Deficyt demokracji w UE, zjawisko wynikające z braku właściwej reprezentatywności i legitymizacji unijnych instytucji. W systemach politycznych poszczególnych państw członkowskich UE demokratycznie wybrany parlament stanowi prawo (legislatywa), rząd odpowiada za realizację przyjętego przez parlament prawa (egzekutywa), a sądy stoją na straży jego przestrzegania. Taki system zapewnia demokratyczną legitymizację władzy państwa i bardzo silny wpływ obywateli oraz ich decyzji politycznych na politykę państwa.

W samej Unii Europejskiej system ten jest inny. Organy ponadnarodowe (Parlament Europejski i Komisja Europejska) współuczestniczą w stanowieniu prawa w zakresie I (gospodarczego) filaru UE. W tym przypadku Komisja Europejska ma wyłączny monopol inicjatywy prawodawczej. Parlament uczestniczy w procesie powstawania aktu prawnego, jednak ostateczna decyzja należy wyłącznie do Rady Unii Europejskiej (złożonej z ministrów państw członkowskich). W zakresie II i III filaru UE (Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa oraz Współpraca w dziedzinie Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych) prawo stanowić może jedynie Rada UE. Tak więc to nie Parlament Europejski (wybrany w powszechnych wyborach), lecz Rada Unii Europejskiej jest praktycznie organem decyzyjnym. Kontrolę wykonywania prawa europejskiego wykonuje Trybunał Sprawiedliwości. Świadczy to o tym, że Unia Europejska i jej model stanowienia prawa nie jest klasycznym przeniesieniem kompetencji państwa narodowego na strukturę międzynarodową.

Parlament Europejski, mimo że nie jest organem stricte prawodawczym, uczestniczy jednak w procedurze konstruowania prawa. Bez jego zgody nie może zostać powołana Komisja Europejska, nie może być przyjęty budżet UE czy też nie można przyjąć nowych państw członkowskich. Prowadzone od wielu lat reformy UE, zmiany instytucjonalne, mają na celu stopniowe uzupełnianie tego deficytu poprzez zwiększanie uprawnień parlamentu (m.in.: Traktat z Maastricht, Traktat amsterdamski, prace Konwentu Europejskiego i postanowienia Konstytucji UE).