J. Macquet- francuski badacz, posługuje się pojęciem „estetyczna antropologia”
Postmodernizm- narcyzm antropologiczny (nie nauka a literatura, twórczość, antropolog autorem)
Estetyka filozoficzna- dział filozofii, filozofia nie jest ścisła
Tak samo nie ma uniwersalnej pankultury.
Kategorie formalne w postrzeganiu sztuki (afrykańska rzeźba, harmonia, proporcje itp.)-> porównanie z podobnymi wytworami kultury europejskiej
W większości kultur, języków, pojęcie sztuki nie istnieje- jest to wymysł europejski, tak samo jak estetyka. Mimo to dzieła sztuki są wszędzie.
Estetyka służąca do komunikacji- pielęgnowanie wartości kulturowych, kontakt z bóstwem
A. Gell- całą sferę sztuki sprowadza do stosunków społecznych
Każdy z nas uprawia jakąś formę sztuki (estetyczny wygląd itp.)
Estetyzacja codzienności- współczesna moda
Estetyka wiązana raczej z kulturą wysoką, pomijanie reklamy, grafiki, popkultury
Sztuka jako system kulturowy
Antyesencjalizm - nie da się przenieść zjawisk do jednej sfery: zależność od czasu, przestrzeni
Angelitaryzm, europocentryzm, socjocentryzm badacza
Badacz jako tabula rasa, dyktafon, nie idzie w teren z pojęciem sztuki
Jedność aksjologiczno-semantyczno-społeczna
Panovsky- historyk sztuki, sztuka sakralna, synteza wartości estetycznych i religijnych
Estetyka- pojęcie stworzone w XVIII wieku za sprawą Baumgartena i Kanta, dziedzina wyodrębniona z życia, atrybuty lojalności, racjonalność; wrażliwość na piękno ma charakter aprioryczny (daje się poznać rozumowi), z góry nadany, narzucający się ze swoją oczywistością; istnieje pewien kanon (dowody - kultura popularna)
Pierwotnie estetyka nie wiązała się z pięknem
Aisthesis - odczucie
Glassie - estetyka to sfera komunikacji z wrażeń (wrażenia mocy, przyjemności, słabości, brzydoty, uniesienia)
Zróżnicowanie międzykulturowe w kwestii posługiwania się zmysłami
Różny wymiar przeżycia estetycznego, typy wrażliwości zmysłowej
Holistyczne podejście do fenomenów kulturowych
Rock, reggae, punk- pierwotność przejawiająca się w tym, że przeżycie w pełni muzyki wymaga czynnego uczestnictwa
Wzajemne warunkowanie
Muzyka Bacha dawniej służyła oprawie Mszy
Nie ma znaczenia sama muzyka i teksty, lecz scena, kontekst historyczny, mitologiczny, moralność, strój, makijaż itp.
Synkretyczność doświadczenia estetycznego
Sfera estetyczności jest nade wszystko sferą codzienności
Izolowanie tych doświadczeń od siebie prowadzi do spłycenia postrzegania
Ogrody japońskie wzorowane na porządkach kosmosu
Ogrody na Wersalu- porządek, harmonia
Ogrody angielskie- romantyczny styl
Kultura japońska- duże znaczenie zmysłu dotyku
Pojęcie estetyki dużo szersze, użyteczniejsze od sztuki
Sztuka trudna do określenia, wytyczenia granic, co nią jest, a co nie
Sfera wartości estetycznej (duży kontekst kulturowy- dziś piękne Tatry, w XIXw. wielkie kominy fabryczne) i artystycznej (dzieła sztuki)
M. Duchamp „Fontanna”- dzieło sztuki ze względu na oryginalność, a nie estetykę
Oderwanie od estetyki, estetyka wywołująca złe skojarzenia, niechęć do nazywania dzieł sztuki estetycznymi
Sfery estetyki nie da się zamknąć w formalnych kryteriach
Subiektywnie rzeczywiste- obiektywne dla danej grupy
Kryteria się mieszają, poglądy (teoretyków, krytyków, artystów) różnicują
„przednowoczesność”- oświecenie, między odrodzeniem a oświeceniem
Wcześniej: malarz w swym fachu był równy kowalowi, skrybie
Wielofunkcyjność sztuki - niewyodrębniona jako byt niezależny
Podstawowa funkcja - religijna, sztuka sakralna
Katedra gotycka, biblia ludowa (obrazki)
Renesans - rzeczywistość zbiorowa zaczyna ustępować tej jednostkowej, wyodrębnianie się nauk, intensywna zmiana stylistyki
Kant - przypieczętował projekt rozdziału na piękno, dobro i prawdę
- porządek smaku
- sfera moralności
- porządek spekulatywny, rozmowy
Jedna z ważniejszych postaci, ostatni z wielkich pragmatystów: John Dewey - wyzwolenie sztuki ze sfery egalitaryzmu
Zlane całości: poznanie i wartość, podmiot i przedmiot, fakt i wartość
Przeciwko egalizmowi (fakty są drugorzędne), pozytywizmowi (tylko fakty się liczą)
Prawda jest wypadkową intelektu i uczuć
Gombrich - sztuka to jest umiejętność (ars, techne)
Sztuka - wytwór estetyka - przeżycie, doświadczenie
Ingarden - przedmioty intencjonalne
Bereś - XX wiek, awangarda
J. Austin - performatywna funkcja języka

Antropologia estetyczna a estetyka antropologiczna
Antropologia jest uprawniona do badania estetyki - jest uprawniona do badania estetyki -  jednym z elementów kultury
Estetyka antropologiczna ma na celu wypracowanie nowego spojrzenia na sztukę, która do tej pory była postrzegana z europocentrycznego punktu widzenia
Estetyka antropologiczna jeszcze nie istnieje, poniekąd nakłada się na estetykę transkulturową, stanowić ma jej pogłębienie. (sztuka „egzotyczna” analizowana  wg kryteriów europejskich), podczas gdy tam nieznane jest nawet pojęcie sztuki (w większości kultur poza Europą)
Dążenie do zdefiniowania sztuki jako takiej (tej antropologicznej i egzotycznej), szukanie wspólnego mianownika. Wg Maqueta tym wspólnym mianownikiem jest cel - komunikacja. Poprzez wytwory materialne ludzie komunikuja się z sobą i z bóstwami
Alfred Gell -  w duchu antropologii społecznej - sztukę postrzega jako regulator życia społecznego
Estetyka jest obecna we wszystkich sferach życia: życie jako dzieło sztuki
Estetyzacja - adaptacja ideałów piękna, formy, narastający nacisk na estetykę w codzienności, styl życia, modę
Estetykę potocznie kojarzy się z kulturą wysoką, ale w rzeczywistości obejmuje też inne sfery sztuki - nie profesjonalną,  popkulturę, kicz, folklor
Sztuka jako system kulturowy, pojmowany ogólnie bez podziałów na wysoką czy niską
Dążenie do dekonstrukcji pojęcia sztuki, estetyki
Podejście całościowe – holizm (właściwe dla antropologii), wielofunkcyjność estetyki, kontekstualizm (rozpatrywanie w konkretnym kontekście) antyesencjalizm, antyelitaryzm, odrzucenie eurocentrycznego spojrzenia, ale i socjocentrycznego w przypadku badacza
Początkowo estetyka służyła przekazowi moralnemu; obrazy przedstawiane wyrażały zasady i normy jeszcze zanim skonceptualizowano je (np. Biblia dla ubogich), synteza wartości estetycznych i teologicznych
Z tym samym spotykamy się w życiu codziennym - sprzęty mają wymiar praktyczny, ale też symboliczny, estetyczny
Pojęcie estetyki powstało za sprawą Aleksandra Baumgartena  i Immanuela Kanta - podejście racjonalne - wrażliwość na piękno ma charakter aprioryczny i rozumowy, istnienie kanonu. spuścizną kanonu jest właśnie podział na sztukę wyższą i niższą.
Pierwotnie estetyka oznaczała uczucie wszelkich wrażeń i percepcji, nie dotyczyła tylko sztuki, harmonii i piękna. Przedrefleksyjna wrażliwość na świat.
H. Glassie - estetyka to sfera komunikacji z tych wrażeń (różnie wartościowanych i wynikających z rożnych doświadczeń
estetyka jako sfera ludzkich wrażeń kształtowanych przez kulturę - odczucie wynikłe z eksponowania na np. konkretny widok. To jak je odbieramy determinuje kultura. Codziennie doznania mieszczą się w sferze estetyki.
Kant - dzieli estetykę na:

• Wzniosłość - indywidualne, potoczne, zmysłowe postrzeganie, gust (poprzez zmysły np. zapachy), są one wartościowane, waloryzowane

• Piękno - autoteliczne, bezinteresowne, niezależne od naszych subiektywnych gustów, aprioryczne i niekwestionowalne (kryterium obecnie podważane - nie ma obiektywnego, absolutnego kanonu estetycznego)

piękno jest efektem zabiegów umysłowych (forma, symetria, harmonia i inne formalne kryteria), nie ma tu miejsca na postrzeganie zmysłowe. Kant stawia piękno powyżej wzniosłości.

Podobnie piękno, harmonia może być częścią doświadczeń życia codziennego. Kant je rozdzielał, ale w rzeczywistości jest to kwestia proporcji. Bardziej postrzegamy coś zmysłami bądź rozumem.


W każdym z obydwu przypadków (postrzegania zmysłowego bądź umysłowego) udział ma też wyobraźnia.
Elementem postrzegania niezależnie od sposobu jest doznanie przyjemności lub nieprzyjemności.
Sami używając określeń typu „pasuje”, „nie pasuje” wchodzimy w sferę estetycznego wartościowana estetyki piękna (umysłowej) i wzniosłości (zmysłowej)
Częściej w wyborach dążymy do przyjemnych niż nieprzyjemnych doznań. Jednak to, co dla nas jest  przyjemne, jest zdeterminowane kulturowo.
Fakt, że nie istnieje sztuka, która nie niesie innych elementów poza estetyką, treści  pozaestetycznie, świadczy przeciw koncepcji Kanta o pięknie uniwersalnym.
Czystość, porządek, dopasowanie, proporcja, harmonia - kryteria piękna są też zdeterminowane kulturowo. Na tych podstawowych kryteriach ukształtowany został kanon piękna europejskiego.
W sztuce XX w. potoczność, wzniosłość spotyka się z pięknem “wysokim”. przedmiot codziennego użytku wykorzystywany jest do celów artystycznych.

A więc - doświadczenie estetyczne jest połączeniem zmysłów i umysłu
J. Maquet - obydwie jakości naraz występują zmysły i wyobraźnia. Ma to formę przeżywania (zbiorowego lub indywidualnego, wpływa na kształtowanie konwencji) i refleksji.