiologia zabiegowa

1. Objawy pęknięcia tętniaka

   1. Ból głowy

   2. Sztywność karku

2. Najczęstszym powikłaniem jest rekrwawienie jeśli nie zaopatrzymy

3. Czynniki ryzyka

   1. Wysokie ciśnienie

   2. Kobiety

   3. Papierosy

4. Krwawi mniej niż 0,1% tętniaków

5. Naczyniaki żylno -tętnicze embolizuje się tylko jak są objawy albo krwawienie