Wykład 1 08.03.2012r.

Funkcje zachowania organizacyjnego menagera (4 podstawowe):

*planowanie-polega na wyborze i definiowaniu celów, opracowanie strategii ich osiągania oraz ułożenie planu koordynacji aktywności skierowanej na osiągnięcie celu.

*kierowanie-motywowanie ludzi do pracy, zapewnienie właściwych stosunków międzyludzkich, wybór najbardziej efektywnych kanałów informacyjnych

*organizowanie-obejmuje wyodrębnienie określonych zadań, dotyczy realizacji celów cząstkowych. Zorganizowanie środków niezbędnych do realizacji tych zadań

*kontrolowanie-monitorowanie aktywności pracowników, pod kątem zgodności zachowań z planem działania. Możliwość wprowadzenia korekty.

Organizację można zdefiniować jako świadome koordynowaną prze kierownika grupę społeczną, która składa się z dwóch lub więcej osób nastawionych na osiągnięcie zamierzonego celów.

System społeczny:

*zespół stosunków międzyludzkich

*układ określonych grup

*system stanowisk i pozycji społecznych

Role funkcji integracji:

*interpersonalna-ceremonialny- ukonstytuuje wokół wspólnego celu mającego wymiar symboliczny, ceremonialny, materialny, np. odnoszące się do s…. Łączenie ludzi z punktu widzenia zbieżności interesów indywidualnych z grupowymi (cele firmy)

*informacyjna-efektywna sieć komunikacyjna: formalna i nieformalna. Szybki i adekwatny przepływ informacji poprzez efektywną sieć komunikacji do danej sytuacji, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania firmy

*decyzyjna-związana z inicjowaniem nowych pomysłów organizacyjnych, alokacją zasobów ludzkich i materialnych, usuwanie przeszkód, przeprowadzanie organizacji.

Czynności organizacyjne menagera:

*ustalenie precyzyjnego planu działania

*dokładny przegląd warunków i środków działania

*ułożenie szczegółowego planu działania

*skrupulatne wykonanie planu

*kontrolowanie osiągniętych wyników

Wymagane predyspozycje na stanowisko kierownicze, sprawność:

*techniczna-teoria i praktyka

*psychiczna-zdolność do pracy z innymi ludźmi, cechy osobowości

*umysłowa-zdolność do diagnozowania złożonych sytuacji, podejmowanie działań ryzykownych

Perspektywy zachowań organizacyjnych:

*indywidualne zachowania organizacyjnego realizowanego w ramach psychologii

*grupowa zachowań organizacyjnych realizowanego głownie w obrębie socjologii

*systemowa zachowań organizacyjnych realizowana w ramach antropologii społecznej, zmiany zachowań jednostki – porównywanie systemów wartości, środowisko organizacyjne, globalizacja różnych procesów

Trzy poziomowy model zachowań organizacyjnych:

Indywidualnygrupowysystemów organizacyjnych

Zmienną zależną są zachowania organizacyjne opisywane za pomocą 4 wskaźników. W każdym pojawią się 4 zmienne: produktywność(zachowania związane ze sprawnością i efektywnością pracy), absencja(uchylenie się od pracy wynikające ze złej organizacji pracy, niskiego poziomu technologii lub złych stosunków interpersonalnych), wycofanie się(rezygnacja-zachowanie rezygnacyjne dobrowolne lub wymuszone, może wynikać ze złej organizacji pracy lub niedostosowania jednostki na danym stanowisku pracy), satysfakcja(zachowania związane z przejawianiem pozytywnej postawy wobec współpracowników i pracy.

Dane biograficzneOsobowośćSystem wartości i postawyZdolności

Percepcja Motywacja Uczenie się

Indywidualne decyzje

produktywność absencja rezygnacja satysfakcja

Model grupowego poziomu zachowań organizacyjnych

Model systemowego poziomu zachowań organizacyjnych

Globalizacja procesów ekonomicznych i kulturowych:

*ekonomicznych-dwie płaszczyzny: wielonarodowe korporacje-ekspansja w Japonii IBM, Coca-Cola, regionalna współpraca między-narodowa-rozwój po II wojnie światowej

*kulturowych-złożona psychologicznie, oparta na wydarzeniach historycznych, brak umiejętności dostrzegania różnic pomiędzy krajami I zaściankowe II płaszczyzna-fundamentalizm-nasza kultura jest najlepsza

Psychologia w pracy menagera

Osobowości wg Freuda:Obserwując zachowanie ludzi łatwiej nam stwierdzić, zależy od bodźców wew i zew, wiele czynników zależy od tego jak kto się zachowa, osobowość człowieka, to skomplikowana struktura wyróżnia się w jej obrębie 3 obszary:

*Id(ono)-zbiór niekontrolowanych prymitywnych impulsów, które powodują stany napięcia i konieczność ich natychmiastowego zaspokojenia

*Superego-struktura dzięki której człowiek uczy się kontrolować swoje popedy, przy czym jednocześnie poznaje świat, spostrzega, decyduje, wydaje sądy

*Ego(ja)-wewnętrzna siła karcąca, która powstaje w wyniku przyswojenia wymagań i zakazów formułowanych przez społeczeństwo i rodziców. Doprowadza to do tego, że powoduje w nas samych poczucie winy, czy poczucie dumy zadowolenia z siebie

Mają dynamiczny charakter. Każdy z tych obszarów ma wpływ na jednostkę, zmiany zaspokajania impulsów, potrzeb.

Pojęcie osobowości w kontekście właściwości ukierunkowujące działania człowieka:

*motywujące

*sprawnościowe-zdolności

*stylistyczne-temperament

*wolicjonalne

Model czynników Eysenka:

*ekstrawersja-introwersja, tzw. ukierunkowanie energii psychicznej; ekstrawertyk-nie sprawia takiej osobie trudność nawiązywania kontaktów, łatwo wpada w gniew, szybko przeprasza, nie jest drobiazgowy, lubi przebywać z innymi, nie lubi być sam, chętnie podejmuje się, introwertyk-koncentracja na własnych przeżyciach, trudno przystosowuje się do nowego otoczenia, źle się czuje wśród innych

*neurotyzm-osoby takie są chwieje emocjonalnie, niska odporność na stres, nerwowo reagująm dolegliwości somatyczne, stany lękowe, depresja, panika

*psychotyzm-brak wglądy w siebie, aspołeczność, brak współczucia, empatii, wyrachowane, nieufne zachowanie, dziwak

Model wielkiej piątki:

*neurotyzm- lęk, agresywna wrogość, depresja, nieśmiałość, impulsywność

*ekstrawersja – serdeczność, towarzyskość, asertywność, aktywność, poszukiwanie doznać, emocjonalność pozytywna

*otwartość na doświadczenia-wyobrażenia, estetyka, uczucie, działania, pomysły, wartości

*ugodowość-zaufanie, prostolinijność, altruizm, uległość, skromność, skłonność do rozczulania się

*sumienność-kompetencje, skłonność do porządku, obowiązkowość, dążenie do osiągnięcia, rozwaga, samodyscyplina

Koncepcja osobowości Geiera:

*czynnik D-niezależność, szybko podejmuje decyzje, wie czego chce, skłonności do ryzyka, obejmuje kierownictwo nad sytuacją, potrzebny rozwój słuchania(osoby o wysokim czynniku D), dominacja, typ doradcy, jest w stanie pomóc, ale czeka(osoby o niskim czynniku D), aktywność

*czynnik I-wysoki - nastawienie do ludzi, komunikatywność, entuzjazm, doradztwo, życzliwość, łątwo zawiera znajomości, lubi wywierać wrażenie na innych, formalna i niedormalna organizacja w pracy, musi doskonalić czas pracy, dbałość o terminy, stanowczość, empatia, niski-stabilne, niezawodne, typ badacza, myśliciela

*czynnik S – stabilność, niezawodność, cierpliwość, umiejętność słuchania

*czynnik C-kompromisowość, umiejętność dostosowania się, umiejętność analityczna

Koncepcja wskaźników Briggs i Mayers:

*na podstawie udzielonych odpowiedzi jednostki klasyfikuj się jako ekstrawersyjne-introwersyjne. 1.Ważna praca z ludźmi poza biurem, z dala od firmy. Zawody atrakcyjne: konsultat, handlowiec, pilot wycieczek zagranicznych 2.praca w samotności i spokoju. Programista komputerowy, prawnik, mechanik, archiwum, biblioteka.

*zmysłowe-intulicyjne 1.Koncentracja, uwaga na detalach. Zawody: księgowy, dentysta, kierownik średniego szczebla. Lubi tworzyć, otwara. 2.Praca niosąca nowe problemy do rozwiązania, trudne wyzwania, brakuje konkretnej informacji. Dziennikarz doradca, pisarz.

*myślące-uczuciowe 1.logika, działanie na liczbach. Analityk systemów, manager, inżynier. 2.Harmonia z otoczeniem, Specjalista od spraw karier, nauczyciel, doradca. Skłonności do szybkiego reagowania. Nie boi się ryzyka.

*obserwujące (percepcyjne)-oceniające(racjonalne)-1. Adaptacja do zmieniającego się otoczenia. Aktor, dziennikarz, artysta. 2. Praca ustrukturyzowana, uporządkowana. Sędzia, administrator.

Dodatkowe wymiary osobowości:

*umiejscowienie kontroli- dwa poczucia kontroli zewnętrznej – to co nas spotyka, to los, przypadek , wew-zależne od nas to co się dzieje, lub działaniem innych osób, ja poniosłem porażkę, ale to nie moja wina

*samokontrola-analiza własnego funkcjonowania, czy jest prawidłowe. Jej brak wyraża się jako niezdolność panowania nad emocjami i impusjami, niskim kontaktem z rzeczywistością, brakiem umiejętności odraczania gratyfikacji

*makiawelizm-dystans emocjonalny, dążenie do sukcesu, skłonność do rywalizacji, z innymi, wykorzystywanie sytuacji do zdobycia kontroli nad zachowaniem innych, brak zasad moralnych, brak zaangażowania w ideologiczne wizje, odporność na nacisk i wpływ społeczny, dążą do krótkoterminowych celów, odporne na naciski społeczne

*autorytaryzm- nie daje głosu pracownikowi, sukces zależy od reguł, przepisów

*skłonność do ryzyka

*osobowośc typu A-optymizm, trwałość,

Lista wskaźników do badania samokontroli:

*dobre funkcjonowanie pod względem zdrowotnym, osoby o słabym ego mają kłopoty

*zdolność do swobodnego i spontanicznego kontaktowania się z otoczeniem, wymiany uczuć, myśli

*zdolność do konfrontowania zasad ogólnych z rzeczywistością

*zdolność do tolerowania niewielkich odstępstw od przyjmowanych zasad,np.moralnych

*wysokie poczucie realizmu-dobry kontakt z rzeczywistością

*zdolność do realizacji postawionych sobie celów

*brak silnych, infantylnych lęków

Samoocena:

*opinia o własnych możliwościach, to w jaki sposób oceniamy własne możliwości w danym zakresie wpływa na wynik osiągnanych w danej dziedzinie rezultatów

*dotyczy różnych sfer życia, jest zróżnicowane, ale wykazuje tendencje ogólnie,. Np. przecenianie możliwości w różnych sferach

*adekwatna samoocena, zawyżona samoocena, zaniżona

Kontakt z rzeczywistością:

*represja

*projekcja-przypisywanie innym swoich uczuć, wad, celów, np. swoją agresje tłumaczymy agresją innych

*racjonalizacja-mówi, że nie zależy mu na awansie

*substytucja-forma kompensacji i sublimacji

*reakcja upozorowana- ukrywane pożądanie przez niechęć

TEMPERAMENT MENAGERA(slajdy)

Temperament jako czynnik warunkujący efektywność menagera. Temperament pomaga, gdy działamy pod wpływem stresu. Temperament to wrodzone, biologiczne, uwarunkowane cechy układu nerwowego. Cechy te przejawiają się w sile i szybkości reagowania na bodźce, motoryce, reagowaniu emocjonalnym, mysleniu i mają charakter względnie stałych cech reagowania.

Właściwości układu nerwowego determinujące typ temperamentu – wg Pawłowa:

*siła pobudzenia i hamowania w systemie nerwowym

*równowaga procesów pobudzania i hamowania

*ruchliwość procesów nerwowych

Regulacyjna teoria temperamentu Strelaua:

*o wysokiej efektywności działania decyduje duża siła procesów pobudzenia, co oznacza, że jednostki niskoreaktywne mają wyższe zapotrzebowanie na bodźce z zewnątrz, co sprawi, że mobilizują się w obliczu trudności, potrafią działaś optymalnie w obliczu stresu itp.

*osoby o wysokiej reaktywności są bardziej wrażliwe na zmiany otoczenia, mniej odporne na stres, pod wpływem którego dochodzi do spadku efektywności działania tych osób

Pavlova-nawiązuje do Hipokratesa. Są różne typologie, ale mniej znane.

*Sangwinik- typ ruchliwy, aktywny, silny, zrównoważony, trudne sytuacje działają na niego moblizująco. Nawiązuje bezpośrednie kontakty, szybko zapomina urazy oraz szybko podejmuje decyzje, posiada umiejętność rozwiązywania konfliktów, jego reakcje są adekwatne do sytuacji, nie boi się trudnych decyzji, dobry negocjator

*Choleryk- wybuchowy, szybki, wykazuje skłonności do natychmiastowego rozładowania emocji, niezrównoważony, często stanowi siłą napędową do zmian i postępu w organizacji. Charakteryzuje się dużą siłą przebicia i asertywnością, potrafi doprowadzić sprawy do końca, często doprowadza do konfliktów, preferuje autokratyczny styl zarządzania

*Flegmatyk-typ silny, zrównoważony, powolny, spokojnym optymistycznym wykazuje dużą odporność na stres oraz umiejętności koncentracji i podejmowania systematycznych działań, trudno podejmuje decyzje, preferuje prace raczej jednorodne, trudno się przystosowuje

*Melancholik-typ słaby, powolny, niezrównoważony, raczej nastawiony pesymistycznie, wykazuje niską odporność na stres i słabą koncentrację,, szybko się męczy, preferuje pracę urozmaiconą o niskim natężeniu czynników stresujących

2 pierwsze nadają się na menagerów. Zarządzanie zasobami ludzkimi wymaga zaangażowania, szybkiego działania, zdolności do wydatkowania i mobilizowania energii. O dużym znaczeniu temperamentu decyduje odporność na stres . Jednostki o wysokiej sile układu nerwoeggo i o dużej ruchliwości procesów nerwowych, dobrze sprawdzają się w organizacjach i w zawodzie menagera. Temperament może myć modyfikowany przez zdolność- czyli to co genetycznie, doświadczenia. Zmieniają się wraz z wiekiem. W związku z czym zdaża się, że osoby nie wykazujące pożadanych cech temperamentu funkcjonują efektywnie w organizacjach.

Inteligencja jako czynnik warunkujący efektywność menagera

W.Stern jako wyznacznik inteligencji podkreśla zdolność łatwego przystosowania Siudo nowych zadań i warunków. D.Wechsler uważa, że inteligencja to złożona i ogólna zdolność jednostki do celowego działania, rozsądnego myślenia i skutecznego porozumiewania się z otoczeniem. Według Argyle inteligencja to zdolność do rozwiązywania problemów, wnioskowania i postrzegania zależności. Od 90-110 normalna inteligencja.

Obszary inteligencji:

*wyobraźnia przestrzenna, rozumienie tekstu, płynność

*zdolności werbalne

*wysławianie się

*elastyczność myślenia

*łatwość przystosowania się

*logiczne wyciąganie wniosków

*zdolność dokonywania operacji matematycznych

Podstawowe obszary inteligencji emocjonalnej:

*zarządzanie emocjami

*rozumienie i analizowanie emocji

*włączanie emocji w procesy myślenia

*ekspresja emocji

Inne obszary inteligencji: czy nowo poznana osoba nas polubi, poznanie się. Ogólna inteligencja składa się z wielu zdolności umysłowych, pozwalających na wykonywanie wielu zadań intelektualnych. Wystarczy podać jedną metodę badania, żeby wiedzieć co jest badane. Jednym z testów jest test MATRYC PROGRESYWNYCH – 3 rodzaje/wersje: kolorowa-dla dzieci, standardowa, zaawansowana. Test Weslera-indywidualna diagnoza jednostki. Badania pokazują że na podstawie inteligencji nie możemy ustalić kogoś przyszłości.

*każdy ma zdolność do rozróżnienia emocji pierwotnych

*kontrola i rozumienie emocji sprzyjające myśleniu

*ocena i przewidzenie następstw

Teoria wielu inteligencji (koncepcja Gardnera):

*językowa

*matematyczno-logiczna

*muzyczna

*kinestetyczna

*przestrzenna

*intrapersonalna

*interpersonalna

Myślenie lewopółkulowe funkcje:logiczne, sekwencyjne, liniowe, praktyczne, językowe, racjonalne

Myślenie prawopółkulowe funkcje:emocjonalne, syntetyczne, zabawowe, wizualne, intuicyjne, artystyczne

Myślenie twórcze-kreatywne-rodzaje: psychologiczna, historyczna

Typy myślenia twórczego:

*rozbieżne-loteralne/dywergencyjne myślenie-rozwija i poszerza proces myślenia, a rozpoczyna się od określonego problemu lub koncepcji i tworzy różne punkty widzenia, duża elastyczność, giętkość

*zbieżne-linerne/konwencyjne- ograniczenie dostępu opcji, czyli eliminacja mniej ważnych i uzyskiwanych kilku rozwiązań danego problemu. Określa się cel i punkt myślowy.

Etapy twórczego (kreatywnego) myślenia:

*poszukiwanie celu

*ustalanie faktów

*znalezienie problemu

*ustalenia koncepcji

*znalezienie rozwiązania

*znalezienie akceptacji

Proces twórczego(kreatywnego myślenia):

*proces myślenia prowadzący do powstania nowej użytecznej idei

*charakterystyczne cechy procesu twórczego myślenia to:

-ruchliwość-spontaniczna zmiana kierunku

-syntezowanie-łączenie idei i faktów

-aktywny stosunek do zadania lub tworzywa

-samodzielne przełamywanie blokad mentalnych

-działanie w sytuacji niedoboru

Proces twórczy-fazy w znaczeniu psychologicznym:

*preparacja-wszelkie świadome próby rozwiązania problemu oraz całe wcześniejsze przygotowanie jednostki

*inkubacja-okres, w którym nie myślimy w sposób zamierzony i świadomy o problemie

*olśnienie- pojawienie się w świadomości idei rozwiązania problemów

*weryfikacja-faza świadomej oceny i precyzowania idei

Pułapki inteligencji:

*człowiek inteligentny przyjmuje jakiś pogląd, dlatego, że potrafi go obronić. Osoby inteligentne ulegają pokusie zastępowania myślenia elokwencją

*człowiek inteligenty odczuwa przymus, żeby zawsze mieć rację, zawsze być górą, być błyskotliwszym od innych

*wykorzystanie inteligencji do krytykowania daje natychmiastową satysfakcję, natomiast gdy się ją wykorzystuje konstruktywnie efekty niekoniecznie od razu widać

*wybitnie inteligente umysły przekładają pewność jaką daje myślenie reaktywne, które polega na reagowaniu na przedstawiony materiał nad inne rodzaje myślenia

*wybitnie inteligente umysły charakteryzują się czysto fizyczną szybkością, bystrością, która prowadzi często do wyciągania pochopnych wniosków

*umysły o wybitnej inteligencji zdają się przekładać lotność, bystrość, nad mądrość

Funkcje zachowania organizacyjnego menadżera:

Planowanie, kierowanie, organizowanie, kontrolowanie

Optymizm-wymiary optymistycznego lub pesymistycznego stylu:

*trwałość-dotyczy czasowej ciągłości danej sytuacji zgodnie z … osoby, która się w tej sytuacji znalazła

*zasiąg-jest związany z zakresem wyjaśnień jaki stosują określone osoby może to być zasiąg ograniczony(charakterystyczny dla stylu….. optymistycznego) lub uniwersalny ( charakterystyczny dla stylu wyjaśniania pesymistycznego)

*lokalizacja przyczyn-dotyczy sposobu określania przyczyn zaistniałej sytuacji przez osobę, która się w danej sytuacji znalazła

*niska ocena wynika z tzw. personalizacji wewnętrznej…..

Kontakt z rzeczywistością:

*informacje dochodzą do człowieka mogą być interpretowane w różny sposób

*człowiek odbierając bodźce świata zewnętrznego, nie otrzymuje zwykle kompletu informacji

*może pogarszać się w związku z czynnikami natury emocjonalnej – stresem, lękiem, poczuciem zagrożenia lub konfliktem, którego człowiek nie potrafi rozwiązać

*typowe mechanizmy obronne: represja, projekcja, racjonalizacja, substytucja i reakcja upozorowana

Psychologia w pracy menedżera

Pamięć - podstawa poznawania otoczenia nagromadzenia wiedzy o otaczającym świecie, uczenia się. Jest zdolnością do kodowania, przechowywania i odtwarzania własnych doświadczeń życiowych.

Systemy pamięciowe według Tulvinga:

*pamięć semantyczna-ogólna wiedza, fakty, reguły, sądy, opinie o świecie. Związana jest z inteligencją. Obejmuje system przekonań o tym jakie coś jest lub powinno być.

*pamięć epizodyczna-dotyczy bezpośredniego doświadczenia, jej elementy związane są z określonym miejscem, czasem , mają początek i koniec, zawierają „obrazy” najważniejszych epizodów z życia, dotyczy zachowań jednostki w danej sytuacji.

Systemy pamięciowe – różnice

*pamięć epizodyczna: dotyczy bezpośrednich doświadczeń, zachowań tego co się wydarzyło naprawdę, osobista dotycząca jednostki, określona w czasie i miejscu, określona w czasie i miejscu, oparta na doznaniach, przeżyciach o tym co pamięta osoba.

*pamięć semantyczna: dotyczy znaczenia zdarzeń i faktów

Wykorzystanie epizodów w wywiadzie selekcyjnym:

*przewidywanie zachowań kandydata w przyszłości

*zachowanie człowieka ma charakter stabilny i trwały, a nie zmienny czy przypadkowy

*zachowanie ludzi w przeszłości jest najlepszym wskaźnikiem zachowanie w podobnej sytuacji w przyszłości

*to w jaki sposób ludzie mówią, myślą, że będą się zachowywać, podlega wielu błędom opartym na fantazjowaniu lub pamięci selektywnej

*większość ludzi ma tendencje do przedstawienie się, takimi jakich byśmy chcieli ich widzieć.

Zasady uczenia się dorosłych:

*uczenie dotyczy problemów jakich doświadczają lub celów jakich chcą osiągnąć

*widzą znaczenie, przydatność i wartość tego co się uczą

*mają wpływ na przebieg szkolenia

*są zaangażowanie dobrowolne

*mogą wyrażać siebie bez obaw, że będą krytykowane

*mogą popełniać błędy w procesie nauki nie będąc osądzeni lub karani

*są aktywnie zaangażowani w proces uczenia się.

Etapy procesu uczenia się:

*nieświadoma niekompetencja

*świadoma niekompetencja

*nieświadoma kompetencja

*świadoma kompetencja-zdajemy sobie sprawę, że czegoś nie potrafimy

Cykl uczenia się wg Kolba

Doświadczenia(faza aktywności)

Zastosowanie Przetwarzanie(dyskutowanie)

Uogólnienie

Style uczenia się wg Honey i Mumfon

*Konwergencyjny-preferowany przez tzw. aktywistów, pionierów, empiryków, osoby otwarte na zmiany, które nie ma żadnych uprzedzeń w pełni angażują się nowe doświadczenia i z pasją podejmują nowe wyzwania

*Asymilacyjny-preferowany przez obserwatorów, analityków, którzy stoją nieco z tyłu i obserwują nowe doświadczenia pod różnymi kątami – zbierają dane, zastanawiają się nad nimi, a następnie dochodzą do wniosku

*dywergencyjny-preferowany przez tzw. teoretyków, którzy przetwarzają swoje obserwacje w logiczne teorie- uczą się najlepiej poszukując logicznych związków i zależność, lubią analizować modele teoretyczne, skłonności do perfekcjonizmu

*akomodacyjny-przez pragmatyków, wypróbowują nowe pomysły, metody i koncepcje, aby ocenić co się sprawdza

Stres w pracy menagera:

*poczucie braku kontroli

*monotonia pracy

*naglące terminy

*szybkie tempo pracy

*stosowanie przemocy, zastraszanie i inne formy

*nękanie i molestowanie pracowników

*szkodliwe warunki pracy

*niewłaściwe organizacja pracy

Natura stresu:

Stres- reakcja na bodźce przygotowujące organizm do „ucieczki lub ataku”

Stres jako:

*bodziec-przykry, przeszkadzający, odrywający od aktywności

*reakcja na przykry bodziec ze środowiska zewnętrznego

*jako dynamiczna relacja pomiędzy człowiekiem a otoczeniem

Stres staje się dysfunkcyjny gdy:

*jego poziom przekracza poziom aktualnego pobudzenia

*pobudzeni jesteśmy do działania, które nie reaguje włączając się archaicznie, nieadekwatne już mechanizmy obronne(walka, ucieczka)

Fazy reakcji stresowej:

*stadium reakcji alarmowej-faza spadku odporności, zmiany fizjologiczne, dezorganizacja działania, wywoływana przez działanie stresora

*stadium odporności-znikają objawy początkowe, organizm przystosowuje się do działania stresora. Odporność wzrasta powyżej poziomu normalnego

*stadium wyczerpania- przez długie działanie stresora zdolność przystosowania się zanika. Obniża się odporność ponownie, objawy podbne do tych z sytuacji alarmowej

Typowe fizyczne lub psychiczne objawy długotrwałego stresu:

*problemy ze snem, depresja poranna, chroniczne martwienie się, irytacja, podenerwowanie

*zmęczenie, brak wytrwałośc, niezdolność odprężenia się, trudności z koncentracją, poczucie napięcia, kooperatywność

Sposoby radzenia sobie ze stresem:

*koncentrowanie się na danym problemie

*uruchomienie mechanizmu wyobrażeniowego i autowerbalizacji oraz wytworzenie pożądanych stanow psychicznych, szukanie wsparcia społecznego