Odpowiedzizpieczeństwo wewnętrzne Magister AON

LP TREŚĆ PYTANIA

OMÓW I SCHARAKTERYZUJ PRZESŁANKI I TRYB WPROWADZENIA STANU WOJENNEGO

Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom RP.

Przesłanki stanu wojennego:

- stan wojenny może zostać wprowadzony w razie: 1. zewnętrznego zagrożenia państwa, w tym spowodowanego działaniami o charakterze terrorystycznym lub działaniami w cyberprzestrzeni, 2. zbrojnej napaści na terytorium RP lub 3. gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji;

- wprowadza Prezydent RP na wniosek Rady Ministrów na części lub całym terytorium państwa;

- zagrożenie zewnętrzne – celowe działania godzące w niepodległość, niepodzielność terytorium, ważny interes gospodarczy RP lub zmierzające do uniemożliwienia albo poważnego zakłócenia normalnego funkcjonowania państwa, podejmowane przez zewnętrzne w stosunku do niej podmioty.

Tryb wprowadzenia stanu wojennego:

1. Rozporządzenie Prezydenta RP o wprowadzeniu stanu wojennego (w tym spowodowanego działania terrorystycznymi) musi zostać przedstawione do zatwierdzenia Sejmowi RP.

2. Prezydent rozpatruje wniosek Rady Ministrów.

3. Prezydent wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego lub odmawia wydania takiego rozporządzenia.

4. Prezydent przedstawia rozporządzenie Sejmowi w ciągu 48 godzin od jego podpisania.

5. Stan wojenny wprowadza się na czas nieokreślony. Obowiązuje od dnia ogłoszenia rozporządzenia w Dzienniku Ustaw.

6. Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu i inne akty podaje się do publicznej wiadomości w drodze obwieszczenia właściwego wojewody, przez rozplakatowanie w miejscach publicznych, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danym obszarze.

OMÓW I SCHARAKTERYZUJ PRZESŁANKI I TRYB WPROWADZENIA STANU WYJĄTKOWEGO

Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wojennym.

Przesłanki stanu wyjątkowego:

- zagrożenie konstytucyjnego ustroju państwa (np. groźba zamachu stanu i usunięcia siłą konstytucyjnych władz państwa);

- zagrożenie bezpieczeństwa obywateli (życie, zdrowie i mienie obywateli są zagrożone w stopniu uniemożliwiającym zwykłą egzystencję ogółu mieszkańców np. zamieszki i zjawiska destabilizujące państwo);

- zagrożenie porządku publicznego (w tym spowodowanego działaniami o charakterze terrorystycznym lub działaniami w cyberprzestrzeni, które nie może być usunięte poprzez użycie zwykłych środków konstytucyjnych).

Tryb wprowadzenia stanu wyjątkowego:

  1. Rozporządzenie wprowadza Prezydent na wniosek Rady Ministrów (RM w formie uchwały).

  2. Rozporządzenie musi posiadać kontrasygnatę premiera.

  3. Prezydent musi przedstawić je w ciągu 48 godzin Sejmowi od jej podpisania.

  4. Wprowadza Prezydent na czas oznaczony, lecz nie dłuższy niż 90 dni na części albo na całym terytorium kraju, jeśli zagrożone zostało bezpieczeństwo państwa, obywateli lub porządek publiczny.

  5. Prezydent może przedłużyć stan wyjątkowy tylko raz (na okres nie dłuższy niż 60 dni) za zgodą Sejmu.

W czasie stanu wyjątkowego oraz w ciągu 90 dni od jego zakończenia:

- nie mogą być zmienione: Konstytucja i ordynacje wyborcze;

- nie można rozwiązać Sejmu;

- nie przeprowadza się wyborów ani referendów ogólnokrajowych;

- w przypadku upływu kadencji Prezydenta, Sejmu i Senatu bądź organów samorządu terytorialnego ulegają one odpowiedniemu przedłużeniu.

SCHARAKTERYZUJ ZAGROŻENIA WEWNĘTRZNE POLSKI ORAZ OMÓW PROCEDURY WPROWADZENIA STANU WYJĄTKOWEGO

Zagrożenia wewnętrzne Polski:

  1. Polityczne:

- nieprzestrzeganie praw i wolności obywateli;

- rozwój agresywnych religii i ideologii;

- upartyjnienie struktur państwa;

- ingerencja w wewnętrzne sprawy państwa;

- zmiany granic w otoczeniu państwa;

- wspieranie międzynarodowego terroryzmu.

  1. Militarne

  2. Ekonomiczne:

- blokady i dyskryminacja gospodarcza;

- egoizm ekonomiczny;

- przestępczość gospodarcza;

- dostęp do surowców, zwłaszcza energetycznych;

- funkcjonowanie sieci informatycznych

- dostęp do nowoczesnych technologii;

- niestabilność finansowa;

- szpiegostwo przemysłowe.

  1. Społeczne:

- naruszenie praw człowieka i podstawowych wolności;

- uprzedzenia kulturowe i religijne;

- dyskryminacja wszystkich mniejszości;

- patologie społeczne;

- masowe migracje;

- kryzysy demograficzne;

- przestępczość zorganizowana.

  1. Kulturowe

  2. Ekologiczne:

- niekontrolowana eksploatacja zasobów naturalnych;

- zanieczyszczenie powietrze, gleby i wody;

- brak gospodarki odpadami komunalnymi;

- katastrofy naturalne i przemysłowe;

- stosowanie niebezpiecznych technologii.

  1. Informacyjne.

Zagrożenia bezpieczeństwa wewnętrznego:

  1. Zagrożenia bezpieczeństwa publicznego:

- zagrożenia o charakterze kryminalnym: przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, fałszerstwa, terroryzm, przestępczość gospodarcza, zorganizowana i narkotykowa, cyberprzestępczość, korupcja, zagrożenia w ruchu drogowym i porządku publicznego (wandalizm, bójki, patologie);

- zagrożenia przestępczością graniczną: nielegalne migracje.

  1. Zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego:

- naturalne (susze, mrozy, huragany, powodzie, trzęsienia ziemi, pożary);

- techniczne (katastrofy komunikacyjne, budowlane);

- technologiczne (środki toksyczne, awarie przemysłowe, zanieczyszczenia, destrukcja systemu ekologicznego).

  1. Zagrożenia porządku konstytucyjnego:

- nieprzestrzeganie prawa.

Procedury wprowadzenia stanu wyjątkowego:

Stan wyjątkowy wprowadza się w sytuacji szczególnego zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, w tym spowodowanego działaniami o charakterze terrorystycznym lub działaniami w cyberprzestrzeni, które nie może być usunięte poprzez użcie zwykłych środków konstytucyjnych.

  1. Rada Ministrów kieruje wniosek do Prezydenta RP o wprowadzenie stanu wyjątkowego. Określa w nim przyczyny, obszar i niezbędny czas trwania stanu wyjątkowego, a także ewentualne ograniczenia praw i wolności człowieka i obywateli.

  2. Prezydent rozpatruje wniosek i wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu na czas nie dłuższy niż 90 dni lub odmawia wydania rozporządzenia.

  3. Prezydent przedstawia Sejmowi rozporządzenie w ciągu 48 h od jego podpisania.

  4. Stan wyjątkowy obowiązuje od dnia ogłoszenia rozporządzenia w Dzienniku Ustaw. W przypadku uchylenia rozporządzenia przez Sejm, uchwałę Sejmu w tej sprawie ogłasza się w Dzienniku Ustaw.

  5. Rozporządzenie Prezydenta oraz inne akty prawne podaje się do publicznej wiadomości.

  6. San wyjątkowy obowiązuje od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

  7. Prezydent może w drodze rozporządzenia przedłużyć czas trwania stanu wyjątkowego jeden raz na okres nie dłuższy niż 60 dni za zgodą Sejmu.

KONTROLA OPERACYJNA – PROSZĘ PRZEDSTAWIĆ POJĘCIE ORAZ PRZESŁANKI JEJ STOSOWANIA, PRAWNE PODSTAWY

Pojęcie kontroli operacyjnej:

Kontrola operacyjna – zespół czynności niejawnych o charakterze operacyjno-rozpoznawczym podejmowany m.in. przez Policję w celu zapobieżenia, wykrycia, ustalenia sprawców, a także uzyskania i utrwalenia dowodów ściganych z oskarżenia publicznego, umyślnych przestępstw.

Kontrola operacyjna polega na stosowaniu następujących technik zdobywania informacji służących:

- kontrolowaniu treści korespondencji;

- kontrolowaniu zawartości przesyłek;

- stosowaniu środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie w sposób niejawny informacji i dowodów oraz ich utrwalanie, a w szczególności treści rozmów telefonicznych i innych informacji przekazywanych za pomocą sieci telekomunikacyjnych.

Przesłanki stosowania kontroli operacyjnej:

- gdy inne środki okazały się bezskuteczne;

- gdy zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że będą nieskuteczne lub nieprzydatne;

- można stosować wobec wymienionych przestępstw: zabójstwo, dzieciobójstwo, eutanazja, zamach na życie Prezydenta, sprowadzanie niebezpieczeństwa powszechnego, handel ludźmi, pranie brudnych pieniędzy, łapownictwo.

Podstawy prawne kontroli operacyjnej:

Art. 19 ustawy o Policji z dnia 6 kwietnia 1990 r.

Kontrolę operacyjną może zarządzić:

- sąd okręgowy w drodze postanowienia na pisemny wniosek Komendanta Głównego Policji albo Komendanta CBŚP, założony po uzyskaniu pisemnej zgody Prokuratora Generalnego albo;

- na pisemny wniosek prokuratora okręgowego właściwego ze względu na siedzibę składającego wniosek organu Policji.

Uprawnieni do przeprowadzenia kontroli operacyjnej:

- Policja;

- Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego;

- Centralne Biuro Antykorupcyjne;

- Agencja Wywiadu;

- Straż Graniczna;

- wywiad skarbowy;

- Żandarmeria Wojskowa;

- Służba Kontrwywiadu Wojskowego;

- Służba Wywiadu Wojskowego.

PROSZĘ OMÓWIĆ STRUKTURĘ ORGANIZACYJNĄ I ZADANIA POLICJI W POLSCE

Ustawa z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (rozwiązała Milicję Obywatelską)

Policja – umundurowana i uzbrojona formacja, służąca społeczeństwu i przeznaczona do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz do utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Struktura organizacyjna Policji – skład:

  1. Służby:

- kryminalna;

- śledcza;

- prewencyjna;

- wspomagająca działalność Policji w zakresie organizacyjnym, logistycznym i technicznym;

2. Policja sądowa.

3. Wyższa Szkoła Policji, ośrodki szkolenia i szkoły policyjne.

4. Wyodrębnione oddziały prewencji i pododdziały antyterrorystyczne.

5. Instytuty badawcze.

Struktura organizacyjna Policji:

- naczelne formacji stoi Komendant Główny Policji – centralny organ administracji państwowej, właściwy w sprawach bezpieczeństwa obywateli oraz utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego; podlega Ministrowi Spraw Wewnętrznych; w terenie realizację tych zadań powierzono komendantom: wojewódzkim, powiatowym (miejskim) oraz komisariatów Policji;

- Komendant Wojewódzki Policji powoływany i odwoływany jest przez MSW na wniosek Komendanta Głównego Policji po zasięgnięciu opinii wojewody;

- Komendant Stołeczny Policji powoływany i odwoływany jest przez MSW na wniosek KGP po zasięgnięciu opinii wojewody oraz opinii Prezydenta m.st. Warszawy;

- w miastach będących siedzibą władz miasta na prawach powiatu i powiatu mającego siedzibę władz w tym mieście, może utworzyć komendę miejską Policji wykonującą zadania na tym obszarze;

- Komendant Powiatowy (Miejski) powoływany i odwoływany jest przez komendanta wojewódzkiego Policji po zasięgnięciu opinii starosty; może tworzyć rewiry dzielnicowych oraz posterunki Policji na zasadach określonych przez KGP;

- Komendant Rejonowy Policji powoływany i odwoływany jest przez KSP po zasięgnięciu opinii Prezydenta m.st. Warszawy;

- Komendant komisariatu powoływany i odwoływany jest przez komendanta powiatowego po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie wójta (burmistrza lub prezydenta miasta);

- Centralne Biuro Śledcze Policji – jednostka organizacyjna Policji służby śledczej realizująca na obszarze całego kraju zadania w zakresie rozpoznawania, zapobiegania i zwalczania przestępczości zorganizowanej.

Zadania Policji:

- ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra;

-- ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie spokoju w miejscach publicznych oraz w środkach publicznego transportu i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania;

- inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi;

- wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców;

- nadzór nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi w zakresie określonym w odrębnych przepisach;

- kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych związanych z działalnością publiczną lub obowiązujących w miejscach publicznych;

- współdziałanie z policjami innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi, a także z organami i instytucjami UE na podstawie umów i porozumień międzynarodowych oraz odrębnych przepisów;

- gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji kryminalnych;

- prowadzenie zbiorów danych zawierających informacji gromadzone przez uprawnione organy o odciskach linii papilarnych osób, niezidentyfikowanych śladach linii papilarnych z miejsc przestępstw oraz o wynikach analizy DNA.

Policja realizuje także zadania wynikające z przepisów prawa UE oraz umów i porozumień międzynarodowych na zasadach i w zakresie w nich określonych.

TRAKTAT Z SCHENGEN – PROSZĘ PRZEDSTAWIĆ ZAŁOŻENIA PRAWNE ORAZ ZASADY FUNKCJONOWANIA

Układ z Schengen jest podstawowym aktem prawnym w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach, który został podpisany w 1985 r. poza systemem instytucjonalnym Wspólnot Europejskich, pomiędzy 5 państwami członkowskimi: Belgią, Francją, Holandią, Luksemburgiem, Niemcami. Początkowo układ sprowadzał się do szeregu ułatwień przy przekraczaniu granic przez osoby podróżujące między tymi państwami.

1990 r. – Konwencja Wykonawcza do Układu z Schengen ustanawia jednolite zasady kontroli na granicach zewnętrznych, zawiera przepisy wprowadzające tzw. środki wyrównawcze, których celem miało być wyrównanie deficytu bezpieczeństwa powstałego na skutek zniesienia kontroli na granicach wewnętrznych.

Środki wyrównawcze:

- ujednolicenie standardów kontroli na granicach zewnętrznych, w tym wymogów wizowych oraz postępowania wobec obcokrajowców;

- harmonizacja przepisów w dziedzinie polityki azylowej;

- ściślejsza współpraca między narodowymi służbami policyjnymi, w szczególności w zakresie pościgu i obserwacji trans granicznej;

- współpraca sądowa i administracyjna, dotycząca ekstradycji praz wykonywania wyroków w sprawach karnych;

- jednolita polityka wobec handlu narkotykami i innymi środkami odurzającymi, a także posiadania i obrotu bronią palną oraz amunicją;

- stworzenie elektronicznego Systemu Informacji Schengen (SIS) zapewniającego dostęp do danych umożliwiających identyfikację konkretnych osób i rzeczy.

SIS – komputerowa baza danych, w której znajdują się informacje o poszukiwanych osobach, przedmiotach, pojazdach. Mogą z niej korzystać policjanci i uprawnieni urzędnicy, Straż Graniczna, ABW, ŻW, CBA, Służba Celna, Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców, Służba Wywiadu Wojskowego, organy kontroli skarbowej, sąd, prokuratura. SIS umożliwia ustalenie czy zatrzymana osoba została już wcześniej zarejestrowana w kartotekach policyjnych któregoś z państw Strefy Schengen.

SIS II – zmodyfikowana i ulepszona wersja SIS I.

Biuro SIRENE – wspomaga funkcjonowanie SIS, działa w każdym z państw Strefy. SIRENE są punktami kontaktowymi umożliwiające korzystanie z SIS.

Zadania SIRENE:

- wprowadzanie danych do SIS;

- nadzorowanie przestrzegania przepisów wynikających z SIS;

- stanowienie punktu łącznikowego dla państw Schengen i organów międzynarodowych odpowiadających za bezpieczeństwo publiczne.

Cele układu z Schengen:

- likwidacja kontroli paszportowej na granicach wewnętrznych i zastępowanie jej ściślejszą kontrolą na granicach zewnętrznych;

- wspólna polityka wizowa i azylowa;

- utworzenie Systemu Informacji Schengen.

Obecnie obszar tworzy 26 państw:

- 22 państwa członkowskie UE: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Litwa, Luksemburg Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Włochy;

- 4 państwa, które nie należą do UE: Norwegia, Szwajcaria, Islandia, Liechtenstein.

Zasady funkcjonowania Schengen:

- jednolite zasady przekraczania granic zewnętrznych;

- wspólna polityka wizowa i azylowa;

- współpraca sądowa w sprawach karnych i jednolite zasady ekstradycji;

- współpraca w zwalczaniu handlu narkotykami;

- wspólne zasady dotyczące posiadania, transportu i obrotu bronią palną oraz amunicją.

PORÓWNAJ TAJEMNICĘ PAŃSTWOWĄ Z TAJEMNICĄ SŁUŻBOWĄ

Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych zniosła tajemnicę państwową i służbową z powodu dostosowania polskich rozwiązań do praktyk i reguł obowiązujących w instytucjach UE i NATO.

Informacje niejawne – takie, których nieuprawnione ujawnienie spowodowałoby lub mogłoby spowodować szkody dla RP albo byłoby z punktu widzenia jej interesów niekorzystne.

Z zakresu ochrony przewidzianej dla informacji niejawnych zostały wyeliminowane tajemnice: dziennikarska, adwokacka, lekarska, danych osobowych i wiele innych.

Zachowano 4 dotychczasowe klauzule:

- ściśle tajne i tajne – przypisane uprzednio dla tajemnicy państwowej;

- poufne i zastrzeżone – związane z tajemnicą służbową.

Tajemnica – określona przez przepisy prawne wiadomość, której ujawnienie jest zakazane:

- tajemnica państwowa ma na celu zapewnienie obronności i bezpieczeństwa państwa;

- tajemnica służbowa chroni interes społeczny, interes jednostki organizacyjnej lub obywatela (ujawnienie tych tajemnic jest przestępstwem);

- tajemnica zawodowa (np. lekarska);

- tajemnica korespondencji;

- tajemnica prywatna.

Ustawa z 14 grudnia 1982 r. o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej:

- art. 2: tajemnica państwowa – wiadomość, której ujawnienie osobom nie upoważnionym może narazić na szkodę obronność, bezpieczeństwo lub inny ważny interes Państwa;

- art. 3: tajemnica służbowa – wiadomość nie stanowiąca tajemnicy państwowej, z którą pracownik zapoznał się w związku z pełnieniem swoich obowiązków w państwowej, spółdzielczej lub społecznej jednostce organizacyjnej, a której ujawnienie może narazić na szkodę interes społeczny, uzasadniony interes tej jednostki organizacyjnej lub obywatela.

PROSZĘ OMÓWIĆ PROCEDURY WPROWADZANIA STANÓW NADZWYCZAJNYCH W POLSCE

3 rodzaje stanów nadzwyczajnych:

- stan wyjątkowy;

- stan wojenny;

- stan klęski żywiołowej.

Procedura wprowadzania stanu wyjątkowego:

- może zostać wprowadzony w sytuacji szczególnego zagrożenia ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, które nie może zostać usunięte poprzez użycie zwykłych środków konstytucyjnych;

- Rada Ministrów kieruje wniosek do Prezydenta RP o wprowadzenie stanu wyjątkowego, określa: przyczyny, obszar i niezbędny czas trwania stanu wyjątkowego, a także ewentualne ograniczenia praw i wolności człowieka i obywatela;

- może zostać wprowadzony na czas nie dłuższy niż 90 dni (Prezydent może przedłużyć czas jego trwania maksymalnie 60 dni).

Procedura wprowadzenia stanu wojennego:

- może zostać wprowadzony w razie zewnętrznego zagrożenia państwa ( np. działania terrorystyczne czy zbrojna napaść na terytorium RP);

- wprowadzany przez Prezydenta RP na wniosek Rady Ministrów na części albo na całym terytorium państwa; we wniosku: przyczyny, obszar, ograniczenia praw człowieka i obywatela;

- wniosek rozpatruje Prezydent, a następnie wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego lub odmawia jego wprowadzenia.

Procedura wprowadzenia stanu klęski żywiołowej:

- może zostać wprowadzony w celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych (np. powodzi) lub awarii technicznych oraz w celu ich usunięcia;

- wprowadzany na czas nieoznaczony, niezbędny dla zapobieżenia lub usunięcia skutków takiej katastrofy lub awarii, nie dłużej jednak niż na 30 dni

- wprowadza Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, z własnej inicjatywy lub na wniosek właściwego wojewody; w rozporządzeniu wskazuje się: przyczyny, datę wprowadzenia, obszar i czas trwania stanu klęski żywiołowej.

PROSZĘ WYMIENIĆ I OMÓWIĆ KONSTYTUCYJNE ORGANY PAŃSTWA WŁAŚCIWE W SPRAWACH UTRZYMANIA BEZPIECZEŃSTWA

Organy ustawodawcze:

Sejm i Senat

Art. 96.

  1. Sejm składa się z 460 posłów.

  2. Wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym.

Art. 97.

  1. Senat składa się ze 100 senatorów.

  2. Wybory do Senatu są powszechne, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym.

Art. 98.

  1. Sejm i Senat są wybierane na czteroletnie kadencje. Kadencje Sejmu i Senatu rozpoczynają się z dniem zebrania się Sejmu na pierwsze posiedzenie i trwają do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji.

  2. Wybory do Sejmu i Senatu zarządza Prezydent Rzeczypospolitej nie później niż na 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu, wyznaczając wybory na dzień wolny od pracy, przypadający w ciągu 30 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu.

  3. Sejm może skrócić swoją kadencję uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby posłów. Skrócenie kadencji Sejmu oznacza jednoczesne skrócenie kadencji Senatu. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio.

  4. Prezydent Rzeczypospolitej, po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu i Marszałka Senatu, może w przypadkach określonych w Konstytucji zarządzić skrócenie kadencji Sejmu. Wraz ze skróceniem kadencji Sejmu skrócona zostaje również kadencja Senatu.

  5. Prezydent Rzeczypospolitej, zarządzając skrócenie kadencji Sejmu, zarządza jednocześnie wybory do Sejmu i Senatu i wyznacza ich datę na dzień przypadający nie później niż w ciągu 45 dni od dnia zarządzenia skrócenia kadencji Sejmu. Prezydent Rzeczypospolitej zwołuje pierwsze posiedzenie nowo wybranego Sejmu nie później niż na 15 dzień po dniu przeprowadzenia wyborów.

  6. W razie skrócenia kadencji Sejmu stosuje się odpowiednio przepis ust. 1.

Art. 99.

  1. Wybrany do Sejmu może być obywatel polski mający prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 21 lat.

  2. Wybrany do Senatu może być obywatel polski mający prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 30 lat.

  3. Wybraną do Sejmu lub do Senatu nie może być osoba skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego.

Art. 100.

  1. Kandydatów na posłów i senatorów mogą zgłaszać partie polityczne oraz wyborcy.

  2. Nie można kandydować równocześnie do Sejmu i Senatu.

  3. Zasady i tryb zgłaszania kandydatów i przeprowadzania wyborów oraz warunki ważności wyborów określa ustawa.

Art. 103.

  1. Mandatu posła nie można łączyć z funkcją Prezesa Narodowego Banku Polskiego, Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka i ich zastępców, członka Rady Polityki Pieniężnej, członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, ambasadora oraz z zatrudnieniem w Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej lub z zatrudnieniem w administracji rządowej. Zakaz ten nie dotyczy członków Rady Ministrów i sekretarzy stanu w administracji rządowej.

  2. Sędzia, prokurator, urzędnik służby cywilnej, żołnierz pozostający w czynnej służbie wojskowej, funkcjonariusz policji oraz funkcjonariusz służb ochrony państwa nie mogą sprawować mandatu poselskiego.

  3. Inne przypadki zakazu łączenia mandatu poselskiego z funkcjami publicznymi oraz zakazu jego sprawowania może określić ustawa.

Art. 109.

  1. Sejm i Senat obradują na posiedzeniach.

  2. Pierwsze posiedzenia Sejmu i Senatu Prezydent Rzeczypospolitej zwołuje na dzień przypadający w ciągu 30 dni od dnia wyborów, z wyjątkiem przypadków określonych w art. 98 ust. 3 i 5.

Art. 110.

  1. Sejm wybiera ze swojego grona Marszałka Sejmu i wicemarszałków.

  2. Marszałek Sejmu przewodniczy obradom Sejmu, strzeże praw Sejmu oraz reprezentuje Sejm na zewnątrz.

  3. Sejm powołuje komisje stałe oraz może powoływać komisje nadzwyczajne.

Art. 111.

  1. Sejm może powołać komisję śledczą do zbadania określonej sprawy.

  2. Tryb działania komisji śledczej określa ustawa.

Art. 114.

  1. W przypadkach określonych w Konstytucji Sejm i Senat, obradując wspólnie pod przewodnictwem Marszałka Sejmu lub w jego zastępstwie Marszałka Senatu, działają jako Zgromadzenie Narodowe.

  2. Zgromadzenie Narodowe uchwala swój regulamin.

Art. 116.

  1. Sejm decyduje w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej o stanie wojny i o zawarciu pokoju.

  2. Sejm może podjąć uchwałę o stanie wojny jedynie w razie zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji. Jeżeli Sejm nie może się zebrać na posiedzenie, o stanie wojny postanawia Prezydent Rzeczypospolitej.

· Organy wykonawcze

Prezydent

Art. 126.

  1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej.

  2. Prezydent Rzeczypospolitej czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.

  3. Prezydent Rzeczypospolitej wykonuje swoje zadania w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach.

Art. 127.

  1. Prezydent Rzeczypospolitej jest wybierany przez Naród w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym.

  2. Prezydent Rzeczypospolitej jest wybierany na pięcioletnią kadencję i może być ponownie wybrany tylko raz.

  3. Na Prezydenta Rzeczypospolitej może być wybrany obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 35 lat i korzysta z pełni praw wyborczych do Sejmu. Kandydata zgłasza co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu.

  4. Na Prezydenta Rzeczypospolitej wybrany zostaje kandydat, który otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyska wymaganej większości, czternastego dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie.

  5. W ponownym głosowaniu wyboru dokonuje się spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali kolejno największą liczbę głosów. Jeżeli którykolwiek z tych dwóch kandydatów wycofa zgodę na kandydowanie, utraci prawo wyborcze lub umrze, w jego miejsce do wyborów w ponownym głosowaniu dopuszcza się kandydata, który otrzymał kolejno największą liczbę głosów w pierwszym głosowaniu. W takim przypadku datę ponownego głosowania odracza się o dalszych 14 dni.

  6. Na Prezydenta Rzeczypospolitej wybrany zostaje kandydat, który w ponownym głosowaniu otrzymał więcej głosów.

  7. Zasady i tryb zgłaszania kandydatów i przeprowadzania wyborów oraz warunki ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej określa ustawa.

Art. 131.

  1. Jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie może przejściowo sprawować urzędu, zawiadamia o tym Marszałka Sejmu, który tymczasowo przejmuje obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej. Gdy Prezydent Rzeczypospolitej nie jest w stanie zawiadomić Marszałka Sejmu o niemożności sprawowania urzędu, wówczas o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej rozstrzyga Trybunał Konstytucyjny na wniosek Marszałka Sejmu. W razie uznania przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Trybunał Konstytucyjny powierza Marszałkowi Sejmu tymczasowe wykonywanie obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej.

  2. Marszałek Sejmu tymczasowo, do czasu wyboru nowego Prezydenta Rzeczypospolitej, wykonuje obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej w razie:

1) śmierci Prezydenta Rzeczypospolitej,

2) zrzeczenia się urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej,

3) stwierdzenia nieważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej lub innych przyczyn nieobjęcia urzędu po wyborze,

4) uznania przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności Prezydenta Rzeczypospolitej do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia, uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego,

5) złożenia Prezydenta Rzeczypospolitej z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu.

  1. Jeżeli Marszałek Sejmu nie może wykonywać obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej, obowiązki te przejmuje Marszałek Senatu.

  2. Osoba wykonująca obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej nie może postanowić o skróceniu kadencji Sejmu.

Art. 132.

Prezydent Rzeczypospolitej nie może piastować żadnego innego urzędu ani pełnić żadnej funkcji publicznej, z wyjątkiem tych, które są związane ze sprawowanym urzędem.

Art. 133.

  1. Prezydent Rzeczypospolitej jako reprezentant państwa w stosunkach zewnętrznych:

1) ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, o czym zawiadamia Sejm i Senat,

2) mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych,

3) przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynarodowych.

  1. Prezydent Rzeczypospolitej przed ratyfikowaniem umowy międzynarodowej może zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie jej zgodności z Konstytucją.

  2. Prezydent Rzeczypospolitej w zakresie polityki zagranicznej współdziała z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem.

Art. 134.

  1. Prezydent Rzeczypospolitej jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

  2. W czasie pokoju Prezydent Rzeczypospolitej sprawuje zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej.

  3. Prezydent Rzeczypospolitej mianuje Szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów Sił Zbrojnych na czas określony. Czas trwania kadencji, tryb i warunki odwołania przed jej upływem określa ustawa.

  4. Na czas wojny Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych. W tym samym trybie może on Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych odwołać. Kompetencje Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasady jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej określa ustawa.

  5. Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, nadaje określone w ustawach stopnie wojskowe.

  6. Kompetencje Prezydenta Rzeczypospolitej, związane ze zwierzchnictwem nad Siłami Zbrojnymi, szczegółowo określa ustawa.

Art. 135.

Organem doradczym Prezydenta Rzeczypospolitej w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego.

Art. 136.

W razie bezpośredniego, zewnętrznego zagrożenia państwa Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, zarządza powszechną lub częściową mobilizację i użycie Sił Zbrojnych do obrony Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 137.

Prezydent Rzeczypospolitej nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego.

Art. 138.

Prezydent Rzeczypospolitej nadaje ordery i odznaczenia.

Art. 139.

Prezydent Rzeczypospolitej stosuje prawo łaski. Prawa łaski nie stosuje się do osób skazanych przez Trybunał Stanu.

Art. 140.

Prezydent Rzeczypospolitej może zwracać się z orędziem do Sejmu, do Senatu lub do Zgromadzenia Narodowego. Orędzia nie czyni się przedmiotem debaty.

Art. 141.

  1. W sprawach szczególnej wagi Prezydent Rzeczypospolitej może zwołać Radę Gabinetową. Radę Gabinetową tworzy Rada Ministrów obradująca pod przewodnictwem Prezydenta Rzeczypospolitej.

  2. Radzie Gabinetowej nie przysługują kompetencje Rady Ministrów.

Art. 142.

  1. Prezydent Rzeczypospolitej wydaje rozporządzenia i zarządzenia na zasadach określonych w art. 92 i art. 93.

  2. Prezydent Rzeczypospolitej wydaje postanowienia w zakresie realizacji pozostałych swoich kompetencji.

Rada ministrów i administracja rządowa

Art. 146.

  1. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej.

  2. Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego.

  3. Rada Ministrów kieruje administracją rządową.

  4. W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności:

1) zapewnia wykonanie ustaw,

2) wydaje rozporządzenia,

3) koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,

4) chroni interesy Skarbu Państwa,

5) uchwala projekt budżetu państwa,

6) kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,

7) zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,

8) zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,

9) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi,

10) zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe,

11) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej,

12) określa organizację i tryb swojej pracy.

Art. 147.

  1. Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów i ministrów.

  2. W skład Rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesi Rady Ministrów.

  3. Prezes i wiceprezes Rady Ministrów mogą pełnić także funkcję ministra.

  4. W skład Rady Ministrów mogą być ponadto powoływani przewodniczący określonych w ustawach komitetów.

Art. 148.

Prezes Rady Ministrów:

  1. reprezentuje Radę Ministrów,

  2. kieruje pracami Rady Ministrów,

  3. wydaje rozporządzenia,

  4. zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania,

  5. koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,

  6. sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach,

  7. jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej.

Art. 149.

  1. Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów. Zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy.

  2. Minister kierujący działem administracji rządowej wydaje rozporządzenia. Rada Ministrów, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może uchylić rozporządzenie lub zarządzenie ministra.

  3. Do przewodniczącego komitetu, o którym mowa w art. 147 ust. 4, stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra kierującego działem administracji rządowej.

Art. 152.

  1. Przedstawicielem Rady Ministrów w województwie jest wojewoda.

  2. Tryb powoływania i odwoływania oraz zakres działania wojewodów określa ustawa.

Art. 153.

  1. W celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa, w urzędach administracji rządowej działa korpus służby cywilnej.

  2. Prezes Rady Ministrów jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej.

Art. 154.

  1. Prezydent Rzeczypospolitej desygnuje Prezesa Rady Ministrów, który proponuje skład Rady Ministrów. Prezydent Rzeczypospolitej powołuje Prezesa Rady Ministrów wraz z pozostałymi członkami Rady Ministrów w ciągu 14 dni od dnia pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów i odbiera przysięgę od członków nowo powołanej Rady Ministrów.

  2. Prezes Rady Ministrów, w ciągu 14 dni od dnia powołania przez Prezydenta Rzeczypospolitej, przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Wotum zaufania Sejm uchwala bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

  3. W razie niepowołania Rady Ministrów w trybie ust. 1 lub nieudzielenia jej wotum zaufania w trybie ust. 2 Sejm w ciągu 14 dni od upływu terminów określonych w ust. 1 lub ust. 2 wybiera Prezesa Rady Ministrów oraz proponowanych przez niego członków Rady Ministrów bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Prezydent Rzeczypospolitej powołuje tak wybraną Radę Ministrów i odbiera przysięgę od jej członków.

Art. 155.

  1. W razie niepowołania Rady Ministrów w trybie art. 154 ust. 3 Prezydent Rzeczypospolitej w ciągu 14 dni powołuje Prezesa Rady Ministrów i na jego wniosek pozostałych członków Rady Ministrów oraz odbiera od nich przysięgę. Sejm w ciągu 14 dni od dnia powołania Rady Ministrów przez Prezydenta Rzeczypospolitej udziela jej wotum zaufania większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

  2. W razie nieudzielenia Radzie Ministrów wotum zaufania w trybie określonym w ust. 1, Prezydent Rzeczypospolitej skraca kadencję Sejmu i zarządza wybory.

Wojewoda (ustawa o wojewodzie i administracji rządowej w województwie)

1. Wojewoda jest:

1) przedstawicielem Rady Ministrów w województwie;

2) zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej w województwie;

3) organem rządowej administracji zespolonej w województwie;

4) organem nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich związków pod względem legalności, z zastrzeżeniem ust. 2;

5) organem administracji rządowej w województwie, do którego właściwości należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone w odrębnych ustawach do właściwości innych organów tej administracji;

6) reprezentantem Skarbu Państwa, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach;

2. Wojewoda kontroluje pod względem legalności, gospodarności i rzetelności wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej.

3. Zadania i kompetencje wojewody w stanach nadzwyczajnych określają odrębne ustawy.

Wojewoda odpowiada za wykonywanie polityki Rady Ministrów w województwie, a w szczególności:

1) dostosowuje do miejscowych warunków cele polityki Rady Ministrów oraz, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach, koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań;

2) zapewnia współdziałanie wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej działających w województwie i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków, na zasadach określonych w odrębnych ustawach;

3) dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy;

4) wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa oraz zarządzania kryzysowego, wynikające z odrębnych ustaw;

5) przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa;

6) wykonuje inne zadania określone w odrębnych ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów.

· Organy sądownicze

Sądy i trybunały

Art. 173.

Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz.

Art. 174.

Sądy i Trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.

SĄDY

Art. 175.

  1. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe.

  2. Sąd wyjątkowy lub tryb doraźny może być ustanowiony tylko na czas wojny.

Art. 176.

  1. Postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne.

  2. Ustrój i właściwość sądów oraz postępowanie przed sądami określają ustawy.

Art. 177.

Sądy powszechne sprawują wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach z wyjątkiem spraw ustawowo zastrzeżonych dla właściwości innych sądów.

Art. 178.

  1. Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom.

  2. Sędziom zapewnia się warunki pracy i wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków.

  3. Sędzia nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

Art. 179.

Sędziowie są powoływani przez Prezydenta Rzeczypospolitej, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, na czas nieoznaczony.

Art. 180.

  1. Sędziowie są nieusuwalni.

  2. Złożenie sędziego z urzędu, zawieszenie w urzędowaniu, przeniesienie do innej siedziby lub na inne stanowisko wbrew jego woli może nastąpić jedynie na mocy orzeczenia sądu i tylko w przypadkach określonych w ustawie.

  3. Sędzia może być przeniesiony w stan spoczynku na skutek uniemożliwiających mu sprawowanie jego urzędu choroby lub utraty sił. Tryb postępowania oraz sposób odwołania się do sądu określa ustawa.

  4. Ustawa określa granicę wieku, po osiągnięciu której sędziowie przechodzą w stan spoczynku.

  5. W razie zmiany ustroju sądów lub zmiany granic okręgów sądowych wolno sędziego przenosić do innego sądu lub w stan spoczynku z pozostawieniem mu pełnego uposażenia.

Art. 183.

  1. Sąd Najwyższy sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych w zakresie orzekania.

  2. Sąd Najwyższy wykonuje także inne czynności określone w Konstytucji i ustawach.

  3. Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego powołuje Prezydent Rzeczypospolitej na sześcioletnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego.

Art. 184.

Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej.

Art. 185.

Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego powołuje Prezydent Rzeczypospolitej na sześcioletnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Art. 186.

  1. Krajowa Rada Sądownictwa stoi na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

  2. Krajowa Rada Sądownictwa może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności z Konstytucją aktów normatywnych w zakresie, w jakim dotyczą one niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

Art. 187.

  1. Krajowa Rada Sądownictwa składa się z:

1) Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Ministra Sprawiedliwości, Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego i osoby powołanej przez Prezydenta Rzeczypospolitej,

2) piętnastu członków wybranych spośród sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych,

3) czterech członków wybranych przez Sejm spośród posłów oraz dwóch członków wybranych przez Senat spośród senatorów.

  1. Krajowa Rada Sądownictwa wybiera spośród swoich członków przewodniczącego i dwóch wiceprzewodniczących.

  2. Kadencja wybranych członków Krajowej Rady Sądownictwa trwa cztery lata.

  3. Ustrój, zakres działania i tryb pracy Krajowej Rady Sądownictwa oraz sposób wyboru jej członków określa ustawa.

TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY

Art. 188.

Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach:

  1. zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,

  2. zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,

  3. zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,

  4. zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,

  5. skargi konstytucyjnej, o której mowa w art. 79 ust. 1.

Art. 189.

Trybunał Konstytucyjny rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.

Art. 190.

  1. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.

  2. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach wymienionych w art. 188 podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w organie urzędowym, w którym akt normatywny był ogłoszony. Jeżeli akt nie był ogłoszony, orzeczenie ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

  3. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny dwunastu miesięcy. W przypadku orzeczeń, które wiążą się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, Trybunał Konstytucyjny określa termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady Ministrów.

  4. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania.

  5. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zapadają większością głosów.

Art. 191.

  1. Z wnioskiem w sprawach, o których mowa w art. 188, do Trybunału Konstytucyjnego wystąpić mogą:

1) Prezydent Rzeczypospolitej, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes Rady Ministrów, 50 posłów, 30 senatorów, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, Prokurator Generalny, Prezes Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich,

2) Krajowa Rada Sądownictwa w zakresie, o którym mowa w art. 186 ust. 2,

3) organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego,

4) ogólnokrajowe organy związków zawodowych oraz ogólnokrajowe władze organizacji pracodawców i organizacji zawodowych,

5) kościoły i inne związki wyznaniowe,

6) podmioty określone w art. 79 w zakresie w nim wskazanym.

  1. Podmioty, o których mowa w ust. 1 pkt 3-5, mogą wystąpić z takim wnioskiem, jeżeli akt normatywny dotyczy spraw objętych ich zakresem działania.

Art. 192.

Z wnioskiem w sprawach, o których mowa w art. 189, do Trybunału Konstytucyjnego wystąpić mogą: Prezydent Rzeczypospolitej, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes Rady Ministrów, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego i Prezes Najwyższej Izby Kontroli.

Art. 193.

Każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem.

Art. 194.

  1. Trybunał Konstytucyjny składa się z 15 sędziów, wybieranych indywidualnie przez Sejm na 9 lat spośród osób wyróżniających się wiedzą prawniczą. Ponowny wybór do składu Trybunału jest niedopuszczalny.

  2. Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego powołuje Prezydent Rzeczypospolitej spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego.

Art. 195.

  1. Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji.

  2. Sędziom Trybunału Konstytucyjnego zapewnia się warunki pracy i wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków.

  3. Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego w okresie zajmowania stanowiska nie mogą należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

Art. 196.

Sędzia Trybunału Konstytucyjnego nie może być, bez uprzedniej zgody Trybunału Konstytucyjnego, pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Sędzia nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa, jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Prezesa Trybunału Konstytucyjnego, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.

TRYBUNAŁ STANU

Art. 198.

  1. Za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu ponoszą: Prezydent Rzeczypospolitej, Prezes Rady Ministrów oraz członkowie Rady Ministrów, Prezes Narodowego Banku Polskiego, Prezes Najwyższej Izby Kontroli, członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem oraz Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych.

  2. Odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu ponoszą również posłowie i senatorowie w zakresie określonym w art. 107.

  3. Rodzaje kar orzekanych przez Trybunał Stanu określa ustawa.

Art. 199.

  1. Trybunał Stanu składa się z przewodniczącego, 2 zastępców przewodniczącego i 16 członków wybieranych przez Sejm spoza grona posłów i senatorów na czas kadencji Sejmu. Zastępcy przewodniczącego Trybunału oraz co najmniej połowa członków Trybunału Stanu powinni mieć kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego.

  2. Przewodniczącym Trybunału Stanu jest Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego.

  3. Członkowie Trybunału Stanu w sprawowaniu funkcji sędziego Trybunału Stanu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom.

Kompetencje prezydenta RP

Powierzenie prezydentowi zwierzchnictwa nad SZ ustawodawca ściśle powiązał z wcześniejszym przypisaniem mu funkcji gwaranta suwerenności i bezpieczeństwa państwa . Siły zbrojne są jednym z głównych elementów suwerenności państwowej i dlatego nominalnie pozostają pod zwierzchnictwem osoby, która reprezentuje to państwo na najwyższym szczeblu. W czasie pokoju sprawuje on zwierzchnictwo za pośrednictwem ministra obrony narodowej. Następnie sięgając do utrzymanej w mocy Ustawy o urzędzie ministra obrony narodowej , dowiadujemy się, iż do zakresu działania ministra ON należy przede wszystkim kierowanie w czasie pokoju całokształtem działalności SZ, w którego imieniu szef Sztabu Generalnego dowodzi tymi SZ w czasie pokoju . Szef SG mianowany jest na czas określony przez prezydenta . W czasie wojny SZ oraz innymi podporządkowanymi jednostkami organizacyjnymi dowodzi naczelny dowódca sił zbrojnych. Zauważmy, iż prezydent jest zwierzchnikiem SZ, minister ON sprawuje w imieniu prezydenta zwierzchnictwo nad SZ w czasie pokoju oraz kieruje całokształtem SZ, szef SG dowodzi SZ w czasie pokoju, a Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych (NDSZ) dowodzi SZ w czasie wojny.

Mianowanie NDSZ na czas wojny należy do tego rodzaju kompetencji prezydenta, które wykonuje na wniosek innych organów — w tym przypadku na wniosek prezesa RM. Prezydent ma. prawo określania na wniosek ministra ON głównych kierunków rozwoju SZ RP oraz ich przygotowań do obrony państwa, a także uczestniczenia i zwoływania odpraw kierowniczej kadry Ministerstwa Obrony Narodowej (MON) i Sił Zbrojnych RP. Prezydent w myśl ustawy o p.o.o. między innymi: zatwierdza, na wniosek prezesa RM, strategię bezpieczeństwa narodowego; wydaje, na wniosek prezesa RM, w drodze postanowienia, polityczno-strategiczną dyrektywę obronną RP oraz inne dokumenty wykonawcze do strategii bezpieczeństwa narodowego; zatwierdza, na wniosek RM, plany krajowych ćwiczeń systemu obronnego i kieruje ich przebiegiem; postanawia, na wniosek prezesa RM, o wprowadzeniu albo zmianie określonego stanu gotowości obronnej państwa; może zwracać się do wszystkich organów władzy publicznej, administracji rządowej i samorządowej, przedsiębiorców, kierowników innych jednostek organizacyjnych oraz organizacji społecznych o informacje mające znaczenie dla bezpieczeństwa i obronności państwa; inicjuje i patronuje przedsięwzięciom ukierunkowanym na kształtowanie postaw patriotycznych i obronnych w społeczeństwie. O użyciu jednostek wojskowych poza granicami państwa w celu udziału ich w konflikcie zbrojnym lub dla wzmocnienia sił państwa lub państw sojuszniczych oraz udziału w misjach pokojowych postanawia prezydent na wniosek RM. Natomiast o udziale tych jednostek w akcji zapobieżenia aktom terroryzmu lub ich skutkom prezydent postanawia na wniosek prezesa RM. W czasie stanu wojennego wystąpi konieczność obrony państwa, obroną tą kieruje prezydent we współdziałaniu z RM. Prezydenta RP wydaje postanawianie o stanie wojny. Owo uprawnienie jest realizowane przez głowę państwa w sytuacji nadzwyczajnej, tj. gdy Sejm nie może się zebrać na posiedzenie i istnieje potrzeba podjęcia przez zastępczy organ decyzji w sprawie wojny. Organem jedynie uprawnionym do wprowadzenia stanu wojennego jest prezydent, jednak nie działa tutaj samodzielnie, a na wniosek RM. Prezydent na wniosek RM może wprowadzić stan wojenny na części albo na całym terytorium państwa jedynie w razie wystąpienia jednej z następujących przesłanek: zewnętrznego zagrożenia państwa, zbrojnej napaści na terytorium RP lub gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji. Prezydent niezwłocznie rozpatruje wniosek RM i wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego lub postanawia odmówić wprowadzenia stanu wojennego. ma w tym przypadku jedynie uprawnienia kontrolne.

Kompetencje Rady Ministrów

RM prowadzi politykę państwa oraz kieruje całością administracji rządowej. Rada Ministrów w szczególności zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa i sprawuje, w czasie pokoju, ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju. została określona organizacja i tryb przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, w tym obroną państwa oraz warunki funkcjonowania organów władzy publicznej na stanowiskach kierowania. Rozporządzenie w sprawie kierowania bezpieczeństwem narodowym stanowi, iż w skład sytemu kierowania wchodzą organy władzy publicznej, organy dowodzenia SZ, w tym NDSZ z chwilą jego mianowania oraz kierownicy jednostek organizacyjnych, które wykonują zadania związane z kierowaniem bezpieczeństwem narodowym. Powoływane rozporządzenie włącza wiele organów z administracji publicznej do systemu kierowania. Będą to odpowiednie organy administracji rządowej i samorządowej. Organami administracji rządowej wchodzącymi w skład systemu kierowania obroną, obok naczelnych i centralnych organów administracji rządowej, będą organy administracji zespolonej i niezespolonej. Jednym z istotniejszych elementów w całym systemie kierowania obroną państwa są wojewodowie, do których należy kierowanie obronnością w województwie. W razie wystąpienia konieczności obrony państwa RM jest tym organem, który współdziała z prezydentem w kierowaniu obronnością państwa. Uprawnieniem RM mającym znaczenie dla zapewnienia potrzeb związanych z rozwinięciem systemu obronności i funkcjonowaniem jego elementów w warunkach zewnętrznego zagrożenia państwa i w czasie wojny (w tym mobilizacyjnych i wojennych potrzeb SZ oraz zapewnienia wsparcia wojskom sojuszniczym na terytorium RP) jest militaryzacja jednostek organizacyjnych35. RM w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny może objąć militaryzacją jednostki organizacyjne, które wykonują zadania szczególnie ważne dla bezpieczeństwa i obronności państwa, a także jednostki organizacyjne specjalnie tworzone do wykonywania takich zadań. W Rozporządzeniu RM w sprawie gotowości obronnej państwa postanawia się, iż w celu zapewnienia ciągłości przekazywania decyzji organów uprawnionych do uruchamiania realizacji zadań ujętych w Planie Reagowania Obronnego RP tworzy się w stanie stałej gotowości obronnej państwa system stałych dyżurów. System ten tworzą na potrzeby przekazywania decyzji właściwym podmiotom, podległym lub nadzorowanym : prezes RM, ministrowie, wojewodowie. System stałego dyżuru odgrywa bardzo ważną rolę w procesie podwyższania gotowości obronnej państwa oraz w realizacji określonych zadań wynikających z wprowadzania wyższych stanów, a także w przekazywaniu właściwym organom informacji o stanie sił uruchamianych podczas podwyższania stanów gotowości obronnej państwa.

Prezes Rady Ministrów

Z racji przyznanych mu kompetencji jest dominującą osobą w rządzie. Kieruje pracami RM, zapewnia wykonanie polityki rządu i określa sposoby jej wykonania, ma uprawnienia do koordynowania i kontrolowania pracy członków RM, co oznacza, iż powyższe kompetencje wykonuje również w zakresie bezpieczeństwa państwa i sprawowania ogólnego kierownictwa w dziedzinie obronności kraju. W ramach kontroli kompleksowych, zarządzanych przez prezesa RM, sprawdzane są między innymi elementy systemu kierowania obroną narodową. Przedmiotem tej kontroli jest również system stałych dyżurów, który, jak już zauważono, odgrywa istotną rolę w procesie podwyższania gotowości obronnej państwa, tym samym stanowi o gotowości działania w czasie stanu wojennego elementów systemu kierowania. W sytuacji wystąpienia konieczności obrony państwa rola prezesa RM nie ulega zasadniczej zmianie, podobnie jak w okresie pokoju działa on w strukturze rządu i kieruje jego pracami. Jednak w czasie stanu wojennego, w sytuacji gdy RM nie może zebrać się na posiedzenie, do premiera należy wykonywanie konstytucyjnych kompetencji RM. Zatem w świetle ustawy o stanie wojennym może dojść do sytuacji, że w razie wystąpienia konieczności obronny państwa obroną tą będzie kierował prezydent we współdziałaniu z prezesem RM.

Minister obrony narodowej

W zakresie działu, którym minister ON kieruje, wykonuje politykę RM i koordynuje jej wykonywanie przez organy, urzędy i jednostki organizacyjne, które ministrowi ON podlegają lub są przez niego nadzorowane. Minister ON jest naczelnym organem administracji państwowej w dziedzinie obronności państwa, wykonuje swoje zadania przy pomocy ministerstwa, w skład którego wchodzi Sztab Generalny Wojska Polskiego. Decyzje ministra obrony narodowej wydane w stosunku do osób pełniących czynną służbę wojskową, w tym szefa SG, mają moc rozkazu wojskowego. W sprawie kontroli wykonywania zadań obronnych minister ON ma prawo zarządzić przeprowadzenie kontroli problemowych i doraźnych.

–organizuje i prowadzi kontrole kompleksowe zarządzane przez premiera, a także koordynuje działalność ministrów i wojewodów w zakresie planowania przez nich kontroli problemowych. Zadania ministra w czasie stanu wojennego:

⎯ ocenę zagrożeń wojennych i możliwości obronnych oraz formułowanie i przedstawianie właściwym organom propozycji dotyczących obrony państwa, koordynację realizacji zadań organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego wynikających z zadań dotyczących obrony państwa; ⎯ przedstawianie właściwym organom potrzeb w zakresie świadczeń organów państwowych i jednostek samorządu terytorialnego, przedsiębiorców i innych jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych na rzecz SZ i obrony państwa; ⎯ sprawowanie ogólnego nadzoru nad realizacją zadań obronnych wykonywanych przez organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego; ⎯ organizację mobilizacyjnego rozwinięcia, uzupełniania i wyposażania SZ; ⎯ współdziałanie z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych w zakresie świadczeń; ⎯ koordynację realizacji zadań państwa-gospodarza wynikających z umów międzynarodowych.

KOMPETENCJE INNYCH ORGANÓW W OBSZARZE OBRONNOŚCI PAŃSTWA

Naczelny dowódca sił zbrojnych

Mianowany jest przez prezydenta na wniosek premiera i wyłącznie prezydentowi podlega. Głównym zadaniem naczelnego dowódcy jest dowodzenie SZ w celu odparcia napaści na terytorium państwa. Dla realizacji tego celu naczelny dowódca zapewnia również współdziałanie podległych sił zbrojnych z siłami sojuszniczymi w planowaniu i prowadzeniu działań wojennych. Wnioskuje do prezydenta o zatwierdzenie planów operacyjnych użycia SZ oraz o uznanie określonych obszarów państwa za strefy bezpośrednich działań wojennych. NDSZ określa również, w ramach swojej właściwości, potrzeby dowodzonych przez niego sił w zakresie wsparcia ich przez pozamilitarną część systemu obronnego państwa, ponadto wyznacza organy wojskowe do realizacji zadań administracji rządowej i samorządowej w strefie bezpośrednich działań wojennych oraz określa, z wyjątkiem przekazanych już kompetencji postanowieniami RM, ich zadania i kompetencje.

Szef Sztabu Generalnego

Mianowany jest przez prezydenta, podlega bezpośrednio ministrowi ON, przy pomocy SG wykonuje zadania określone w ustawie o urzędzie ministra obrony narodowej, w szczególności: dowodzi w imieniu ministra ON siłami zbrojnymi w czasie pokoju oraz sprawuje w imieniu ministra ON kierownictwo narodowe nad jednostkami wojskowymi wykonującymi zadania poza granicami państwa, polskimi przedstawicielstwami wojskowymi przy organizacjach międzynarodowych i międzynarodowych strukturach wojskowych, a także bezpośrednio w strukturach organizacji międzynarodowych, w międzynarodowych strukturach wojskowych i polskich zespołach łącznikowych. Ponadto kieruje SG bezpośrednio i poprzez swoich zastępców oraz szefów komórek organizacyjnych wchodzących w skład SG. Szef SG wydaje dyrektywy, wytyczne, instrukcje i rozkazy oraz polecenia w sprawach wynikających z jego zakresu działania, a także przekazanych przez ministra ON. Do zakresu działania szefa SG należą głównie zadania o charakterze koncepcyjnym, programowym i planistycznym oraz zadania związane z kierowaniem szkoleniem wojsk.

PROSZĘ OMÓWIĆ PRZECIWDZIAŁANIE ZAGROŻENIOM I KSZTAŁTOWANIE POCZUCIA BEZPIECZEŃSTWA W ŚRODOWISKU LOKALNYM

Kształtowanie bezpieczeństwa w społeczności lokalnej jest zadaniem instytucji ustawowo do tego powołanych, podmiotów pozarządowych, jak również każdego obywatela. Współpraca wszystkich jednostek odpowiedzialnych za bezpieczeństwo jest wyzwaniem XXI wieku, dlatego bezpieczeństwo lokalne w wymiarze indywidualnym, społecznym i publicznym w dużej mierze zależy od stopnia zaangażowania administracji publicznej, służb, inspekcji i straży, formalnych grup społecznych (lub organizacji pozarządowych) oraz społeczności lokalnej.

Zagrożenie publiczne jest stanem w państwie, który uniemożliwia organom władzy państwowej utrzymanie należnego porządku publicznego oraz zachowanie życia i mienia ludności, a także korzystanie z praw i swobód obywatelskich zagwarantowanych konstytucją i innymi przepisami prawnymi. O tym czy istnieje zagrożenie decyduje samo społeczeństwo, gdy zauważa, że jakieś zjawisko jest dla nich dolegliwe, stanowi wyzwanie i jest postrzegane jako wymagające podjęcia celowych działań dla rozwiązania. Współcześnie oprócz zagrożeń bezpieczeństwa, które można nazwać tradycyjnymi jak polityczne, militarne i naturalne, pojawiają się zagrożenia niekonwencjonalne, które w literaturze nazwane zostały właśnie zagrożeniami społecznymi – te, które mogą zagrażać utratą życia, zdrowia, tożsamości narodowej lub etnicznej oraz bezpieczeństwa cywilizacyjnego oraz publicznego.

ZAGROŻENIA SPOŁECZNE:

- społeczna alienacja (wykluczenie);

- masowy import obcej kultury; zanikanie własnych wartości kulturowych i przyjmowanie obcych,

- dyskryminacja płci, najczęściej żeńskiej;

- spadek systemu ochrony zdrowia ludności;

- uprzedzenia kulturowe bądź dotyczące wyznania;

- nacjonalizm, szowinizm, ksenofobia, religijny fundamentalizm;

- naruszenie praw człowieka oraz jego podstawowych wolności;

- dyskryminacja mniejszości narodowych, etnicznych, kulturowych, religijnych i językowych;

- ograniczanie wolności mediów, bądź z drugiej strony manipulacja społeczeństwa, ludzką świadomością i psychiką za ich pośrednictwem;

- masowe migracje,

- patologie społeczne (terror, przestępczość, narkomania, alkoholizm, prostytucja, epidemie, przemoc w rodzinie, sekciarstwo religijne);

- dewaluacja ludzkich wartości, zacieranie różnicy między tym co dobre i złe (upadek wartości moralnych);

- katastrofy i klęski żywiołowe

- zubożenie i głód grup społecznych, bezrobocie, ubóstwo, bezdomność,

- niski przyrost naturalny,

- mobbing,

- korupcja.

Zadania w zakresie eliminacji zagrożeń:

- zapewnienie nienaruszalności i integralności terytorialnej RP oraz suwerenności w decydowaniu o sprawach państwa (np. kwestie dotyczące ustroju),

- stworzenie warunków rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego, decydujących o możliwościach działania narodu i państwa,

- zapewnienie obywatelom możliwości korzystania z przyznawanych przez Konstytucję praw człowieka, obywatela i wolności,

- stworzenie bezpiecznych warunków do godziwego życia obywateli i rozwoju całego narodu, w wymiarze materialnym i duchowym,

- zapewnienie możliwości kształtowania stosunków w otoczeniu międzynarodowym,

- zapewnie zdolności skutecznego działania poprzez obronę interesów narodowych i promowanie wizerunku wiarygodnego partnera w stosunkach międzynarodowych,

- promocja polskiej gospodarki i wspieranie polskich przedsiębiorców,

- zapewnienie poczucia bezpieczeństwa prawnego obywatelom RP,

- ochrona duchowego i materialnego dziedzictwa narodowego RP oraz zapewnienie możliwości jego bezpiecznego rozwijania się we wszystkich sferach aktywności narodowej, przede wszystkim w sferze ekonomicznej, społecznej i intelektualnej,

- ochrona środowiska naturalnego i ochrona przed skutkami klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych działalnością człowieka,

- zapewnienie powszechnego dostępu do informacji, podniesienie poziomu edukacji narodowej,

- wspieranie grup najsłabszych ekonomicznie poprzez zwolnienia podatkowe, różnego rodzaju zasiłki, pomoc społeczną,

- wyrównywania szans w dostępie do usług i dóbr, przykładowo poprzez kształcenie w systemie publicznym, zasiłki rodzinne, stypendia,

- asekuracja ryzyk życiowych ( prawo pracy, zabezpieczenie społeczne),

- równouprawnienie, eliminowanie dyskryminacji,

- edukacja w szkołach, różnego rodzaju kampanie i programy społeczne, pogadanki, spotkania policji, strażaków z dziećmi („Razem Bezpieczniej”, „Bezpieczna droga do szkoły”),

- monitoring zagrożeń i przygotowanie na wypadek ich wystąpienia (rozmieszczenie i dostępność sił i środków, zwiększenie ich dostępności)

Za kształtowanie bezpieczeństwa lokalnego odpowiadają:

Społeczności lokalne

  • tworzenie organizacji pożytku publicznego, stowarzyszeń i fundacji działających na rzecz bezpieczeństwa (podstawa prawna - ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach, ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie);

  • tworzenie grup sąsiedzkiej czujności, patroli obywatelskich oraz miejskich map bezpieczeństwa;

  • działania profilaktyczne, w tym spotkania rad osiedlowych, otwarte spotkania o tematyce bezpieczeństwa,

  • podpisanie umowy cywilno-prawnej z agencją ochrony (monitoring, monitoring z interwencją).

Samorząd terytorialny

  • konsultacje społeczne, badania i ankiety dotyczące poziomu bezpieczeństwa, referenda miejskie i gminne w sprawie bezpieczeństwa lokalnego;

  • projektowanie tzw. bezpiecznych przestrzeni oraz montowanie monitoringu wizyjnego;

  • uruchamianie programów profilaktycznych i prewencyjnych np. „Nie toleruj, powiadom!” lub „Bezpieczne osiedle”;

  • ustanawianie straży gminnych/miejskich;

  • uruchomienie miejskich/gminnych ośrodków pomocy społecznej (MOPS/GOPS)

· Administracja rządowa (w tym Policja)

  • policyjne patrole prewencyjne, funkcjonariusze dzielnicowi, współpraca z radami osiedla, dzielnicy itd.;

  • rządowe programy profilaktyczne i prewencyjne np. „Razem bezpieczniej” uwzględniony w „Założeniach do opracowania Strategii Rozwoju Kraju 2007-2015”, „Bezpieczny senior”, „RAJOWY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2006 – 2016”, „Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011-2015” oraz „Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011-2016”.

  • organizowanie konkursów np. „Bezpieczna szkoła”.

PROSZĘ PRZEDSTAWIĆ ISTOTĘ BEZPIECZEŃSTWA SPOŁECZNEGO, W TYM BEZPIECZEŃSTWA SPOŁECZNOŚCI LOKALNYCH ORAZ OMÓWROLĘ ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ I SAMORZĄDOWEJ W UTRZYMYWANIU TEGO BEZPIECZEŃSTWA

Bezpieczeństwo społeczne definicje :

  • Ujęcie szerokie:

  • Stan, w którym społeczeństwo nie jest niczym zagrożone…

  • Ujęcie węższe:

  • Po raz pierwszy termin został użyty oficjalnie w ustawodawstwie amerykańskim, konkretnie w ustawie „Bezpieczeństwo społeczne” z 1935 r. (ustawa miała za przedmiot pomoc osobom starym, inwalidom i bezrobotnym)

  • Termin został przejęty przez Międzynarodową Organizację Pracy, która odnosiła go do:

  • ubezpieczeń społecznych

  • pomocy społecznej

  • świadczeń rodzinnych

  • świadczeń finansowanych z ogólnych dochodów

  • Jedną z pierwszych polskich definicji sformułowała Barbara Rysz-Kowalczyk (Leksykon polityki społecznej, 2001, cyt. za A. Skrabacz).

- Według niej bezpieczeństwo społeczne to „stan wolności od niedostatku materialnych środków utrzymania i istnienie realnych gwarancji pełnego rozwoju jednostek; obejmuje więc nie tylko stan wolności” od różnych rodzajów ryzyka socjalnego, „ale i od zagrożeń rozwoju psychospołecznego jednostki, których źródłem może być całokształt uwarunkowań społecznych, politycznych i ekonomicznych”

  • Według Ryszarda Jakubczaka, Ryszarda Kalinowskiego i Krzysztofa Lorantego (cyt. za A. Skrabacz):

  • bezpieczeństwo społeczne państwa można określić jako „stan społeczeństwa zapewniający nie tylko trwanie oraz przetrwanie państwa – narodu, lecz również jego rozwój”.

  • Adam Korcz skrytykował sformułowanie „bezpieczeństwo społeczne państwa”, proponując – „bezpieczeństwo społeczne w państwie” i definiując to bezpieczeństwo jako „stan społeczeństwa zapewniający nie tylko trwanie oraz przetrwanie narodu, lecz również jego rozwój”.

  • Z kolei według Aleksandry Skrabacz: Bezpieczeństwo społeczne to „jedna z kategorii bezp. narodowego i oznacza ochronę egzystencjalnych podstaw życia ludzi, zapewnienie możliwości zaspokajania indywidualnych potrzeb (materialnych i duchowych) oraz realizację aspiracji życiowych przez tworzenie warunków do pracy i nauki, ochronę zdrowia oraz gwarancje emerytalne.

  • „Naród to trwała wspólnota ludzi [dodajmy – wyobrażona] utworzona historycznie na gruncie wspólnoty losów, kultury, języka, terytorium, życia ekonomicznego, przejawiająca się w świadomości narodowej jej członków”

/Florian Znaniecki + Stanisław Ossowski

  • Podsystem bezpieczeństwa socjalnego – wiąże się z koniecznością/powinnością zapewnienia przez „państwo wszystkim obywatelom (szczególnie bezrobotnym, samotnym matkom czy bezdomnym) minimalnego standardu życia przez wprowadzenie odpowiednich ułatwień lub możliwości bezpłatnego korzystania z lecznictwa, oświaty i kultury” (hard)

  • Podsystem bezpieczeństwa psychospołecznego zaś odnosi się do stanu psychicznego i społecznego jednostek i grup społecznych gwarantującego stabilny rozwój i realizację podstawowych celów i zadań życiowych oraz zawodowych w warunkach akceptacji i tolerancji społecznej” (soft)

Marek Leszczyński (definicja opisowa):

Bezpieczeństwo społeczne obejmuje całokształt działań prawnych i organizacyjnych realizowanych przez podmioty rządowe (krajowe i międzynarodowe), pozarządowe i samych obywateli, które mają na celu zapewnienie określonego poziomu życia osobom, rodzinom i grupom społecznym oraz niedopuszczenie do ich marginalizacji i wykluczenia społecznego”

  • Bezpieczeństwo socjalne (gwarancje minimalnych dochodów, transferów socjalnych)

  • Bezpieczeństwo rozwojowe (kapitał ludzki: kompetencje + stan zdrowia – czyt. jeden z ostatnich slajdów)

  • Bezpieczeństwo wspólnotowe (kapitał społeczny: zaufanie społeczne, zdolność do współpracy, pomocy)

Bezpieczeństwo społeczne –istota

  • stan rzeczy, w którym społeczeństwo nie jest zagrożone;

  • stan, w którym określona jednostka lub grupa społeczna jest wolna od zagrożeń o charakterze bytowym;

  • stan, w którym jednostka lub grupa może liczyć na pomoc finansową w razie potrzeby.

  • stan społeczeństwa zapewniający nie tylko jego trwanie oraz przetrwanie, lecz również jego rozwój

Bezpieczenstwo spolecze a polityka spoleczna

  • Polityka - sztuka rządzenia [państwem]

  • Polityka społeczna - jest to działalność państwa, samorządu i organizacji pozarządowych, której celem jest poprawa życia materialnego, zapobieganie zagrożeniom życiowym i wyrównywanie szans życiowych grup społecznych socjalnie i ekonomicznie najsłabszych.

Cele polityki społecznej :

  • bezpieczeństwo socjalne, które obejmuje zapewnienie dochodów i usług w sytuacji wystąpienia ryzyka socjalnego (choroba, inwalidztwo, starość, śmierć, bezrobocie)

  • inwestycje w człowieka - tworzenie równych szans rozwoju ludzi, kształcenie młodego pokolenia (to czynnik rozwoju ekonomicznego)

  • ład (mir, pokój) społeczny - jest podstawą stabilizacji życiowej ludzi, współpracy w osiąganiu celów, tolerancji różnic między ludźmi. Wartość pokoju społecznego rośnie wraz z osiąganiem dobrobytu i stabilizacji politycznej

  • życie rodzinne - akcentowanie życia rodzinnego oznacza powrót do wartości związków między ludźmi i poczucia bezpieczeństwa na podstawie więzi emocjonalnych i uczuciowych. Wychowanie przyszłych generacji wymaga wsparcia rodzin nie tylko ubogich i nie tylko materialnego ze strony osób i instytucji.

Podmioty i sektory polityki społecznej :

  • Podmioty:

  • państwo i jego organy

  • instytucje, podmioty ponadpaństwowe

  • podmioty niepaństwowe

  • siły społeczne

  • Sektory:

  • sektor publiczny, obejmujący działalność realizowaną
    przez instytucje rządowe i samorządowe;

  • sektor wspólnotowy, obejmujący wsparcie społeczne
    i wymianę świadczeń oraz usługi pomiędzy rodziną, przyjaciółmi, sąsiadami;

  • sektor obywatelski, oparty na idei samopomocy; to inicjatywy społeczności lokalnych, wolontariat i organizacje pozarządowe.

  • W zakresie bezpieczeństwa społecznego działają pozarządowe podmioty, których zadaniem jest wszechstronne uzupełnianie działań państwa na rzecz jednostek i grup socjalnie najsłabszych. Do tych podmiotów zaliczamy wszelkie dobrowolne zrzeszenia, formalne lub nieformalne.

  • Są to przede wszystkim:

  • organizacje pozarządowe,

  • ruchy społeczne,

  • związki zawodowe,

  • kościoły i związki wyznaniowe.

Zajmują się one bezpośrednio zaspokajaniem określonych potrzeb społecznych, są forum artykulacji interesów i potrzeb różnych grup społeczeństwa, uczestniczą w procesie podejmowania decyzji w zakresie polityki społecznej poprzez współpracę lub protest.

Warunki bezpieczeństwa społecznego:

  1. Wolność i/lub uwolnienie się od realnego zagrożenia przestępczością, zachowaniami antyspołecznymi, brakiem porządku i nadużycie.

  2. Możliwość radzenia sobie z konsekwencjami powyższych zjawisk, których mimo wszystko doświadczono, w granicach zaakceptowanych wyrzeczeń.

  3. Pomoc w przypadku niemożności samodzielnego radzenia sobie z zagrożeniami, czy to nieformalnie ze strony danej społeczności, czy też formalnie od wyspecjalizowanych podmiotów.

  4. Przeświadczenie o tym, że policja i inne służby, w przypadku zaistnienia konieczności, podejmę efektywne działania eliminujące problem, którego społeczność doświadcza lub się obawia.

  5. Zaufanie do sąsiadów, znajomych, przechodniów, które motywuje do ich moralnego i materialnego wspierania i sympatii, grupowych zasad moralnych oraz społecznej kontroli.

Profilaktyka w ujęciu socjotechniki – to zapobieganie zidentyfikowanym i spodziewanym zagrożeniom poprzez przedsięwzięcie działań mających na celu niedopuszczenie do negatywnie ocenionych przekształceń i istniejącego stanu rzeczy.

Zasady działania policyjnego (Sir Roberta Pella – 1829)

Ø Podstawową misją policji jest zapobieganie przestępczości i naruszeniom porządku publicznego (…)

Ø Zdolność policji do wypełniania swoich zadań.

Ø W celu uzyskania i utrzymania szacunku społecznego policja musi sprawić, że obywatele sami z siebie, bez przymusu, będą przestrzegać prawa.

Ø Im lepsze współpraca między policją a społeczeństwem tym rzadziej zachodzi potrzeba stosowania rozwiązań siłowych.

Ø Policja winna używać siły fizycznej w razie potrzeby zapewnienia przestrzegania prawa lub przywrócenia porządku tylko wtedy gdy zawiodą metody oparte na perswazji.

Ø Policja jest zobowiązana zawsze utrzymywać stosunki ze społeczeństwem oparte na zasadzie, że policja to społeczeństwo, a społeczeństwo to policja.

Ø Policja nie powinna nigdy przekraczać swoich uprawnień.

Ø Skuteczność policji to zmniejszenie liczby przestępstw, a nie intensyfikacja działań.

2. część pytania dotyczy roli administracji w utrzymywania bezpieczeństwa:

Zadania samorządu gminnego (art. 7 ustawy o samorządzie gminnym)

Ø Ład przestrzenny, gospodarka nieruchomościami, ochrona środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej.

Ø Gminne drogi, ulice, mosty, place oraz organizacja ruchu drogowego.

Ø Wodociągi i zaopatrzenia w wodę, kanalizację, usuwanie i oczyszczanie ścieków komunalnych, czystość, porządek, wysypiska, zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz itd.

Ø Ochrona zdrowia.

Ø Pomoc społeczna.

Samorząd powiatowy (art.38a ustawy o samorządach powiatowych )

Starosta (przewodniczący komisji)

a) Może żądać od policji i innych powiatowych służb informacji

b) Może współpracować

Ø z samorządami gmin i powiatu

Ø ze stowarzyszeniami, fundacjami

Ø kościołami i związkami wyznaniowymi

Ø z innymi organizacjami i instytucjami.

PRZEDSTAW ISTOTĘ ZAGROŻEŃ W KOMUNIKACJI POWSZECHNEJ I TRANSPORCIE ORAZ SPOSOBY, METODY I ŚRODKI SŁUŻĄCE ELIMINACJI TYCH ZAGROŻEŃ

Czynnikiem, który ma zdecydowanie największy wpływ na bezpieczeństwo ruchu drogowego jest człowiek. To właśnie od zachowania ludzi na drogach najczęściej zależy ilość wypadków. Dużo mniejszy wpływ na bezpieczeństwo mają inne czynniki takie jak pogoda czy stan nawierzchni. 

Zapewnienie bezpieczeństwa stanowi stosunkowo nowe wyzwanie dla transportu publicznego. Bezpieczeństwo czynne ukierunkowane jest na zagadnienia ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z zamierzonego działania. Nieco inaczej jest z bezpieczeństwem biernym, które ma dawać możliwie dużą ochronę w trakcie niekontrolowanych wydarzeń wypadkowych, które mają charakter przypadkowy.Problemy bezpieczeństwa oraz potencjalne zagrożenia są powodowane przez ludzi, których działania mają na celu osłabienie lub zakłócenie funkcjonowania systemu transportu publicznego oraz/lub zabicie/zranienie jak największej liczby pasażerów lub pracowników obsługi. Zakres tych problemów obejmuje szereg zagadnień, począwszy od codziennych problemów, jakimi są uszkodzenia i dewastacje taboru oraz pobicia, do bardzo poważnych zagrożeń atakami terrorystycznymi.

TRZY FAZY ZAPEWNIANIA BEZPIECZEŃSTWA

Prewencja Działania prewencyjne mają na celu zapobieżenie wydarzeniu się niebezpiecznych sytuacji wypadkowych, których wystąpienie można przewidzieć. Poprzez przeprowadzenie oceny ryzyka wystąpienia różnego rodzaju zagrożenia z wykorzystaniem dokładnej analizy dotychczasowych wypadków, przewoźnicy mogą wytypować konkretne, potencjalnie niebezpieczne sytuacje. Posiadając taką wiedzę, można ukierunkować prowadzenie działań prewencyjnych. Profilaktyka prewencyjna zaczyna się już od walki z drobnymi, codziennymi problemami: oznaki opuszczenia, brud, nienaprawiane niewielkie uszkodzenia infrastruktury bardzo sprzyjają popełnianiu większych wykroczeń. Prewencja wymaga także dobrej współpracy z podmiotami zewnętrznymi.

Przygotowanie i reagowanie Nawet przy najlepszym programie prewencji nie można osią- grać 100 % bezpieczeństwa. Dlatego muszą być przygotowywane plany reagowania w trakcie występowania zagrożeń i wypadków, zawierające procedury postępowania i mające na celu możliwe złagodzenie skutków zdarzenia. Wyniki analizy wypadkowości dają podstawę do opracowania takich planów. Procedury wypadkowe muszą być gotowe do natychmiastowego wdrożenia i ciągle aktualizowane. Muszą być również uzgodnione i zawczasu przećwiczone przez straż miejską, policję, straż pożarną, ratownictwo medyczne itp.

Usuwanie skutków wypadków Procedury są również kluczowe dla szybkiego przywrócenia normalnego funkcjonowania transportu po zaistnieniu wypadku. Przywrócenie ruchu jest szalenie istotne głównie z ekonomicznego punktu widzenia, ale również staje się czytelnym przekazem dla społeczeństwa, dając im przesłanki do większego poczucia bezpieczeństwa w korzystaniu z usług transportowych. Jednocześnie jak najszybsze usuniecie skutków zamierzonego zdarzenia niesie dla sprawców przekaz minimalizujący jego sens i znaczenie. Przekaz informacji jest istotnym elementem tej fazy i obejmuje niezwłoczne przekazywanie ważnych informacji do wszystkich istotnych organów. Usuwanie skutków wypadków powinno zawierać również dokładną analizę zarówno przyczyn wypadku jak, i również wszystkich okoliczności towarzyszących prowadzeniu akcji ratunkowej.

istota problemu:

  1. częste napaści po alkoholu

  2. wybuchowe zachowanie w czasie nadzwyczajnych sytuacji ( tłok w środkach komunikacji wywołuje agresję u części podróżujących),

  3. akty wandalizmu mienia państwowego- myślenie “co nie moje to mogę zniszczyć” ( grafiti, wybijanie szyb- ogólna dewastacja)

  4. kradzieże- kieszonkowcy; uśpiona czujność ludzi w zatłoczonych środkach komunikacji miejskiej wpływa na odczuwanie poczucia bezpieczeństwa przez podróżnych

Środki służące ich niwelowaniu:

  • Straż Ochrony Kolei

  • ochrona dworców

  • monitoring

  • prewencyjne przejazdy Straży Miejskiej (widok mundurowego odstrasza)

  • programy Zakładów Transportu Miejskiego odnośnie reagowania na sytuacji dewiacyjne, akty wandalizmu

OMÓW PRZEJAWY I UWARUNKOWANIA PATOLOGII SPOŁECZNEJ ORAZ SPOSOBY IM ZAPOBIEGANIA

  1. Alkoholizm jest „chorobą woli, która uniemożliwia człowiekowi powstrzymanie się od spożycia alkoholu”. Uzależnienie od alkoholu przypisywane jest różnym czynnikom: fizycznym (dziedziczność), psychologicznym (osobowość alkoholowa), psychosomatycznym (dolegliwości fizyczne w okresie abstynencji powiązane z przeżyciami psychicznymi) i wpływowi środowiska społecznego. Mianem alkoholizmu określa się „wszelki sposób picia, który wykracza poza ramy obyczajowego, przyjętego w całej społeczności picia towarzyskiego”, zaś „alkoholikami są osoby nadmiernie pijące, u których zależność od alkoholu osiągnęła taki stopień, że wykazują wyraźne zaburzenia psychiczne bądź zachowują się w sposób przynoszący szkodę ich zdrowiu fizycznemu i psychicznemu, ich stosunkom. Negatywne skutki spowodowane alkoholizmem występują w różnych ściśle ze sobą powiązanych sferach:

– zdrowotnej (uzależnienie od alkoholu zwiększa ryzyko zapadalności na choroby somatyczne itp.),

– ekonomicznej (wypadki, gorsza jakość pracy, straty finansowe związane zarówno z kosztami leczenia osób uzależnionych, jak i z uprawianym przez nich wandalizmem itp.),

– społecznej (straty kulturowe, przestępczość pod wpływem alkoholu, zaburzenia w funkcjonowaniu rodziny itp.).

Wzrost spożycia alkoholu występuje zwłaszcza w środowiskach bezrobotnych lub zagrożonych bezrobociem. Potwierdza to tezę, że coraz większe spożycie alkoholu w jakimś społeczeństwie jest związane z poczuciem zagrożenia tego społeczeństwa.

  1. Narkomania jest to stałe lub okresowe przyjmowanie w celach niemedycznych środków odurzających lub substancji psychotropowych albo środków zastępczych, w wyniku czego może powstać lub powstaje zależność. Wyróżnia się trzy rodzaje uzależnień, które są istotą narkomanii: fizyczne, psychiczne i społeczne. Uzależnienie fizyczne to stan patologiczny wywołany przez podawanie środków narkotykowych, ujawniający się w występowaniu swoistego zespołu objawów, zwanego zespołem braku (abstynencji), pojawiającego się w wyniku przerwania lub znacznego zmniejszenia dawki narkotyku. Dlatego też dla zapobieżenia występowaniu głodu narkotycznego konieczne jest ciągłe używanie narkotyku. Ponieważ organizm uodparnia się na działanie narkotyku, trzeba ciągle zwiększać jego dawkę. Uzależnienie psychiczne to taki stan umysłu, który niejako zniewala do okresowego lub ciągłego używania narkotyku dla przyjemności lub unikania objawów jego braku. Trwałość i nasilenie tego uzależnienia zależy od: rodzaju przyjmowanego narkotyku, cech struktury psychicznej danej osoby oraz wpływów środowiskowych. Uzależnienie społeczne to używanie narkotyków w grupie, co pociąga za sobą bezwzględne respektowanie panujących w niej zasad, obyczajów i rytuałów. Jeżeli więc w danej grupie panuje moda na używanie określonych używek, to każdy jej członek automatycznie je stosuje.

Przyjmuje się, iż aby dana osoba uzależniła się od narkotyków, muszą zaistnieć jednocześnie trzy czynniki:

– podatne cechy osobowości i pozytywne doświadczenia osoby zażywającej narkotyki,

– efekt przyjemności farmakologicznego działania używanych narkotyków,

– silne oddziaływanie środowiska narkotykowego na daną osobę

Narkomania powoduje negatywne następstwa, takie jak: obniżenie sprawności życiowej, intelektualnej i odpowiedzialności jednostki. Innymi słowy: ogranicza możliwości samosterowania sobą. Jest również jednym z kanałów zarażania się wirusem HIV, a także jednym z czynników kryminogennych. Narkomania jest z jednej strony wyrazem społecznego nieprzystosowania, a z drugiej – pogłębienia się tego nieprzystosowania. Nielegalny handel narkotykami i sprzężone z tym zjawisko narkomanii urasta do rangi światowego problemu. Przemytnicy i handlarze czerpiący z procederu narkotykowego miliardowe zyski spowodowali, że takie narkotyki jak haszysz, kokaina i heroina są dziś dostępne w każdym punkcie świata. Towarzyszy im przemoc, przestępczość i korupcja. Do przestępstw pospolitych najczęściej popełnianych przez osoby uzależnione należą: zagarnięcie mienia, kradzieże z włamaniem, rozboje, pobicia, podrabianie dokumentów uprawniających do nabycia środków odurzających i psychotropowych.

  1. Prostytucja to profesja, która polega na gotowości zaspokojenia popędu płciowego nieokreślonej liczbie osób w zamian za korzyści materialne. Mianem prostytutki określa się osobę, która zaspokaja potrzeby seksualne przygodnych partnerów za określoną z góry zapłatę, bez zaangażowania uczuciowego i w zasadzie bez wyboru . Źródeł prostytucji upatruje się w czynnikach społecznych, psychologicznych, biologicznych, ekonomicznych i kulturowych. Zalicza się do nich: wadliwą strukturę rodziny, alkoholizm lub nadużywanie alkoholu w rodzinach prostytutek, złą atmosferę w domu rodzinnym, zmienność środowisk wychowawczych, niski poziom wykształcenia i brak przygotowania zawodowego, niski status materialny rodziny, niski poziom wykształcenia rodziców, wczesne rozpoczynanie życia seksualnego z przygodnymi partnerami. Prostytucję zalicza się do zjawisk patologicznych głównie ze względu na związki z przestępczością, narkomanią i alkoholizmem. Podobnie też traktuje się prostytucję homoseksualną i prostytucję dziecięcą, będącą najczęściej wynikiem porzucenia lub zaniedbania dziecka, analfabetyzmu i nędzy.

  2. Samobójstwo definiuje się jako „celowe i świadome pozbawienie się życia lub każde zamierzone samouszkodzenie zagrażające życiu” . Wyróżnia się następujące rodzaje samobójstw:

– prawdziwe, kiedy następuje wybór śmierci zamiast życia;

– rzekome, kiedy śmierć jedynie się dopuszcza, a w istocie samouszkodzenie jest sposobem zwrócenia uwagi na problemy samobójcy, tzw. wołanie o pomoc;

– demonstrowane, kiedy rzekomy samobójca nie ma ochoty pozbawić się życia, a zaplanowane samobójstwo ma doprowadzić do uratowania życia.

Najczęściej spotykanymi sposobami pozbawiania się życia są: zatrucia, powieszenia, utonięcia, zranienia ostrymi narzędziami lub bronią palną. Najwyższe wskaźniki samobójstw występują po 35 roku życia; we wszystkich krajach przeważają mężczyźni; najwyższe współczynniki samobójstw są wśród wdowców i osób rozwiedzionych; znaczne nasilenie samobójstw występuje w mieście, częściej pozbawiają się życia protestanci niż katolicy, najczęściej wyznawcy judaizmu.

  1. Przestępczość to „zbiór czynów zabronionych ustawowo pod groźbą kary, a popełnianych na obszarze danej jednostki terytorialnej”. Charakteryzuje się następującymi cechami: po pierwsze – stanowi zagrożenie dla obowiązującego porządku prawnego, po drugie – wyraża się w liczbie osób, które popełniły przestępstwa, do ogółu ludności, po trzecie – wyraża się w rozległości, intensywności, strukturze i dynamice. Wśród czynników kryminogennych można wyodrębnić czynniki o charakterze szczególnym. „Do pierwszej grupy należy zaliczyć: cechy osobiste przestępcy, układy sytuacyjne, zachwianie równowagi psychicznej, frustracje jednostek, grupy społecznej, rozpad więzi nieformalnych, niedomogi w działaniu organizacji formalnych, alkoholizm, rodziny dysfunkcjonalne, wadliwe działanie systemu oświatowego i wychowawczego. Do drugiej zaś grupy należą: niesprawiedliwość i konflikty społeczne, nierówny podział bogactw, niski stan zdrowotny społeczeństwa, dominacja jednej grupy społecznej nad innymi – opierające się jedynie na bogactwie lub posiadaniu siły czy władzy” . Z tych to głównie względów przestępcy i grupy przestępcze rekrutują się najczęściej z klas niższych, spośród mieszkańców ubogich dzielnic dużych miast, najczęściej niepracującej młodzieży.

Przeciwdziałanie zjawiskom patologii społecznej jest procesem złożonym, trudnym, mało efektywnym, niewymiernym, wymagającym czasu i dużego nakładu środków, a także odpowiedniego systemu karania jednostek aspołecznych. Wymaga ono zarazem współdziałania wszystkich instytucji i organizacji życia społecznego w stopniowej likwidacji źródeł patologii. Wiadomo jednak, iż postulat ten jest tak samo trudny jak samo zjawisko patologii.

W procesie walki z patologią A. Geberle zaleca stosowanie strategii kreatywnej – nierepresyjnej oraz destruktywnej – represyjnej . Do strategii kreatywnej – nierepresyjnej zalicza:

1. przekonywanie, czyli wskazywanie argumentów przemawiających za wyborem prospołecznego zachowania;

2. oddziaływanie na zachowanie poprzez sferę emocji oraz podświadomości;

3. przekazywanie wiedzy pozwalającej adaptować się do normalnych warunków życia społecznego.

Do strategii destruktywnej – represyjnej zalicza:

1. uniemożliwianie, czyli odcinanie możliwości lub utrudnianie określonych zachowań, np. używania narkotyków, dokonywania włamań;

2. wytłumianie, czyli reagowanie negatywną sankcją na zachowanie społeczno-patologiczne; 3. zagrażanie, czyli zapowiadanie negatywnej reakcji na określone zachowanie.

Podstawowymi instytucjami zobowiązanymi ustawowo do przeciwdziałania i zwalczania patologii są: policja, prokuratura, sądy, więziennictwo, szpitale psychiatryczne, instytucje pomocy społecznej oraz instytucje pozarządowe typu np. Monar, prowadzące psychoprofilaktykę uzależnień.

Polskie ustawodawstwo karne dzieli przestępstwa na zbrodnie i występki. Zbrodnie to przestępstwa zagrożone karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż trzy lata do kary najsurowszej – dożywotniego pozbawienia wolności, np. za zabójstwo. Występki to przestępstwa zagrożone karą przekraczającą 3 miesiące pozbawienia wolności, 3 miesiące ograniczenia wolności lub grzywny.

Kara (sankcja karna) jest złem wyrządzanym przez państwo sprawcy przestępstwa. Rodzaj kar i ich granice orzekają jedynie sądy, opierając się na ustawach. Kara polega na pozbawieniu osoby odpowiedzialnej za popełnione przestępstwo dóbr osobistych lub majątkowych (wolności, czci, mienia, praw rodzicielskich) lub też umniejszeniu tych dóbr.

Przyjmuje się zasadę, iż podstawowym zadaniem jakiegokolwiek oddziaływania państwa na przestępcę powinna stać się prewencja, a więc zapobieganie popełnianiu w przyszłości czynów zabronionych przez państwo. Rozróżnia się prewencję generalną i indywidualną. Prewencja generalna to takie oddziaływanie na społeczeństwo poprzez odpowiednie prezentowanie przebiegu postępowania karnego i kary, by powstrzymać innych od naruszeń prawa, uświadamiając im jednocześnie, iż każde działanie skierowane przeciwko legalnemu porządkowi napotka nieuchronną reakcję państwa.

Prewencja indywidualna ma na celu zapobieżenie ponownemu popełnieniu przestępstwa przez samego sprawcę poprzez takie jego ukaranie, by dolegliwość nie tylko go odstraszała od kolejnych aktów naruszania prawa, ale aby także wpływała nań wychowawczo .

Polski kodeks karny wyróżnia obok kar zasadniczych (kara pozbawienia wolności, w tym dożywotnio) karę ograniczenia wolności, karę grzywny, kary dodatkowe – pozbawienie praw publicznych, pozbawienie praw rodzicielskich lub opiekuńczych, zakaz zajmowania określonych stanowisk, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności, zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych lub innych, przepadek rzeczy, podanie wyroku do wiadomości publicznej.

Sąd może nie tylko wymierzyć karę sprawcy czynu zabronionego, ale także zastosować wobec niego określone środki zabezpieczające. Kodeks karny przewiduje dwa rodzaje środków zabezpieczających: umieszczenie sprawcy w szpitalu psychiatrycznym albo innym odpowiednim zakładzie lub w zakładzie leczenia odwykowego.

OMÓW ZASADY OCHRONY I UTRZYMANIA BEZPIECZEŃSTWA OSÓB, MIENIA, OBIEKTÓW I OBSZARÓW ORAZ JEJ ORGANIZACJĘ

USTAWA:

ochrona osób — działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia i nietykalności osobistej;
ochrona mienia — działania zapobiegające przestępstwom i wykroczeniom przeciwko mieniu, a także przeciwdziałające powstawaniu szkody wynikającej z tych zdarzeń oraz niedopuszczające do wstępu osób nieuprawnionych na teren chroniony;

Ochrona osób i mienia realizowana jest w formie:
1) bezpośredniej ochrony fizycznej
2) zabezpieczenia technicznego

Obszary, obiekty, urządzenia i transporty ważne dla obronności, interesu gospodarczego państwa, bezpieczeństwa publicznego i innych ważnych interesów państwa podlegają obowiązkowej ochronie przez specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne lub odpowiednie zabezpieczenie techniczne.
Do obszarów, obiektów i urządzeń należą:
1) w zakresie obronności państwa w szczególności:
a) zakłady produkcji specjalnej oraz zakłady, w których prowadzone są prace naukowo-badawcze lub konstruktorskie w zakresie takiej produkcji,
b) zakłady produkujące, remontujące i magazynujące uzbrojenie, urządzenia i sprzęt wojskowy,
c) magazyny rezerw strategicznych
2) w zakresie ochrony interesu gospodarczego państwa w szczególności:
a) zakłady mające bezpośredni związek z wydobyciem surowców mineralnych o strategicznym znaczeniu dla państwa,
b) porty morskie i lotnicze,
c) banki i przedsiębiorstwa wytwarzające, przechowujące bądź transportujące wartości pieniężne w znacznych ilościach;
3) w zakresie bezpieczeństwa publicznego w szczególności:
a) zakłady, obiekty i urządzenia mające istotne znaczenie dla funkcjonowania aglomeracji miejskich, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, w szczególności elektrownie i ciepłownie, ujęcia wody, wodociągi i oczyszczalnie ścieków,
b) zakłady stosujące, produkujące lub magazynujące w znacznych ilościach materiały jądrowe, źródła i odpady promieniotwórcze, materiały toksyczne, odurzające, wybuchowe bądź chemiczne o dużej podatności pożarowej lub wybuchowej,
c) rurociągi paliwowe, linie energetyczne i telekomunikacyjne, zapory wodne i śluzy oraz inne urządzenia znajdujące się w otwartym terenie, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, środowiska albo spowodować poważne straty materialne;
4) w zakresie ochrony innych ważnych interesów państwa w szczególności:
a) zakłady o unikalnej produkcji gospodarczej,
b) obiekty i urządzenia telekomunikacyjne, pocztowe oraz telewizyjne i radiowe,
c) muzea i inne obiekty, w których zgromadzone są dobra kultury narodowej,
d) archiwa państwowe.

Wojewodowie prowadzą ewidencję obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie, znajdujących się na terenie województwa. Ewidencja ma charakter poufny.

Minister właściwy do spraw wewnętrznych, po zasięgnięciu opinii Prezesa Narodowego Banku Polskiego, określi, w drodze rozporządzenia, wymagania, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne, uwzględniając konieczność zapewnienia należytego poziomu bezpieczeństwa chronionych wartości pieniężnych.

Art.7.
1. Kierownik jednostki, który bezpośrednio zarządza obszarami, obiektami i urządzeniami umieszczonymi w ewidencji, o której mowa w art. 5 ust. 5, albo upoważniona przez niego osoba jest obowiązana uzgadniać z właściwym terytorialnie komendantem wojewódzkim Policji plan ochrony tych obszarów, obiektów i urządzeń.

Wewnętrzne służby ochrony w szczególności:

1) zapewniają ochronę mienia w granicach chronionych obszarów i obiektów;

2) zapewniają ochronę ważnych urządzeń jednostki, znajdujących się poza granicami chronionych obszarów i obiektów;

3) konwojują mienie jednostki;

4) wykonują inne zadania wynikające z planu ochrony jednostki.

Wewnętrzne służby ochrony, powołane przez przedsiębiorców, mogą wykonywać usługi w zakresie ochrony osób i mienia po uzyskaniu przez nich koncesji

Wewnętrzne służby ochrony w zakresie ochrony osób i mienia współpracują z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi)

Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, dla

wewnętrznych służb ochrony:

1) szczegółowe zasady oraz tryb ich tworzenia;

2) strukturę organizacyjną, zakres działania i sposób prowadzenia dokumentacji ochronnej;

3) uzbrojenie i wyposażenie;

4) umundurowanie i odznaki służbowe oraz sposób tworzenia dla nich nazw.

Pracownik ochrony przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia ma prawo do:

1) ustalania uprawnień do przebywania na obszarach lub w obiektach chronionych oraz legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości;

2) wezwania osób do opuszczenia obszaru lub obiektu w przypadku stwierdzenia braku uprawnień do przebywania na terenie chronionego obszaru lub obiektu albo stwierdzenia zakłócania porządku;

3) ujęcia w granicach obszarów lub obiektów chronionych lub poza ich granicami osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego, a także chronionego mienia, w celu niezwłocznego oddania tych osób Policji;

4) użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego,

a) w granicach chronionych obiektów i obszarów

b) poza granicami obiektów i obszarów chronionych

5) użycia lub wykorzystania broni palnej:

a) w granicach chronionych obiektów i obszarów

b) poza granicami obiektów i obszarów chronionych – w przypadkach, o których mowa w art. 45 pkt 1 lit. e oraz art. 47 pkt 3 i 6 ustawy z dnia24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej.

Pracownik ochrony podczas wykonywania zadań ochrony obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie korzysta z ochrony prawnej przewidzianej w Kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych

1. Komendant Główny Policji sprawuje nadzór nad działalnością specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnychw zakresie:

1) zasad i sposobów realizacji zadań ochrony osób i mienia;

2) sposobów użycia przez pracowników tych formacji środków przymusu bez-

pośredniego lub broni palnej;

3) posiadania przez pracowników ochrony niezbędnych kwalifikacji.

2. Nadzór polega na:

1) kontroli organizacji i zasad działania, uzbrojenia, wyposażenia oraz współpracy z innymi formacjami i służbami;

2) kontroli zgodności aktualnego stanu ochrony jednostki z planem ochrony;

3) wstępie na teren obszarów i obiektów, a także innych miejsc, w których jest prowadzona ochrona, oraz żądaniu wyjaśnień i udostępniania bądź wglądu w dokumentację ochronną;

4) wstępie na teren siedziby przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie ochrony osób i mienia, w takich dniach i godzinach, w jakich jest prowadzona lub powinna być prowadzona działalność;

5) wydawaniu pisemnych zaleceń mających na celu usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości i dostosowanie działalności specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej do przepisów prawa.

1. Minister Obrony Narodowej, w zakresie określonym w art. 43, sprawuje nadzór nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi działającymi na terenach

1a. Kontrolę ochrony terenów, przez specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne może przeprowadzać Żandarmeria Wojskowa.

2. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady ochrony terenów podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych jednostek organizacyjnych, chronionych przez specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne.

OMÓW EFEKTYWNOŚĆ KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ – WARUNKI I ZASADY

Efektywność wszystkich procesów komunikowania, bez względu na poziom i sposób porozumiewania, zależy od dwóch podstawowych form: komunikowania werbalnego i komunikowania niewerbalnego. Z reguły obie formy występują jednocześnie, uzupełniając się. Jedynie w przypadku czytelników prasy i słuchaczy radia, a więc tam, gdzie uczestnicy procesu komunikowania pozbawieni są kontaktu wzrokowego, proces komunikowania ogranicza się jedynie do jego formy werbalnej.

Język jest podstawowym środkiem komunikowania werbalnego. Dzięki niemu wyrażane są znaczenia komunikowanych idei i uczuć, pod warunkiem, że dźwięki i symbole są rozumiane przez wszystkich uczestników procesu komunikowania. Język znalazł zastosowanie na kilku płaszczyznach.

Jest on używany, aby:

·         określać, etykietować, wyznaczać i definiować myśli, uczucia, przedmioty, doświadczenia w celu wymiany ich z innymi ludźmi,

·         oceniać rzeczy, ludzi, uczucia zgodnie z posiadanym systemem postaw i wartości,

·         prezentować i dyskutować wyniki własnych, życiowych doświadczeń, mówić przeszłych wydarzeniach, o teraźniejszości i ewentualnych, hipotetycznych sytuacjach, które zaistnieją w przyszłości; język pozwala dzielić się doświadczeniami, dziedzictwem i wizją przyszłości,

·         mówić o języku, o jego składni, strukturze (Verderber 1993: 4).

Język pozwala na komunikowanie znaczeń, na kreowanie, podtrzymywanie i zmienianie środowiska. Dzięki językowi można udzielić komuś informacji, szukać jej lub unikać uczynienia czegoś. Język pozwala człowiekowi być jednoznacznym lub dwuznacznym, można bowiem ujawniać swoje myśli i emocje lub je ukrywać. Język wpływa na wszelkie aspekty ludzkich stosunków. Może także być źródłem werbalnego nieporozumienia. Umiejętne porozumiewanie się często decyduje o sukcesie człowieka w życiu zawodowym i społecznym.

Komunikacja niewerbalna jest obecnie stawiana na pierwszy plan w procesie komunikacyjnym. Znajomość i umiejętność odczytywania mowy ciała są pożądanymi cechami wśród przełożonych i pracowników różnych organizacji. W toku konwersacji jesteśmy zaangażowani bez przerwy (nieprzerwanie) w działania niewerbalne – w równym stopniu kiedy mówimy i kiedy nie mówimy. Zachowania niewerbalne jednostki wytwarzane są raczej bez udziału myśli, pozostają poza świadomością zachowania (czyny mówią głośniej od słów).

Między komunikowaniem werbalnym a niewerbalnym istnieje kilka fundamentalnych różnic. Komunikowanie niewerbalne jest znacznie bardziej dwuznaczne niż komunikowanie werbalne, ponieważ sygnały niewerbalne mogą być wysyłane zarówno świadomie, jak i nieświadomie. Poza tym te same zachowania mogą w innym kontekście i innej sytuacji komunikować zupełnie coś odmiennego,

np. uśmiech.

Komunikowanie niewerbalne ma charakter ciągły, w przeciwieństwie do komunikowania werbalnego. Symbole werbalne mają charakter ulotny i krótkotrwały, gdyż przypisane są do wypowiadanego dźwięku czy ruchu wargami.

Komunikowanie niewerbalne trwa przez cały czas interakcji, tak długo, jak ludzie są w swojej obecności. Komunikowanie niewerbalne odbywa się wieloma kanałami i angażuje wszystkie zmysły. Komunikowanie werbalne ogranicza się do wzroku i słuchu. Komunikowanie niewerbalne nie ma struktury bądź jest ona bardzo słabo zarysowana, natomiast komunikowanie werbalne jest procesem ustrukturyzowanym, którym rządzą reguły gramatyki, syntaktyki. Komunikowanie niewerbalne ma charakter pozalingwistyczny, w przeciwieństwie do komunikowania werbalnego, które jest systemem arbitralnych znaków. Komunikowanie niewerbalne jest analogowe, zaś komunikowanie werbalne

– digitalne.

W komunikatach analogowych forma i treść są ze sobą powiązane i wzajemnie się warunkują, bowiem sygnały niewerbalne wypływają analogicznie z treści komunikatu mówionego; inaczej ujmując, ciało człowieka odzwierciedla analogicznie stan umysłu. W komunikacie digitalnym forma i treść nie są ze sobą powiązane. Między przedmiotem znaczonym a jego oznaczeniem nie zachodzi żaden stosunek, a więc związek między nimi ma charakter arbitralny. Komunikowanie niewerbalne daje wgląd w stany emocjonalne, w przeciwieństwie do słów, które niekiedy usiłują je ukryć, np. smutek, wstyd, zażenowanie

itd. Komunikowanie niewerbalne jest spontaniczne, a stosowane w nim sygnały są nabyte w drodze naturalnej obserwacji otoczenia, np. niemowlę czy małe dziecko potrafi doskonale wyrażać swoje myśli i emocje bez użycia znaków werbalnych, których przecież jeszcze nie zna. Komunikowanie werbalne jest efektem żmudnego procesu uczenia się mowy, a następnie zdobywania umiejętności pisania i czytania (Dobek-Ostrowska 2002: 27).

Źródłem dużej większości nieporozumień i konfliktów zachodzących w zależnościach interpersonalnych może być niewłaściwa komunikacja. Przykładem tego może być między innymi błędne odczytanie intencji rozmówcy lub jego ukrytych oczekiwań. Są to trudności, których każdy z nas doświadcza na co dzień. Komunikacja jest skuteczna wtedy, gdy wypowiedź zrozumiana jest zgodnie z intencjami nadawcy przekazu. W zrozumieniu istoty komunikacji nam może pomóc poznanie procesów i mechanizmów leżących u podstaw każdej rozmowy.

Do aktu komunikacji dojdzie jedynie wtedy, gdy spełnione zostaną następujące warunki:

·         informacja zostanie przekazana w języku zrozumiałym dla obu komunikujących się stron,

·         zaistnieje skuteczny nośnik tej informacji,

·         przekaz pozostanie czysty od zniekształceń przez czynniki zewnętrzne (tzw. szum),

·         przekaz spotka się z odbiorem,

·         informacja w założeniu będzie przeznaczona dla danego odbiorcy,

·         nastąpi między nimi sprzężenie zwrotne (Hamlin 2008: 47).

Proces komunikacji jest tym lepszy im silniejsze jest sprzężenie zwrotne (może wystąpić w dwóch formach: bezpośredniej – potakiwanie głową oraz pośredniej – mające swoje konsekwencje np. ze wzrostem efektywności pracy).

M.R. Charier – jeden z badaczy komunikacji interpersonalnej – wyróżnia osiem zasad niezbędnych do prawidłowego zrozumienia komunikatu (Charier 1976: 283):

1. zasada skuteczności (dotrzeć do psychologicznych punktów odniesienia odbiorcy),

2. zasada prostoty (konstruować zdania proste, bez żargonu),

3. zasada definicji (zdefiniować zagadnienie przed rozwinięciem),

4. zasada struktury (zbudować przekaz na zasadzie poszczególnych etapów),

5. zasada powtarzania (powtarzać elementy kluczowe przekazu),

6. zasada porównania (grupować podobne idee),

7. zasada kontrastu (tłumaczyć, używając przeciwstawnych przykładów),

8. zasada selektywnego wyboru (przyciągać uwagę na najważniejsze aspekty wypowiedzi).

OMÓW MECHANIZMY REAGOWANIA KRYZYSOWEGO UNII EUROPEJSKIEJ

Zarządzanie kryzysowe w Unii Europejskiej

Unia Europejska jest aktywna we wszystkich fazach zarządzania kryzysowego, tj: zapobiegania, przygotowania, reagowania i odbudowy po sytuacji kryzysowej. Należy zaznaczyć, że UE nie zastępuje państw, lecz uzupełnia ich wysiłki w tym obszarze.

Działalność UE w zakresie zarządzania kryzysowego jest realizowana w ramach różnych instrumentów oraz przy wykorzystaniu licznych narzędzi. Wśród najważniejszych można wymienić:

Działalność Dyrekcji Generalnej ds. ochrony ludności i pomocy humanitarnej (DG ECHO).

Mechanizm ochrony ludności UE – funkcjonujący od 2001 r. Celem Mechanizmu jest dostarczenie, na prośbę państwa dotkniętego, wsparcia w przypadku wystąpienia poważnej sytuacji kryzysowej (naturalnej lub spowodowanej przez człowieka

Operacje zarządzania kryzysowego realizowane w ramach Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony (WPBiO). W ramach WPBiO prowadzone są operacje wojskowe i cywilne.

Instytucje unijne (Komisja Europejska, Sekretariat Generalny Rady UE, Europejska Służba Działań Zewnętrznych) pełnią tu rolę wspomagającą. Strategia UE zakłada współpracę instytucji Unii, państw członkowskich oraz wspólne zaangażowanie różnych instrumentów. Zakres współpracy obejmuje przede wszystkim wymianę informacji i danych w zakresie zapobiegania, przygotowania, reagowania, rozwoju i odbudowy po sytuacjach kryzysowych.

Współpraca, o jakiej mowa nie ogranicza się tylko do terytorium Unii. Unijny system ułatwia i wspiera także działania podejmowane przez państwa członkowskie w ramach promowania spójności międzynarodowej i udzielanej pomocy państwom trzecim dotkniętym klęskami i katastrofami.

W procesie reagowania kryzysowego Unia Europejska ma możliwość mobilizowania wszystkich będących w jej dyspozycji metod i środków, w tym także środków wojskowych oddelegowanych na jej potrzeby przez Państwa Członkowskie. Celem wspólnotowych działań może być zapobieganie zagrożeniom terrorystycznym na terytorium państw członkowskich, ochrona instytucji demokratycznych oraz ludności cywilnej przez tymi atakami, udzielanie pomocy państwom członkowskim na ich terytorium na wniosek jego władz, jak i pomoc w przypadku klęski żywiołowej lub katastrofy spowodowanej działalnością człowieka. Koordynacją działań w ramach mechanizmu reagowania kryzysowego zajmuje się Rada Unii Europejskiej, która w pierwszej kolejności, na wniosek Komisji Europejskiej i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, podejmuje decyzję określającą warunki stosowania przez UE klauzuli solidarności wobec przedmiotowego zagrożenia. Działania Rady wspierane są przez struktury powołane w ramach Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony, które zobowiązane są do sporządzenia i przedstawienia opinii dotyczących 5 zagrożeń, przeciw którym działania zostały podjęte. Skuteczność przeciwdziałania zagrożeniom dodatkowo zwiększana jest przez okresową ocenę stanu bezpieczeństwa opracowywaną przez Radę Europejską.

Jednym z podstawowych elementow zarządzania kryzysowego jest europejska infrastruktura krytyczna. Pojęcia te wynikają bezpośrednio z Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w którym zostały zapisane także podstawy współpracy w zakresie systemów zapobiegania klęskom żywiołowym i katastrofom. Zadaniem Unii jest zachęcanie do współpracy między państwami członkowskimi mających na celu zwiększanie skuteczności istniejących systemów zapobiegania wspomnianym zagrożeniom oraz ochrony przed nimi. Wsparcie UE ma dotyczyć działań zarówno na poziomie państw członkowskich, lokalnym lub regionalnym. Zakresem mają obejmować przygotowywanie personelu i reagowanie na zagrożenia już na etapie ich powstawania, zwłaszcza na drodze szybkiej i skutecznej współpracy operacyjnej krajowych służb odpowiedzialnych za ochronę ludności oraz wspieranie międzynarodowej, wewnątrz unijnej współpracy tych służb przez propagowanie spójności. Środki niezbędne do realizacji tych celów przeznaczane są przez Parlament Europejski we współpracy z Radą."

Do realizacji zadań związanych z zk w UE wykorzystuje się zestaw instrumentów prawnych i regulacyjnych oraz działania szeregu instytucji, w tym zwłaszcza Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. ochrony ludności i pomocy humanitarnej (DG ECHO), Mechanizm ochrony ludności UE, Instrument finansowy ochrony ludności, Instrument Stabilności jak również operacje zarządzania kryzysowego w ramach Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony (WPBiO).

Decyzje w zakresie zarządzania kryzysowego w ramach WPBiO podejmuje Rada do spraw zagranicznych (FAC), wspierana przez Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa (PSC), Komitet Wojskowy (MC), Grupę Polityczno-Wojskową (PMG), oraz Komitet do spraw Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysowego (CivCom).

W procesie reagowania kryzysowego w Unii Europejskiej niezwykle istotna jest możliwość mobilizowania przez tę organizację wszystkich metod i środków, jakie ma do swojej dyspozycji, w łącznie z siłami zbrojnymi oddelegowanymi na jej potrzeby przez państwa członkowskie. Kluczowymi elementami przedmiotowego systemu są Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony (WPBiO) Unii Europejskiej oraz działania podejmowane przez stałe organy Wspólnoty, jak Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska, oraz Parlament Europejski.

Celem wspólnotowych działań może być zapobieganie zagrożeniom terrorystycznym na terytorium państw członkowskich, ochrona instytucji demokratycznych oraz ludności cywilnej przez tymi atakami, udzielanie pomocy państwom członkowskim na ich terytorium na wniosek jego władz, jak i pomoc w przypadku klęski żywiołowej lub katastrofy spowodowanej działalnością człowieka. Koordynacją działań w ramach mechanizmu reagowania kryzysowego zajmuje się Rada Unii Europejskiej, która w pierwszej kolejności, na wniosek Komisji Europejskiej i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, podejmuje decyzję określającą warunki stosowania przez UE klauzuli solidarności wobec przedmiotowego zagrożenia. Działania Rady wspierane są przez struktury powołane w ramach Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony, które zobowiązane są do sporządzenia i przedstawienia opinii dotyczących zagrożeń, przeciw którym działania zostały podjęte. Skuteczność przeciwdziałania zagrożeniom dodatkowo zwiększana jest przez okresową ocenę stanu bezpieczeństwa opracowywaną przez Radę Europejską.

Od 2001 roku funkcjonuje Mechanizm Ochrony Ludności.

Celem tego instrumentu jest dostarczenie pomocy na prośbę państwa, które nie jest w stanie własnymi środkami poradzić sobie ze skutkami klęski żywiołowej. Chodzi tu zwłaszcza o pomoc w najbardziej praktycznym wymiarze, a więc grupy ratowników, sprzęt, wyposażenie czy podstawową pomoc humanitarną (np. żywność, lekarstwa, namioty, itd.). W ramach tego mechanizmu zostało stworzone Centrum Monitoringu i Informacji, które 24 godziny na dobę zbiera informacje na temat pojawiających się zagrożeń i pełni funkcje koordynacyjne oraz zapewnia łączność. Każdy kraj członkowski posiada w ramach swoich struktur odpowiedzialnych za zarządzanie kryzysowe odpowiednią strukturę, która utrzymuje kontakt z Centrum (w przypadku Polski jest to Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności KG PSP).

Europejskie Siły Szybkiego Reagowania 

Siły zbrojne UE do szybkiego reagowania w sile 50 - 60 tys. żołnierzy w ramach rozwoju Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony (a dokładniej w ramach Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony). Powstanie Grup bojowych, które będą przeprowadzały operacje w całym spektrum działań antykryzysowych.

FRONTEX – PODSTAWY PRAWNE DZIAŁANIA, ZADANIA

Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskichjest unijną agencją powstałą na mocy Rozporządzenia Rady (WE) nr 2007/2004. Nazwa pochodzi od połączenia francuskich słów frontièresextérieures – granice zewnętrzne.

Wśród głównych zadań Agencji znajdują się:

a.koordynowanie współpracy operacyjnej pomiędzy Państwami Członkowskimi w zakresie kontroli ruchu granicznego i ochrony granicy na granicach zewnętrznych.

b.wspieranie Państw Członkowskich w szkoleniu narodowych Straży Granicznych.

c.przeprowadzanie analizy ryzyka.

d.prowadzenie bieżącej obserwacji rozwoju badań w zakresie kontroli ruchu granicznego i ochrony granicy na granicach zewnętrznych.

e.wspieranie Państw Członkowskich w przypadkach, w których wymagana jest zwiększona pomoc techniczna i operacyjna na granicach zewnętrznych.

f.koordynowanie współpracy operacyjnej pomiędzy państwami członkowskimi w zakresie wydaleń obywateli państw trzecich nielegalnie przebywających w Państwach Członkowskich.

Agencja ma kompetencje do podejmowania działań w zakresie wspólnych operacji i programów pilotażowych na granicach zewnętrznych. W tym celu Agencja ma dokonywać oceny, zatwierdzać i koordynować propozycje wspólnych operacji i projektów pilotażowych przygotowanych przez Państwa Członkowskie. Agencja może także występować z własną propozycją inicjatywy wspólnej operacji oraz projektem pilotażowym we współpracy z Państwami Członkowskimi. Możliwe jest skierowanie własnych środków technicznych Agencji do dyspozycji Państw Członkowskich, biorących udział we wspólnych operacjach lub projektach pilotażowych. Agencja dokonuje oceny wyników wspólnych operacji i projektów pilotażowych oraz przeprowadza zwięzłe porównawcze analizy tych wyników mając na względzie poprawę jakości, spójności i wydajności przyszłych operacji i projektów. Agencja może decydować o współfinansowaniu operacji i projektów, w postaci dotacji z jej budżetu. Agencja rozwija i stosuje wspólny zintegrowany model analizy ryzyka. Wyniki wspólnego zintegrowanego modelu analizy ryzyka uwzględniane są w pracach nad wspólnym programem szkolenia (core curriculum) dla Straży Granicznych Państw Członkowskich. Szkoleniem tym objęci są instruktorzy narodowych Straży Granicznych Państw Członkowskich.

Dodatkowo Agencja organizuje uzupełniające kursy szkoleniowe i seminaria dla funkcjonariuszy właściwych służb narodowych Państw Członkowskich z tematyki związanej z kontrolą ruchu granicznego i ochroną granicy na granicach zewnętrznych oraz wydaleń obywateli krajów trzecich.

Agencja monitoruje rozwój badań odnoszących się do kontroli ruchu granicznego i ochrony granic na granicach zewnętrznych i udostępnia te informacje Państwom Członkowskim i Komisji Europejskiej.

Agencja tworzy zcentralizowany rejestr należącego do Państw Członkowskich sprzętu technicznego służącego kontroli ruchu granicznego i ochronie granicy na granicach zewnętrznych. Sprzęt zgłoszony do rejestru Państwo Członkowskie będzie skłonne udostępnić dobrowolnie do dyspozycji innych Państw, na czas określony w wyniku istniejących potrzeb i analizy ryzyka przeprowadzonej przez Agencję.

Agencja może wspierać Państwa Członkowskie w przypadkach, w których wymagana jest zwiększona pomoc techniczna i operacyjna na granicach zewnętrznych. O takie wsparcie występuje Państwo Członkowskie. W przypadkach gdy wymagana jest taka pomoc, Agencja może wspierać koordynację działań pomiędzy dwoma bądź więcej Państwami Członkowskimi w celu rozwiązania zaistniałych problemów na granicy zewnętrznej lub kierować swych ekspertów w celu wsparcia właściwych narodowych organów Państwa (Państw) Członkowskiego (-ich) zaangażowanych w dany problem.

Agencja może pozyskiwać sprzęt techniczny do kontroli ruchu granicznego i ochrony granicy na granicach zewnętrznych do użytku przez swych ekspertów na czas ich zatrudnienia przy rozwiązywaniu danego problemu w Państwie (-ach) Członkowskim (-ich).

Agencja może koordynować lub organizować wspólne operacje Państw Członkowskich w celu wydalenia zgodnie z zasadami polityki Wspólnotowej w zakresie wydaleń. Działania te mogą być finansowane ze środków finansowych Wspólnoty przeznaczonych na cele wydaleń.

Agencja wypracowuje najlepsze praktyki uzyskiwania dokumentów podróży i wydalania obywateli państw trzecich przebywających nielegalnie w Państwach Członkowskich.

Najniższym ogniwem w systemie terenowych organów Policji jest Komendant

Komisariatu Policji, którego powołuje Komendant Powiatowy (Miejski) po zasięgnięciu

opinii właściwego terytorialnie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Komendant

Komisariatu wykonuje swoje zadnia za pomocą swojego aparatu pomocniczego- komisariatu,

EUROPOL - PODSTAWY PRAWNE DZIAŁANIA, ZADANIA

Europejski Urząd Policji (Europol) został utworzony Decyzją Rady
z dnia 6 kwietnia 2009 roku. Należy jednak zaznaczyć, że obecna forma Europolu bazuje na Europejskim Biurze Policji (także zwanej Europolem), który powstał na mocy Traktatu
z Maastricht oraz Konwencji o Europolu podpisanej 27 lipca 1995 roku, a następnie ratyfikowanej przez wszystkie państwa członkowskie w dniu 1 listopada 1998 roku. Polska została pełnoprawnym członkiem tej instytucji 1 listopada 2004 roku.

Europol jest instytucją, która reaguje na wszelkiego rodzaju nowe formy przestępczości, dostosowując do nich swoje metody działania. Zgodnie z postanowieniem art. 4 Decyzji Rady z 6 kwietnia 2009 roku obszarem zainteresowania Europolu jest przestępczość zorganizowana oraz terroryzm. Ponadto, instytucja zajmuje się poszczególnymi przestępstwami dokonywanymi w zakresie dwóch wymienionych obszarów. Zalicza się do nich: nielegalny handel środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, handel ludźmi, kradzież i nielegalny handel pojazdami, fałszowanie środków płatniczych, nielegalny obrót materiałami promieniotwórczymi oraz pranie brudnych pieniędzy. Europejski Urząd Policji realizuje swoje zadania poprzez wspieranie
i wzmacnianie działań organów policyjnych i innych organów ścigania państw członkowskich. Współpraca opiera się na wymianie informacji, analizie wywiadowczej, koordynacji działań, doradztwie oraz organizowaniu szkoleń. Jednocześnie zaznaczyć trzeba, że Europol nie prowadzi postępowań karnych oraz nie podejmuje działań operacyjno
– śledczych, ograniczając swoją rolę do wspierania działania organów krajowych. Jednak od 2002 roku Europol może tworzyć zespoły dochodzeniowe, których zadaniem jest wymiana informacji i koordynacja czynności dotyczących konkretnych spraw, obejmujących teren kilku zainteresowanych państw członkowskich. Natomiast za sprawną wymianę informacji
i podejmowanie działań pomiędzy Europolem a organami krajowymi, odpowiadają delegowani przez państwa członkowskie oficerowie łącznikowi.

OMÓW STRATEGIE BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO UNII EUROPEJSKIEJ

W grudniu 2003 r. Unia Europejska przyjęła europejską strategię bezpieczeństwa, która dotyczy bezpieczeństwa Europy w wymiarze zewnętrznym.

W lutym 2010 r. Rada, pod półrocznym przewodnictwem Hiszpanii, uzupełniła ten dokument, przyjmując strategię bezpieczeństwa wewnętrznego.

Strategia ta została przyjęta przez Radę Europejską w dniach 25–26 marca 2010 r.

DZIAŁANIA UE W DZIEDZINIE BEZPIECZEŃSTWA

Koncepcja działań strategicznych UE powinna być dostosowana przede wszystkim do najbardziej prawdopodobnego scenariusza ewolucji, ale z uwzględnieniem także gotowości do koniecznych z punktu widzenia bezpieczeństwa korekt zwiększających wspólne wysiłki

w razie wystąpienia scenariusza dezintegracji bądź też korekt dających możliwość przesunięcia wysiłków na zadania rozwojowe w razie scenariusza zaawansowanej integracji. W związku z tym za zasadne uznaje się rekomendowanie następujących strategicznych priorytetów działań UE w dziedzinie bezpieczeństwa:

  • utrzymywanie i demonstrowanie jedności, determinacji i gotowości do działania

  • w pełnym spectrum bezpieczeństwa;

  • umacnianie międzynarodowej wspólnoty bezpieczeństwa, w szczególności poprzez działania na rzecz pogłębiania procesów integracyjnych opartych na wspólnocie interesów i wartości, w tym zwłaszcza rozwijanie WPBiO, wspólne europejskie bezpieczeństwo energetyczne i cyberbezpieczeństwo, jak też współpracy z NATO oraz wzmacnianie strategicznych partnerstw, przede wszystkim z USA;

  • wspieranie i uczestniczenie, na podstawie wyraźnego mandatu międzynarodowego,

  • w działaniach społeczności międzynarodowej mających na celu zapobieganie powstawaniu źródeł zagrożeń lub rozprzestrzenianiu się już istniejących kryzysów.

Działania strategiczne UE w dziedzinie bezpieczeństwa mogą obejmować:        

  • stabilizowanie środowiska bezpieczeństwa - promowanie i rozwijanie współpracy wewnątrz i na zewnątrz UE, wykorzystywanie szans, podejmowanie wyzwań

  • i zapobieganie zagrożeniom w wymiarze niemilitarnym, zwłaszcza energetycznym

  • i cybernetycznym, a także militarnym;

  • reagowanie kryzysowe - wzajemne wsparcie w zakresie monitorowania, informowania, przeciwdziałania kryzysom niemilitarnym, zwłaszcza energetycznym

  • i cybernetycznym oraz spowodowanych klęskami i katastrofami, a także uzgodnione reagowanie na kryzysy poza terytorium UE, zagrażające interesom ujętym we wspólnej misji UE;

  • działania obronne - wzajemne wspieranie  się, zgodnie z Traktatem Lizbońskim,

  • w zakresie odstraszania i odpierania agresji szczególnie w jej pozamilitarnych wymiarach (cyber, terror, inne).

Europejska Strategia Bezpieczeństwa została stworzona by bronić kontynent europejski przed czynnikami destabilizującymi. Są to przede wszystkim:

- terroryzm w każdej postaci,

- przestępczość zorganizowana,

- cyberprzestępczość,

- przestępczość transgraniczna,

- klęski żywiołowe,

- rozprzestrzenianie broni masowego rażenia,

- konflikty regionalne,

- rozpad państwowości.

W walce z tymi zjawiskami państwa członkowskie UE opracowały własne działania

i strategie bezpieczeństwa, a w odpowiedzi na przemieszczanie się przestępców między sąsiednimi państwami – stworzyły też wzajemne dwustronne, wielostronne i regionalne modele współpracy.

Opracowano liczne narzędzia ułatwiające współpracę. Do najbardziej przydatnych należą:

- Analiza przyszłych sytuacji i scenariuszy: przewidywanie zagrożeń. Regularne oceny zagrożeń są opracowywane przez Europol i inne agencje UE.

- Właściwa reakcja: planowanie, tworzenie programów i usuwanie skutków.

Opracowano programy prac, które pozwalają na metodyczne zajmowanie się zjawiskami zagrażającymi obywatelom i budzącymi ich niepokój. Opracowano także strategie i konkretne plany prac do walki z terroryzmem, nielegalnym handlem narkotykami, handlem ludźmi, ze

zorganizowaną przestępczością oraz na rzecz ochrony ludności. Oprócz tego wspólnotowy mechanizm ochrony ludności pozwala koordynować reakcję państw członkowskich na klęski żywiołowe i antropogeniczne.

- Skuteczność w terenie: praca agencji, instytucji i organów.

Powstały różne agencje UE, a wśród nich Europol (który ma przede wszystkim gromadzić

i wymieniać informacje oraz ułatwiać współpracę między organami ochrony porządku publicznego w walce z  przestępczością zorganizowaną i terroryzmem), Eurojust (który stymuluje koordynację i zwiększa skuteczność organów wymiaru sprawiedliwości) oraz

Frontex (który zawiaduje współpracą operacyjną na granicach zewnętrznych). UE utworzyła także urząd koordynatora ds. zwalczania terroryzmu. Stworzono też organy i sieci

w dziedzinie szkoleń, prewencji narkotykowej i kryminalnej, walki z korupcją oraz współpracy organów wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych.

- Narzędzia oparte na wzajemnym uznawaniu, służące do wymiany

informacji oraz ułatwiające wspólne śledztwa i operacje.

Wśród instrumentów opartych na wzajemnym uznawaniu są europejski nakaz aresztowania oraz możliwość zamrażania środków. Do wymiany informacji o danych w rejestrach karnych, zwalczaniu chuligaństwa, zaginionych osobach, skradzionych samochodach i wydanych lub odmówionych wizach stworzono bazy danych, takie jak system informacyjny Schengen, oraz

sieci. Dane DNA i dane daktyloskopijne pozwalają skojarzyć nazwisko z anonimowymi śladami znalezionymi na miejscu przestępstwa. Unijne instrumenty prawne ułatwiają współpracę operacyjną między państwami członkowskimi, polegającą na przykład na tworzeniu wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych, organizowaniu wspólnych operacji i ścisłej współpracy przy ochronie międzynarodowych imprez, w tym dużych

zawodów sportowych.

- Mechanizmy oceniające do stwierdzenia skuteczności naszych działań.

Na przykład wzajemne oceny w dziedzinie walki z terroryzmem i przestępczością zorganizowaną pomogły pogłębić atmosferę wzajemnego zaufania.

OMÓW SYSTEM SCHENGEN; KODEKS GRANICZNY SCHENGEN

System Informacyjny Schengen (SIS) jest wspólną, elektroniczną bazą danych o poszukiwanych osobach i przedmiotach, składającą się z modułów krajowych oraz jednostki centralnej, usytuowanej w Strasburgu. Dane wprowadzone do systemu przez jedno państwo członkowskie dostępne są dla służb i organów pozostałych państw, w niezbędnym dla nich zakresie. System ten zapewnia wymianę informacji pomiędzy służbami odpowiedzialnymi za:

 ochronę granic,

 wydawanie wiz,

 bezpieczeństwo publiczne.

Podczas przekraczania granic zewnętrznych lub podczas standardowej kontroli policyjnej przy użyciu SIS następuje sprawdzenie, czy dany przedmiot (np. samochód) albo osoba figurują we wspólnej bazie danych. W przypadku, gdy dana osoba jest poszukiwana przez służby państwa – Strony Układu, stosowana jest odpowiednia procedura, która może polegać np. na odmówieniu danej osobie, obywatelowi państwa trzeciego, prawa wjazdu na obszar strefy Schengen lub podjęciu działań policyjnych.

KODEKS GRANICZNY SCHENGEN - rozporządzenie ma poprawić część legislacyjną zintegrowanej polityki zarządzania granicami Unii Europejskiej przez ustanowienie zasad dotyczących odpraw granicznych osób przekraczających granice zewnętrzne i tymczasowego ponownego wprowadzenia odpraw na granicach wewnętrznych.

AKT - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 562/2006 z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiające wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen).

Rozporządzenie to ma zastosowanie do wszystkich osób przekraczających zewnętrzne granice krajów Unii Europejskiej (UE), z wyjątkiem granic Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, oraz wewnętrzne granice strefy Schengen (strefy bez granic, którą tworzą 22 kraje UE wraz z Islandią, Liechtensteinem, Norwegią i Szwajcarią).

GRANICE ZEWNĘTRZNE

Granice zewnętrzne można przekraczać tylko na przejściach granicznych podczas ustalonych godzin otwarcia.

Przekraczając granicę zewnętrzną, obywatele UE i inne osoby korzystające z prawa do swobodnego przepływu osób na mocy przepisów UE (takie jak członkowie rodziny obywatela UE) są poddawani minimalnej odprawie. Ta minimalna odprawa ma na celu ustalenie ich tożsamości na podstawie dokumentów podróży i obejmuje szybką i prostą weryfikację ważności dokumentów oraz obecności śladów ich sfałszowania lub podrobienia.

Obywatele państw nienależących do UE są poddawani szczegółowym odprawom. Taka szczegółowa odprawa polega na weryfikacji warunków regulujących wjazd, z uwzględnieniem, w stosownych przypadkach, weryfikacji w wizowym systemie informacyjnym.

W przypadku pobytu nieprzekraczającego 90 dni w okresie180 dni obywatel państwa nienależącego do UE:

 musi posiadać ważny dokument podróży,

 musi posiadać ważną wizę, gdy jest wymagana,

 musi uzasadnić cel planowanego pobytu i posiadać wystarczające środki utrzymania,

 nie może posiadać wpisów w systemie informacyjnym Schengen (SIS) w celu odmowy wjazdu,

 nie może być uważany za stanowiącego zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa wewnętrznego, zdrowia publicznego lub stosunków międzynarodowych w krajach UE.

Dokumenty podróży obywateli krajów nienależących do UE muszą być systematycznie stemplowane przy wjeździe i wyjeździe.

Odprawy graniczne przeprowadzane są przez straż graniczną . Straż graniczna ma obowiązek wykonywać swoje obowiązki w sposób zapewniający pełne poszanowanie godności osoby ludzkiej. Niedopuszczalne jest dyskryminowanie osób ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, religię, przekonania, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.

Kodeks graniczny Schengen umożliwia krajom UE ustanawianie z sąsiadującymi krajami nienależącymi do UE wspólnych punktów granicznych, w których strażnicy graniczni z obu krajów przeprowadzają odprawy wyjazdowe i wjazdowe bezpośrednio po sobie, w zgodzie z odpowiednimi dla nich przepisami krajowymi, zarówno na terytorium zainteresowanego kraju UE, jak i na terytorium kraju nienależącego do UE.

GRANICE WEWNĘTRZNE

Każda osoba, bez względu na narodowość, może przekroczyć granice wewnętrzne na dowolnym przejściu granicznym bez przechodzenia przez odprawę. Nie wyklucza to możliwości wykonywania przez krajowe siły policyjne swoich uprawnień, w tym w wewnętrznych strefach przygranicznych, pod warunkiem że nie są one równoważne z dokonywaniem odpraw granicznych.

Kraje UE należące do strefy Schengen muszą usunąć wszelkie przeszkody, aby zapewnić płynny przepływ ruchu na drogach przechodzących przez przejścia graniczne na granicach wewnętrznych, w szczególności wszelkie ograniczenia prędkości nieoparte wyłącznie na względach bezpieczeństwa drogowego.

Jeżeli istnieje poważne zagrożenie dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego, kraje te mogą wyjątkowo przywrócić kontrolę graniczną na swoich granicach wewnętrznych na okres nieprzekraczający 30 dni. Okres ten może zostać przedłużony na warunkach przewidzianych w kodeksie lub na długość szacowanego czasu trwania poważnego zagrożenia.

OMÓW DZIAŁANIE EUROJUSTU – ZADANIA I ORGANIZACJA

Eurojust, właśc. Europejska Jednostka Współpracy Sądowej – agencja Unii Europejskiej o charakterze prokuratorskim, utworzona w wyniku porozumień zawartych w ramach Agendy z Tampere. Eurojust ustanowiony został Decyzją Rady w 2002 r. z późniejszymi zmianami wprowadzonymi Decyzją Rady z dnia 16 grudnia 2008.

Zadania: (określone są w treści Decyzji ustanawiającej Eurojust)

  • W kompetencji Eurojustu leży udzielanie pomocy w śledztwach dotyczących poważnych przestępstw kryminalnych (w ściganiu grup przestępczych działających na terytorium co najmniej 2 państw członkowskich UE), w śledztwach wymagających udzielenia pomocy prawnej w dalszym postępowaniu oraz dotyczących przestępstw na szkodę finansów UE.

  • współpraca organów krajowych w przypadku śledztw, dochodzeń oraz czynności ścigania podejmowanych na etapie postępowania przygotowawczego, w które zaangażowane są minimum 2 państwa

  • usprawnianie i działanie na rzecz poprawy w stosunkach między właściwymi instytucjami, głównie drogą ułatwień w realizacji międzynarodowej pomocy prawnej oraz wykonywanie Europejskiego Nakazu Aresztowania

  • ma również zwiększać efektywność ścigania oraz wykonywania czynów karalnych w dziedzinie przestępczości zorganizowanej i międzynarodowej.

  • ma prawo do występowania do odpowiednich organów krajowych o wszczęcie dochodzenia lub śledztwa, gdy przesłanki na to pozwalają.

  • ma również prawo decydowania, które państwo członkowskie dysponuje mocniejszą kompetencją do ścigania lub prowadzenia czynności postępowania przygotowawczego.

Skład i organizacja: ok. 200 osób

Każdy z 28 Krajów Członkowskich deleguje Przedstawiciela Krajowego, który podejmuje pracę przy Eurojuście w Hadze. Na stanowisko to delegowani są doświadczeni prokuratorzy, sędziowie i przedstawiciele służb policyjnych o odpowiednich kompetencjach.

Wspólnie, wykonują oni wyznaczone zadania Eurojustu polegające na koordynacji pracy krajowych organów wymiaru sprawiedliwości na każdym etapie prowadzonych dochodzeń i postępowań. Rozwiązują także problemy praktyczne wynikające z różnic pomiędzy systemami prawnymi poszczególnych Państw Członkowskich. 

Pracę Przedstawicieli Krajowych wspierają zastępcy, asystenci oraz eksperci krajowi oddelegowani na czas określony. Kraje trzecie, z którymi Eurojust podpisał porozumienia o współpracy, mogą delegować do agencji Sędziów Łącznikowych. Obecnie, przy Eurojuście pracują sędziowie łącznikowi z Norwegii oraz USA. W świetle nowowprowadzonej legislacji europejskiej, Eurojust będzie również uprawniony do delegowania własnych sędziów łącznikowych do krajów trzecich.

W ramach Eurojustu funkcjonują też Sekretariaty Europejskiej Sieci Sądowniczej, europejskiej sieci punktów kontaktowych zajmującej się ściganiem osób odpowiedzialnych za ludobójstwo, przestępstwa przeciwko ludzkości oraz zbrodnie wojenne, jak również sieci wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych.

CZYM ZAJMUJE SIĘ EUROJUST

Eurojust prowadzi około 1400 postępowań rocznie. W tym samym czasie organizowane jest również około 140 spotkań koordynacyjnych, które mają na celu ułatwienie współpracy pomiędzy organami sądowniczymi, dochodzeniowymi i śledczymi krajów członkowskich oraz, jeśli wymaga tego sytuacja, krajów trzecich. W toku spotkań koordynacyjnych omawiane i rozwiązywane są problemy wynikające w trakcie prowadzonych postępowań, oraz tworzone są plany wspólnych działań operacyjnych takich jak jednoczesne aresztowania i przeszukania.

Spotkania koordynacyjne dotyczą konkretnych przypadków działań o charakterze przestępczym zidentyfikowanych jako priorytetowe przez Radę UE: terroryzm, handel narkotykami, handel ludźmi, oszustwa finansowe, korupcję,  oszustwa z wykorzystaniem Internetu, pranie pieniędzy, oraz inne przestępstwa związane z obecnością zorganizowanych grup przestępczych w życiu gospodarczym.

PARTNERZY EUROJUSTU:

Instytucje UE takie jak Europejska Sieć Sądownicza, Europol, OLAF (w postępowaniach dotyczących przestępstw godzących w finansowe interesy Unii Europejskiej), Frontex, Sitcen, CEPOL czy Europejska Się ds. Kształcenia Sędziów, jak również wszelkie inne organy spełniające kryterium odpowiedniości w świetle zapisów stosownych Traktatów.

OMÓW EUROPEJSKI NAKAZ ARESZTOWANIA

Europejski nakaz aresztowania (ENA) to uproszczona forma ekstradycji istniejąca pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej, umożliwiająca aresztowanie osoby podejrzanej lub oskarżonej o popełnienie przestępstwa albo już skazanej za nie, i wydanie jej do kraju, w którym zostanie postawiona przed sądem lub przekazana do wykonania wcześniej orzeczonej kary.

Europejski nakaz aresztowania został ustanowiony decyzją ramową Rady UE z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi, która w art. 31 nakazywała od 1 stycznia 2004 zastąpić przepisy krajowe dotyczące ekstradycji w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi przepisami tej decyzji (CELEX: 32002F0584).

Nakaz wydaje organ sądowy państwa starającego się o wydanie osoby (w zależności od kraju może to być sąd lub prokurator) lecz ostatecznie o wydaniu osoby decyduje organ sądowy państwa, na którego terytorium osoba przebywa. W odróżnieniu od ekstradycji, w przypadku europejskiego nakazu aresztowania w zasadzie rezygnuje się z zasady podwójnej karalności, co oznacza, iż w odniesieniu do grup przestępstw wskazanych w decyzji ramowej nie trzeba badać, czy kraj, który ma wydać osobę również penalizuje czyn, za popełnienie którego pewien kraj stara się o przejęcie osoby. Wystarczy, że czyn jest karany w kraju, który wydał nakaz aresztowania. W przypadku przestępstw niewymienionych w decyzji ramowej, brak podwójnej karalności, może być przyczyną odmowy wydania osoby, choć nie musi – pozostawione jest to do uznania sądu decydującego o wydaniu.

Państwa członkowskie i sądy krajowe są zobowiązane do przestrzegania postanowień europejskiej konwencji praw człowieka. Każda osoba aresztowana na podstawie ENA może korzystać z pomocy prawnika, a w stosownych przypadkach także tłumacza ustnego, zgodnie z prawem kraju, w którym została aresztowana.

Państwo członkowskie Unii może nie wykonać europejskiego nakazu aresztowania w trzech sytuacjach:

- przestępstwo w państwie wykonującym nakaz zostało objęte amnestią,

- istnieje już prawomocne orzeczenie dotyczące tego samego przestępstwa popełnione przez tę samą osobę wydane przez jedno z państw członkowskich (zasada „ne bis in idem” – oznaczająca brak orzekania dwa razy w tej samej sprawie),

- wiek osoby podlegającej nakazowi aresztowania uniemożliwia bycie pociągniętym do odpowiedzialności w Państwie wykonującym nakaz.

Istnieją również inne warunki, które owocują odmową wykonania nakazu (np. ustawowy zakaz ścigania karnego lub ukarania zgodnie z prawodawstwem wykonującego nakaz państwa członkowskiego, prawomocne orzeczenie w państwie trzecim odnośnie tych samych czynów itd.) – w każdej takiej sytuacji, odmowa powinna być uzasadniona.

OMÓW SPOSOBY ROZWIĄZYWANIA KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH

NEGOCJACJE – są to bezpośrednie umowy, których celem jest osiągnięcie porozumienia, rozwiązanie problemu. Ich przebieg zależy wyłącznie od osób uczestniczących w nich. Porozumienie jest osiągnięte wtedy, gdy zostanie zaakceptowane przez wszystkie strony biorące udział w negocjowaniu.

MEDIACJE – sztuka rozwiązywania konfliktów, w której biorą udział 3 strony: dwie strony sporu oraz mediator. Mediatorem jest osoba zaproszona przez strony. Jej zadaniem jest doprowadzić do osiągnięcia porozumienia, jednak nie wolno mediatorowi podejmować decyzji lub opowiadać się za którąś ze stron konfliktu. Osoba mediatora musi działać na zasadzie bufora, czyli łagodzić napięcia, zadawać pytania pomagające wyjaśnić przyczynę konfliktu. Najlepszym efektem rozwiązania sporu jest okoliczność, gdy zwaśnione strony mogą wypowiedzieć swoje pretensje, żądania oraz odczucia. Zadaniem mediatora jest zapewnienie takiej atmosfery, w której obie strony mogą wysłuchać się nawzajem i wczuć się w położenie przeciwnika. Do porozumienia jednak strony muszą dojść same. Osiągnięte porozumienie w drodze mediacji jest najbardziej efektywne, ponieważ ich uczestnicy mają świadomość aktywnego udziału w sprawie, która ich bezpośrednio dotyczy.

ARBITRAŻ – sposób rozwiązywania konfliktów stosowany w sytuacji, gdy obie strony nie widzą możliwości jednogłośnego rozstrzygnięcia. Cechą charakterystyczną tej metody jest zwrócenie się do bezstronnej osoby lub niezależnej instytucji o rozstrzygnięcie konfliktu. Istotne jest to, iż obie strony muszą wyrazić zgodę na taki typ rozwiązania zaistniałego sporu. Arbiter na podstawie dowodów, bez udziału i możliwości wpływania stron skonfliktowanych, rozstrzyga spór i narzuca swoje rozwiązanie. Stosowanie arbitrażu może przyśpieszyć rozwiązanie konfliktu, jeżeli strony sporu przyjmą jego decyzję, zdarzają się jednak sytuacje, kiedy przegrana strona nie zgadza się z opinią arbitra, wówczas spór na nowo rozpoczyna swój bieg.

SĄD – to forma rozwiązania zaistniałego, między podmiotami, konfliktu drogą prawną, poprzez zdanie się na wyrok niezawisłego organu państwowego, posiadającego społeczną legitymację władzy. Ten sposób rozstrzygnięcia stosowany jest, kiedy obie strony nie są wstanie dojść do porozumienia nieformalnymi metodami. Sąd jako instytucja neutralna, bezstronna, opiera się przede wszystkim na dowodach, bierze pod uwagę zasady, obowiązujące normy prawne w społeczeństwie, nie ulega zatem presji emocjonalnej skonfliktowanych stron, interesy stron nie są najistotniejszym czynnikiem. Wyrok jest wiążący dla obu stron konfliktu i żadna ze stron nie ma na niego wpływu.   

Style rozwiązywania konfliktów:

  • unikanie – polega na ignorowaniu lub pomijaniu kwestii istnienia konfliktu

  • przystosowanie – polega na rekonstrukcji własnego stanowiska, jednak nie w wyniku pełnej akceptacji poglądów drugiej strony, tylko dla pożądanej współpracy

  • rywalizacja – polega na przyjęciu postawy „wygrany-przegrany” i dążeniu za wszelką cenę do rozstrzygnięcia konfliktu na swoją stronę

  • kompromis – polega na znalezieniu rozwiązania przez częściową rezygnację z własnych potrzeb na rzecz adekwatnych ustępstw ze strony partnera

  • rozwiązywanie problemu – polega na szukaniu obustronnych korzyści wspólnego rozwiązania konfliktu potraktowanego problemowo.

PRZEDSTAW DYNAMIKĘ KONFLIKTU SPOŁECZNEGO

Pierwsza faza – mówimy, że coś jest „nie tak”, drobne napięcia, detektory konfliktu.

Druga faza – wzajemna wrogość, narastające zarzuty negatywne uwagi i oceny.

Trzecia faza – kulminacja, rozładowanie napięcia we wszechogarniającej awanturze.

Czwarta faza – wyciszenia, możliwości rozmowy, opanowania emocji.

Piąta faza – porozumienia, skonfrontowania stanowisk, rozpatrzenia wzajemnych interesów.

DYNAMIKA INCYDENTU KONFLIKTOWEGO wg JAMESA S.COLEMANA (wersja rozwinięta)

1.PIERWOTNY POJEDYŃCZY PRZEDMIOT SPORU

2.NARUSZENIE JEDNOŚCI STOSUNKÓW

3.UJAWNIENIE SIĘ INNYCH SPORNYCH PROBLEMÓW DOTĄD TŁUMIONYCH

4.DRUGA STRONA PRECYZUJE SWOJE RACJE I ARGUMENTY

5.DRUGA STRONA WYDAJE SIĘ Z GRUNTU ZŁA

6.WYSUAWNIE OSOBISTYCH ZARZUTÓW WOBEC DRUGIEJ STRONY

7.KONFLIKT UNIEZALEŻNIA SIĘ OD PIERWOTNEGO PRZEDMIOTU SPORU

WIKTYMOLOGIA – RODZAJE I ZAKRES POJĘCIOWY

Wiktymologia (łac.- victima oraz logos- nauk a) jak podaje Wielka Encyklopedia Powszechna jest nauką zajmująca się ofiarami przestępstw oraz badaniem roli ofiary                        w genezie przestępstwa, zwłaszcza ustaleniem czynników tworzących podatność na stanie się ofiarą przestępstwa oraz metod zapobiegania temu [1] . Jak podaje Ewa Bieńkowska – wiktymologia to nauka o wiktymizacji i ofiarach w kontekście funkcjonowania systemów wymiaru sprawiedliwości.

Za twórców wiktymologii uznaje się Hansa von Hentinga oraz Benjamina  Mendelsohna. Hans von Henting w swej pracy „Przestępca i jego ofiara” napisał, że większą uwagę należy poświecić wywołującej przestępstwo funkcji ofiary, zarówno w sensie jednostkowym, jak i społecznym (…) w większości przestępstw sprawca jest ukryty,a ofiara – żywa lub martwa – pozostaje. Traktując przestępstwo jako zjawisko dynamiczne powinniśmy zbudować nasze systemy zapobiegania i karania przestępstw w oparciu o najbardziej istotne czynniki przyczynowe.

Podstawowym przedmiotem badań wiktymologii jest:

  1. rola ofiary w genezie przestępstwa,

  2. potencjał wiktymogenny,

  3. typologia ofiar,

  4. kategorie zagrożeń,

  5. przeciwdziałanie zagrożeniom,

  6. prawa ofiar przestępstw

Według Brunona Hołysta można odróżnić następujące rodzaje wiktymologii ze wyglądu na zakres, w którym ta nauka się zajmuje, a mianowicie:

Wiktymologia indywidualna – zajmuje się osobą ofiary, która w danym konkretnym przypadku ze względu na jakiś rodzaj cech stała się lub może się stać przedmiotem czynu przestępnego.

Wiktymologia grup – zajmuje się cechami grup społecznych i kategoriami grup spolecznych, które posiadają wspólne elementy takie jak wiek, płeć, kultura, obyczajowość światopoglądowa i wynikająca z niej ideologia, czy ekonomicznej wyrażającej się standardem ekonomicznym, czy organizacyjnej, jak określony sposób i rodzaj działalności, czy społecznej, jak prestiż zawodu i zakres powiązań w społeczeństwie, a także zakres wpływów                            i władzy. Określone grupy społeczne stają ofiarami prześladowań religijnych, rasowych politycznych.

Wiktymologia społeczna – zajmuje się cechami społeczeństwa jako całości czy ludzkości                         w ogóle np. obniżenie jakości życia w makroskali. Przy dzisiejszych możliwościach technicznych problemem staje się sam fakt, że  życie wielkich grup a nawet narodów może być zagrożone działalnością osób czy grup wykorzystujących potrzebę życia innych                            i potrzebę obrony wartości życia każdego.

Wiktymologia kryminalna – zajmująca się rolą i udziałem ofiary w genezie przestępstwa, tórej głównym celem i zadaniem jest budowa świadomości społecznej w zakresie możliwych do wystąpienia zagrożeń, a także umiejętności ich unikania i obrony przed tymi zagrożeniami

W rozumieniu polskiego Kodeksu postępowania karnego ofiarą przestępstwa , czyli pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, a także instytucja państwowa, samorządowa lub społeczna, choćby nie miała osobowości prawnej, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo.

PRZESTĘPSTWO O CHARAKTERZE TERRORYSTYCZNYM W ROZUMIENIU KODEKSU KARNEGO (CECHY)

Dz.U.1997.88.553 - Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny

Art. 115. Przestępstwo o charakterze terrorystycznym

§ 20. Przestępstwem o charakterze terrorystycznym jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 5 lat, popełniony w celu:

1)poważnego zastraszenia wielu osób,

2)zmuszenia organu władzy publicznej Rzeczypospolitej Polskiej lub innego państwa albo organu organizacji międzynarodowej do podjęcia lub zaniechania określonych czynności,

3)wywołania poważnych zakłóceń w ustroju lub gospodarce Rzeczypospolitej Polskiej, innego państwa lub organizacji międzynarodowej - a także groźba popełnienia takiego czynu.

Art. 115 KK § 20. Przestępstwem o charakterze terrorystycznym jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 5 lat, popełniony w celu:

1) poważnego zastraszenia wielu osób,
2) zmuszenia organu władzy publicznej Rzeczypospolitej Polskiej lub innego państwa albo organu organizacji międzynarodowej do podjęcia lub zaniechania określonych czynności,
3) wywołania poważnych zakłóceń w ustroju lub gospodarce Rzeczypospolitej Polskiej, innego państwa lub organizacji międzynarodowej - a także groźba popełnienia takiego czynu.

Pojęcie przestępstwa o charakterze terrorystycznym definiuje się przy stosowaniu łącznym dwóch kryteriów: szczególnego celu działania sprawcy i odwołującego się do charakteru przestępstwa- wywołanie powszechnego niebezpieczeństwa poprzez atak na środek transportu – przykładowo samolot

PRAWNE ASPEKTY DZIAŁANIA KRAJOWEGO SYSTEMU RATOWNICZO-GAŚNICZEGO

W Polsce funkcjonuje krajowy system ratowniczo-gaśniczy, którego organizatorem jest Państwowa Straż Pożarna pod zwierzchnictwem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. System ten stanowi integralną część bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, obejmującą w celu ratowania życia, zdrowia, mienia lub środowiska, prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń. Zadania ratownicze obejmujące wymienione cele prowadzone są poprzez  działania ratowniczo - gaśnicze i ratownictwo specjalistyczne obejmjące w szczególności ratownictwo techniczne, chemiczno-ekologiczne i medyczne.

Zasady realizacji podstawowych zadań ratowniczych są określone jednoznacznie i dostosowane do specyfiki wszelkiego rodzaju zagrożeń. System uwzględnia także sytuacje kiedy siły i środki ratownicze są niewystarczające, a organizacja działań ratowniczych wymaga modyfikacji priorytetów oraz dokonania uproszczeń w procedurach działania.

Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy zorganizowany jest w sposób zapewniający jego ciągłe funkcjonowanie na poziomie powiatowym, wojewódzkim i centralnym.

 

-         Poziom powiatowy jest podstawowym poziomem wykonawczym obejmującym obszar powiatu. Na tym poziomie następuje przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach wymagających podjęcia działań ratowniczych oraz ich prowadzenie w oparciu o procedury ujęte w planach ratowniczych uwzględniających siły ratownicze systemu, a w szczególności jednostki ratowniczo – gaśnicze PSP stanowiące podstawowy filar ratowniczy systemu i jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych.

Dysponowanie sił i środków następuje poprzez powiatowe stanowisko kierowania PSP wg zasady najkrótszego i najszybszego dojazdu do miejsca zdarzenia.

Służbami współdziałającymi stanowiącymi podstawowy komponent współdziałający jest Policja i Pogotowie Ratunkowe stanowiące element Państwowego Ratownictwa Medycznego.

Na tym poziomie realizowane są również podstawowe czynności prewencyjne, kontrolne i rozpoznawcze.

 

-         Poziom wojewódzki sprawuje funkcję wspomagania i koordynacji działań ratowniczych na obszarze województwa w sytuacjach wymagających użycia sił i środków spoza powiatu na terenie którego ma miejsce zdarzenie. Podstawowe siły i środki KSRG na poziomie województwa, to wojewódzki odwód operacyjny z grupami specjalistycznymi, stanowiące wydzielone siły i środki z poziomów powiatowych oraz krajowa baza sprzętu specjalistycznego.

Dysponowanie jednostek systemu do działań ratowniczych oraz alarmowanie podmiotów współdziałających odbywa się poprzez wojewódzkie stanowisko koordynacji ratownictwa PSP współdziałające z centrami zarządzania kryzysowego wojewodów oraz administracją zespoloną i niezespoloną.

W sytuacjach kryzysowych kluczową rolę w zakresie koordynacji działań jednostek organizacyjnych krajowego systemu ratowniczo - gaśniczego z podmiotami współdziałającymi z  systemem pełni na obszarze województwa wojewoda poprzez Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego.

 

-         Poziom centralny sprawuje funkcję wspomagania i koordynacji działań ratowniczych na obszarze kraju w sytuacjach wymagających użycia sił i środków spoza województwa lub gdy zdarzenie obejmuje więcej niż jedno województwo. Podstawowe siły i środki krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego na poziomie centralnym tworzą: Centralny Odwód Operacyjny z grupami specjalistycznymi jako wydzielone siły i środki z poziomów wojewódzkich mobilizowane z poziomów powiatowych, krajowe bazy sprzętu specjalistycznego oraz siły i środki szkół Państwowej Straży Pożarnej.

Dysponowanie jednostek systemu do działań ratowniczych oraz alarmowanie podmiotów współdziałających odbywa się poprzez Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności pełniące również funkcję międzyresortowego centrum zarządzania ratownictwem w sytuacjach kryzysowych.

Uruchamianie poziomów wspomagania wojewódzkiego i centralnego następuje na wniosek odpowiednio Komendanta Powiatowego PSP, Komendanta Wojewódzkiego PSP  poprzez właściwe powiatowe stanowisko kierowania PSP i wojewódzkie stanowisko koordynacji ratownictwa PSP.

Siły i środki wyższego poziomu mogą być uruchamiane również według własnej  oceny i decyzji komendanta danego lub wyższego poziomu.

USTAWA z dnia 24 sierpnia 1991 r.

o ochronie przeciwpożarowej

Art. 14. ust. 3.

Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, wojewoda lub starosta odpowiednio na obszarze kraju, województwa lub powiatu określają zadania krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, koordynują jego funkcjonowanie i kontrolują wykonywanie wynikających stąd zadań, a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia lub środowiska kierują tym systemem.

Art. 14. ust. 4.

Wojewoda i starosta wykonują swoje zadania przy pomocy odpowiednio wojewódzkiego i powiatowego zespołu zarządzania kryzysowego, działających na podstawie ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. Nr 89, poz. 590).

Art. 14. ust. 5.

Wójt (burmistrz, prezydent miasta) koordynuje funkcjonowanie krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego na obszarze gminy w zakresie ustalonym przez wojewodę. Zadanie to może być wykonywane przy pomocy komendanta gminnego ochrony przeciwpożarowej, jeżeli komendant taki został zatrudniony przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), albo przy pomocy komendanta gminnego związku ochotniczych straży pożarnych.

Art. 21b.

Do zadań własnych powiatu w zakresie ochrony przeciwpożarowej należy:

1) prowadzenie analiz i opracowywanie prognoz dotyczących pożarów, klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń,

2) prowadzenie analizy sił i środków krajowego systemu ratowniczogaśniczego na obszarze powiatu,

3) budowanie systemu koordynacji działań jednostek ochrony przeciwpożarowej wchodzących w skład krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego oraz służb, inspekcji, straży oraz innych podmiotów biorących udział w działaniach ratowniczych na obszarze powiatu,

4) organizowanie systemu łączności alarmowania i współdziałania między podmiotami uczestniczącymi w działaniach ratowniczych na obszarze powiatu.

Art. 20.

Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, zakres, szczegółowe warunki i tryb włączania jednostek ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a-6 i 8, do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

Art. 13

6. Do zadań komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej należy:

1) kierowanie komendą powiatową (miejską) Państwowej Straży Pożarnej;

2) organizowanie jednostek ratowniczo-gaśniczych;

3) organizowanie na obszarze powiatu krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego;

Od 1995 roku zaczął funkcjonować w Polsce, zorganizowany przez Państwową Straż Pożarną, krajowy system ratowniczo-gaśniczy, którego podstawowym celem jest ochrona życia, zdrowia, mienia lub środowiska poprzez: walkę z pożarami i innymi klęskami żywiołowymi, ratownictwo techniczne, chemiczne i od 1997 roku również poprzez ratownictwo ekologiczne i medyczne (współpraca z jednostkami systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego, o których mowa w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz systemem powiadamiania ratunkowego.)

- USTAWA z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej:

* Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, wojewoda lub starosta odpowiednio na obszarze kraju, województwa lub powiatu określają zadania krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, koordynują jego funkcjonowanie i kontrolują wykonywanie wynikających stąd zadań, a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia lub środowiska kierują tym systemem.

* Wojewoda i starosta wykonują swoje zadania przy pomocy odpowiednio wojewódzkiego i powiatowego zespołu zarządzania kryzysowego, działających na podstawie ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym.

* Wójt (burmistrz, prezydent miasta) koordynuje funkcjonowanie krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego na obszarze gminy w zakresie ustalonym przez wojewodę. Zadanie to może być wykonywane przy pomocy komendanta gminnego ochrony przeciwpożarowej, jeżeli komendant taki został zatrudniony przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), albo przy pomocy komendanta gminnego związku ochotniczych straży pożarnych.

* Do zadań podstawowych w zakresie ochrony przeciwpożarowej należy:

1) prowadzenie analiz i opracowywanie prognoz dotyczących pożarów, klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń,

2) prowadzenie analizy sił i środków krajowego systemu ratowniczogaśniczego

3) budowanie systemu koordynacji działań jednostek ochrony przeciwpożarowej wchodzących w skład krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego oraz służb, inspekcji, straży oraz innych podmiotów biorących udział w działaniach ratowniczych,

4) organizowanie systemu łączności alarmowania i współdziałania między podmiotami uczestniczącymi w działaniach ratowniczych.

- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2011r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego

*Rozporządzenie określa m.in.:

- organizacje ksrg na obszarze powiatu, województwa i kraju

- walkę z pożarami i innymi klęskami żywiołowymi, ratownictwo techniczne, chemiczne, ekologiczne i medyczne (w tym plany ratownicze)

- dysponowanie do działań ratowniczych

- kierowanie działaniem ratowniczym

- organizacje odwodów operacyjnych ksrg

- organizacje stanowisk kierowania

OMÓW DZIAŁANIA POLICJI – INTERWENCJE, AKCJE I OPERACJE

Zadania Policji:

- ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami godzącymi w te dobra

- ochrona bezpieczeństwa i porządku, zapewnienie spokoju w miejscach publicznych, w transporcie i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach

- wykrywanie i ściganie sprawców przestępstw i wykroczeń

- działania profilaktyczne (prewencyjne) w celu ograniczenia popełniania przestępstw i wykroczeń a także wszelkim zachowaniom kryminogennym, współpraca w tym zakresie z innymi podmiotami

- kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych obowiązujących w miejscach publicznych, a także związanych z działalnością publiczną

- zarządzanie informacją kryminalną, prowadzenie baz danym Systemu Informacyjnego Schengen SIS, DNA;

- współpraca z policjami innych państw, realizacja zadań wynikających z podpisanych umów międzynarodowych i odrębnych przepisów;

- nadzór nad strażami gminnymi/miejskimi oraz nad innymi specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami

Uprawnienia policji:

W ramach wykonywania swoich ustawowych obowiązków Policja wykonuje czynności: operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze i administracyjno-porządkowe.

Wykonując wymienione czynności policjanci mają prawo do:

- legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości (z uzasadnieniem);

- zatrzymywania osób na zasadach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw;

- zatrzymywania osób pozbawionych wolności, które korzystając z przepustki nie powróciły w wyznaczonym terminie do Zakładu Karnego lub Aresztu Śledczego;

- zatrzymywania osób stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego i mienia;

- pobierania od osób wymazu ze śluzówki policzków celu identyfikacji osób o nieustalonej tożsamości oraz osób usiłujących ukryć swoją tożsamość, jeżeli ustalenie tożsamości w inny sposób nie jest możliwe, pobierania materiału biologicznego ze zwłok ludzkich o nieustalonej tożsamości;

- przeszukiwania osób i pomieszczeń na podstawie przepisów Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw;

- dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży i sprawdzania ładunku w portach i na dworcach oraz w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego, w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary;

- obserwowania i rejestrowania obrazu zdarzeń w miejscach publicznych, a w określonych przypadkach, także i dźwięku,

- kontrolowanie rodzaju używanego paliwa przez pobranie próbek paliwa ze zbiornika pojazdu;

- żądania pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz jednostek gospodarczych prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej, oraz zwracania się o niezbędną pomoc do innych jednostek gospodarczych i organizacji społecznych, jak również zwracania się w nagłych wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów prawa

W 2003 roku w ramach struktur Komendy Głównej Policji został utworzony Centralny Oddział Antyterrorystyczny aktualnie BOA – Biuro Operacji Antyterrorystycznych, zajmujący się likwidacją terroryzmu. Zadania:

  1. prowadzenie działań bojowych oraz rozpoznawczych, zmierzających do likwidowania zamachów terrorystycznych, a także przeciwdziałanie zdarzeniom o takim charakterze, w tym działań o szczególnym stopniu skomplikowania oraz w środowisku narażonym na działanie czynnika chemicznego, biologicznego, promieniowania jonizującego, nuklearnego i materiału wybuchowego);

  2. prowadzenie działań wymagających użycia specjalistycznych sił i środków lub stosowania specjalnej taktyki działania;

  3. prowadzenie negocjacji policyjnych;

  4. wykonywanie zadań wspierających działania ochronne podejmowane wobec osób podlegających ochronie;

  5. wspieranie działań jednostek organizacyjnych Policji i komórek organizacyjnych KGP w warunkach szczególnego zagrożenia lub wymagających określonych kwalifikacji i umiejętności;

  6. koordynowanie przygotowań Policji do prowadzenia działań bojowych, minersko-pirotechnicznych i negocjacji policyjnych;

  7. analizowanie różnych aspektów zwalczania terroryzmu oraz podejmowanie inicjatyw mających wpływ na właściwą realizację zadań Policji w tym zakresie;

  8. współpraca z krajowymi i zagranicznymi formacjami właściwymi w sprawach przeciwdziałania terroryzmowi i jego zwalczania.

INTERWENCJA – szybkie włączenie się policjanta lub policjantów w tok zdarzenia naruszającego normy prawne lub zasady współżycia społecznego i podjęcie działań zmierzających do ustalenia charakteru, rodzaju i okoliczności powstałego zdarzenia oraz przedsięwzięć ukierunkowanych na przywrócenie naruszonego porządku prawnego lub zasad współżycia społecznego

Np. – zaprowadzenie porządku na miejscu zdarzenia, usunięcie osób postronnych, blokada drogi, zorganizowanie ruchu, udzielenie pierwszej pomocy, zabezpieczenie mienia, wstępne zabezpieczenie śladów, przeprowadzenie ewakuacji

AKCJA POLICYJNA - zespół przedsięwzięć organizacyjnych, taktycznych i materiałowo--technicznych podejmowanych w sytuacjach kryzysowych, w celu zapobieżenia lub likwidacji stanu zagrażającego życiu i zdrowiu ludzi lub ich mieniu albo bezpieczeństwa i porządku publicznego, a z rodzaju sytuacji kryzysowej i towarzyszących okoliczności wynika, że nie jest możliwe podjęcie skutecznych działań przy użyciu sił i środków pozostających aktualnie w dyspozycji właściwej komendy powiatowej Policji. Kierować akcja może komendant powiatowy bądź policjant wyznaczony przez komendanta jednostki policji. Dowodzenie polega na ocenie zagrożenia, określenie celu zadań, wyznaczeniu zadań dla osób funkcyjnych na poszczególnych odcinkach, ocenie wielkości sił i środków, wyznaczeniu własnego stanowiska dowodzenia, zorganizowaniu łączności, wskazaniu oficera prasowego, współdziałaniu z innymi organami

OPERACJA POLICYJNA - zespół przedsięwzięć organizacyjnych, taktycznych i materiałowo- technicznych podejmowanych w sytuacjach kryzysowych w celu zapobieżenia lub likwidacji stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzi lub ich mieniu albo bezpieczeństwa i porządku publicznego, w przypadku gdy zdarzenie obejmuje swoim zasięgiem więcej niż jednej komendy wojewódzkiej lub komendy powiatowej policji albo w sytuacji prowadzenia działań przedłużających się w czasie, do prowadzenia których niezbędne jest wsparcie siłami, środkami i zapleczem logistycznym wykraczającym poza potencjał właściwej komendy. Działania dowódcy operacji : ocena zagrożeń, wyznaczenie celu działań i zadań dla dowódców podoperacji, wystąpienie o siły wsparcia, nadzór działań, koordynacja łączności, zaplecza medycznego, logistycznego i technicznego, przygotowanie i przekazywanie meldunków o sytuacji do przełożonego, współdziałanie z kierującym działaniami ratowniczymi, z organami administracji rządowej i samorządowej oraz środkami masowego przekazu. Sztab może zawierać komórki: prewencji, ruchu drogowego, łączności, logistyki, kryminalnej,oficera prasowego. Z pośród nich wyznacza się zespoły robocze. Szefem sztabu jest naczelnik etatowego sztabu komenty wojewódzkiej policji.

Współpraca z : pogotowiem ratunkowym; strażą pożarną, graniczna, miejską; inspekcjami: sanitarną, weterynaryjną; służbami komunalnymi; ratownictwem chemicznym, Inspekcją Ochrony Środowiska, jednostkami WP.

PROSZĘ OMÓWIĆ OGÓLNIE SYMPTOMY PRZESTĘPCZOŚCI KRYMINALNEJ, GOSPODARCZEJ I ZORGANIZOWANEJ ORAZ MECHANIZMY ZWALCZANIA TEJ PRZESTĘPCZOŚCI

Przez pojęcie przestępczości zorganizowanej należy rozumieć działania związków przestępczych – zarówno kryminalnych, jak i gospodarczych – zakładających użycie siły, szantażu i korupcji, których celem – w zamiarze organizatorów – jest wprowadzenie nielegalnych zysków w oficjalny obrót gospodarczy.

               Jednocześnie wyodrębnionych zostało 11 następujących cech charakterystycznych dla tego rodzaju przestępczości tj:

1)      Działalność z chęci zysku lub żądzy władzy;

2)      Działalność długoterminowa lub bezterminowa;

3)      Podział zadań i kompetencji miedzy członkami grupy;

4)      Specjalna hierarchia;

5)      Multi przestępczość jako sposób zdobywania pieniędzy;

6)      Hermetyczność, dyscyplina i wewnętrzna kontrola członków grupy przestępczej;

7)      Popełniania przestępstw o dużym ciężarze gatunkowym;

8)      Stosowanie przemocy lub innych środków zastraszania;

9)      Działalność w skali międzynarodowej;

10)   Pranie brudnych pieniędzy;

11)   Wywieranie wpływu na politykę, administrację i organy ścigania.

ZWALCZANIE PRZESTĘPCZOŚCI ZORGANIZOWANEJ

               Realizując działania we wszystkich obszarach występowania przestępczości zorganizowanej, Policja jest wiodącą służbą w zakresie przeciwdziałania i zwalczania tej formy przestępczości. Szczególną rolę odgrywa Centralne Biuro Śledcze Komendy Głównej Policji, o czym świadczyć może  zakres prowadzonych postępowań, w tym działań z zakresu ofensywnych metod pracy operacyjnej. W ramach CBŚ KGP funkcjonuje także jedyna w kraju struktura zajmująca się ochroną świadków koronnych. CBŚ KGP prowadzi również najszerzej rozwiniętą współpracę międzynarodową w zakresie zwalczania przestępczości.

Zadania ABW:

Zwalczanie terroryzmu, Kontrwywiad, Zwalczanie przestępstw ekonomicznych, Zwalczanie przestępczości zorganizowanej, Zwalczanie korupcji oraz stosowanie środków operacyjno-rozpoznawczych, w tym do korzystania z osobowych źródeł informacji, prowadzenia obserwacji pośredniej i bezpośredniej, kontroli treści korespondencji i zawartości przesyłek oraz prowadzenia podsłuchu telefonicznego i teleinformatycznego.

Zadania AW:

uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć istotne znaczenie dla bezpieczeństwa i międzynarodowej pozycji Rzeczypospolitej Polskiej oraz jej potencjału ekonomicznego i obronnego;

rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom zewnętrznym godzącym w bezpieczeństwo, obronność, niepodległość i nienaruszalność terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

rozpoznawanie międzynarodowego terroryzmu, ekstremizmu oraz międzynarodowych grup przestępczości zorganizowanej

Zadania CBA:

rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw przeciwko:

działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, wymiarowi sprawiedliwości, wyborom i referendum, porządkowi publicznemu, wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, określonych we właściwych przepisach szczegółowych (m.in. Kk), jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością godzącą w interesy ekonomiczne państwa, finansowaniu partii politycznych

Zadania Straży Granicznej:

ochrona granicy państwowej; Straż Graniczna może stosować m. in. kontrolę operacyjną, zakup kontrolowany, pościg transgraniczny. organizowanie i dokonywanie kontroli ruchu granicznego; wydawanie zezwoleń na przekraczanie granicy państwowej, w tym wiz; rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców, w zakresie właściwości Straży Granicznej, przeprowadzanie kontroli legalności wykonywania pracy przez cudzoziemców, prowadzenia działalności gospodarczej przez cudzoziemców, powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom;

Zadania SKW:

uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć znaczenie dla obronności państwa, bezpieczeństwa lub zdolności bojowej SZ RP lub innych jednostek organizacyjnych MON, w zakresie określonym w pkt 1, oraz podejmowanie działań w celu eliminowania ustalonych zagrożeń

Zadaniami Żandarmerii Wojskowej są m.in. :

ochranianie porządku publicznego na terenach i obiektach jednostek wojskowych oraz w miejscach publicznych, ochranianie życia i zdrowia ludzi oraz mienia wojskowego przed zamachami naruszającymi te dobra, bieżąca współpraca z policjami wojskowymi innych państw

Zadania CBA:

służba specjalna do spraw zwalczania korupcji w życiu publicznym i gospodarczym, w szczególności w instytucjach państwowych i samorządowych, a także do zwalczania działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa. CBA współdziała ze swoimi odpowiednikami w innych państwach, a także z organizacjami międzynarodowymi – między innymi z OLAF, Interpol, Europol, EPAC (Europejskimi Partnerami Przeciwko Korupcji) i EACN (Europejską Siecią Antykorupcyjną

Prokuratura:

W Prokuraturze zbierane i analizowane są także informacje i materiały dotyczące tej formy przestępczości.

Na poziomie Prokuratury Generalnej realizowana jest współpraca międzynarodowa w zakresie opracowywania strategii zwalczania międzynarodowej przestępczości zorganizowanej oraz ścigania jej sprawców, a także prowadzone jest współdziałanie z polskim przedstawicielem w Europejskim Urzędzie na Rzecz Poszerzenia Współpracy Sądowniczej (Eurojust), powołanym w celu usprawnienia współpracy w zakresie dochodzeń i ścigania przestępstw dotyczących przestępczości międzynarodowej i zorganizowanej.

PRZEDSTAW ZASADY FUNKCJONOWANIA STANOWISK DOWODZENIA

DOWODZENIE to działalność dowódcy, który narzuca swoją wolę i zamiary podwładnym. Jest wspomagany przez swój sztab planuje, organizuje, koordynuje i ukierunkowuje działania podległych mu wojsk przez użycie standardowych procedur działania i wszelkich dostępnych środków przekazywania informacji.

ZASADY DOWODZENIA to opracowane teoretycznie i zweryfikowane w praktyce twierdzenia, prawidłowości i reguły które określają najracjonalniejsze sposoby działalności dowództw podczas przygotowania i w czasie prowadzenia działań taktycznych.

SYSTEM DOWODZENIA to: uporządkowana, zgodnie z zasadami dowodzenia, całość złożona z organów dowodzenia i środków dowodzenia sprzężonych ze sobą informacyjnie i zapewniająca podejmowanie stosownych decyzji na wszystkich szczeblach organizacyjnych Sił Zbrojnych oraz ich sprawną, terminową i bezwzględną realizację.

Obejmuje trzy komponenty:

  1. organizację dowodzenia,

  2. proces dowodzenia

  3. środki dowodzenia.

ORGANIZACJA DOWODZENIA to komponent systemu dowodzenia obejmujący ogólne zasady działania, sposób zorganizowania dowództw, relacje pomiędzy dowództwami, uprawnienia i odpowiedzialność dowództw oraz podział i strukturę funkcjonalną dowództw na stanowiskach dowodzenia.

PROCES DOWODZENIA to całość przedsięwzięć związanych z dowodzeniem, realizowanych przez komórki organizacyjne i osoby funkcyjne na stanowiskach dowodzenia w ramach systemu dowodzenia, To cykl informacyjno-decyzyjny realizowany przez dowództwa, jednakowy na wszystkich poziomach dowodzenia polegający na cyklicznej realizacji czynności w ramach funkcji dowodzenia. Proces dowodzenia umożliwia realizację funkcji dowodzenia i jest traktowany, jako cykl decyzyjny. Składa się z powtarzalnych faz, etapów i czynności. Do faz tego procesu zalicza się: ustalanie położenia, planowanie, stawianie zadań, kontrolę

ŚRODKI DOWODZENIA to zasoby techniczne i materialne wydzielone do wykorzystania w systemie dowodzenia, obejmujące środki do przekazywania informacji (środki łączności), środki do przetwarzania i opracowywania informacji (środki informatyczne) oraz środki pomocnicze (biurowe itp.)

PRZEDSTAW UDZIAŁ OCHOTNICZYCH STRAŻY POŻARNYCH W KRAJOWYM SYSTEMIE RATOWNICZO-GAŚNICZYM

Zadania ochotniczych straży pożarnych wynikają z ustawy z dnia z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej. Ochotnicze straże pożarne realizują zadania na rzecz ochrony ludności, ochrony przeciwpożarowej oraz ratownictwa, a także prowadziły na szeroką skalę działania profilaktyczne skierowane głównie do młodzieży. Podstawowymi celami i zadaniami Ochotniczych Straży Pożarnych (OSP) wynikającymi m.in. z ich statutów jest prowadzenie działalności mającej na celu zapobieganie pożarom, udział w akcjach ratowniczych przeprowadzanych w czasie pożarów oraz innych zdarzeń niebezpiecznych i klęsk, a także informowanie ludności i istniejących zagrożeniach.

Do głównych zadań realizowanych przez jednostki OSP, w tym w ramach KSRG należy:

  • gaszenie pożarów;

  • ratownictwo techniczne, w szczególności na drogach;

  • ewakuacja poszkodowanych lub zagrożonych ludzi i zwierząt oraz zagrożonego mienia;

  • oznakowanie i zabezpieczenie miejsc prowadzenia działań ratowniczych,

  • prowadzenie działań ratowniczych na obszarach wodnych, w tym podczas powodzi,

  • usuwanie skutków zdarzeń w szczególności po przejściu anomalii pogodowych i udzielanie pomocy socjalnej poszkodowanym.

Ochotnicze Straże Pożarne ściśle współdziałają z jednostkami organizacyjnymi Państwowej Straży Pożarnej oraz innymi podmiotami i instytucjami w celu zapewnienia bezpieczeństwa obywateli na terenie swego działania (miasta i gminy) lub wspomagając sąsiednie obszary w ramach odwodów operacyjnych lub uzgodnień o pomocy wzajemnej.

Dotychczasowa dominacja problematyki zapobiegania i gaszenia pożarów w codziennej praktyce formacji ochotniczej przenosi się stopniowo na inne rodzaje ratownictwa, w tym głównie ratownictwa technicznego, podczas zdarzeń na drogach, gdzie stosowane są inne techniki prowadzenia działań ratowniczych. W zależności od specyfiki obszaru chronionego działania OSP prowadzone są także na obszarach wodnych i działaniach przeciwpowodziowych. W obszarze szeroko rozumianej ochrony ludności należy uwzględnić także przygotowanie ratowników – ochotników do organizacji ewakuacji ludzi i mienia podczas dużych pożarów, powodzi i innych katastrof (zwłaszcza będących wynikiem anomalii pogodowych) oraz świadczenie pomocy między miejscowościami i gminami w zakresie zakwaterowania, żywienia i innej pomocy socjalnej.

„Zgodnie z § 2 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 14 września 1998 r. w sprawie zakresu, szczegółowych warunków i trybu włączania jednostek ochrony przeciwpożarowej do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego” ochotnicze straże pożarne mogą być włączane do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, wtedy gdy posiadają:

  1. co najmniej dwa średnie lub ciężkie samochody pożarnicze,

  2. wyszkolonych ratowników w liczbie zapewniającej pełną obsadę co najmniej dwóch samochodów pożarniczych,

  3. skuteczny system łączności powiadamiania i alarmowania,

  4. urządzenia łączności w sieci radiowej systemu na potrzeby działań ratowniczych oraz która pozostaje w stałej gotowości do podejmowania działań ratowniczych.

Do systemu może być włączona także jednostka, która nie spełnia powyżej wymienionych warunków, jeśli jej działalność ma zastosowanie w warunkach przewidzianych w planie działań ratowniczych. Oceny tych warunków dokonuje właściwy miejscowo komendant powiatowy Państwowej Straży Pożarnej. Ponadto, włączenie jednostki do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego jest poprzedzone zawarciem porozumienia między właściwym miejscowo komendantem powiatowy PSP, podmiotem tworzącym jednostkę, a przedmiotową jednostką. Porozumienie powinno określać:

  • siły i środki jednostki przewidziane do wykorzystania w systemie,

  • zadania ratownicze przewidziane dla jednostki w ramach systemu,

  • wymaganą liczbę i poziom wyszkolenia ratowników w jednostce,

  • sposób utrzymania stanu gotowości jednostki do działań ratowniczych,
    w szczególności w zakresie:

  1. sprawności technicznej samochodów pożarniczych i ich wyposażenia,

  2. przygotowania ratowników do działań,

  3. przebiegu alarmowania,

  • sposoby alarmowania jednostki,

  • warunki rozwiązania porozumienia.

Procedura włączania jednostki OSP do ksrg wygląda następująco:
Komendant Powiatowy PSP przedstawia właściwemu komendantowi wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej wykaz jednostek, z którymi zawarł ww. porozumienie. Następnie na wniosek właściwego komendanta wojewódzkiego PSP, Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej wydaje decyzję w sprawie włączenia jednostki do systemu i jednocześnie prowadzi ewidencję jednostek ochrony przeciwpożarowej włączonych do systemu. W przypadku stwierdzenia przez miejscowego komendanta rejonowego PSP nieprzestrzegania przez jednostkę włączoną do systemu, postanowień zawartych w porozumieniu, wyznacza on tej jednostce termin, w jakim ma zostać przywrócony stan określony w porozumieniu.

OMÓW RODZAJE KONTROLI W ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ I SŁUŻBACH MUNDUROWYCH

(ustawa z 15.07.2015 o kontroli w administracji rządowej)

dwa rodzaje kontroli: w trybie zwykłym i w trybie uproszczonym

tryb zwykły

przed rozpoczęciem kontroli należy opracować plan kontroli, który zatwierdzany jest przez Kierownika komórki ds. kontroli. Uwzględnia się przy tym wyniki wcześniejszych kontroli, wyniki badań i analizę i skargi dot. kontroli, czynniki ryzyka mające wpływ na działanie jednostki kontrolowanej, inf. dot jej działalności.

Plan kontroli określa: kogo będziemy kontrolować, zakres kontroli, co należy skontrolować, zagadnienia wymagające oceny, termin kontroli, stan prawny jednostki kontrolowanej i wskazówki dotyczące sposobu i techniki kontroli, jak również organizację i harmonogram przeprowadzenia kontroli.

Na pisemny wniosek kierownika jednostki kontrolującej, kierownik kontrolowanej instytucji udostępnia dokumenty, materiały i informacje dotyczące działalności. (kierownik jednostki kontrolującej może wystąpić o wniosek do innych organów i jednostek o natychmiastowe udostępnienie dokumentów)

kontrolę przeprowadza pracownik jednostki kontrolującej na podstawie pisemnego, imiennego upoważnienia (upoważnienie wydaje kierownik jedn. Kontrolującej)

kierownik jednostki kontrolującej przedłuża i rozszerza zakres kontroli/ przedłuża ważność upoważnień, może powołać zespół kontrolerów, może włączyć specjalistów,

kontroler jest wyłączony z udziału w kontroli, gdy owa kontrola może dotyczyć praw i obowiązków jego lub osoby mu bliskiej

-o planowanej kontroli powiadamia się kierownika jednostki kontrolowanej, czynności kontrolowane przeprowadzane są w siedzibie jednostki kontrolowanej w czasie wykonywania przez nią zadań, lub poza nią,

-czynności kontrolujące powinny być wykonane sprawnie i w taki sposob aby nie zakłócały one normalnej pracy

-w szczególnych okolicznościach kontrolę można przeprowadzić w dniach wolnych lub poza godzinami pracy (wymaga zgody kierownika)

-kontroler może swobodnie poruszać się po obiekcie, ma wgląd do dokumentów, może je kopiować, zestawiać, analizować, może przetwarzać dane osobowe w zakresie niezbędnym do kontroli, może żądać ustnych lub pisemnych wyjaśnień

-kontroler ustala stan faktyczny na podstawie zebranej dokumentacji; dowodami są dokumenty, rzeczy, oględziny, opinie biegłych, wyjaśnienia i oświadczenia;

-ustalenia dokonane w czasie kontroli oraz oceny opisuje się w projekcie wystąpienia pokontrolnego (zawiera on: nazwę i adres jednostki kontrolowanej; dane kontrolera i stanowisko służbowe; datę rozpoczęcia i zakończenia; zakres kontroli; ocenę działalności; zakres, przyczyny i skutki nieprawidłowości; projekt wystąpienia podpisuje kontroler i kierownik ds kontroli; projekt i pouczenie przekazywane jest do kierownika jednostki kontrolowanej

kierownik może wystąpić w ciągu 7 dni z zastrzeżeniami dotyczącymi projektu(więcej w ustawie)

-jeśli nie ma zastrzeżeń, sporządza się wystąpienie pokontrolne, obejmujące treść projektu wystąpienia pokontrolnego

tryb uproszczony

może być zarządzona w razie potrzeby: sporządzenia informacji dla kierownika jednostki kontrolującej, sprawdzenia informacji zawartych w skargach i wnioskach, dokonania analizy dokumentów otrzymanych z jednostek kontrolowanych

-przeprowadza się jak w trybie zwykłym, z wyjątkiem przepisów dotyczących programu kontroli i sporządzania wystąpienia pokontrolnego

-k. uproszczona może być też prowadzona jeśli nie było możliwości wcześniejszego poinformowania kierownika o terminie kontroli

-kontrola kończy się sporządzeniem sprawozdania, zawierającego opis ustalonego stanu faktycznego oraz jego jego ocenę, , a także zalecenia, wnioski dotyczące usunięcia nieprawidłowości lub usprawnienia funkcjonowania jednostki kontrolowanej.

Kontrola w administracji publicznej – kontrola przeprowadzana wobec organów administracji publicznej, polegająca na zaobserwowaniu, zbadaniu istniejącego stanu rzeczy, skonfrontowaniu go ze stanem pożądanym, wskazaniu uchybień (także ich źródeł) i sposobów ich naprawienia.

Kontrola administracyjna jest zawsze następcza, to znaczy następuje po dokonaniu przez podmiot kontrolowany określonej czynności (która może zostać zakwestionowana).

Przypadki, zakres, skutki, sposób kontroli administracyjnej określają przepisy prawne. Zaś organ kontrolujący z zasady nie jest odpowiedzialny za działania podmiotu kontrolowanego.

Wyróżniamy różne rodzaje kontroli:

  • wewnętrzną: dokonywaną w ramach danego urzędu, pionu organów, przeprowadzana przez organ nadrzędny, zwierzchnika. Na przykład kontrola ministra działań swoich urzędników, kontrola izby skarbowej nad działaniami urzędu skarbowego

  • zewnętrzną:

  1. parlamentu (np. wotum nieufności dla ministra, absolutorium dla rządu z wykonania budżetu, komisje śledcze)

  2. parlamentarzystów (interpelacje poselskie, interwencje w sprawach obywateli)

  3. ombudsmana (rzecznika praw obywatelskich)

  4. prokuratury

  5. organów kontroli zewnętrznej administracji (np. izb obrachunkowych, Najwyższej Izby Kontroli, biur kontroli, inspekcji i inspektorów)

  6. opinii publicznej (mediów)

  7. sądów i trybunałów

Kontrola scentralizowana jest często nieefektywna. Ośrodek centralny nie jest w stanie skontrolować wszystkiego i wszystkich; prowadzi kontrole wyrywkowe i dorywcze, co prowadzi do fikcyjności kontroli, gdyż osoby i instytucje mogą uniknąć kontroli.

M. Zirk – Sadowski "dobrze przeprowadzona kontrola jest z reguły droga... wymaga zaangażowania dużych środków finansowych. Choć z reguły przynosi wymierne korzyści organizacyjne, to jednak nie jest samofinansująca... nadmiernie rozbudowany system kontroli z reguły prowadzi do odwrotnych skutków niż zamierzone...".

KONTROLA – ZAKRES POJĘCIA, KRYTERIA, METODY I TECHNIKI KONTROLERSKIE

Pojęcie kontroli według różnych autorów:

Kontrola – regulacja działań organizacji w taki sposób, by ułatwić osiąganie celów

R.W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami.

Kontrola – proces monitorowania czynności, służący do zapewnienia ich wykonywania zgodnie z planem i korygowania wszelkich istotnych odchyleń

S.P. Robbins, D.A. DeCenzo, Podstawy zarządzania.

Kontrola – proces w którym kierownicy zapewniają, by rzeczywiste działania były zgodne z działaniami planowanymi

J. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie.

Kryteria kontroli

Kontrolę przeprowadza się pod względem następujących kryteriów:

1) legalności, która obejmuje zgodność działania z przepisami prawa powszechnie obowiązującego, przepisami prawa wewnętrznego, umowami, decyzjami w sprawach indywidualnych oraz innymi rozstrzygnięciami podjętymi przez uprawnione podmioty,

2) gospodarności, czyli zgodności działań kontrolowanej jednostki z zasadami efektywnego gospodarowania (tj. oszczędności i minimalizacji nakładów/kosztów prowadzonych działań przy zachowaniu wymaganej jakości), i wydajności (tj. uzyskiwania najlepszych efektów przy możliwie najmniejszych nakładach), wykorzystania możliwości zapobieżenia lub ograniczenia wysokości ewentualnych lub zaistniałych szkód,

3) celowości, która obejmuje zgodność z celami określonymi dla kontrolowanej jednostki lub działalności, stosowanie metod i środków odpowiednich dla osiągnięcia celów oraz osiągnięcia tych celów (skuteczność), przy czym skuteczność rozumie się jako stopień zgodności pomiędzy zamierzonymi a faktycznymi skutkami działalności;

4) rzetelności, która obejmuje wypełnianie obowiązków z należytą starannością, sumiennie i terminowo, wykonywanie zobowiązań zgodnie z ich treścią, przestrzeganie wewnętrznych reguł funkcjonowania jednostki, dokumentowanie określonych działań lub stanów faktycznych zgodnie z rzeczywistością, we właściwej formie i wymaganych terminach, bez pomijania określonych faktów i okoliczności.

Metody kontroli:

Metoda konfrontacji zewnętrznej polega na porównywaniu faktów kontrolnych ustalonych na podstawie dowodów w jednostce (komórce) kontrolowanej z odpowiadającymi im faktami czy dowodami znajdującymi się w jednostkach (komórkach) z nią współdziałających - tzw. konfrontacja krzyżowa. Metoda ta pozwala na obiektywne stwierdzenie uchybień oraz wykrycie ich przyczyn i skutków

Metoda konfrontacji wewnętrznej polega na ustaleniu czy treść badanych dokumentów odpowiada stanowi faktycznemu. W metodzie tej rozróżnia się:- konfrontację poziomą - dokonywaną na podstawie konkretnych dokumentów źródłowych i pomocniczych oraz odpowiadających im związkach z daną operacją zapisów w ewidencjach tego zdarzenia (np. porównanie faktury i specyfikacji dostawy z dowodem przyjęcia, oryginałów dokumentów z ich kopiami),- konfrontację pionową - dokonywaną w kolejności logicznie następujących po sobie operacji i ich wzajemnych powiązań (np. porównanie zamówień na dostawę towarów z rejestrem zamówień, faktur - z rejestrem zakupów, kartotek magazynowych -z odpowiednimi kontami analitycznymi).

Metoda progresji zwana też metodą indukcyjną lub syntetyczną polega na badaniu dokumentów w toku procesu kontrolnego w określonej kolejności tj. od dowodów pierwotnych (faktury, rejestry, wydruki) przez kartoteki i ewidencję statystyczną - do sprawozdań. Metoda ta daje możliwość zbadania wszystkich procesów w kolejności ich powstawania i umiejscowienia nieprawidłowości (niedociągnięć) na konkretnych etapach. Istotą tej metody jest rozpoczęcie badań kontrolnych na najniższym szczeblu, a ich zakończenie na najwyższym. Występuje w tej metodzie wnioskowanie od szczegółu do ogółu

Metoda regresji zwana też metodą dedukcyjną lub analityczną polega na rozpoczynaniu badania od dokumentów o dużym stopniu uogólnienia (np. sprawozdania) poprzez ewidencje, kartoteki - do dowodów pierwotnych (źródłowych). W tej metodzie występuje wnioskowanie od ogółu do szczegółu, czyli od analizy do syntezy. Zastosowanie tej metody polega na przyjęciu kierunku badania od wyników do czynników, które na nie wpłynęły. Postępowanie kontrolującego jest wtedy regresywne: od rezultatów do przyczyn. Przy zastosowaniu tej metody badań nie zachodzi potrzeba szczegółowego rozpatrywania wszystkich czynników i przyczyn, lecz tylko tych, które w decydujący sposób wpłynęły na rezultaty działalności danej jednostki.

Metoda graficzna ma zastosowanie nie tylko podczas badań kontrolnych prowadzonych przez kontrolującego, lecz także w trakcie opracowywania dokumentacji finalizującej kontrolę. Prezentowanie wyników badania kontrolnego w formie graficznej np. w postaci wykresów, diagramów pozwala na pokazanie w sposób plastyczny określonych ustaleń kontroli. Na podstawie wykresów, które są bardziej przejrzyste niż tabele, można jednocześnie zilustrować zjawiska zaszłe, a także wyciągnąć wnioski co do prawdopodobieństw ich rozwoju i przebiegu określonych zjawisk w przyszłości.

Metoda informatyczna związana jest z wykorzystywaniem w procesie kontrolnym techniki informatycznej. Odpowiednie oprzyrządowanie kontrolera w formie komputera z odpowiednim oprogramowaniem umożliwia wykonanie obliczeń wskaźników i ukazanie korelacji, trendów oraz struktury przyczyn, ujawniających zarówno dodatnie jak i ujemne zjawiska w badanej działalności.

Metoda statystyczna polega „na liczbowym ujęciu i badaniu zbiorowości statystycznych, ustaleniu prawidłowości zjawisk, ich natężenia, tendencji rozwojowych itd.

Spośród mierników statystycznych, najbardziej przydatne dla potrzeb kontroli są średnie arytmetyczne i określone wskaźniki procentowe. Mierniki te są najbardziej czytelne do oceny różnych zjawisk w toku kontroli. Metody statystyczne powinno się stosować, gdy mamy do

czynienia z dużą ilością materiału, w przeciwnym wypadku nakład pracy nie będzie adekwatny do efektów.

Metoda reprezentatywna ma na celu zmniejszenie nakładu pracy przy osiąganiu tych samych rezultatów. Istnieje metoda reprezentatywna obiektywna (statystyczna) oraz subiektywna (logiczna). W trakcie kontroli staje się zazwyczaj metodą subiektywną. Metoda subiektywna polega na tym, że przy doborze dokumentów do sprawdzenia kontrolujący kieruje się pewnymi logicznymi przesłankami. Metoda badań reprezentatywnych pozwala poznać niektóre właściwości populacji generalnej na podstawie badań losowo dobranej próbki pochodzącej z tej populacji. Istotne znaczenie ma dobór i liczba próbek. Muszą one być dobrane losowo, gdyż tylko w ten sposób mogą stanowić (tzw.) reprezentację zbiorowości i maksymalnie odzwierciedlać jej cechy

Metoda analizy ekonomicznej - analiza ekonomiczna polega na rozłożeniu badanego zjawiska na elementy składowe i rozpatrywaniu wzajemnych relacji miedzy tymi elementami.

Jest podstawowym narzędziem oceny działalności gospodarczej i powinna wskazywać, czy będące w dyspozycji jednostki środki są racjonalnie wykorzystywane. Umiejętność wykorzystania analiz sporządzonych w kontrolowanych jednostkach jak również umiejętność dokonywania analiz problemowych daje możliwość rozpoznania zagrożonych obszarów i nadania działaniom kontrolnym właściwych kierunków. Punktem wyjścia w stosowaniu tej metody jest analiza wskaźnikowa pozwalająca na wykrywanie nieprawidłowości w oparciu o sprawozdania, oceny.

Metoda dokumentalna, zwana również jako studium dokumentu czyli kontrola dokumentalna jest stosowana najczęściej w badaniach kontrolnych prowadzonych w oparciu o wstępne informacje o występowaniu nieprawidłowości. Wówczas przy zastosowaniu kryterium ocen: legalności, celowości, rzetelności i gospodarności, prowadzi się czynności kontrolne w sposób kompleksowy pod względem merytorycznym. Stosowanie tej metody umożliwia ustalenie stopnia wiarygodności zapisów, przestrzeganie zasad gospodarności i wykonywania działań

-Metoda ankietowa jako pomocnicza metoda kontroli spełnia istotną rolę w kontrolach typu „skargowego”. Ankieta ma możliwość uzyskania istotnych informacji niezbędnych dla oceny badanych zjawisk, nie znajdujących właściwego odzwierciedlenia w dokumentach.

Dotyczy to, np.: stosunków międzyludzkich wynikających z zależności służbowej, niewłaściwej atmosfery pracy, nadużywania stanowisk służbowych w celu osiągnięcia korzyści osobistych.

OMÓW PRAWNE PODSTAWY CZYNNOŚCI KONTROLNYCH W SŁUŻBACH MUNDUROWYCH RESORTU SPRAW WEWNĘTRZNYCH

Działalność kontrolna w resorcie spraw wewnętrznych i administracji nie jest uregulowana w jednym akcie normatywnym obejmującym swoim zakresem podmiotowym urząd obsługujący Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz wszystkie organy i jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji lub przez niego nadzorowane.

Kontrole zewnętrzne realizowane przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w służbach mundurowych, tj. Policji, Straży Granicznej oraz Państwowej Straży Pożarnej przeprowadzane są na podstawie norm prawnych zawartych zarówno w ustawie z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2003 r., Nr 24, poz. 199, z późn. zm.), jak i w ustawach tworzących poszczególne służby, odpowiednio: ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r., Nr 43, poz. 277, z późn. zm.), ustawa z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2005 r., Nr 234, poz. 1997, z późn. zm.), ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2009 r., Nr 12, poz. 68, z późn. zm.). Zasady i tryb przeprowadzania ww. kontroli ujęte zostały natomiast w zarządzeniu Nr 11 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 czerwca 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu przeprowadzania kontroli przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz organy i jednostki organizacyjne podległe lub nadzorowane przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (Dz. Urz. Nr 7, poz. 29, z późn. zm.).

PODSTAWY PRAWNE DZIAŁALNOŚCI KONTROLNEJ W RESORCIE SPRAW

WEWNĘTRZNYCH

Kontrole zewnętrzne – od dnia 1 stycznia 2012 r. prowadzone są zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092), która określa zasady i tryb przeprowadzania kontroli m.in. wobec jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych lub przez niego

nadzorowanych.Kontrole wewnętrzne - zasady i tryb przeprowadzania tych kontroli są ujęte w decyzji Nr 65 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 31 maja 2012 r. w sprawie wprowadzenia do stosowania wytycznych w zakresie zasad i trybu przeprowadzania kontroli w urzędach obsługujących organy lub w jednostkach organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych (Dz. Urz. MSW z 2012 r., poz. 43 z późn. zm.) oraz w zarządzeniu Nr 43 Dyrektora Generalnego z dnia 18 maja 2012 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania kontroli w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Dodatkowo działalność kontrolna, tak w przypadku kontroli zewnętrznych jak i wewnętrznych, uwzględnia Standardy kontroli w administracji rządowej z dnia 10 lutego 2012 r., opublikowane na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

POLICJA

W wyniku przeprowadzonych w 2013 r. zmian organizacyjnych w Komendzie Głównej Policji z dniem 16 kwietnia 2013 r. Wydział Ochrony Pracy został włączony do struktur Gabinetu Komendanta Głównego Policji wraz z zagadnieniami związanymi z koordynowaniem i realizowaniem zadań w zakresie bezpieczeństwa i higieny służby i pracy oraz medycyny pracy w Komendzie Głównej Policji, a także koordynowaniem działań z tego

zakresu w jednostkach Policji i podmiotach nadzorowanych przez Komendanta Głównego

Policji. Po zmianach organizacyjnych w Komendzie Głównej Policji Biuro Kontroli funkcjonuje w strukturze obejmującej: Wydział Kontroli Ogólnopolicyjnej, Wydział Kontroli Finansowo-Gospodarczej, Wydział Skarg i Wniosków oraz Wydział Analiz. Zakres zadań Biura Kontroli został określony zarządzeniem Nr 8 Komendanta Głównego Policjidnia 15 marca 2013 r. w sprawie regulaminu Komendy Głównej Policji (Dz. Urz. KGP z 2013 r. poz. 25).

Wg. Zarządzenia nr 49 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 czerwca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu przeprowadzania kontroli przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz organy i jednostki organizacyjne podległe lub nadzorowane przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (Dz. Urz. Min. Spraw Wew. i Ad. Nr 7, poz. 30).

FUNKCJE, CELE I ZASADY KONTROLI

Najczęściej wyszczególniane funkcje kontroli to: informacyjna, korygująca, instruktażowa, kreatywna i profilaktyczna. Funkcja informacyjna polega na dostarczeniu organowi, który zarządza kontrolę, informacji o wykrytych nieprawidłowościach, uchybieniach i zaniedbaniach, a także o osobach za nie odpowiedzialnych. Z kolei funkcja korygująca powinna wskazywać przyczyny wspomnianych nieprawidłowości, uchybień i zaniedbań i sposób skutecznego ich wyeliminowania.

Funkcja instruktażowa polega na wskazywaniu, doradzaniu lub udzielaniu pomocy kontrolowanym przez kontrolującego, a funkcja kreatywna to inicjowanie, pobudzanie i zachęcanie do podejmowania działań podnoszących sprawność funkcjonowania danej jednostki organizacyjnej. Ostatnia z wymienionych funkcji kontroli, funkcja profilaktyczna, polega na zapobieganiu niekorzystnym zjawiskom, które w przyszłości mogą zostać zinterpretowane jako np. nieprawidłowość, uchybienie lub zaniedbanie itp.

Skuteczna realizacja zadań spoczywających na kontroli jest determinowana przez przestrzeganie określonych reguł. Do najważniejszych należy zaliczyć zasady: obiektywizmu, kompleksowości badań, podmiotowości, przedmiotowości, kontradyktoryjności, kompetencyjności, sprawności i efektywnego działania.

Zasada obiektywizmu polega na rzetelnym i bezstronnym ustaleniu stanu faktycznego oraz dokumentowaniu wyników kontroli. Ocena kontrolowanej działalności musi się opierać na obiektywnie zebranym materiale dowodowym, natomiast proces badawczy powinien być oparty na logicznym rozumowaniu i racjonalnych kryteriach.

Zasada kompleksowości badań zobowiązuje kontrolera do dokonywania ustaleń z punktu widzenia wszystkich możliwości kryteriów kontroli. Żąda wręcz od kontrolującego przeprowadzenia badań i dokonywania ustaleń faktycznych dotyczących określonej kwestii w powiązaniu ze wszystkimi innymi faktami i okolicznościami towarzyszącymi, a mającymi znaczenie dla obiektywnego spojrzenia na wybrane zagadnienie, a w konsekwencji na ocenę kontrolowanej komórki organizacyjnej lub jednostki3.

Zasada podmiotowości sugeruje, aby kontrolujący dokonywał ustaleń i ujmował w protokole tylko te ustalenia, które dotyczą działalności danej komórki organizacyjnej lub jednostki4.

Zasada przedmiotowości nakazuje kontrolerowi badać w danej komórce lub jednostce organizacyjnej ściśle określony zakres przedmiotowy, który uprzednio został wyznaczony w upoważnieniach do kontroli i programie kontroli. Wyjątek stanowi tutaj przypadek zabezpieczania dowodów przestępstwa lub wykroczenia5.

Zasada kontradyktoryjności określa możliwość wypowiedzenia się obu stron postępowania kontrolnego i tym samym wystąpienia tzw. sporu. Zasada ta wynika z równości stron występujących w procesie kontroli i znajduje szczególny wyraz w końcowym etapie kontroli, kiedy kierownik komórki lub jednostki organizacyjnej zapoznaje się z protokołem kontroli i ma możliwość zgłoszenia umotywowanych zastrzeżeń do ustaleń w nim zawartych6.

Zasada kompetencyjności stawia wymagania co do samej osoby kontrolującego, który powinien cechować się kompetencyjnością, określonym doświadczeniem zawodowym, postawą moralną, wykształceniem i określonymi walorami intelektualnymi.

Zasada sprawności i efektywnego działania polega na osiąganiu celów kontroli w odpowiednim czasie, przy zaangażowaniu minimalnej ilości środków finansowych i technicznych.

Istotne znaczenie ma tu unikanie niepotrzebnych zjawisk, np. nakładania się kontroli o podobnej tematyce, nadmiernego angażowania pracowników kontrolowanej komórki

lub jednostki organizacyjnej oraz przedłużania kontroli w czasie.

Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji określa szczegółowe

ZASADY I TRYB

przeprowadzania przez Ministra oraz organy i jednostki organizacyjne mu podległe lub przez niego nadzorowane – kontroli sprawności działania, efektywności gospodarowania oraz przestrzegania prawa w urzędzie obsługującym Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz w organach i jednostkach organizacyjnych mu podległych, nadzorowanych lub utworzonych przez niego.

Celem postępowania kontrolnego, zgodnie z przepisami zarządzenia, jest ustalenie stanu faktycznego w zakresie działalności podmiotów kontrolowanych, rzetelne jego udokumentowanie i dokonanie oceny kontrolowanej działalności pod względem legalności, gospodarności, celowości i rzetelności.

Tym samym kontrolę wykonują i koordynują Minister, Dyrektor Generalny w ministerstwie, pełnomocnik do spraw ochrony informacji niejawnych, dyrektor sprawujący w imieniu ministra nadzór założycielski nad zakładami opieki zdrowotnej, organ lub kierownik jednostki organizacyjnej podległej ministrowi lub przez niego nadzorowanej, komendanci

wojewódzcy Policji, państwowej Straży Pożarnej, Komendant Stołeczny Policji, komendanci oddziałów Straży Granicznej, komendanci miejscy, powiatowi i rejonowi Policji, komendanci miejscy i powiatowi Państwowej Straży Pożarnej, komendanci szkół Policji i Państwowej Straży Pożarnej oraz komendanci ośrodków szkolenia Straży Granicznej. Kontrola może być prowadzona jako kompleksowa, problemowa, sprawdzająca i doraźna(...).

Kontrolę można przeprowadzić także przy zastosowaniu trybu uproszczonego, gdzie celem jest sprawdzenie informacji zawartych w szczególności w skargach i wnioskach oraz analiza dokumentów dotyczących działalności organów i jednostek organizacyjnych podległych zarządzającemu kontrolę lub przez niego nadzorowanych.

W celu właściwej realizacji zadań komórek kontroli sporządza się roczny plan kontroli, a dla poszczególnych kontroli – program. Tworzenie programu w niektórych sytuacjach nie jest konieczne, np. w przypadku kontroli doraźnych.

Przy opracowaniu planu i programu kontroli bierze się pod uwagę następujące aspekty: wyniki wcześniejszych kontroli i audytów, wyniki badań i analiz określonych problemów oraz skarg i wniosków, informacje pochodzące ze środków komunikacji społecznej czy propozycje zgłoszone przez członków kierownictw ministerstwa, organów i jednostek organizacyjnych oraz kierowników komórek organizacyjnych im podległych.

OMÓW INSTYTUCJE KONTROLNE UNII EUROPEJSKIEJ

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY

Wbrew oficjalnej nazwie Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO) nie jest organem sądowym. ETO jest instytucją zewnętrznej kontroli finansowej Unii Europejskiej. Głównym zadaniem Trybunału jest kontrola rachunków wszystkich dochodów i wydatków Unii. Trybunał kontroluje dokumenty oraz, w razie potrzeby, może przeprowadzać kontrole w siedzibie instytucji dysponujących środkami z budżetu Unii oraz innych podmiotów otrzymujących płatności z unijnego budżetu. Trybunał wspomaga także Radę i Parlament Europejski w wykonywaniu ich funkcji kontrolnych w zakresie wykonywania budżetu. Po zakończeniu każdego roku budżetowego Trybunał sporządza sprawozdanie, które jest publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Sprawozdanie to stanowi podstawę udzielenia Komisji Europejskiej przez Parlament Europejski absolutorium z realizacji budżetu. Nie może on również nakładać żadnych sankcji na kontrolowane przez siebie instytucje. Jego funkcja ogranicza się do sporządzania sprawozdań z przeprowadzanych kontroli.

Artykuł 285 Trybunał Obrachunkowy sprawuje kontrolę rachunków Unii.

Zakres kompetencji kontrolnych kontroluje rachunki wszystkich dochodów i wydatków Unii. Kontroluje również rachunki wszystkich dochodów i wydatków wszystkich organów utworzonych przez Unię (...) kontroluje legalność i prawidłowość dochodów i wydatków oraz upewnia się co należytego zarządzania finansami Unii. może w każdej chwili przedstawić swoje uwagi i spostrzeżenia, w formie sprawozdań specjalnych oraz wydawać opinie na żądanie innych instytucji Unii.

Kontrole dotyczą dokumentów - w razie potrzeby przeprowadza się je na miejscu w innych instytucjach Unii, w pomieszczeniach każdego organu zarządzającego dochodami i wydatkami w imieniu Unii, oraz w siedzibie każdego beneficjenta środków pochodzących z budżetu Unii. Kontrola może obejmować również wszystkie inne operacje finansowe nie włączone do budżetu, np. kredyty udzielone i zaciągane przez Europejski Bank Inwestycyjny. Kontrola w państwach członkowskich realizowana jest wspólnie z właściwymi krajowymi organami kontrolnymi. Kontrola Trybunału rozciąga się również na państwa trzecie, które otrzymują pomoc finansową UE.

Rezultaty kontroli

ETO przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie poświadczenie wiarygodności rachunków, jak również prawidłowości i legalności wszelkich operacji leżących u ich podstaw, które to poświadczenie publikowane jest w Dzienniku Urzędowym UE (na jego podstawie PE udziela Komisji absolutorium z wykonania budżetu) ETO sporządza Raport roczny, publikowany w Dzienniku Urzędowym UE.

OLAF- Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych

OLAF jest służbą dochodzeniowa instytucji europejskich i platforma usług dla partnerów z krajów członkowskich

Działa od 1 czerwca 1999

Podstawa prawna :

Artykuły 274 i 280 Traktatu o Wspólnocie Europejskiej

Decyzja Komisji Europejskiej 1999/352/EC z 28 kwietnia 1999

Rozporządzenie Parlamentu i Rady (EC) 1073/1999, z 25 maja 1999

Rodzaje postepowań

Dochodzenia zewnętrzne

odnoszące się do niezgodnego z prawem postepowania osób lub organizacji poza instytucjami europejskimi. Dochodzenia zewnętrzne prowadzone są zgodnie z przepisami horyzontalnymi i sektorowymi. Dochodzenia wewnętrzne:

odnoszące się do niezgodnego z prawem postepowania urzędników lub instytucji europejskich. Działania koordynujące:

w tym samym zakresie co dochodzenia zewnętrzne, ale OLAF zapewnia tylko koordynacje prac służb państw członkowskich, które wykonują większość działań dochodzeniowych Wsparcie władz krajowych:

OLAF jest proszony o lub oferuje swoja pomoc w dochodzeniach prowadzonych przez władze kraju członkowskiego

monitorowanie: kiedy OLAF uzyskuje informacje o niezgodnym z prawem postepowaniu osób/ organizacji poza instytucjami europejskimi ale, ponieważ wszelkie niezbędne działania zostały już podjęte przez władze kraju członkowskiego, interwencja OLAF nie jest wymagana. Sprawę przekazuje się bezpośrednio do kontroli wyników postepowań sadowych i administracyjnych Poza kompetencja OLAF (non-case)

jeśli otrzymana przez OLAF informacja nie uzasadnia rozpoczęcia dochodzenia, sprawa zostaje zamknięta, a informacje o postepowaniu wstępnym OLAF przekazywane są zainteresowanym działom Komisji Europejskiej lub władz krajowych.

Wyniki postepowania wstępnego archiwizuje się i sprawę zawsze można ponownie otworzyć, w razie otrzymania nowych informacji.

OMÓW ORGANIZACJĘ KONTROLI W RESORCIE SPRAW WEWNĘTRZNYCH RP

PODSTAWY PRAWNE DZIAŁALNOŚCI KONTROLNEJ W RESORCIE SPRAW WEWNĘTRZNYCH

Kontrole zewnętrzne – od dnia 1 stycznia 2012 r. prowadzone są zgodnie z przepisami ustawy z dnia

15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092), która określa zasady i tryb przeprowadzania kontroli m.in. wobec jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych lub przez niego nadzorowanych.

Kontrole wewnętrzne - zasady i tryb przeprowadzania tych kontroli są ujęte w decyzji Nr 65 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 31 maja 2012 r. w sprawie wprowadzenia do stosowania wytycznych w zakresie zasad i trybu przeprowadzania kontroli w urzędach obsługujących organy lub w jednostkach organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych (Dz. Urz. MSW z 2012 r., poz. 43 z późn. zm.) oraz w zarządzeniu Nr 43 Dyrektora Generalnego z dnia 18 maja 2012 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania kontroli w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych.  Dodatkowo działalność kontrolna, tak w przypadku kontroli zewnętrznych jak i wewnętrznych, uwzględnia Standardy kontroli w administracji rządowej z dnia 10 lutego 2012 r., opublikowane na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

III. ORGANIZACJA KOMÓREK REALIZUJĄCYCH CZYNNOŚCI KONTROLNE

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych

W Ministerstwie Spraw Wewnętrznych komórką wyznaczoną do przeprowadzania kontroli w komórkach organizacyjnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz w organach i jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych lub przez niego nadzorowanych był Departament Kontroli, Skarg i Wniosków.

Do dnia 6 listopada 2013 r. w skład Departamentu Kontroli, Skarg i Wniosków wchodziły cztery wydziały:

- Wydział Analiz i Programowania Kontroli,

- Wydział Kontroli,

- Wydział Koordynacji i Organizacji Kontroli,

- Wydział Skarg i Wniosków oraz Zespół do Spraw Ochrony Praw Człowieka.

Czynności kontrolne wykonywał Wydział Kontroli. W niektórych kontrolach brali również udział

pracownicy pozostałych Wydziałów. Z dniem 7 listopada 2013 r., nastąpiła zmiana struktury organizacyjnej Departamentu, uwzględniająca m.in. zmiany w zakresie zadań realizowanych przez Departament Kontroli, Skarg i Wniosków: w miejsce Wydziału Kontroli powstały Wydział I Kontroli oraz Wydział II Kontroli. Ponadto do Departamentu Kontroli, Skarg i Wniosków został włączony Zespół Audytu Wewnętrznego, funkcjonujący dotychczas w strukturze Biura Ministra.

CENTRALNY OŚRODEK INFORMATYKI

W Centralnym Ośrodku Informatyki zadania kontrolne realizowała jedna komórka, tj. Zespół Kontroli Wewnętrznej i Audytu, podlegająca bezpośrednio Dyrektorowi Centralnego Ośrodka Informatyki.

URZĄD ds. CUDZOZIEMCÓW

Organizację wewnętrzną Urzędu do Spraw Cudzoziemców do dnia 10 kwietnia 2013 r. regulowało zarządzenie Nr 2 Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia 27 września 2010 r. w sprawie ustalenia regulaminu organizacyjnego Urzędu do Spraw Cudzoziemców (Dz. Urz. MSWiA Nr 11, poz. 60). Zgodnie z § 9 zarządzenia Nr 2, komórką właściwą do przeprowadzania kontroli, przyjmowania skarg i wniosków był Wydział Kontroli i Ochrony Informacji Niejawnych. Przy przeprowadzaniu kontroli wykonywania zadań przez wojewodów Wydział podlegał bezpośrednio Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców, zaś realizując kontrole wewnętrzne - Dyrektorowi Generalnemu Urzędu.

Od dnia 11 kwietnia 2013 r. organizację wewnętrzną regulowało zarządzenie Nr 1 Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w sprawie ustalenia regulaminu organizacyjnego Urzędu do Spraw Cudzoziemców (Dz. Urz. MSW z 2013 r. poz. 39), które zostało opracowane w związku z nadaniem nowego statutu Urzędowi w drodze zarządzenia Nr 19 Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 marca 2013 r. w sprawie nadania statutu Urzędowi do Spraw Cudzoziemców. W związku z powyższym zadania kontrolne przejęło Biuro Szefa Urzędu gdzie powstał Wydział Kontroli i Nadzoru.

PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA MSW

Państwowa Inspekcja Sanitarna Ministerstwa Spraw Wewnętrznych została powołana na podstawie art. 20 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r., Nr 212, poz. 1263, z późn. zm.). W jej strukturze nie było wyodrębnionej, wyspecjalizowanej komórki kontroli. Do przeprowadzania kontroli każdorazowo powoływany był zespół kontrolny, w skład którego wchodził naczelnik oraz główni specjaliści Wydziału Koordynacji i Nadzoru Sanitarnego Państwowej Inspekcji Sanitarnej MSW. Powołane zespoły kontrolne każdorazowo podlegały bezpośrednio Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

ZAKŁAD EMERYTALNO-RENTOWY MSW

Również w Zakładzie Emerytalno-Rentowym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, powołanym rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 marca 2004 r. w sprawie organu emerytalnego właściwego do ustalania prawa do zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu i Państwowej Straży Pożarnej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 43, poz. 405 z późn. zm.), brak było wyodrębnionej organizacyjnie komórki ul. Stefana Batorego 5 tel. +48 22 601 45 89 Dokument sporządził:02-591 Warszawa, Polska tel. kom. Renata Jesiotr msw.gov.pl e-mail: renata.jesiotr@msw.gov.pl 3/74 realizującej kontrole. Na podstawie decyzji Nr 30 Dyrektora Zakładu z dnia 20 lipca 2006 r. w sprawie ramowych zakresów działania komórek organizacyjnych Zakładu, organizacja i koordynacja zadań z zakresu kontroli wewnętrznej należała do kompetencji Wydziału Organizacyjnego. Zgodnie z decyzją Nr 37 Dyrektora ZER MSWiA z dnia 22 czerwca 2010 r. w sprawie wytycznych przeprowadzania kontroli w Zakładzie Emerytalno-Rentowym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji przepisy wewnętrzne, zgodnie z którymi kontrole przeprowadzały zespoły kontrolne powoływane przez Dyrektora Zakładu. Stałymi członkami zespołów kontrolnych byli pracownicy Wydziału Organizacyjnego zatrudnieni na stanowiskach ds. kontroli.

POLICJA

W Komendzie Głównej Policji czynności kontrolne realizowało Biuro Kontroli, do dnia 16 kwietnia 2013 r., w oparciu o zadania wynikające z Regulaminu Komendy Głównej Policji, określone w załączniku Nr 17 do zarządzenia Nr 749 Komendanta Głównego Policji z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie regulaminu Komendy Głównej Policji (Dz. Urz. KGP z 2010 r. Nr 6, poz. 20 z późn. zm.) Biuro Kontroli funkcjonowało w strukturze obejmującej: Wydział Kontroli Ogólnopolicyjnej, Wydział Kontroli Finansowo-Gospodarczej, Wydział Skarg i Wniosków, Wydział Ochrony Pracy oraz Wydział Analizy Strategicznej. W wyniku przeprowadzonych w 2013 r. zmian organizacyjnych w Komendzie Głównej Policji z dniem 16 kwietnia 2013 r. Wydział Ochrony Pracy został włączony do struktur Gabinetu Komendanta Głównego Policji wraz z zagadnieniami związanymi z koordynowaniem i realizowaniem zadań w zakresie bezpieczeństwa i higieny służby i pracy oraz medycyny pracy w Komendzie Głównej Policji, a także koordynowaniem działań z tego zakresu w jednostkach Policji i podmiotach nadzorowanych przez Komendanta Głównego Policji. Dotychczas zadania te realizowało Biuro Kontroli Komendy Głównej Policji. Po zmianach organizacyjnych w Komendzie Głównej Policji Biuro Kontroli funkcjonuje w strukturze obejmującej: Wydział Kontroli Ogólnopolicyjnej, Wydział Kontroli Finansowo-Gospodarczej, Wydział Skarg i Wniosków oraz Wydział Analiz. Zakres zadań Biura Kontroli został określony zarządzeniem Nr 8 Komendanta Głównego Policji dnia 15 marca 2013 r. w sprawie regulaminu Komendy Głównej Policji (Dz. Urz. KGP z 2013 r. poz. 25).

STRAŻ GRANICZNA

Komórką organizacyjną Komendy Głównej Straży Granicznej powołaną do przeprowadzania kontroli w jednostkach organizacyjnych Straży Granicznej i komórkach organizacyjnych Komendy Głównej Straży Granicznej był Inspektorat Nadzoru i Kontroli Komendy Głównej Straży Granicznej, powołany zarządzeniem Nr 64 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 24 września 2009 r. w sprawie organizacji Komendy Głównej Straży Granicznej (Dz. Urz. KGSG z 2009 r. Nr 11, poz. 66). W strukturze Inspektoratu Nadzoru i Kontroli znajdował się Wydział I Kontroli Problematyki Granicznej, Wydział II Kontroli Gospodarczo-Finansowej, Wydział III Analiz, Skarg i Wniosków, Zespół Stanowisk Samodzielnych oraz Samodzielna Sekcja do Spraw Organizacyjno-Administracyjnych. W oddziałach terenowych Straży Granicznej zadania kontrolne realizowali funkcjonariusze wydziałów nadzoru i kontroli. W miarę potrzeb, w skład zespołów kontrolnych włączani byli pracownicy innych komórek organizacyjnych.

PAŃSTWOWA STRAŻ POŻARNA

W Komendzie Głównej Państwowej Straży Pożarnej wykonywanie zadań kontrolnych przypisano do właściwości Biura Kontroli, Skarg i Wniosków. Zagadnienie to zostało unormowane w regulaminie organizacyjnym Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej, stanowiącym załącznik do zarządzenia Nr 20 Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej z dnia 30 grudnia 2008 r. w sprawie nadania regulaminu organizacyjnego Komendzie Głównej Państwowej Straży Pożarnej (Dz. Urz. KGPSP Nr 2, poz. 34 z późn. zm.). Zgodnie z regulaminem wewnętrznym z dnia 28 stycznia 2009 r. w skład Biura Kontroli, Skarg i Wniosków wchodziły: Wydział Kontroli, Wydział Analiz i Strategii Kontroli, Wydział Skarg i Wniosków.

W strukturze organizacyjnej dwóch komend wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej tj. KW PSP w Warszawie oraz KW PSP w Rzeszowie wyodrębniono specjalistyczne komórki organizacyjne do spraw kontroli. W pozostałych komendach wojewódzkich oraz szkołach Państwowej Straży Pożarnej, koordynowanie i nadzór nad realizacją zadań kontrolnych w imieniu kierowników jednostek przypisano wydziałom lub stanowiskom właściwym w sprawach organizacji i nadzoru. Naczelnikom tych wydziałów lub wyznaczonym pracownikom w zakresach czynności powierzano koordynowanie działalności kontrolnej. Z reguły także byli oni wyznaczani przez kierowników jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej do wykonywania zadań kierownika komórki do spraw kontroli. W komendach wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej i szkołach Państwowej Straży Pożarnej, co do zasady, działalność kontrolna jest zadaniem wspólnym komórek organizacyjnych danej jednostki. Znajduje to potwierdzenie w treści regulaminów organizacyjnych. Do realizowania czynności kontrolnych wyznaczani są funkcjonariusze i pracownicy merytoryczni komórek organizacyjnych, zgodnie z potrzebami dyktowanymi tematyką kontroli.

Podsumowując wskazać należy, że - z wyjątkiem Państwowej Inspekcji Sanitarnej MSW oraz Zakładu Emerytalno-Rentowego MSW - wszystkie organy i jednostki organizacyjne podległe lub nadzorowane przez Ministra Spraw Wewnętrznych miały w swojej strukturze wyodrębnione komórki realizujące zadania kontrolne. Podlegały one bezpośrednio zarządzającym kontrolę, najczęściej kierownikom tych jednostek.

REALIZACJA ZADAŃ KONTROLNYCH

Głównym celem kontroli przeprowadzanych w resorcie spraw wewnętrznych była ocena działalności jednostki kontrolowanej. W ramach przeprowadzanych czynności kontrolnych dokonywano kontroli prawidłowości działalności jednostki oraz kontroli wykonywanych przez nią zadań. Celem kontroli prawidłowości działalności było ustalenie czy badany obszar działalności jednostki kontrolowanej funkcjonuje prawidłowo. Kontrole prawidłowości miały zarówno charakter prewencyjny jak i wykrywający. Podstawowymi kryteriami kontroli były legalność, gospodarność, celowość oraz rzetelność. W przypadku kontroli wykonywania zadań badaniu podlegała skuteczność, wydajność i oszczędność prowadzenia działalności lub zarządzania jednostką kontrolowaną.

W ocenie Departamentu Kontroli, Skarg i Wniosków MSW, jak również pozostałych komórek realizujących czynności kontrolne, osiągnięto poprawę efektywności funkcjonowania kontrolowanych podmiotów, w szczególności poprzez:

- poprawę jakości realizowania zadań,

- usprawnienie procedur,

- zmianę przepisów,

- wprowadzenie odpowiednich regulacji wewnętrznych,

- wprowadzenie mechanizmów pozwalających na bieżący monitoring ryzyka występującego w obszarach kontrolowanych,

- wzmocnienie nadzoru sprawowanego przez kierowników jednostek organizacyjnych,

- uporządkowanie wewnętrznej dokumentacji służbowej oraz

- odpowiednie szkolenia specjalistyczne.

TEMATYKA KONTROLI

Analiza sprawozdań nadesłanych przez organy i jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Spraw Wewnętrznych lub przez niego nadzorowane, pozwala na zidentyfikowanie trzech głównych obszarów, na których koncentrowały się czynności kontrolne realizowane przez podmioty kontrolujące: zagadnienia finansowo-gospodarcze, szeroko rozumiana polityka kadrowa oraz realizacja zadań regulaminowych. Komórki realizujące czynności kontrolne w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych koncentrowały się między innymi na kontrolach realizacji zadań regulaminowych oraz na polityce kadrowej. Na szczególną uwagę zasługuje przeprowadzenie w 2013 r. przez Departament Kontroli, Skarg i Wniosków MSW, kontroli funkcjonowania systemów motywacyjnych w formacjach podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych.

OMÓW POJĘCIA: SYTUACJI KRYZYSOWEJ I KRYZYSU

Sytuacja Kryzysowa – należy przez to rozumieć sytuację wpływającą negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach lub środowiska, wywołującą znaczne ograniczenia w działaniu właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków.

Kryzys:

·         to zdarzenie nagłe lub narastające, zagrażające życiu, zdrowiu, mieniu lub środowisku człowieka, przeciwstawienie się któremu wymaga sił i środków przekraczających lokalne możliwości. To inaczej układ wydarzeń powodujący wzrost zagrożenia na określonym obszarze lub uniemożliwiający normalne funkcjonowanie administracji.

·         to sytuacja, w której istnieje zagrożenie dla podstawowych wartości, interesów i celów partii, grup społecznych, organizacji, przedsiębiorstwa lub zagrożone są prawa i swobody obywateli, ich życie i mienie.

·         jest kulminacją konfliktów w różnych dziedzinach życia społecznego. Konflikty te są wszechobecne, nieuniknione, tkwią bowiem w strukturze społeczeństwa.

OMÓW POJĘCIE I ELEMENTY INFRASTRUKTURY KRYTYCZNEJ

Infrastruktura Krytyczna - termin używany w odniesieniu do zasobów mających podstawowe znaczenie dla funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki; - urządzenia, instalacje i usługi, powiązane ze sobą więzami funkcjonalnymi, kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz zapewnienia sprawnego funkcjonowania organów władzy i administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców.

W Polsce podstawę prawną do zajmowania się infrastrukturą krytyczna tworzy Ustawa o zarządzaniu kryzysowym, zawierająca definicję, w myśl której przez infrastrukturę krytyczną „należy rozumieć systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane ze sobą funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia, instalacje, usługi kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców”.

Zwykle z tym terminem są kojarzone środki:

 do produkcji, przesyłania i dystrybucji energii elektrycznej (energetyka);

 do produkcji, transportu i dystrybucji paliw gazowych;

 do produkcji, transportu i dystrybucji ropy naftowej i produktów ropopochodnych;

 telekomunikacji (komunikacji elektronicznej);

 gospodarki wodnej (woda pitna, ścieki, wody powierzchniowe);

 do produkcji i dystrybucji żywności;

 do ogrzewania (paliwa, ciepłownie);

 ochrony zdrowia (szpitale);

 transportu (drogi, kolej, lotniska, porty);

 instytucji finansowych (banki);

 służb bezpieczeństwa (policja, wojsko, ratownictwo)

Infrastruktura Krytyczna to rzeczywiste i cybernetyczne systemy (a w tych systemach obiekty, urządzenia, instalacje) niezbędne dominialnego funkcjonowania gospodarki państwa.

infrastruktura krytyczna– należy przez to rozumieć systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane ze sobą funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia, instalacje, usługi kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców. Infrastruktura krytyczna obejmuje systemy:

a) zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa,

b) łączności,

c) sieci teleinformatycznych,

d) finansowe,

e) zaopatrzenia w żywność,

f) zaopatrzenia w wodę,

g) ochrony zdrowia,

h) transportowe,

i) ratownicze,

j) zapewniające ciągłość działania administracji publicznej,

k) produkcji, składowania, przechowywania i stosowania substancji chemicznych i promieniotwórczych, w tym rurociągi substancji niebezpiecznych;

OMÓW INSTYTUCJONALNE ASPEKTY MIĘDZYNARODOWEJ WSPÓŁPRACY W ZAKRESIE ZWALCZANIA PRZESTĘPCZOŚCI

Przestępczość zorganizowana, początkowo stanowiąca wewnętrzny problem wielu

krajów, z biegiem czasu staje się w coraz większym stopniu ciemną stroną globalizacji,

sięgając przez kontynenty i wykorzystując otwarte granice pomiędzy państwami oraz

rozwijające się technologie. Z astronomicznymi zyskami, osiąganymi z ciągle rozszerzającego

się wachlarza różnorodnych działań, międzynarodowa przestępczość zorganizowana

wydaje się niemożliwa do skutecznego zwalczenia w ramach istniejących tradycyjnych

instrumentów prawnomiędzynarodowych.

Wysiłki społeczności międzynarodowej zmierzające w kierunku stworzenia i rozwinięcia

międzynarodowych instrumentów prawnych w obszarze zwalczania i zapobiegania międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, wynikają z niemal powszechnego uznania, że problem ten staje się coraz ważniejszym zagadnieniem dla całokształtu bezpieczeństwa międzynarodowego.

Ponadto nowe formy międzynarodowego współdziałania między zorganizowanymi

grupami przestępczymi rozwinęły się szczególnie w końcowych dekadach XX w., wymuszając

konieczność odpowiedniej reakcji ze strony społeczności międzynarodowej.

Jednym z najważniejszych aktów prawnych dotyczących bezpośrednio kwestii objętych trzecim filarem jest konwencja z Schengen. Powodem podpisania układu był narastający problem nielegalnej emigracji do krajów Unii Europejskiej, a także nasilenie się takich problemów, jak terroryzm, handel bronią i narkotykami. Na tzw. system z Schengen składają się dwa dokumenty:

Układ z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach oraz Konwencja wykonawcza. Założenia długoterminowe konwencji określiły współpracę państw członkowskich:

– współpraca policyjna w kwestiach zapobiegania przestępczości, prowadzeniu śledztw,

– neutralizacja czynników, które utrudniają międzynarodową pomoc sądową oraz kwestie ekstradycji,

– dostosowanie przepisów dotyczących prowadzenia pościgu transgranicznego,

– zharmonizowanie przepisów dotyczących narkotyków, broni, materiałów wybuchowych, zameldowania w hotelach, polityki wizowej oraz pobytu cudzoziemców na terenie UE.

W efekcie 19 czerwca 1990 r. podpisano Konwencję wykonawczą do układu z Schengen.

Jako jeden z głównych problemów wskazywano zabezpieczenie strefy Schengen przed osobami, które popełniły przestępstwo w jednym z krajów bądź stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa i porządku publicznego. Rozwiązaniem stał się utworzony na mocy Konwencji wykonawczej System Informacyjny Schengen (SIS). SIS umożliwia wymianę danych o osobach i przedmiotach – spełnia rolę centralnego rejestru poszukiwawczego. Składa się z jednostki centralnej w Strasburgu oraz krajowych baz danych. Każde państwo odpowiada za swoją bazę danych.

W 2007 rozbudowano system, co umożliwiło przyjęcie nowych państw (SIS II).

System zawiera informacje odnoszące się do:

-osób (np. poszukiwanych, podlegających niejawnemu nadzorowi)

-przedmiotów (skradzionych pojazdów, broni, gotówki, dzieł sztuki.

SIS pozwala uzyskać informacje:

-czy dana osoba jest zarejestrowana w systemie

-skąd pochodzą informacje na jej temat

-jakie działania należy zastosować w stosunku do tej osoby.

Mogą być zastosowane następujące środki:

1.areszt w celu ekstradycji (wykonanie europejskiego nakazu aresztowania)

2.odmowa wjazdu w stosunku do osób, które nie mają prawa wjazdu na teren Schengen

3.zatrzymanie osób zaginionych, nieletnich

4.zatrzymanie osób, świadków i podejrzanych w celu złożenia wyjaśnień w procesie sądowym

5.prowadzenie nadzoru niejawnego

6.przychwycenie zaginionych lub skradzionych przedmiotów.

MIĘDZYNARODOWE INSTYTUCJE WSPÓŁPRACY POLICYJNEJ:

-EUROPOL

-INTERPOL- zapewnienie i promowanie możliwie najszerszej wzajemnej pomocy

wszystkich władz policji kryminalnych zgodnie z przepisami prawnymi obowiązującymi w różnych państwach oraz w duchu Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Ustanawianie i rozwijanie instytucji, mogących się przyczynić do zapobiegania i zwalczania przestępstw kryminalnych”.

Jednocześnie kolejny artykuł nakłada na działania Interpolu pewne ograniczenia. Zabrania się podejmowania działań o charakterze politycznym, militarnym, religijnym czy narodowościowym.

Obszary działań to zwalczanie: przestępczości narkotykowej i zorganizowanej, przestępczości ekonomicznej(np. pranie brudnych pieniędzy), terroryzmu i zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego, handlu ludźmi i poszukiwanie zbiegłych przestępców.

-CEPOL-( Europejskie Kolegium Policyjne )Jest to instytucja, która ściśle współpracuje z Europolem i obejmuje kraje członkowskie UE. Działa jako sieć instytucji szkoleniowych, zlokalizowanych w państwach członkowskich, które zajmują się szkoleniem i współpracą w zakresie szkolenia wysokich i średnich struktur policyjnych. Cepol organizuje rocznie około 100 szkoleń, seminariów i konferencji o różnorodnej tematyce, które odbywają się w szkołach policyjnych państw członkowskich. Instytucja organizuje współpracę pomiędzy szefami policji i wysokimi oficerami policji z poszczególnych krajów, której głównym celem jest identyfikacja obszarów przestępczości transgranicznej.

-EPCTF- (Grupa Zadaniowa Szefów Policji Państw Unii Europejskiej), do głównych działań

Grupy należy zwalczanie przestępczości międzynarodowej, przeciwdziałanie terroryzmowi, zwalczanie poważnej przestępczości transgranicznej, współpraca przy zabezpieczaniu dużych imprez sportowych, kulturalnych i politycznych. Jedną z inicjatyw grupy jest projekt COSPOL (Zintegrowany Plan Działań Strategicznych, którego głównym zadaniem jest zwiększenie efektywności wspólnych działań policji. W ramach projektu działają grupy, których zadaniem jest zwalczanie zagrożeń, takich jak np. euroazjatycka przestępczość zorganizowana, terroryzm, handel narkotykami, handel ludźmi czy nielegalna imigracja.

MIĘDZYNARODOWA INSTYTUCJA WSPÓŁPRACY SĄDOWEJ:

-EUROJUST

WSPÓŁPRACA OPERACYJNA NA GRANICACH :

-FRONTEX

-EMCDDA- (Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii). Głównym celem istnienia Centrum jest dostarczanie krajom członkowskim obiektywnych i wiarygodnych danych i

informacji, które dotyczą narkotyków i narkomanii, co ma pomóc Unii i krajom członkowskim uzyskać pełny i prawdziwy obraz tego zjawiska w Europie.

PRZECIWDZIAŁANIE PRZESTĘPCZOŚCI GOSPODARCZEJ:

-FATH- jest międzynarodową jednostką, której głównym zadaniem jest zwalczanie procederu prania pieniędzy. Jednym z celów działalności tej jednostki było ustalenie minimalnych regulacji, które zapobiegałyby wykorzystywaniu korzyści majątkowych pochodzących z przestępstw zarówno w działalności przestępczej, jak i w legalnej części gospodarki.

-GRUPA EGMONT- powstała z inicjatywy FATH. Głównym zadaniem organizacji jest utrzymywanie stałej współpracy i wymiany informacji pomiędzy jednostkami FIU w celu zwalczania procederu prania pieniędzy. Jednostki wywiadu finansowego tworzące Grupę współpracują w tym zakresie ze sobą.

-OLAF- (Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych )Wykrywa: niewłaściwe wykorzystanie środków finansowych z budżetu Unii lub uchylanie się od płacenia podatków, ceł i innych należności, które zasilają budżet UE, bezpośrednio godzi w interesy obywateli Europy i całego przedsięwzięcia europejskiego. Choć OLAF ma całkowitą niezależność w sprawowaniu funkcji dochodzeniowej, urząd ten jest także częścią Komisji Europejskiej i jest objęty zakresem kompetencji Kristaliny Georgijewej, wiceprzewodniczącej do spraw budżetu i zasobów ludzkich.

Zadania Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych są następujące:

  • ochrona interesów finansowych Unii Europejskiej (UE) poprzez prowadzenie dochodzeń w zakresie nadużyć finansowych, korupcji i innych działań niezgodnych z prawem

  • wykrywanie i badanie poważnych zaniedbań przy wypełnianiu obowiązków służbowych przez członków i pracowników instytucji i organów UE, które mogą prowadzić do wszczęcia postępowań dyscyplinarnych lub karnych

  • wspieranie instytucji UE, zwłaszcza Komisji Europejskiej, w kształtowaniu i wdrażaniu prawodawstwa i polityki w dziedzinie zwalczania nadużyć finansowych.

OLAF jest uprawniony do przeprowadzania w pełni niezależnych:

  • dochodzeń wewnętrznych, tj. we wszystkich instytucjach europejskich lub organach finansowanych z budżetu UE

  • dochodzeń zewnętrznych, tj. na poziomie krajowym, gdy w grę wchodzą środki z budżetu UE. Podczas tych działań OLAF może przeprowadzać kontrole na miejscu oraz inspekcje w pomieszczeniach podmiotów gospodarczych, w ścisłej współpracy z właściwymi organami państw członkowskich i państw trzecich.

PRZEDSTAW LOKALNE STRATEGIE ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA

Strategia jest kompleksowym działaniem mającym na celu wytyczanie celów organizacji oraz ich osiąganie. Zatem strategia zapobiegania i zwalczania przestępczości powinna być rozumiana jako planowane działania, których celem jest wyeliminowanie lub ograniczenie zjawisk przestępczych. Najczęściej w literaturze można spotkać dwa rodzaje strategii właściwych do działań profilaktycznych.

  • Pierwsza z nich to strategia kreatywna, której celem jest rozwijanie zjawisk pożądanych w taki sposób, aby wypierały one zjawiska niepożądane lub nie pozostawiały dla miejsca. Przykładem takiego działania może być organizacja zajęć pozalekcyjnych dla młodzieży gimnazjalnej.

  • Druga to strategia destrukcyjna, której celem jest wyszukiwanie i niszczenie zjawisk niepożądanych. Przykładem działań destrukcyjnych jest np. izolacja sprawców przestępstw.

Niezwykle dużą wagę w zakresie poprawy bezpieczeństwa w społecznościach lokalnych przykłada się do współudziału osób i współpracy wszystkich podmiotów odpowiedzialnych za zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Kooperacja ta jest niezwykle istotna w przypadku realizacji koncepcji „wybitych szyb” G.L. Kellinga i C.M. Coelesa, która przyjmuje, że można skutecznie kontrolować przestępczość poprzez utrzymanie porządku publicznego. Brak porządku publicznego, tolerowany nieporządek, tj. wandalizm, graffiti, żebractwo, publiczne pijaństwo powodują, że mieszkańcy odczuwają dyskomfort i brak bezpieczeństwa, co q konsekwencji doprowadza do samoizolacji. Ludzie unikają innych, nie reagują i tym samym rozluźniają naturalną kontrolę społeczną powodując, że każdy może w to miejsce wtargnąć, zakłócić porządek, dokonać przestępstwa, nie obawiając się reakcji obywatelskiej. Następuje zatem rozpad wspólnoty, a dookoła swobodnie narasta przestępczość. Mieszkańcy zaczynają czuć się pewniej i bezpieczniej, gdy policja wspomaga ich w przywróceniu porządku poprzez reaktywację mechanizmów kontroli społecznej.

Swoiste partnerstwo policji i społeczności lokalnej w zapewnianiu bezpieczeństwa stanowi filozofia community policing, która zakłada, że poprzez kreatywne współdziałanie policji z lokalną ludnością rozwiązane zostaną ich problemy związane z przestępczością, obawami przed nią, porządkiem publicznym, co w konsekwencji przyniesie poprawę jakości życia w okolicy. Wykorzystywane są w tej strategii cztery taktyki postępowania: patrole piesze policji, małe posterunki w sąsiedztwie, bliskie kontakty policjantów z rodzinami, właścicielami sklepów, warsztatów, szkołami i innymi instytucjami, organizowanie spotkań z ludnością. Nie ulega wątpliwości, że ten nowy model pracy policji wspólnotowej, społecznej i prewencyjnej jest sensowną alternatywą dla klasycznego reaktywnego i represyjnego działania policji.

Inną formacją, wykonującą zadania z zakresu ochrony porządku publicznego jest funkcjonująca na terenie gminy straż miejska. Pełni ona służebna rolę wobec społeczności lokalnej. Działania podejmowane przez pracowników straży w celu realizacji zadań mają zapewniać poszanowanie godności i praw obywateli. Straż gminy jest jednostką organizacyjną gminy, która może być umiejscowiona w strukturze urzędu gminy przez radę gminy. Kieruje nią komendant, zatrudniony na umowę o pracę przez wójta, burmistrza po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji. Koszty związane z jej utrzymaniem są pokrywane z budżetu gminy.

Ponadto polskie prawo umożliwia tworzenie społecznościom lokalnym różnych grup samoobrony, działających na rzecz bezpieczeństwa. Jednakże mogą one działać wyłącznie profilaktycznie, a w sytuacjach kryzysowych informować odpowiednie organy. W sytuacjach stanowiących bezpośrednie zagrożenie mogą interweniować. Grupy te mogą przyjąć postać grupy sąsiedzkiej czujności albo straży obywatelskiej.

Straże obywatelskie (neighborhood watch)

Grupy samoobrony mogą działać zarówno w formie nieformalnej (np. grupy mieszkańców bloku pilnujących swoich samochodów na parkingu), jak i zinstytucjonalizowanej (wówczas ze strony instytucji publicznych, Policji, władz lokalnych mogą otrzymywać wsparcie organizacyjne i finansowe). Zinstytucjonalizowane straże obywatelskie mogą być zorganizowane w formie stowarzyszenia bądź powołane na podstawie uchwały rady gminy (rady miasta). W ramach obowiązujących przepisów prawnych straże obywatelskie mogą podejmować szereg inicjatyw na rzecz poprawy bezpieczeństwa na swoim terenie, np.:

  • pilnowanie miejsc, obiektów, mienia;

  • obserwacja miejsca zdarzenia oraz sposobu działania i zachowania się sprawców, a także zapamiętanie ich wyglądu;

  • informowanie dostępnymi środkami łączności o zaistniałych przestępstwach lub próbach ich dokonania;

  • propagowanie w społeczności lokalnej bezpiecznych zachowań, udzielanie porad, przekazywanie informacji o zagrożeniach i metodach przeciwstawiania się przestępczości.

Patrole obywatelskie

Kolejną formą partycypacji społecznej są patrole obywatelskie. Mogą one wchodzić zarówno w skład działań straży obywatelskich, jak i stanowić odrębną inicjatywę. Patrolowanie miejsc zagrożonych przestępczością jest działaniem zbliżonym do działań organów porządkowych, dlatego powinno być uzależnione od pozytywnej opinii Policji i akceptacji mieszkańców. Patrole można odbywać pieszo, na rowerze bądź w samochodzie. Działania te powinny być skoordynowane z działaniami Policji i dotyczyć jedynie profilaktyki. Należy powstrzymywać się od interwencji, w krytycznych momentach wzywać Policję albo inne uprawnione organy. Osoby uczestniczące w patrolach obywatelskich powinny zostać odpowiednio przeszkolone, szczególnie z zakresu minimalnej i niezbędnej znajomości przepisów prawa dotyczących obrony koniecznej, stanu wyższej konieczności, ujęcia osoby na gorącym uczynku oraz społecznego obowiązku zawiadomienia organów ścigania o popełnieniu przestępstwa.

Grupy sąsiedzkiej czujności

Najczęściej występującą postacią samoobrony sąsiedzkiej jest grupa sąsiedzkiej czujności. Ta forma aktywności obywateli na rzecz poprawy bezpieczeństwa powstała w USA, następnie została rozpowszechniona w innych krajach. Obecnie szczególnie popularna jest w USA, Kanadzie oraz niektórych krajach Europy Zachodniej. W Polsce również wprowadzono taka formę aktywizacji obywateli na rzecz bezpieczeństwa m. in. w ramach programu „Sąsiedzka czujność”. Grupy te mają pięć podstawowych zadań:

  • zmniejszenie przestępczości;

  • wzmocnienie poczucia wspólnoty w sąsiedztwie;

  • redukcja strachu przed przestępczością;

  • poprawa warunków życia w określonym sąsiedztwie;

  • współpraca mieszkańców z policją.

Podstawowy cel zawsze dostosowany jest do lokalnych potrzeb. W ramach działań takich grup, zarówno policja, jak i inni specjaliści informują mieszkańców o lokalnych problemach związanych z przestępczością oraz prezentują im materiały informacyjne na temat zapobiegania przestępczości. Rejon działania takiej grupy jest odpowiednio oznaczony. Członkowie grup wykonują czynności zmierzające do poprawy wyglądu pobliskiej okolicy, organizują młodzieży czas wolny, prowadzą obserwację ulic, strzegą dróg prowadzących do szkoły, pomagają niedołężnym sąsiadom w robieniu zakupów.

Budowa społeczeństwa obywatelskiego, które będzie włączało się we wszystkie dziedziny życia, w tym także w zapewnienie bezpieczeństwa jest procesem długotrwałym, jednakże chciałoby się by trwało mniej niż prognozowane Ralfa Dahrendorfa 60 lat.

OMÓW PRZYKŁADOWE RZĄDOWE PROGRAMY PROFILAKTYCZNE (NP. RAZEM BEZPIECZNIEJ)

RAZEM BEZPIECZNIEJ

Problem uciążliwości jaki niesie ze sobą dla społeczeństwa przestępczość pospolita spowodował, iż wówczas w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji opracowano Rządowy Program Ograniczania Przestępczości i Aspołecznych Zachowań „Razem bezpieczniej”, który został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 18 listopada 2006 roku.

Program łączy działania Policji, administracji rządowej i samorządowej oraz partnerów społecznych, zainteresowanych poprawą bezpieczeństwa i porządku publicznego. Jednym z podstawowych założeń programu jest przekonanie obywateli do nawiązania trwałego, stałego, naturalnego partnerstwa z Policją oraz innymi instytucjami ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Głównym koordynatorem działań realizowanych w ramach programu jest Minister Spraw Wewnętrznych. Funkcjonuje również, powołany przy wsparciu Komendanta Głównego Policji, zespół koordynacyjny.

Na poziomie województwa zadania wynikające z programu koordynuje wojewoda przy pomocy zespołu, w skład którego wchodzą przedstawiciele przede wszystkim administracji samorządowej, Policji, Państwowej Straży Pożarnej czy Straży Granicznej.
Powiaty i gminy powinny włączać się w realizację programu na zasadzie dobrowolności. W powiecie wiodącą rolę w realizacji programu powinien mieć starosta jako przewodniczący komisji bezpieczeństwa i porządku.

W gminach zadania „Razem bezpieczniej”  inicjuje i realizuje wójt (burmistrz, prezydent miasta). Może go wspierać komisja rady gminy (miasta) oraz osoby i instytucje działające na rzecz bezpieczeństwa.

Do najważniejszych obszarów wymagających podjęcia działań w ramach programu należy zaliczyć:

  • Bezpieczeństwo w miejscach publicznych i w miejscu zamieszkania

  • Przemoc w rodzinie

  • Bezpieczeństwo w szkole

  • Bezpieczeństwo w środkach komunikacji publicznej

  • Bezpieczeństwo w ruchu drogowym

  • Bezpieczeństwo w działalności gospodarczej

  • Ochrona dziedzictwa narodowego

Cele programu:

  • Wzrost realnego bezpieczeństwa w Polsce.
     

  • Wzrost poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców Polski.
     

  • Zapobieganie przestępczości i aspołecznym zachowaniom poprzez zaktywizowanie i zdynamizowanie działań administracji rządowej na rzecz współpracy z administracją samorządową, organizacjami pozarządowymi i społecznością lokalną.
     

  • Poprawienie wizerunku Policji i wzrost zaufania społecznego do tej i innych służb działających na rzecz poprawy bezpieczeństwa i porządku publicznego.

„BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA”

Rządowy program na lata 2014-2016 „Bezpieczna i przyjazna szkoła” został przyjęty na mocy uchwały Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2014r.

Celem programu jest zwiększenie skuteczności działań wychowawczych i profilaktycznych na rzecz bezpieczeństwa i tworzenia przyjaznego środowiska w szkołach i innych placówkach oświatowych. Ważne jest też przeciwdziałanie agresji i przemocy ze strony rówieśników w szkole, ale i rodziny oraz innych dorosłych, przeciwdziałanie cyberprzemocy, używaniu substancji psychoaktywnych oraz niewłaściwym zachowaniom żywieniowym.

Program kładzie nacisk na:

- kształtowanie wspierającego środowiska szkolnego

- rozwijanie kompetencji wychowawczych i profilaktycznych nauczycieli

- przebudowę relacji interpersonalnych w szkole

- działania rozwijające profilaktykę rówieśniczą i profilaktykę zintegrowaną

Koordynatorem Programu jest Minister Edukacji Narodowej, który współpracuje z zespołem koordynacyjnym.

Na poziomie lokalnym zadania wynikające z programu koordynuje wojewoda, przy pomocy swojego zespołu koordynującego (przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego, szkół i placówek systemu oświaty, Policji itd.).

UPRAWNIENIA I ZADANIA STRAŻY GMINNYCH W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA LOKALNEGO

Od strony formalno – prawnej straż jest jednostką organizacyjną gminy. Strażą gminną kieruje Komendant, powoływany i odwoływany przez Wójta danej gminy (jest również przełożonym i nadzorcą), po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie Komendanta Wojewódzkiego Policji. Straż realizuje zadania związane z bezpieczeństwem lokalnym. Może i najczęściej współpracuje z Policją, aby jednak było to możliwe Wójt gminy musi zawrzeć umowę z właściwym terytorialnie Komendantem Policji.

Ustawa o straży miejskiej nie zawiera zamkniętego katalogu zadań, które należą do straży miejskiej. Zgodnie z art. 11 do zadań straży należy w szczególności:

1.      ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych,

2.      czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego - w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym,

3.      współdziałanie z w właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń,

4.      zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przybycia właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości, świadków zdarzenia,

5.      ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej,

6.      współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku podczas zgromadzeń i imprez publicznych,

7.      doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień ,lub miejsca ich zamieszkania, jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym, znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu i zdrowiu innych osób,

8.      informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń, a także inicjowanie i uczestnictwo w działaniach mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz innym zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi,

9.      konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych lub wartości pieniężnych dla potrzeb gminy

Strażnicy wykonujący w/w zadania mają prawo do ściśle określonych zachowań m. in. do:

·         nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w trybie przewidzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia, dokonywania czynności wyjaśniających i kierowania wniosków o ukaranie do sądu, oskarżania przed sądem i wnoszenia środków odwoławczych - w trybie i zakresie określonych w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia,

·         usuwania pojazdów i ich unieruchamiania przez blokowanie kół w przypadkach, zakresie i trybie określonych w przepisach o ruchu drogowym,

·         obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych

·         ponadto jeszcze ta kontrola ruchu drogowego, z tym, że mogą używać tylko fotoradarów, gdy oznaczą ich obecność.

OMÓW ŚRODKI TECHNICZNO-MONITORUJĄCE I ICH WPŁYWA NA POZIOM BEZPIECZEŃSTWA LOKALNEGO

Miejski monitoring wizyjny jest coraz powszechniej stosowanym przez miasta narzędziem dodatkowego zabezpieczenia przestrzeni publicznej. Dobrze zaprojektowany i sprawnie działający system może zwiększyć poczucie bezpieczeństwa obywateli, oddziaływać prewencyjnie, przeciwdziałać aktom wandalizmu, zapobiegać przestępstwom, wykroczeniom i wypadkom, umożliwić przypisanie winy i odpowiedzialności za popełnione czyny. Szczególnie istotne dla skutecznego wykorzystania monitoringu wizyjnego jest zapewnienie właściwej lokalizacji i jakości kamer (kamery powinny zapewniać wysoką jakość przesyłanych obrazów, a ich położenie –optymalne pole widzenia), prawidłowa organizacja obsługi systemu oraz bardzo dobra współpraca służb odpowiedzialnych za zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego lub ochrony osób i mienia.

Środki techniczno-monitorujące: monitoring w postaci kamer.

Rodzaje kamer

Kamery dzień/noc, nazywanie również zewnętrznymi, są to urządzenia przystosowane do pracy w zmieniających się warunkach oświetleniowych, np.: reflektor podczerwieni IR. Kamery tego typu wyposażone są w mechaniczny filtr IR, dzięki czemu są w stanie rejestrować promieniowanie podczerwone niewidoczne dla człowieka.

Kamery wewnętrzne, są to kamery kolorowe, pozbawione pewnych funkcji, które umożliwiają im pracę zmiennych warunkach oświetleniowych. Jakość obrazu w czasie dnia jest podobna do kamer typu dzień/noc, natomiast w przypadku słabego oświetlenia, kamera praktycznie nie jest w stanie zarejestrować obrazu.

Kamery stacjonarne, są to kamery przeznaczone do montażu bezpośrednio na uchwycie lub w  obudowie ochronnej.

Kamery kopułkowa, kamery zamknięte w obudowach w kształcie kopułki, dzięki szczelnej i estetycznej oprawie nie wymaga stosowania dodatkowych zabezpieczeń. Nadają się do montażu w newralgicznych miejscach, np.: przejścia podziemne, metro, autobusy komunikacji miejskiej.

Kamery obrotowe, zaawansowane kamery do profesjonalnego monitoringu, posiadają możliwość sterowania, ruch w pionie i poziomie oraz zoom (zbliżenie). Mogą pracować w dwóch trybach: automatycznym oraz manualnym. Tryb automatyczny polega na ruchu kamery po wcześniej zaprogramowanych pozycjach - presetach. W trybie manualnym operator za pomocą joysticka steruje pracą kamery.

OMÓW STYMULOWANIE AKTYWNOŚCI OBYWATELSKIEJ NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA LOKALNEGO

Aktywność obywatelska rozumiana jest jako nieprzymuszona działalność społeczeństwa na arenie społeczno-politycznej. Mowa tu o udziale w życiu społeczności lokalnej, krajowej bądź międzynarodowej. Aktywność obywatelska objawia się poprzez: czynny udział w wyborach, korzystanie z biernego prawa wyborczego, działalność w związkach zawodowych, uczestnictwo w związkach wyznaniowych, działalność w fundacjach, dziennikarstwo obywatelskie, działalność w stowarzyszeniach, zainteresowanie sprawami lokalnymi. Stymulowanie aktywności obywatelskiej polega na uświadamianiu oraz zachęcaniu obywateli do tworzenia wspólnego dobra i dbania o nie a także umożliwienie działania obywatelom. W tym celu powołano do życia PAL ( Program aktywności lokalnej) czyli działalność na rzecz aktywizacji społecznej, rozwiązywanie problemów społeczności lokalnej, koordynacja działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej realizowane w partnerstwie lokalnym.

OMÓW PROBLEM ZAGROŻENIA PRZESTĘPCZOŚCIĄ WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE

W obecnych czasach jednym z najważniejszych problemów ludzkości jest przestępczość zorganizowana. Jej początki sięgają końca XIX wieku i wiążą się z powstaniem włoskiej mafii. Do najsilniejszych organizacji mafijnych należy sycylijska cosa nostra i neapolitańska camorra. Silne organizacje przestępcze działają również na terenie Stanów Zjednoczonych, Rosji, Azji Południowo-Wschodniej, Kolumbii i Nigerii.

 

Organizacje mafijne na świecie zajmują się głównie produkcją narkotyków i handlem nimi, przemytem broni, handlem żywym towarem, czyli porwaniami młodych dziewcząt i ich sprzedażą do domów publicznych.

 

Roczne obroty mafii szacowane są na kilkadziesiąt miliardów dolarów. Uzyskane z przestępstwa środki inwestowane są w legalne przedsięwzięcia. Organizacje przestępcze zdobywają wpływy nie tylko w środowiskach przemysłowców i finansistów, ale przenikają także do świata polityki.

PROSZĘ OMÓWIĆ ROLĘ KRYMINALISTYKI W PROCESIE ZAPOBIEGANIA ORAZ WYKRYWANIA PRZESTĘPSTW

Kryminalistyka – nauka o taktycznych zasadach i sposobach oraz o technicznych metodach i środkach rozpoznawania, a także wykrywania prawnie określonych, ujemnych zjawisk społecznych, a w szczególności przestępstw i ich sprawców oraz udowadniania istnienia lub braku związku między osobami a zdarzeniami. Pokrewna jej jest kryminologia zajmująca się osobowością sprawcy oraz warunkami i przyczynami jego czynu.

W nauce kryminalistyki wyróżnia się cztery podstawowe dziedziny:

Kryminalistyka posiada cztery podstawowe funkcje

  • rozpoznawcza – mająca zadanie wypracowanie metod i środków zbierania i analizowania informacji o działaniach kryminalistycznych[2];

  • wykrywcza – realizuje główny cel całej kryminalistyki – wykrycie sprawcy, jego narzędzi i sposobów dokonania przestępstwa poprzez zebranie, ocenę i analizę informacji, przy pomocy wiedzy metod technik opracowanych przez funkcję rozpoznawczą kryminalistyki[2];

  • dowodowa – czy zebranie niepodważalnych dowodów procesowych;

  • zapobiegawcza – ma za zadanie opracowanie zasad profilaktyki kryminalistycznej.

"Taktyka kryminalistyczna jest nauką o sposobach wykrywania źródeł dowodowych, uzyskiwania środków dowodowych, wykrywania sprawców przestępstw, udowadniania im winy oraz o innych taktycznych problemach szczegółowych."

Prowadzi do jak najszybszego ujawnienia przestępstwa, wykrycia sprawcy, odzyskania zagarniętych dóbr (materialnych), zebrania śladów dowodowych i osiągnięcia istotnego dowodu przed sądem.
Głównym celem taktyki jest przede wszystkim wykrycie sprawcy, m.in. dzięki zastosowaniu metod technicznych. Drugim realizowanym celem jest przedstawienie wymiarowi sprawiedliwości ujawnionych, zebranych i zabezpieczonych środków dowodowych. Taktyka kryminalistyczna opracowuje podstawowe i najistotniejsze założenia i zasady kryminalistyki, które są realizowane m.in. dzięki odpowiednio dobranym środkom technicznym.

Celem techniki śledczej jest ustalenie sprawcy przestępstwa lub metody, narzędzia przez niego zastosowanego, albo jeśli to niemożliwe, potwierdzenie, że przestępstwo miało miejsce.

Działania kryminalistyki (przykładowe):

- w taktyce kryminalistycznej – (zbieranie dowodów) oględziny miejsca zdarzenia i zabezpieczenie środków dowodowych [DNA, ślady stóp, odciski palców, ślady obuwia, opon, tkanki (np. krew, włosy, naskórek, a także fragmenty roślin); wydzieliny (np. ślina, nasienie, pot) i wydaliny (np. kał, mocz), nacięć, uderzeń, ścieżek chodu, ), ślady użycia broni], oględziny zwłok i ciała,

W taktyce śledczej – (badanie środków dowodowych, ustalenie metod sprawcy i wyrkycie sprawcy) -oględziny rzeczy, przesłuchiwanie świadków i ofiar, wywiad, obserwacje, przeszukiwania, zeznania i wyjaśnienia, powołanie biegłego, zlecenie ekspertyzy.

Kryminalistyka i uzyskane dzięki niej środki dowodowe służą rekonstrukcji przebiegu zdarzenia tzn. ilu było sprawców, jak się poruszali, określeniu ich roli, dotyczą drogi dojścia i oddalenia się od danego obiektu, pozwalają ustalić terytorium naszych działań, pozwalają dzięki temu na szybsze ujęcie sprawcy oraz ustalenia powodów zaistniałego przestępstwa.

PRZEDSTAW TENDENCJE W ZAKRESIE KSZTAŁTOWANIA ZAGROŻEŃ PRZESTĘPCZYCH W RP

Statystyki policji wskazują jednoznacznie na przestrzenne zróżnicowanie przestępczości. Najniebezpieczniej jest na ziemiach zachodnich oraz w kilku największych miastach. W porównaniu do 2002 roku liczba przestępstw zmalała, a nasze poczucie bezpieczeństwa jest z każdym rokiem coraz większe.

W ciągu jednego dziesięciolecia 2002-12 ogólna liczba przestępstw zmniejszyła się o 20%. Mowa tu o przestępstwach stwierdzonych, czyli tych zdarzeniach, co do których w zakończonym postępowaniu przygotowawczym potwierdza się, że jest przestępstwem. Rekordowy pod względem liczby przestępstw był rok 2003 – stwierdzono łącznie 1,47 mln takich zdarzeń. Najbezpieczniejszy był rok 2008 – 1,08 mln przestępstw.

Ze statystyk policji wyłania się jednoznaczna tendencja – przestępczość w Polsce maleje. Równocześnie rośnie nasze poczucie bezpieczeństwa.

W ciągu ostatnich kilkunastu lat znacząco zwiększyła się liczba osób, które sądzą, że Polska jest krajem bezpiecznym. CBOS zadaje pytanie o ocenę stanu bezpieczeństwa od końca lat 80. W 1987 roku blisko ¾ osób odpowiadało, że w Polsce żyje się bezpiecznie. Lata 90. i początek kolejnej dekady były w przekonaniu większości z nas okresem nasilenia się przestępczości. Później poczucie bezpieczeństwa rosło aż do rekordowego poziomu w 2011 roku (75%). W następnych dwóch latach nastąpiło odwrócenie trendu wzrostowego, jednak odpowiedzi na inne pytania CBOS – m.in. o zadowolenie ze stanu bezpieczeństwa w miejscu zamieszkania respondenta, obawy o stanie się ofiarą przestępstwa oraz osobiste doświadczenia – potwierdzają, że poczucie bezpieczeństwa rośnie. Np. w 2013 roku 89% badanych osób – najwięcej w ciągu ostatniego ćwierćwiecza – sądzi, że ich miejsce zamieszkania można określić jako spokojne i bezpieczne. Taką opinię częściej wyrażają mieszkańcy wsi i małych miast.

Podkreślenia wymagają dwa fakty: po pierwsze – nasze poczucie bezpieczeństwa jest coraz większe; po drugie – liczba przestępstw jest coraz mniejsza.

Najbardziej frapujące pozostaje jednak to, co kryminolog prof. Andrzej Siemaszko nazwał „Geografią występku i strachu”. W podsumowaniu Polskiego Badania Przestępczości prof. Siemaszko przekonuje, że w wyjaśnianiu przestrzennego zróżnicowania przestępczości największą rolę odgrywają czynniki silnie powiązane z wymiarem wieś-miasto, przede wszystkim odsetek ludności miejskiej, religijność, rozwody oraz miary zamożności. „Znane powiedzenie <<wsi spokojna, wsi wesoła>> (…) jest nadal aktualne”. Dodatkowo wiele wskazuje na to, że niemniej aktualne jest powiedzenie „dziki zachód”, gdzie zagrożenie przestępczością jest w skali kraju największe.

PRZESTĘPCZOŚĆ KRYMINALNA A PRZESTĘPCZOŚĆ GOSPODARCZA (EKONOMICZNA) – ZAKRES POJĘĆ

Przestępczość kryminalna (obejmuje m.in.: zabójstwa, rozboje, wymuszenia rozbójnicze, porwania dla okupu, terroryzm). Grupy przestępcze prowadzące działania przestępcze o wysokim stopniu brutalizacji czynów – dokonujących zabójstw, przestępstw przy użyciu broni palnej, wymuszeń rozbójniczych, windykacji należności. Przestępstwa związane z przemytem broni i amunicji, nielegalnym obrotem bronią palną i materiałami wybuchowymi. Praca zorganizowanych grup dokonujących przestępstw uprowadzeń dla okupu i wymuszeń haraczy. To zorganizowane grupy przestępcze dokonujące przestępstw związanych z kradzieżą pojazdów, ich przemytem i legalizacją, kradzieżami z włamaniem. Przestępczość związana z prostytucją, zapobieganie handlowi ludźmi. Zjawiska terroru kryminalnego, terroryzmu i ekstremizmu. Zorganizowane struktury przestępcze zdominowanych przez przedstawicieli mniejszości etnicznych.

Przestępczość ekonomiczna (pranie brudnych pieniędzy, afery bankowe, giełdowe, korupcja, itp.) Dokonania grup zorganizowanych przestępstw polegających na oszustwach celno-podatkowych, związanych z obrotem towarami objętymi akcyzą i wyłudzeniami podatku VAT oraz podatku dochodowego. Zorganizowane grupy przestępcze czerpiące zyski z nielegalnego obrotu paliwami. Niezgodnym z prawem działania związane z niewłaściwym wykorzystywaniem i dystrybucją środków finansowych pochodzących bezpośrednio z Unii Europejskiej. Zjawisko prania pieniędzy. Oszustwa w sferze obrotu finansowego na szkodę instytucji finansowych, banków, towarzystw ubezpieczeniowych, giełd, firm leasingowych, funduszy inwestycyjnych i gospodarczego na szkodę przedsiębiorców. Korupcja m.in. w obszarze administracji państwowej, samorządowej i celnej, wymiaru sprawiedliwości i instytucji kontrolnych.

ZADANIA CENTRALNEGO BIURA ŚLEDCZEGO POLICJI

Działania podejmowane przez CBŚP mają na celu zwalczanie przestępczości zorganizowanej o charakterze transgranicznym, kryminalnym, narkotykowym i ekonomicznym oraz związanym z aktami terrorystycznymi.

Przestępczość KRYMINALNA (obejmuje m.in.: zabójstwa, rozboje, wymuszenia rozbójnicze, porwania dla okupu, terroryzm)

  • Rozpoznawanie grup przestępczych prowadzących działania przestępcze o wysokim stopniu brutalizacji czynów – dokonujących zabójstw, przestępstw przy użyciu broni palnej, wymuszeń rozbójniczych, windykacji należności,

  • Zwalczanie przestępstw związanych z przemytem broni i amunicji, nielegalnym obrotem bronią palną i materiałami wybuchowymi,

  • Eliminacja zorganizowanych grup dokonujących przestępstw uprowadzeń dla okupu i wymuszeń haraczy,

  • Zwalczanie zorganizowanych grup przestępczych dokonujących przestępstw związanych z kradzieżą pojazdów, ich przemytem i legalizacją, kradzieżami z włamaniem,

  • Zwalczanie przestępczości związanej z prostytucją, zapobieganie handlowi ludźmi,

  • Realizacja zadań wynikających ze zwalczania zjawiska terroru kryminalnego, terroryzmu i ekstremizmu,

  • Rozpoznawanie i neutralizacja zorganizowanych struktur przestępczych zdominowanych przez przedstawicieli mniejszości etnicznych.

Przestępczość NARKOTYKOWA (produkcja, handel, przemyt narkotyków)

  • Zwalczanie zorganizowanych grup przestępczych w zakresie produkcji i obrotu środkami odurzającymi zarówno na terenie kraju, jak i w obrocie międzynarodowym,

  • Ujawnianie i likwidacja miejsc produkcji narkotyków syntetycznych (laboratoriów),Współpraca z instytucjami i służbami międzynarodowymi w zakresie zwalczania przestępczości narkotykowej,

  • Rozpoznawanie i neutralizacja zorganizowanych struktur przestępczych zdominowanych przez przedstawicieli mniejszości etnicznych.

Przestępczość EKONOMICZNA (pranie brudnych pieniędzy, afery bankowe, giełdowe, korupcja, itp.)

  • Przeciwdziałanie dokonywaniu przez grupy zorganizowane przestępstw polegających na oszustwach celno-podatkowych, związanych z obrotem towarami objętymi akcyzą i wyłudzeniami podatku VAT oraz podatku dochodowego,

  • Zwalczanie zorganizowanych grup przestępczych czerpiących zyski z nielegalnego obrotu paliwami,

  • Przeciwdziałanie niezgodnym z prawem działaniom związanym z niewłaściwym wykorzystywaniem i dystrybucją środków finansowych pochodzących bezpośrednio z Unii Europejskiej,

  • Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zjawisku prania pieniędzy,

  • Zwalczanie oszustw w sferze obrotu finansowego na szkodę instytucji finansowych, banków, towarzystw ubezpieczeniowych, giełd, firm leasingowych, funduszy inwestycyjnych i gospodarczego na szkodę przedsiębiorców,

  • Zwalczanie korupcji w zakresie prowadzonych spraw związanych z działalnością zorganizowanych grup przestępczych.

POJĘCIE PRZESTĘPSTWA – ZAKRES PODMIOTOWO-PRZEDMIOTOWY

Przestępstwem jest czyn zabroniony pod groźbą kary, jako zbrodnia lub występek, przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. Dodatkowo, musi to być czyn bezprawny, zawiniony oraz społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy.

Strona przedmiotowa przestępstwa - dotyczy określenia sposobu zachowania się sprawcy.

Skład:

  • Sposób popełnienia- określamy zachowanie sprawcy.

  • Określenie przedmiotu czynu- określa się przedmiot czynności wykonawczej (czyli przedmiot, na który sprawca działał).

  • Skutek- określenie skutku.

  • Określenie związku przyczynowo- skutkowego.

  • Okoliczności modalne- do nich zaliczamy czas, miejsce, sytuacje, użyte środki.

Strona podmiotowa (wina i jej formy) - skład:

  • Określenie umyślności lub nieumyślności.

  • Określenie motywu zachowania sprawcy.

  • Określenie pobudki zachowania sprawcy.

  • Określenie celu zachowania sprawcy

Podmiot ochrony – osoba w stosunku do której popełnione zostało przestępstwo

Podmiot przestępstwa - osoba sprawcy

Osoba fizyczna bądź podmiot zbiorowy w chwil popełnienia czynu:

  • był poczytalny

  • indywidualnie określony

  • mająca ukończone 17 lat w chwili popełnienia czynu (art.10 §1kk)

Strona przedmiotowa przestępstwa - dotyczy określenia sposobu zachowania się sprawcy. Skład:

  1. Sposób popełnienia- określamy zachowanie sprawcy.

  2. Określenie przedmiotu czynu- określa się przedmiot czynności wykonawczej (czyli przedmiot, na który sprawca działał).

  3. Skutek- określenie skutku.

  4. Określenie związku przyczynowo- skutkowego.

  5. Okoliczności modalne- do nich zaliczamy czas, miejsce, sytuacje, użyte środki.

Strona podmiotowa (wina i jej formy) - skład:

  1. Określenie umyślności lub nieumyślności.

  2. Określenie motywu zachowania sprawcy.

  3. Określenie pobudki zachowania sprawcy.

Określenie celu zachowania sprawcy.

OMÓW ZAKRES ODPOWIEDZIALNOŚCI NIELETNICH SPRAWCÓW PRZESTĘPSTW

Odpowiedzialność karna nieletnich reguluje w zasadniczej części ustawa o postepowaniu w sprawach nieletnich i kodeks karny.

1. USTAWA z dnia 26 października 1982 r. o postepowaniu w sprawach nieletnich. (tekst jednolity Dz. U. 2002, Nr 11, poz. 109 ze zm.)

2. USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 ze zm.)

Biorąc pod uwagę obie wspomniane regulacje prawne (ustawę o postepowaniu w sprawach nieletnich oraz kodeks karny) należy rozróżnić następujące sytuacje:

1. nieletni dopuszcza się czynu zabronionego przed ukończeniem 13 roku życia – sad traktuje popełnienie takiego czynu wyłącznie jako przejaw demoralizacji nieletniego i może zastosować środki przewidziane w ustawie o postepowaniu w sprawach nieletnich;

2. nieletni dopuszcza się czynu zabronionego miedzy 13 a 17 rokiem życia – co do zasady sad stosuje środki przewidziane w ustawie o postepowaniu w sprawach nieletnich; jeżeli jednak nieletni ukończył lat 15 i dopuścił się czynu zabronionego określonego w art. 134, 148 § 1, 2 lub 3, 156 § 1 lub 3, 163 § 1 lub 3, 166, 173 § 1 lub 3, 197 § 3, 252 § 1 lub 2 oraz w art. 280 k.k., może odpowiadać na zasadach określonych w kodeksie karnym, o ile sad uzna, ze okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności wcześniej stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne;

3. sprawca dopuszcza się czynu zabronionego miedzy 17 a 18 rokiem życia – co do zasady sad stosuje przepisy kodeksu karnego (sprawca nie jest już nieletni, ponieważ skończył lat 17); wyjątkowo jednak sad zastosuje zamiast kary środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli popełniony czyn jest występkiem, a okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.

Skazując nieletniego za popełnienie przestępstwa sad nie może wymierzyć kary przekraczającej dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia, a może także zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Ustawa o postepowaniu w sprawach nieletnich

W dążeniu do przeciwdziałania demoralizacji i przestępczości nieletnich i stwarzania warunków powrotu do normalnego życia nieletnim, którzy popadli w konflikt z prawem bądź z zasadami współżycia społecznego, oraz w dążeniu do umacniania funkcji opiekuńczo- wychowawczej i poczucia odpowiedzialności rodzin za wychowanie nieletnich na świadomych swych obowiązków członków społeczeństwa stanowi się, co następuje:

Przepisy ustawy stosuje się w zakresie:

1) zapobiegania i zwalczania demoralizacji - w stosunku do osób, które nie ukończyły lat 18,

2) postepowania w sprawach o czyny karalne - w stosunku do osób, które dopuściły się

takiego czynu po ukończeniu lat 13, ale nie ukończyły lat 17,

3) wykonywania środków wychowawczych lub poprawczych - w stosunku do osób, względem których środki te zostały orzeczone, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez te osoby lat 21.

Przewidziane w ustawie działania podejmuje się w wypadkach, gdy nieletni wykazuje przejawy demoralizacji lub dopuści się czynu karalnego.

Czyn karalny to czyn zabroniony przez Ustawę o postepowaniu w sprawach nieletnich jako przestępstwo, przestępstwo skarbowe, albo wykroczenie określone w artykułach:

• 51 - zakłócanie porządku publicznego,

• 69 - niszczenie i uszkadzanie znaków umieszczonych przez organ państwowy

• 74 - uszkadzanie znaków lub urządzeń zapobiegających niebezpieczeństwu

• 76 - rzucanie kamieniami w pojazd będący w ruchu

• 85 - samowolna zmiana znaków lub sygnałów drogowych

• 87 - prowadzenie pojazdów przez osobę będąca po użyciu alkoholu

• 119 - kradzież lub przywłaszczenie mienia o wartości – do 250 zł

• 122 -niszczenie lub uszkadzanie mienia, jeśli szkoda nie przekracza - 250 zł.

Środki zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich

Wobec nieletnich sad rodzinny może:

1. udzielić upomnienia,

2. zobowiązać do określonego postepowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia,

3. ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna,

4. ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy

albo osoby godnej zaufania - udzielających poręczenia za nieletniego,

5. zastosować nadzór kuratora,

6. skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się praca z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z ta organizacja lub instytucja,

7. orzec zakaz prowadzenia pojazdów,

8. orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego,

9. orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej, w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, w młodzieżowym ośrodku socjoterapii albo w ośrodku szkolno-wychowawczym,

10. orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym,

11. zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do właściwości sadu rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.

Ponadto sad rodzinny może:

1) zobowiązać rodziców lub opiekuna do poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego, a także do ścisłej współpracy ze szkoła, do której nieletni uczęszcza, poradnia psychologiczno-pedagogiczna lub inna poradnia specjalistyczna, zakładem pracy, w którym jest zatrudniony, oraz lekarzem lub zakładem leczniczym,

2) zobowiązać rodziców lub opiekuna do naprawienia w całości lub w części szkody wyrządzonej przez nieletniego.

3) Sad może zwrócić się do właściwych instytucji państwowych lub społecznych oraz jednostek samorządowych o udzielenie niezbędnej pomocy w poprawie warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego.

W postepowaniu w sprawie nieletniego stronami są:

1) nieletni,

2) rodzice lub opiekun nieletniego,

3) procurator.

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny

Zasady odpowiedzialności karnej(...)

Art. 10. § 1. Na zasadach określonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto popełnia czyn

zabroniony po ukończeniu 17 lat.

§ 2. Nieletni, który po ukończeniu 15 lat dopuszcza się czynu zabronionego określonego w art. 134, art. 148 § 1, 2 lub 3, art. 156 § 1 lub 3, art. 163 § 1 lub 3, art. 166, art. 173 § 1 lub

3, art. 197 § 3, art. 252 § 1 lub 2 oraz w art. 280, może odpowiadać na zasadach określonych w tym kodeksie, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości

i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane

środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne.

§ 3. W wypadku określonym w § 2, orzeczona kara nie może przekroczyć dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przypisane sprawcy przestępstwo; sad może zastosować także nadzwyczajne złagodzenie kary.

§ 4. W stosunku do sprawcy, który popełnił występek po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18, sad zamiast kary stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.

Środki karne

1) zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacja małoletnich lub opieka nad nimi,

2) obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sadu

PRZESTĘPCZOŚĆ ZORGANIZOWANA – POJĘCIE I METODY JEJ ZWALCZANIA

zjawisko kryminalne występujące w skali międzynarodowej, którego nie można ściśle ograniczyć stanem faktycznym przestępstwa. Obejmuje ona zbiór poszczególnych przestępstw, złożoną postać (formę) aspołecznych zachowań, nie jest zjawiskiem wcześniej nieznanym, występowała w wielu krajach, w różnej formie, a przedmiotem jej zainteresowań były różne obszary życia społeczno-ekonomicznego.

Według definicji stworzonej obecnie przez Biuro do Walki z Przestępczością Zorganizowaną Komendy Głównej Policji przestępczość zorganizowana stanowi związek przestępny stworzony z chęci zysku dla dokonywania ciągle różnorodnych przestępstw, który zakłada osiąganie celów poprzez korupcję, szantaż, terror, użycie siły i broni.

Sprawcy działają z chęci zysku lub żądzy władzy, działalność grupy trwa przez dłuższy czas, jest to zorganizowana struktura, w której występuje podział zadań między członkami, sposobem zarabiania pieniędzy jest multiprzestępczość, grupa jest hermetyczna, zdyscyplinowana i poddana kontroli, używa przemocy lub innych środków zastraszania, dąży do wywarcia wpływu na politykę, organy ścigania, sądy lub media, nieraz prowadzi działalność w skali międzynarodowej, „pierze brudne pieniądze".

przestępczość zorganizowana w Europie charakteryzuje się: 1) współdziałaniem zawsze więcej niż jednej osoby; 2) zorganizowaniem; 3) hierarchiczną strukturą wewnętrzną; 4) planowością i podziałem zadań; 5) trwałością działania; 6) nastawieniem na popełnianie przestępstw; 7) popełnianiem przestępstw; 8) przemocą; 9) celem zdobycia władzy lub zysków; 10) licznymi strefami wpływów; 11) wymiarem międzynarodowym; 12) hermetycznością zewnętrzną i wewnętrzną; 13) monopolizacją rynku; 14) legalizowaniem nielegalnych zysków

Mianem przestępczości zorganizowanej określa się zdyscyplinowane, hermetyczne struktury o ściśle przestrzeganej hierarchii, które prowadzą nielegalną działalność w wielu różnych sferach.

Grupy te często podejmują próby wywierania wpływu na organy ścigania, sądy, media, urzędników państwowych lub polityków różnych szczebli, aby zapewnić sobie realizację własnych celów. Stopniowa instytucjonalizacja grup przestępczych prowadzi do powstawania struktur mafijnych.

Głównymi obszarami działania polskich grup przestępczych są: produkcja, przemyt i handel narkotykami, handel bronią, przemyt towarów akcyzowych (m.in. alkohol, papierosy, paliwa płynne), hazard, wymuszanie haraczy, napady rabunkowe i porwania dla okupu.

Zorganizowana przestępczość szczególnie szybko odnajduje się i rozprzestrzenia w środowisku nowych technologii. Za pośrednictwem Internetu dochodzi do ataków na systemy komputerowe, kradzieży danych i środków finansowych.

Zwalczanie przestępczości zorganizowanej

Unia Europejska przykłada szczególną wagę do podejmowania wspólnych działań w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej. W tym zakresie kluczowe obszary zaangażowania to: współpraca dotycząca odzyskiwania mienia pochodzącego z przestępstw, zwalczanie cyberprzestępczości, handlu ludźmi, nielegalnego handlu bronią, fałszerstw pieniędzy, podrabiania towarów, korupcji, przestępczości narkotykowej, a także przestępczości finansowej.

SŁUŻBY POLICJI – ZAKRES ZADAŃ, ORGANIZACJA SŁUŻB W JEDNOSTKACH TERENOWYCH

Policja składa się z następujących rodzajów służb: kryminalnej, śledczej, prewencyjnej oraz wspomagającej działalność Policji w zakresie organizacyjnym, logistycznym i technicznym.

W skład Policji wchodzi także policja sądowa oraz wyodrębnione oddziały prewencji i pododdziały antyterrorystyczne a także zaplecze szkoleniowe Wyższa Szkoła Policji, ośrodki szkolenia i szkoły policyjne;

Do zadań Biura Służby Kryminalnej KGP należy w szczególności:

1) nadzorowanie, koordynowanie i wspieranie działań Policji w zakresie czynności operacyjnorozpoznawczych i dochodzeniowo-śledczych;

2) nadzorowanie i koordynowanie przedsięwzięć wspierających zwalczanie cyberprzestepczości;

3) wykonywanie obowiązków w zakresie konsultacji wizowych,

4) zapewnienie ciągłości funkcjonowania Centrum Poszukiwań Osób Zaginionych oraz prowadzenie

współpracy z policjami innych państw w zakresie koordynacji poszukiwań celowych w ramachEuropejskiej Sieci Zespołów Poszukiwań Celowych (ENFAST);

5) realizowanie przedsięwzięć związanych z przygotowaniami obronnymi Policji w zakresie właściwościbiura.

6) zapewnianie organizacyjnych i technicznych możliwości korzystania przez komórki organizacyjne służby kryminalnej i śledczej z techniki operacyjnej oraz opracowywanie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych;

7) wykonywanie operacyjnych analiz kryminalnych na potrzeby postepowania w sprawach o zasięgu krajowym lub o szczególnym stopniu skomplikowania

8) opracowywanie strategicznych analiz kryminalnych dotyczących zagrożeń przestępczością o zasięgu krajowym i międzynarodowym;

9) koordynowanie działań werbunkowych;

10) wspieranie działań komórek właściwych w sprawach wywiadu kryminalnego i techniki operacyjnejkomend wojewódzkich (Stołecznej) Policji;

11) wykonywanie obowiązku informacyjnego,

CBŚP- Działania podejmowane przez CBŚP mają na celu zwalczanie przestępczości zorganizowanej o charakterze transgranicznym, kryminalnym, narkotykowym i ekonomicznym oraz związanym z aktami terrorystycznymi.

Przestępczość KRYMINALNA (obejmuje m.in.: zabójstwa, rozboje, wymuszenia rozbójnicze, porwania dla okupu, terroryzm)

Rozpoznawanie grup przestępczych prowadzących działania przestępcze o wysokim stopniu brutalizacji czynów – dokonujących zabójstw, przestępstw przy użyciu broni palnej, wymuszeń rozbójniczych, windykacji należności,

Zwalczanie przestępstw związanych z przemytem broni i amunicji, nielegalnym obrotem bronią palną i materiałami wybuchowymi,

Eliminacja zorganizowanych grup dokonujących przestępstw uprowadzeń dla okupu i wymuszeń haraczy,

Zwalczanie zorganizowanych grup przestępczych dokonujących przestępstw związanych z kradzieżą pojazdów, ich przemytem i legalizacją, kradzieżami z włamaniem,

Zwalczanie przestępczości związanej z prostytucją, zapobieganie handlowi ludźmi,

Realizacja zadań wynikających ze zwalczania zjawiska terroru kryminalnego, terroryzmu i ekstremizmu,

Rozpoznawanie i neutralizacja zorganizowanych struktur przestępczych zdominowanych przez przedstawicieli mniejszości etnicznych.

Przestępczość NARKOTYKOWA (produkcja, handel, przemyt narkotyków)

Zwalczanie zorganizowanych grup przestępczych w zakresie produkcji i obrotu środkami odurzającymi zarówno na terenie kraju, jak i w obrocie międzynarodowym,

Ujawnianie i likwidacja miejsc produkcji narkotyków syntetycznych (laboratoriów),Współpraca z instytucjami i służbami międzynarodowymi w zakresie zwalczania przestępczości narkotykowej,

Rozpoznawanie i neutralizacja zorganizowanych struktur przestępczych zdominowanych przez przedstawicieli mniejszości etnicznych.

Przestępczość EKONOMICZNA (pranie brudnych pieniędzy, afery bankowe, giełdowe, korupcja, itp.)

Przeciwdziałanie dokonywaniu przez grupy zorganizowane przestępstw polegających na oszustwach celno-podatkowych, związanych z obrotem towarami objętymi akcyzą i wyłudzeniami podatku VAT oraz podatku dochodowego,

Zwalczanie zorganizowanych grup przestępczych czerpiących zyski z nielegalnego obrotu paliwami,

Przeciwdziałanie niezgodnym z prawem działaniom związanym z niewłaściwym wykorzystywaniem i dystrybucją środków finansowych pochodzących bezpośrednio z Unii Europejskiej,

Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zjawisku prania pieniędzy,

Zwalczanie oszustw w sferze obrotu finansowego na szkodę instytucji finansowych, banków, towarzystw ubezpieczeniowych, giełd, firm leasingowych, funduszy inwestycyjnych i gospodarczego na szkodę przedsiębiorców,

Zwalczanie korupcji w zakresie prowadzonych spraw związanych z działalnością zorganizowanych grup przestępczych

Oddział Prewencji Policji w Warszawie stanowi odwód Komendanta Głównego Policji przeznaczony do działań na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej i jest jednostką Policji którą kieruje Dowódca Oddziału, podlegający Komendantowi Stołecznemu Policji. Realizuje zadania i przedsięwięcia na rzecz ochrony porządku publicznego na terenie miasta Warszawy i jej okolic związane między innymi z:

  • wykonywaniem zadań związanych z prowadzeniem operacji policyjnych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego,

  • prowadzeniem pościgu za niebezpiecznym przestępcą,

  • ochroną porządku publicznego w czasie konstytucyjnie określonych stanów nadzwyczajnych, a także katastrofy lub klęski żywiołowej,

  • ochroną bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas legalnego zgromadzenia, oraz w trakcie imprezy sportowej lub rozrywkowej,

  • przywracaniem porządku publicznego w przypadku zbiorowego naruszenia prawa.

Ponadto policjanci Oddziału pełnią również służbę patrolową przede wszystkim w Warszawie i jej okolicach w dyspozycji kierowników terenowych jednostek organizacyjnych Policji.

Organami administracji rządowej na obszarze województwa w sprawach ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego są:

1) wojewoda przy pomocy komendanta wojewódzkiego Policji działającego w jego imieniu albo komendant wojewódzki Policji działający w imieniu własnym w sprawach:

a) wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych, dochodzeniowo--śledczych i czynności z zakresu ścigania wykroczeń,

b) wydawania indywidualnych aktów administracyjnych, jeżeli ustawy tak stanowią;

2) komendant powiatowy (miejski) Policji;

3) komendant komisariatu Policji

Organizacja Policji przystosowana jest do podziału terytorialnego państwa. Jednostki

Policji są na wszystkich szczeblach: na centralnym - Komendant Główny Policji,

wojewódzkim - Komendant Wojewódzki Policji, powiatowym (miejskim) - Komendant

Powiatowy (Miejski) Policji, a na szczeblu gminy - Komendant Komisariatu. Przy czym

właściwość terytorialna komisariatu nie musi pokrywać się z obszarem terytorialnym kraju.

Jest ona ustalana ze względu na potrzeby np. zagrożenie przestępczością, oddalenie

od jednostki szczebla powiatowego. Ponadto w świetle uoP istnieje możliwość powoływania

mniejszych jednostek rewirów dzielnicowych oraz posterunków Policji

Komendant Wojewódzki Policji wykonuje swoje zadania za pomocą podległej mu

Komendy Wojewódzkiej Policji. Struktura organizacyjna komend wojewódzkich Policji

jest podobna w całym kraju.

Komendanta Powiatowego (Miejskiego) Policji powołuje i odwołuje Komendant

Wojewódzki Policji po zasięgnięciu opinii starosty. Wykonuje on swoje zadania za pomocą

Komendy Powiatowej (Miejskiej) Policji

Na terenie miasta stołecznego Warszawy funkcjonują Komendanci Rejonowi, których

obszar działania obejmuje kilka dzielnic. Powołuje i odwołuje ich Komendant Stołeczny

Policji po zasięgnięciu opinii Prezydenta miasta stołecznego Warszawy. Posiadają oni

uprawnienia równorzędne z Komendantem Powiatowym Policji. Swoje uprawnienia realizują

przy pomocy Komend Rejonowych

Najniższym ogniwem w systemie terenowych organów Policji jest Komendant

Komisariatu Policji, którego powołuje Komendant Powiatowy (Miejski) po zasięgnięciu

opinii właściwego terytorialnie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Komendant

Komisariatu wykonuje swoje zadnia za pomocą swojego aparatu pomocniczego- komisariatu.

CZYNNOŚCI OPERACYJNO-ROZPOZNAWCZE SŁUŻB ZWALCZAJĄCYCH PRZESTĘPCZOŚĆ – PRAWNE PODSTAWY, FORMY I METODY

Zadania stawiane przez ustawodawcę organom ścigania mają różnorodny charakter. Celem umożliwienia ich właściwej realizacji w regulujących działania poszczególnych służb ustawach określono szeroki katalog czynności, jakie mogą być podejmowane w zależności od potrzeb toczących się postępowań.

Do stosowania czynności operacyjno – rozpoznawczych uprawnieni są funkcjonariusze:

- Policji (Artykuł 14 ust. 1 ustawy z 6.4.1990 r. o Policji (Dz.U. Nr 30, poz. 179, dalej jako: PolU) )

Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (art. 21 ust.1 ustawy z 24.5.2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz.U. Nr 74, poz. 676),

– Centralnego Biura Antykorupcyjnego (art.13 ust. 1 ustawy z 9.6.2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Dz.U. Nr 104, poz. 708),

– Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (art. 25 i 26 ustawy z 9.6.2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego, Dz.U. Nr 104, poz. 709),

– Straży Granicznej (art.9 ustawy z 12.10.1990 r. o Straży Granicznej (Dz.U. Nr 78, poz. 462),

– Żandarmerii Wojskowej (art. 4 ust. 2 pkt 4 ustawa z 24.8.2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, Dz.U. Nr 123, poz. 1353)

– kontroli skarbowej (art.36 ustawa z 28.9.1991 r. o kontroli skarbowej Dz.U. Nr 100, poz. 442).

Czynności operacyjno-rozpoznawcze określa się jako system prawnie określonych poufnych, bądź tajnych działań podejmowanych przez wskazane wyżej upoważnione ustawowo organy, prowadzonych zwykle poza procesem karnym, ale służący celom tego procesu.

Zadania realizowane za pomocą tych działań to:
1) uzyskiwanie, sprawdzanie oraz wykorzystywanie informacji o zdarzeniach, środowiskach i osobach będących przedmiotem uzasadnionego prawnie zainteresowania ze strony organów ścigania,
2) prowadzenie działań wykrywczych,
3) działania zapobiegawcze.

Czynności operacyjno – rozpoznawcze dzieli się na dwie formy: proste i złożone. Do pierwszej ze wskazanych kategorii zalicza się wywiad, obserwację, pracę z osobowymi źródłami informacyjnymi, zakup kontrolowany i przesyłkę kontrolowaną. Do drugiej kategorii czynności operacyjno-rozpoznawczych, a mianowicie czynności złożonych zalicza się m.in. inwigilację, rozpracowanie operacyjne, infiltrację środowiska przestępczego, czy kryminogennego. Te czynności z reguły mają już szerszy zakres zarówno podmiotowy, jak i przedmiotowy. Przy wykonywaniu ich organa ścigania mogą także wykorzystywać czynności zaliczone do wskazanej pkt 1 kategorii prostych, wykonywane są one jednak wówczas przez dłuższy czas, przy zaangażowaniu większej ilości środków.

Podstawy prawne :

Służba Podstawa prawna
Policja art. 14 ust. 1 ustawy o Policji z 6.04.1990
CBA art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy z 9.06.2006 o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym
ABW i AW art. 21. ust. 1 ustawy z 24.05.2002 o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu
Służba celna samodzielnie (np. art. 75b, 75d ustawy z 27.8.2009 r. o Służbie Celnej), we współpracy z innymi organami art. 75c
Straż Graniczna art. 9 ustawy z 12.10.1990 o Straży Granicznej
SKW i SWW art. 25 i 26 ustawy z 9.6.2006 o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie Wywiadu Wojskowego
Wywiad Skarbowy art. 36 ustawy z 28.9.1991 r. o kontroli skarbowej
Żandarmeria Wojskowa art. 4 ustawy z 24.8.2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych

W polskim prawie wyróżnia się 16 metod czynności operacyjno – rozpoznawczych, zawarłem te, które wg mnie można zapamiętać bez zbędnej nauki;)

Nazwa czynności Sposób wykonywania
Wywiad zbieranie informacji przez prowadzenie odpowiednio ukierunkowanych, planowanych rozmów
penetracja terenu planowe i systematyczne sprawdzanie wyznaczonych miejsc w celu odnalezienia osób, zwłok, rzeczy lub śladów
Zasadzka niejawne rozmieszczenie sił i środków w miejscu, do którego mogą przybywać osoby podejrzane lub osoby mające z nimi związek albo osoby poszukiwane, w celu ich zatrzymania lub odzyskania przedmiotów mających związek z przestępstwem
     Eksperyment przeprowadzenie w ściśle określonych warunkach doświadczeń lub odtwarzanie zdarzeń lub ich fragmentów w celu sprawdzenia, weryfikacji lub uzupełnienia posiadanej wiedzy;
obserwacja osób, miejsc i środków transportu śledzenie osób, miejsc, rzeczy i środków transportu w stosunku do których służby państwowe i inne ustawowo uprawnione podmioty mają prawne podstawy do podejmowania czynności
środki techniczne

a)       podsłuch rozmów telefonicznych,

b)       podsłuch i podgląd pomieszczeń i osób,

c)       podsłuch techniczny środków łączności przewodowej i radiowej,

d)       nadzór elektroniczny osób, miejsc i przedmiotów oraz środków transportu,

e)       nadzór elektroniczny środków łączności przewodowej i radiowej

   kontrola korespondencji
analiza operacyjna poszukiwanie i identyfikacja powiązań między informacjami dotyczącymi przestępstwa lub jego sprawcy oraz innymi danymi w celu wykorzystania uzyskanych rezultatów w prowadzonych sprawach operacyjnych

  Formami czynności operacyjno-rozpoznawczych są:

1)       sprawdzenie – to czynności zmierzające do wstępnej weryfikacji jednostkowej informacji także na podstawie sprawdzeń w zbiorach kartotecznych i archiwalnych;

2)       rozpoznanie – to zespół czynności operacyjno-rozpoznawczych mających na celu uzyskanie, gromadzenie i sprawdzanie niezbędnych do wykonywania zadań służb państwowych informacji o osobach, przedsiębiorstwach lub instytucjach, środowiskach, zdarzeniach, zjawiskach oraz przedmiotach, obiektach lub miejscach;

3)       rozpracowanie – to zespół zaplanowanych i systematycznie realizowanych czynności operacyjno-rozpoznawczych wobec osoby fizycznej lub prawnej albo grupy osób w związku z przypuszczeniem lub stwierdzeniem przygotowywania, usiłowania lub dokonania określonego przestępstwa albo nieustalonego rodzaju działalności przestępczej;

4)       poszukiwanie – to zespół czynności operacyjno-rozpoznawczych, dochodzeniowo-śledczych lub administracyjno-porządkowych, których celem jest zatrzymanie lub ustalenie miejsca pobytu osoby objętej zainteresowaniem procesowym lub operacyjnym uprawnionych organów względnie odnalezienie rzeczy utraconej w wyniku przestępstwa  lub mającej z nim związek.

PROSZĘ OMÓWIĆ SYSTEM NADZORU I ZARZĄDZANIA POLICJĄ

Gwarancje formalne praworządności funkcjonowania Policji wiążą się z działaniem właściwych organów państwowych, sprawujących różne formy kontroli i nadzoru nad działalnością Policji. Ponieważ uprawnienia przyznane Policji w związku z wykonywaniem jej zadań są rozległe, proces kontroli jej działalności zarówno przez organy wewnętrzne w ramach struktur policyjnych, jak i zewnętrzne, pozostające poza hierarchicznym podporządkowaniem, jest niezmiernie ważny.

W strukturze Policji nadzór nad formacją i zarządzanie nią sprawuje Komendant Główny Policji. W strukturze organów policyjnych komendant główny jest usytuowany na najwyższym szczeblu drabiny hierarchicznej, a przez to, w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym, w sprawach związanych z wykonywaniem zadań Policji jest on organem wyższego stopnia w stosunku do komendantów wojewódzkich i powiatowych.

Jest przełożonym wszystkich funkcjonariuszy Policji.

Art. 7 ustawy o policji określa jego uprawnienia, bowiem określa:

·         szczegółowe zasady organizacji i zakres działania komend, komisariatów i innych jednostek organizacyjnych Policji;

·         metody i formy wykonywania zadań przez poszczególne służby policyjne, w zakresie nieobjętym innymi przepisami wydanymi na podstawie ustawy;

·         programy szkoleń zawodowych policjantów;

·         zakres oraz szczegółowe warunki, tryb przeprowadzania oraz zasady oceniania testu sprawności fizycznej policjantów;

Zwierzchnictwo komendanta głównego daje mu również uprawnienie do tworzenia terenowych jednostek organizacyjnych Policji (komend wojewódzkich, powiatowych, komisariatów) oraz do określania ich szczegółowych zakresów działania.

Do niego należy również: określenie metod i form wykonywania zadań przez poszczególne służby

Policjant w czasie służby jest obowiązany do noszenia przepisowego munduru i wyposażenia.

Komendant Główny Policji określa przypadki, w których policjant w czasie wykonywania obowiązków służbowych nie ma obowiązku noszenia munduru.

Zadania komendanta głównego mają różny charakter i mogą być sklasyfikowane w kilku grupach. Pierwsza z nich obejmuje uprawnienia dotyczące organizacji wewnętrznej poszczególnych jednostek Policji.

Druga grupa zadań komendanta głównego Policji wiąże się z jego uprawnieniami personalnymi. Rozległe kompetencje wynikają z faktu, że jest on przełożonym wszystkich funkcjonariuszy Policji.

Komendant główny Policji jest też organem odwoławczym zarówno od decyzji wydanych w sferze zewnętrznej (broń, amunicja, materiały wybuchowe), jak i aktów wydanych w sferze wewnętrznej (np. odwołania od opinii)

PRZEDSTAW ZAKRES CZYNNOŚCI NADZORCZYCH MINISTRA WŁAŚCIWEGO DO SPRAW WEWNĘTRZNYCH NAD DZIAŁALNOŚCIĄ POLICJI

Zgodnie z art. 29 ustawy z dn. 4.09.1997 r., w skład tego działu wchodzą obecnie następujące zagadnienia:

 ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego;

 ochrona granic państwa, kontrola ruchu granicznego i cudzoziemców oraz koordynacja działań związanych z polityką migracyjną państwa;

 zarządzanie kryzysowe;

 ochrona przeciwpożarowa;

 nadzór nad ratownictwem górskim i wodnym;

 obywatelstwo;

JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE PODLEGŁE MINISTROWI LUB PRZEZ NIEGO NADZOROWANE:

Jednostki podległe ministrowi: BOR, Państwowa Inspekcja Sanitarna MSW, Zarząd Zasobów Mieszkaniowych MSW.

Jednostki nadzorowane przez ministra: Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie, Instytut Technologii Bezpieczeństwa „Moratex” w Łodzi, Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji.

 Komendanta Głównego Policji powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych;

 Komendant Główny Policji podlega ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych;

 Zastępców Komendanta Głównego Policji, w tym I Zastępcę, powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw wewnętrznych na wniosek Komendanta Głównego Policji;

 W razie zwolnienia stanowiska Komendanta Głównego Policji, minister właściwy do spraw wewnętrznych, do czasu powołania nowego komendanta, powierza pełnienie obowiązków Komendanta Głównego Policji, na okres nie dłuższy niż 3 miesiące, jednemu z jego zastępców;

 Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w drodze rozporządzenia tworzy i znosi komendy miejskie Policji, uwzględniając uwarunkowania administracyjno-geograficzne i demograficzne miasta i powiatu;

 Minister właściwy do spraw wewnętrznych określa, w drodze rozporządzenia, właściwość terytorialną komendantów rejonowych Policji, tworzy i znosi komendy rejonowe Policji oraz ustala ich nazwy;

 Komendanta Wojewódzkiego Policji powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw wewnętrznych na wniosek KGP złożony po zasięgnięciu opinii wojewody;

 Komendanta Stołecznego Policji powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw wewnętrznych na wniosek KGP złożony po zasięgnięciu opinii wojewody oraz opinii Prezydenta m. st. Warszawy;

MINISTER DO SPRAW WEWNĘTRZNYCH OKREŚLA, w drodze rozporządzenia:

1. uzbrojenie Policji;

2. umundurowanie, dystynkcje i znaki indentyfikacyjne policjantów;

3. zasady i sposób noszenia umundurowania oraz orderów, odznaczeń, medali i odznak;

4. normy umundurowania;

5. wzór i tryb nadawania sztandaru jednostkom organizacyjnym Policji;

6. wzór odznak policyjnych oraz szczegółowe zasady i tryb ich nadawania policjantom.

- MSW wnioskuje Prezesowi Rady Ministrów o powołaniu i odwołaniu Komendanta Głównego Policji

- MSW powołuje zastępców Komendanta Głównego Policji, Komendanta wojewódzkiego oraz Komendanta Stołecznego – na wniosek Komendanta Głównego Policji

- Minister właściwy do spraw wewnętrznych określa, w drodze rozporządzenia, właściwość terytorialną komendantów rejonowych Policji, tworzy i znosi komendy rejonowe Policji oraz ustala ich nazwy.

- Minister właściwy do spraw wewnętrznych określa, w drodze rozporządzenia: uzbrojenie Policji; umundurowanie, dystynkcje i znaki identyfikacyjne policjantów; wzór odznak policyjnych oraz szczegółowe zasady i tryb ich nadawania policjantom.

- W razie zagrożenia bezpieczeństwa publicznego lub zakłócenia porządku publicznego, zwłaszcza poprzez sprowadzenie niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia, wolności; zagrożenia dla mienia na dużą skalę; zagrożenia obiektów lub urządzeń i zagrożenia o charakterze terrorystycznym, MSW podejmuje decyzję o użyciu uzbrojonych oddziałów lub poddodziałów Policji, informując przy tym Prezesa Rady Ministrów

- Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór flagi Policji, okoliczności i warunki jej podnoszenia oraz sposób oznakowania jednostek pływających i statków powietrznych

- Minister właściwy do spraw wewnętrznych określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady prowadzenia postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do osób ubiegających się o przyjęcie do służby w Policji

- Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w drodze rozporządzenia, określa zasady oceny zdolności fizycznej i psychicznej do służby, a także tryb orzekania o tej zdolności oraz właściwość i tryb postępowania komisji lekarskich w tych sprawach.

- Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, rozkład czasu służby, uwzględniając tygodniowy oraz dzienny wymiar czasu służby, przypadki przedłużenia czasu służby ponad ustaloną normę, a także wprowadzenie dla policjantów zmianowego rozkładu czasu służby

- Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia:

1) wymagania w zakresie wykształcenia, kwalifikacji zawodowych i stażu służby, jakim powinni odpowiadać policjanci na stanowiskach komendantów Policji i innych stanowiskach służbowych

2) szczegółowe warunki odbywania szkoleń zawodowych oraz doskonalenia zawodowego w Policji, uwzględniając rodzaje, formy, warunki i tryb ich odbywania

PRZEDSTAW ZAKRES CZYNNOŚCI NADZORCZYCH MINISTRA WŁAŚCIWEGO DO SPRAW WEWNĘTRZNYCH NAD DZIAŁALNOŚCIĄ STRAŻY GRANICZNEJ

Z ROZPORZĄDZENIA PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 7 sierpnia 1997 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Czynności nadzorcze:

– kontrolowanie realizacji zadań wynikających z umów międzynarodowych dotyczących granicy państwowej oraz działalności pełnomocników granicznych,

– ocena stanu ochrony granicy państwowej oraz wytyczanie kierunków działań w tym zakresie,

– kontrolowanie realizacji zadań wynikających z umów międzynarodowych w zakresie dotyczącym cudzoziemców,

– ocena realizacji działań zapobiegających nielegalnemu transportowaniu przez granicę państwową odpadów, szkodliwych substancji chemicznych, materiałów jądrowych i promieniotwórczych, środków odurzających i substancji psychotropowych oraz broni, amunicji i materiałów wybuchowych,

d) współdziałanie z:

– właściwymi organami administracji rządowej w ochronie interesów państwa na polskich obszarach morskich,

– Ministrem Obrony Narodowej jako organem odpowiedzialnym za ochronę granicy państwowej w przestrzeni powietrznej,

e) przedstawianie informacji Prezesowi Rady Ministrów o stanie ochrony granicy państwowej, kontroli ruchu granicznego oraz działalności Straży Granicznej,

Ponadto z ustawy o Straży Granicznej:

  • powołuje i odwołuje zastępców Komendanta Głównego Straży Granicznej oraz komendanta oddziału Straży Granicznej na wniosek Komendanta Głównego Straży Granicznej,

  • w drodze rozporządzenia, tworzy i znosi oddziały Straży Granicznej, uwzględniając nadanie im nazwy, określenie siedziby oraz terytorialnego zasięgu działania.

  • wydaje zgodę na dokonywanie wydatków wyższych niż planowane bez zmiany planu finansowego, do wysokości łącznej kwoty przychodów uzyskanych ponad plan i pozostałości środków z okresów poprzednich,

  • w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady gospodarki finansowej Funduszu oraz tryb i terminy sporządzania jego planów i sprawozdań finansowych, uwzględniając postanowienia umów oraz racjonalne gospodarowanie środkami,

  • określa, w drodze zarządzenia, sposób tworzenia funduszu operacyjnego i gospodarowania nim oraz podmioty właściwe w tych sprawach.

- MSW wnioskuje o powołaniu i odwołaniu Komendanta Głównego Straży Granicznej

- MSW powołuje komendantów oddziałów SG na wniosek Komendanta Głównego SG

- W razie zwolnienia stanowiska Komendanta Głównego Straży Granicznej minister właściwy do spraw wewnętrznych do czasu powołania nowego komendanta powierza pełnienie obowiązków Komendanta Głównego Straży Granicznej, na okres nie dłuższy niż 3 miesiące, jednemu z jego zastępców.

- Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w drodze rozporządzenia, tworzy i znosi oddziały Straży Granicznej, uwzględniając nadanie im nazwy, określenie siedziby oraz terytorialnego zasięgu działania.

- Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze zarządzenia, sposób tworzenia funduszu operacyjnego i gospodarowania nim oraz podmioty właściwe w tych sprawach.

- Minister Spraw Wewnętrznych określa zasady naliczeń etatowych w Straży Granicznej

- Minister Spraw Wewnętrznych określa w drodze rozporządzenia, sposób przeprowadzania kontroli granicznej oraz kontroli osobistej

- Minister Spraw Wewnętrznych po porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, określi sposób przeprowadzania i dokumentowania czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych w celu udokumentowania przestępstw

- Minister Spraw Wewnętrznych wraz z Ministrem Obrony Narodowej określają zasady współdziałania Straży Granicznej z Wojskami Lotniczymi i Obrony Powietrznej oraz Marynarką Wojenną w zakresie ochrony granicy państwowej

- MSW w drodze rozporządzenia określa zasady oceny zdolności fizycznej i psychicznej do służby, a także tryb orzekania o tej zdolności oraz właściwość i tryb postępowania komisji lekarskich w tych sprawach

- MSW określa w drodze rozporządzenia rodzaje i wzory legitymacji służbowych i innych dokumentów funkcjonariuszy, organy właściwe do ich wydawania oraz zasady dokonywania wpisu w tych dokumentach

- MSW w granicach ustalonych ustawą określa szczegółowo sposób pełnienia i przebieg służby oraz prawa i obowiązki funkcjonariuszy

- Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb i etapy postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do kandydatów ubiegających się o przyjęcie do służby w Straży Granicznej

- Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, warunki w zakresie wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz stażu służby, jakim powinien odpowiadać funkcjonariusz na określonym stanowisku służbowym zawodowego.

POJECIE CYBERPRZESTĘPCZOŚCI – ASPEKTY PRAWNO-MIĘDZYNARODOWE

Cyberprzestępstwo - jest rozumiane jako przestępstwo dotyczące komputerów, czyli chodzi o wszelkie nielegalne działania popełnione za pomocą lub dotyczące systemów lub sieci komputerowych, włączając w to między innymi nielegalne posiadanie i udostępnianie lub rozpowszechnianie informacji przy użyciu systemów lub sieci komputerowych.

  • Rządowy program Ochrony Cyberprzestrzeni Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2011-2016

  • Konwencja Rady Europy o Cyberprzestępczości

  • Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny

Art. 190a § 2 – podszywanie się pod inną osobę, fałszywe profile,
Art. 202 kk – dot. treści pedofilskich,
Art. 256 kk – ekstremizm polityczny – treści faszystowskie,
Art. 267 § 1 kk – nieuprawnione uzyskanie informacji (hacking),
Art. 267 § 2 kk – podsłuch komputerowy (sniffing),
Art. 268 § 2 kk – udaremnienie uzyskania informacji,
Art. 268a kk – udaremnienie dostępu do danych informatycznych,
Art. 269 § 1 i 2 kk – sabotaż komputerowy,
Art. 269a kk – rozpowszechnianie złośliwych programów oraz cracking,
Art. 269b kk – tzw. „narzędzia hacker’skie”,
Art. 271 kk – handel fikcyjnymi kosztami,
Art. 286 kk – oszustwo popełniane za pośrednictwem Internetu,
Art. 287 kk – oszustwo komputerowe.

  • Ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu

Przestępczość komputerowa to niezgodna z prawem działalność skierowaną przeciwko systemom komputerowym lub wykonywana przy pomocy systemów komputerowych, Internetu czy sieci komputerowych, jako narzędzi służących do dokonania przestępstwa. Jej synonimem jest cyberprzestępczość.

W dzisiejszych czasach cyberprzestępczość to coś więcej niż tylko wirusy komputerowe. To także kradzież tożsamości, włamania na konta bankowe i profile w serwisach społecznościowych, oszustwa i wyłudzenia za pośrednictwem internetu, wysyłanie niechcianych e-maili lub SMS-ów, przechwytujących dane osobowe oraz wiele innych nielegalnych działań, na które narażeni jesteśmy w trakcie korzystania z sieci.

Znaczna część przestępstw komputerowych znajduje swoje regulacje w Kodeksie karnym uchwalonym 6 czerwca 1997 roku. Wniósł on po raz pierwszy do polskiego prawodawstwa regulacje związane z technologią informatyczną, ochroną informacji  i  automatycznego przetwarzania danych.

Przestępstwa komputerowe

Hacking komputerowy – uzyskanie nieautoryzowanego dostępu do zasobów sieci komputerowej lub systemu komputerowego poprzez ominięcie jego zabezpieczeń.

Podsłuch komputerowy – nieuprawnione przechwycenie wszelkich informacji (obejmuje także uzyskanie danych stanowiących tajemnicę państwową lub służbową).

Sabotaż komputerowy – zakłócanie lub paraliżowanie funkcjonowania systemów informatycznych o istotnym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli

Szpiegostwo komputerowe – polega włączeniu się do sieci komputerowej w celu uzyskania wiadomości o charakterze tajemnicy państwowej lub służbowej, której udzielenie obcemu wywiadowi może wyrządzić szkodę RP.

Bezprawne niszczenie informacji – naruszenie integralności komputerowego zapisu informacji, które może nastąpić w wyniku bezprawnego niszczenia, uszkadzania, usuwania lub zmiany zapisu istotnej informacji albo udaremniania czy utrudniania osobie uprawnionej zapoznanie się z nią.

Zakłócenie automatycznego przetwarzania informacji związane za sprowadzeniem niebezpieczeństwa powszechnego - dotyczące większej liczby osób lub mienia w znacznych rozmiarach.

Fałszerstwo komputerowe – polega na przerabianiu lub podrabianiu dokumentów (elektronicznych) w formie zapisu elektromagnetycznego przez wyspecjalizowane urządzenia. (Dokumentem jest każdy przedmiot lub zapis na komputerowym nośniku informacji, z którym jest związane określone prawo albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne).

Oszustwo komputerowe – polega na osiągnięciu korzyści majątkowej lub wyrządzeniu innej osobie szkody przez wpływ na automatyczne przetwarzanie, gromadzenie albo przesyłanie informacji. Formy działania mogą być zróżnicowane i polegać na zmianie, usunięciu lub na wprowadzeniu nowego zapisu na komputerowym nośniku informacji.

Przestępstwa telekomunikacyjne

Oszustwo telekomunikacyjne – włączenie się do urządzenia telekomunikacyjnego i generowanie na cudzy rachunek impulsów telefonicznych.

Klonowanie numerów IMEI telefonów komórkowych – najczęściej występuje w przypadku telefonów pochodzących z kradzieży. Realizowane może być z wykorzystaniem programów komputerowych (połączenie telefonu z komputerem  za pomocą odpowiedniego kabla łączącego lub bezprzewodowo). Zmiana numeru IMEI pozwala na dalsze użytkowanie skradzionego telefonu pomimo blokady dokonanej przez operatora telekomunikacyjnego.

Kradzież impulsów telefonicznych – poprzez nieupoważnione podłączenie kablami do linii abonenckiej lub skrzynki telekomunikacyjnej. Najczęściej realizowane jako przyłączenie zewnętrznego aparatu telefonicznego do skrzynki telekomunikacyjnej zlokalizowanej w odosobnionym miejscu (np. piwnicy) i wykonywanie połączeń na koszt jednego z abonentów.

Nielegalne współdzielenie łączy internetowych – wbrew zawartej umowie z providerem internetowym. Legalny abonent usługi internetowej udostępnia innym osobom internet poprzez współdzielenie łącza – szybkość połączenia dzielona jest na wszystkich użytkowników. Często osoby współdzielące łącze dzielą się również płatnościami.

Doładowanie kart telefonicznych (magnetycznych i chipowych) i kart pre-paid. – zużyte magnetyczne karty telefoniczne mogą być doładowywane z wykorzystaniem programatorów. Karty chipowe (elektroniczne) doładowywane są poprzez wykorzystanie programatorów połączonych z komputerem ze specjalnym oprogramowaniem komputerowym pozwalającym na usunięcie zabezpieczeń karty.

·         267 § 2 k.k. – czysty dostęp do systemu informatycznego

W rozumieniu niniejszego przepisu czyn zabroniony popełnia każdy, kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do całości lub części systemu informatycznego. Ponieważ przepis ten nie charakteryzuje sposobu działania sprawcy i ma ogólny charakter, należy rozumieć, że każdy przypadek nieuprawnionego wejścia do systemu będzie złamaniem prawa, niezależnie od tego, jakie metody zostały zastosowane oraz czy system w ogóle posiadał zabezpieczenia. Zatem nawet przypadkowe dostanie się do systemu, nie wymagające żadnych umiejętności może podlegać karze. W tym kontekście niniejszy artykuł może stwarzać problemy interpretacyjne, z uwagi na dużą nieprecyzyjność zapisów.

·         267 § 3 k.k. – podsłuch komputerowy

Omawiany przepis penalizuje tzw. hacking z użyciem podsłuchu. Zatem każdy, kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem lub oprogramowaniem podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch. Warunkiem popełnienie wyżej wspomnianego przestępstwa jest uzyskanie nie­uprawnionego dostępu do informacji za pomocą stosownego narzędzia. Samo instalowanie czy posługiwanie się takim narzędziem, nie jest przestępstwem.

·         268 § 2 k.k. – naruszenie integralności zapisu informacji

Integralność może zostać naruszona poprzez takie działania, jak włamanie do systemu, manipulacja danymi i oprogramowaniem, rekonfiguracja systemu lub wprowadzenie do niego złośliwego oprogramowania. Dyspozycja ochrony integralności zapisu informacji zależna jest od § 1 tego artykułu, w którym zapisano, iż karze podlega ten, kto nie będąc do tego uprawnionym, niszczy, uszkadza, usuwa lub zmienia zapis istotnej informacji albo w inny sposób udaremnia lub znacznie utrudnia osobie uprawnionej zapoznanie się z nią.

Przepis § 2 definiuje przestępstwo komputerowe, którego skutkiem jest niemożność lub utrudnienie zapoznania się z informacją przez osobę uprawnioną, w wyniku manipulacji dokonanych na informatycznym nośniku danych.

·         269 k.k. – sabotaż komputerowy

Niniejszy przepis stanowi ochronę przed tego typu atakami, mając na celu ochronę prawną systemów komputerowych wykorzystywanych w sektorze administracji publicznej i wojskowości, mających szczególne znaczenie dla obronności kraju, bezpieczeństwa publicznego, bezpieczeństwa w komunikacji, funkcjonowania administracji rządowej, innego organu państwowego lub instytucji państwowej albo samorządu terytorialnego. Zatem bezpośrednim celem sprawcy dywersji komputerowej jest zakłócenie funkcjonowania systemu komputerowego czy telekomuni­kacyjnego oraz sparaliżowanie ich działania. Czyli może przybierać dwojaką formę – jako atak o charakterze destrukcyjnym, polegającym na zniszczeniu lub modyfikacji danych w sposób powodujący zablokowani systemu, lub atak o charakterze przeciążeniowym, którego celem jest sparaliżowanie działania systemu. Kara przewidziana za tego typu czyny to pozbawienie wolności od 6 miesięcy do lat 8.Tej samej karze podlega ten, kto dopuszcza się sabotażu, niszcząc albo wymieniając informatyczny nośnik danych lub niszcząc albo uszkadzając urządzenie służące do automatycznego przetwarzania, gromadzenia lub przekazywania danych informatycznych.

·         269b k.k. – wytwarzanie, pozyskiwanie zbywanie tzw. narzędzi hakerskich

Polskie prawo karne przewiduje również sankcje dla osób, które wytwarzają, pozyskują, zbywają lub udostępniają innym osobom urządzenia lub programy komputerowe przystosowane do popełnienia przestępstwa, a także hasła komputerowe, kody dostępu lub inne dane umożliwiające dostęp do informacji przechowywanych w systemie komputerowym lub sieci teleinformatycznej. Wprawdzie nie istnieje zapis mówiący o sankcjonowaniu posiadania ww. narzędzi, to jednak fakt, iż ich pozyskiwanie jest karalne, pozwala na skuteczne ściganie tych, którzy je posiadają, z uwagi na to, że musieli je wcześniej nabyć lub stworzyć.

Przestępstwa przeciwko mieniu

·         278 § 2 k.k. – kradzież programu komputerowego

Przestępstwo kradzieży programu komputerowego powszechnie utożsamiane jest z pojęciem piractwa komputerowego. Zjawisko nielegalnego kopiowania programów komputerowych na charakter masowy. Oprócz przepisów Kodeksu karnego, które przewidują za omawiane czyny karę pozbawienia wolności do lat pięciu, programy komputerowe chronione są również zapisami Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Na mocy tego paragrafu ścigany będzie sprawca, który ukradnie lub przywłaszczy sobie nośnik z programem czy komputer, na którym dany program jest zainstalowany, a także ten, który skopiuje program, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, bez zgody osoby uprawnionej.

·         285 § 1 k.k. – oszustwo telekomunikacyjne

Na mocy tego przepisu odpowiedzialności karnej podlega ten, „kto, włączając się do urządzenia telekomunikacyjnego, uruchamia na cudzy rachunek impulsy telefoniczne”.

·         287 §1 k.k. – oszustwo komputerowe

W ogólnym ujęciu oszustwo komputerowe polega na wpływaniu na automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przekazywanie danych informatycznych lub zmienianiu, usuwaniu albo wprowadzaniu nowego zapisu danych informatycznych przez osobę nieupoważnioną, działającą w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub wyrządzenia innej osobie szkody. Korzyść majątkowa może dotyczyć sprawcy, innej osoby lub grupy osób prowadzących zorganizowaną działalność przestępczą.

·         293 k.k. – paserstwo programu komputerowego

Przepis ten kryminalizuje nabywanie, pomoc w zbyciu, przyjęcie lub pomoc w ukryciu programu komputerowego uzyskanego przy pomocy czynu zabronionego, lub też programu komputerowego, co do którego na podstawie towarzyszących okoliczności, można przypuszczać, iż został pozyskany za pomocą czynu zabronionego.

Przestępstwa komputerowe z wykorzystaniem kart płatniczych

·         310 §1 i §2 fałszowanie środka płatniczego

Powyższy przepis ma zastosowanie do czynów niosących znamiona przestępstw komputerowych, gdzie za pomocą urządzeń techniki komputerowej sprawca umieszcza na pasku magnetycznym lub też w mikroprocesorze prawdziwe dane o posiadaczu karty, uzyskane w sposób nielegalny. Za pomocą tak przygotowanej karty płatniczej sprawca może uzyskać dostęp do zasobów finansowych osoby, której dane zostały umieszczone na nośniku informacji.

PRAWO MIĘDZYNARODOWE

7 lutego 2013r. opublikowany został dokument  „Strategia bezpieczeństwa cybernetycznego Unii Europejskiej: otwarta, bezpieczna i chroniona cyberprzestrzeń”. Dokument zakłada kompleksowe spojrzenie na sprawy bezpieczeństwa teleinformatycznego, wspólne dla wszystkich krajów wchodzących w skład UE.

Cyberprzestępczość obejmuje tradycyjne przestępstwa (np. oszustwa, fałszerstwa i kradzież tożsamości), przestępstwa związane z treścią (np. dystrybucji pornografii dziecięcej on-line lub podżeganie do nienawiści rasowej) i wykroczenia unikalne związane z komputerami i systemami informatycznymi (np. ataki na systemy informatyczne, odmowa usługi czy złośliwe oprogramowanie).

PROSZĘ PRZEDSTAWIĆ CZYNNOŚCI OPERACYJNO-ROZPOZNAWCZE POLICJI W ZAKRESIE UJAWNIANIA CYBERPRZESTĘPCZOŚCI

  • prowadzenie ukierunkowanego monitoringu sieci Internet pod kątem ujawniania treści prawnie zabronionych oraz zdarzeń i zachowań o charakterze przestępczym

  • współpraca z administratorami sieci komputerowych, providerami oraz przedstawicielami firm softwareowych i telekomunikacyjnych w zakresie monitorowania zdarzeń o charakterze przestępczym

  • dokonywanie ustaleń teleinformatycznych w trybie art. 20c ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji

  • ujawnianie i zwalczanie przestępstw popełnianych na szkodę lub przy użyciu systemów i sieci komputerowych oraz teleinformatycznych i telekomunikacyjnych

  • ustalanie sprawców przestępstw wykorzystujących nowoczesne technologie informatyczne

  • pomoc jednostkom Policji w planowaniu, przygotowaniu i realizacji spraw, w których wymagana jest wiedza i umiejętności związane z zaawansowanymi rozwiązaniami technicznymi

PROSZĘ OMÓWIĆ BEZPIECZEŃSTWO OPERACJI HANDLOWYCH W CYBERPRZESTRZENI

Bezpieczeństwo jest podstawą powodzenia sprzedaży internetowej. Klienci, przedsiębiorstwa, banki, ośrodki rozliczeniowe kart kredytowych - każdy będzie wymagać silnych zabezpieczeń, jeżeli kupno lub realizacja płatności miałyby być dokonywane za pośrednictwem Internetu . Ochrona operacji internetowych musi zawierać:

1.Musi istnieć mechanizm, który pozwoli bezpiecznie przesłać informacje o płatnościach i zapewni dystrybucję prywatnych danych między trzema stronami (przeglądarka WWW, serwer WWW, brama interfejsu do sieci elektronicznej bankowości).

2.Musi istnieć mechanizm zapewniający niemożność zaprzeczenia transakcji sprzedaży. To znaczy musi istnieć sposób udowodnienia, że nadawca rzeczywiście wysłał zamówienie i odbiorca rzeczywiście je otrzymał.

Techniki zabezpieczeń:

Zakładając, że każda strona ma parę kluczy publiczny/prywatny, informacja o płatności może być zaszyfrowana za pomocą prywatnego klucza. Ten sam klucz można wykorzystać do podpisania wiadomości. Do udowodnienia swojej tożsamości powinno się posiadać certyfikat X.509. Certyfikat taki powinien być wydany przez kogoś, komu bank ufa jako zatwierdzonemu urzędowi CA. Proponowany model wymaga również istnienia protokołu wymiany, który zapewni bezpieczną dystrybucję odpowiedniej informacji pomiędzy występującymi w modelu trzema stronami. Opcjonalnie można oprócz samych danych o płatności wprowadzić zabezpieczenie pozostałej informacji z zamówienia. Osiąga się to za pomocą bezpiecznych protokołów WWW, takich jak SSL lub S-http.

Dział badań IBM opracował rodzinę protokołów iKP (Internet Keyed Payments Protocol), które zapewniają bezpieczną realizację płatności w sieci Internet. Najbardziej jego znaczącą cechą jest zapewnienie pełnej, kryptograficznej ochrony danych oraz włączenie ścieżki rewizyjnej, która pozwała rozstrzygać spory. 
W protokole iKP informacja o płatności jest wymieniana między trzema stronami, podczas gdy w protokołach SSL i S-HTTP występują dwie strony. Wykorzystywana jest metoda klucza publicznego RSA, a algorytm może być rozszerzony o metody płatności bazujące na kartach debetowych lub czekach elektronicznych. Bezpośrednio w transakcji zaangażowane są trzy strony: klient, kupiec i brama interfejsu . Klient dokonuje płatności, kupiec otrzymuje należność. Brama interfejsu autoryzuje transakcje, korzystając z istniejącej infrastruktury. 
Nazwa iKP jest skrótem słów i-Key-Protocol, gdzie i= 1, 2 i 3. Wartość i określa liczbę stron, które posiadają swoje pary kluczy prywatny / publiczny. Tak więc 1KP jest najprostszym protokołem, w którym tylko brama interfejsu posiada parę kluczy prywatny/publiczny. W przypadku protokołu 2KP pary kluczy prywatny/publiczny posiadają brama interfejsu i serwer kupca. Protokół 3KP wymaga, aby każda z trzech stron posiadała parę kluczy prywatny/publiczny. Oczywiste jest, że w tym modelu najwyższy poziom bezpieczeństwa oferuje protokół 3KP, zaœ najniższy - protokół 1KP. 
W przypadku protokołu 1KP klient i kupiec nie muszą posiadać pary kluczy prywatny / publiczny. Jednakże, zarówno klient, jak i kupiec, muszą być w stanie sprawdzić tożsamoœć bramy interfejsu. Mogą to zrobić za pomocą sprawdzenia jej certyfikatu. Otrzymują więc klucz publiczny urzędu CA, który wydał certyfikat bramie interfejsu. Jeżeli potrafią za pomocą tego klucza odszyfrować certyfikat X.509 otrzymany od bramy interfejsu, oznacza to, że rzeczywiście certyfikat został wydany przez odpowiedni urząd CA. Zakładając, że nie będzie zbyt wiele bram interfejsów, certyfikaty mogłyby być wydawane na przykład przez ośrodki rozliczeń kart kredytowych. W metodzie 1KP klienci są uwierzytelniani za pomocą numerów kart kredytowych i ewentualnie kodów PIN (osobistych kodów identyfikacyjnych). Omawiana metoda jest prosta, ale nie zapewnia niemożności wyparcia się przez klienta wysłania wiadomości do kupca. Zatem nie zapewnia sposobu rozstrzygania sporów związanych z wiarygodnością płatności. 
W protokole 2KP kupiec i brama interfejsu posiadają pary kluczy prywatny / publiczny. Tak więc protokół ten posiada mechanizm niezaprzeczalności wysłania wiadomości przez kupca. Pozwala również klientowi i bramie interfejsu sprawdzić tożsamość kupca. 
Protokół 3KP wprowadza pary kluczy prywatny / publiczny dla wszystkich: klienta, kupca i bramy interfejsu. Zatem model ten zakłada istnienie infrastruktury, która zapewni wydanie certyfikatów X.509 każdej ze stron. Wszyscy dysponują dostępem do mechanizmu niezaprzeczalności. Zamówienia są uwierzytelniane za pomocą podpisu cyfrowego, numeru karty kredytowej i (opcjonalnie) kodu PIN.

Od czego zależy bezpieczeństwo?:

Bezpieczeństwo przesyłanych danych zależy od jakości zastosowanego algorytmu szyfrującego oraz od długości używanych kluczy. Warunkiem poufnoœci jest utrzymanie tajności klucza prywatnego, dzięki czemu nawet znajomość samego algorytmu nie pozwoli na odtajnienie wiadomości. Teoretycznie każdy szyfr może zostać złamany. Prawdopodobne jest np. odgadnięcie klucza najprostszą z metod, czyli przez sprawdzanie każdej możliwej kombinacji bitów tworzących klucz. Jest to jedynie kwestia czasu i mocy obliczeniowej maszyn użytych do łamania szyfru. Dzięki dostępnym obecnie nowoczesnym komputerom wykazano, że szyfrowanie symetryczne przy użyciu 40-bitowego klucza, używane przy transmisji danych przez Internet, nie jest zbyt bezpieczne. Dopiero użycie 128-bitowego klucza gwarantuje wymagany poziom bezpieczeństwa. Z powodu ograniczeń prawnych dotyczących eksportowania oprogramowania szyfrującego poza Stany Zjednoczone i Kanadę dotychczas nie można było korzystać z wyższego poziomu zabezpieczeń poza tymi krajami. Przeglądarki dostępne na rynku europejskim mogły obsługiwać szyfrowanie oparte jedynie na 40-bitowych (lub 56-bitowych) kluczach. Dlatego na potrzeby takich instytucji jak banki stworzono standard Server Gated Cryptography (SGC). Jest on dostępny dla wybranych witryn na całym œświecie i pozwala na przeprowadzanie transakcji szyfrowanych 128-bitowymi kluczami z wykorzystaniem przeglądarek standardowo dopuszczających jedynie szyfrowanie 40-bitowe. 

PATOLOGIA SPOŁECZNA – POJECIE ORAZ PRZYCZYNY I UWARUNKOWANIA

Patologią społeczną nazywamy działania, które w wyraźny sposób odbiegają on norm wypracowanych w społeczeństwie, od wyznawanych w danej grupie społecznej wartości. Patologia społeczna wiąże się ze stanem zakłócenia równowagi dotąd panującej w społeczeństwie, co może skutkować osłabieniem więzi, zmniejszeniem skuteczności kontroli społecznej i innymi negatywnymi zjawiskami.

Przykładami patologii społecznych są: alkoholizm, przestępczość, zachowania szkodliwe dla rodziny (patologie rodziny), narkomania, samobójstwa, przemoc, prostytucja i wszystkie te zachowania jednostek lub grup, które wyraźnie przeciwstawiają się społeczeństwu lub grupie ze szkodą dla całości społeczeństwa bądź grupy.

Patologie społeczne to zachowania, które zakłócają równowagę społeczną. Patologia to nieprzestrzeganie ogólnie przyjętych norm i wartości. Dotyczy ona jednostek lub grup społecznych. Czynniki wywołujące zachowania patologiczne są różnorodne. Niektóre z nich to np. mikro uszkodzenia mózgu podczas porodu, a następnie braki w wychowaniu jednostek, czy wpływ środowiska i jego oddziaływanie na jednostkę. Do najbardziej powszechnych zjawisk patologicznych w Polsce należą: alkoholizm, narkomania, przestępczość. Inne zjawiska patologiczne to dewiacje seksualne, samobójstwa, czy prostytucja.

 

Zjawisko alkoholizmu, czyli nadużywania alkoholu prowadzącego do uzależnienia jest w Polsce jednym z najpoważniejszych zjawisk patologicznych. Dotyka różne osoby, niezależnie od ich wieku i statusu majątkowego. W ostatnich latach obserwujemy wzrost spożycia alkoholu wśród młodzieży (szczególnie w ostatnich klasach gimnazjalnych). Zmienia się również model konsumpcji alkoholu, mimo wysokiego spożycia wódki stale rośnie popularność piwa, szczególnie wśród młodzieży. Różne dane donoszą, że w Polsce ok. 1 mln obywateli choruje na chorobę alkoholową.

 

Narkomania jest równie poważnym problemem społecznym co alkoholizm. Rozpowszechniła się w latach 90. i nadal stanowi zagrożenie, szczególnie wśród ludzi młodych. W badaniach na ten temat padają dane wskazujące, że co trzeci uczeń szkoły ponadgimnazjalnej miał kontakt z narkotykami. Zjawisko ma swoją genezę w otwarciu granic państwowych po 1989 roku i szybkim napływie środków odurzających oraz łatwym dostępie do narkotyków, a nawet modzie panującej na nie. Można się jej również dopatrywać w zeświecczeniu kultury i liberalizacji życia codziennego. Rozwój narkomanii może być również tłumaczony jako ucieczka przed trudnymi wyzwaniami współczesnego świata. Niezależnie od przyczyn, społeczne skutki zjawiska są bardzo niebezpieczne – począwszy od zanikania więzi i systemów wartości po całkowita degradacje jednostek.

 

Przestępczość wiąże się z nieprzestrzeganiem prawa, norm i zasad powszechnie przyjętych. W Polsce odnotowujemy bardzo wyraźny wzrost przestępczości w ciągu lat dziewięćdziesiątych. Dopiero rok 2004 przyniósł zahamowanie tego wzrostu. Topografia przestępczości jest zróżnicowana, chociaż odnotowuje się więcej przestępstw w aglomeracjach miejskich niż na wsi, więcej w rejonach uprzemysłowionych niż rolniczych. Niepokojącym jest fakt wzrostu liczby przestępstw nieletnich. Przyczyny tego zjawiska należy szukać m.in. w kryzysie rodziny, niepowodzeniach szkolnych oraz zagrożeniach alkoholizmem, narkomanią, przynależnością do grup nieformalnych (gangów młodzieżowych).

 

Skutkami opisanych patologii jest:

  • rozpad rodziny,

  • przemoc w rodzinie,

  • wzrost przestępczości,

  • agresja,

  • wypadki drogowe,

  • wypadki przy pracy,

  • rozboje,

  • brak poczucia bezpieczeństwa wśród społeczeństwa,

  • degradacja i śmierć jednostek itp.

OMÓWIĆ BEZPIECZEŃSTWO W SZKOŁACH I NA UCZELNIACH. SKALA PROBLEMU I CHARAKTERYSTYCZNE ZAGRODZENIA

Dyrektor szkoły musi więc zadbać o bezpieczny i zdrowy pobyt oraz o funkcjonowanie co najmniej dwóch kategorii osób: wychowanków i pracowników.

Jeśli chodzi o uczniów, to jego zadania w tym obszarze wynikają z Karty nauczyciela(art.7): "Dyrektor szkoły sprawuje opiekę nad dziećmi i młodzieżą uczącą się w szkole" oraz z Ustawy o systemie oświaty(art.29): "Dyrektor szkoły sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne". Do podstawowych regulacji prawnych w zakresie bezpieczeństwa i higieny w szkołach zaliczamy:


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Test Pielęgniarstwo Europejskie z odpowiedziami, Pielęgniarstwo- magisterka cm umk, I rok, Pielęgnia
ref2, logistyka, Magisterka AON, semestr 1, Zarządzanie Strategiczne
egzamin z teorii pielęgniarstwa z odpowiedziami (1), Pielęgniarstwo- magisterka cm umk, I rok, Teori
egzamin z teorii pielęgniarstwa z odpowiedziami (2), Pielęgniarstwo- magisterka cm umk, I rok, Teori
dlugoterminowa- pytania i odpowiedzi[1], ►◄ Pielegniarstwo ═══════════════, Magisterka, Opieka długo
Odpowiedzi obrona Magister
AON Bezpieczenstwo wewnetrzne RP id
ODPOWIEDZIALNOSC CYWILNA PRACOWNIKOW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ, Bezpieczeństwo Wewnętrzne - Administr
Pytania i odpowiedzi z chorob wewnetrznych (Naprawiony)
Praca magisterska - kwestionariusze do badań, dane osobowe, Proszę Cię o podanie następujących danyc
odpowiedzi na pytania Administracja cd, WSPiA bezpieczeństwo wewnętrzne, I rok, I semestr, administr
Zarządzanie Strategiczne - Pytania i Odpowiedzi, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Market
Bezpieczeństwo państwa odpowiedzi, ### Bezpieczeństwo Wewnętrzne ###, Semestr I, Ochrona danych osob
farmakologia 4- odpowiedzi, Magisterka materiały, Farmakologia
zagadnienia do zaliczenia AON, WSPiA bezpieczeństwo wewnętrzne, I rok, II semestr, aon
prawo gospodarcze pytania i odpowiedzi, WSPiA bezpieczeństwo wewnętrzne, III Rok, semestr VI, gospod
Ekonomiamatemat-pytania-odpowiedzi++, magisterka I rok, ekonomia matematyczna
Odpowiedzialność za produkt w prawie prywatnym międzynarodowym, Prace licencjackie, magisterskie, Ma

więcej podobnych podstron