Anna Jażdżewska

KPSW studia podyplomowe

Plastyka, muzyka, wiedza o kulturze, organizacja zajęć artystycznych.

„Żydówka z pomarańczami” Aleksander Gierymski

Aleksander Gierymski urodził się w 1850 r. w Warszawie, zmarł 1901 w Rzymie. Wybitny malarz polski nurtu realizmu i luminizmu. Naukę rysunku zaczął w wieku 17 lat w warszawskiej Klasie Rysunku. Po roku przeniósł się do Monachium, by tam pogłębiać tajniki malarstwa na tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych, którą ukończył z wyróżnieniem. Obraz przedstawiający Żydówkę z pomarańczami powstał w 1881 r., w okresie fascynacji artysty rodzinnym miastem, do którego malarz powrócił pod koniec 1879 r. Szczególne miejsce w jego twórczości zajmują wówczas sceny rodzajowe ilustrujące codzienne życie ubogich mieszkańców Starego Miasta, Powiśla czy Solca. Początkowa twórczość Aleksandra była skrajnie inna. Wyróżnikiem jego prac jest tak zwany „punkt świetlny” – często umieszczany w różnych miejscach obrazu detal o odmiennej kontrastowej, kolorystyce.

„Żydówka z pomarańczami” – obraz ten został namalowany 1881 r. jest uznawany za jedno z większych dzieł artysty. Dzieło przedstawia starą Żydówkę, ubogo ubraną, trzymającą w rękach dwa kosze wiklinowe. W jednym z nich bardzo widoczne są kolorowe pomarańcze. W tle dachy warszawskich domów. Gierymski nadzwyczajnie ukazał kontrast między soczystością barw owoców, a całą gamą beżów, brązów i szarości stroju żydowskiej kobiety.

W okresie, kiedy dzieło powstawało, warszawscy Żydzi byli nieodłącznym elementem miejskiego folkloru i często stawali się bohaterami tego rodzaju twórczości. Twarz Żydówki wyraża smutek, pewne wewnętrzne cierpienie, oraz zmęczenie. Uwypuklone policzki i zmarszczki potęgują ten efekt. Spracowana i zmęczona zastygła na płótnie namalowanym po mistrzowsku - artysta z wielką precyzją oddał skomplikowany wyraz twarzy. Swego rodzaju kontrastem są pomarańcze, których kolor jest odniesieniem do życia, do ciepła, do południowego klimatu.