Anna Sasal, Administracja publiczna, II stopień, I rok

73563

TEORIA MOTYWACJI

L.W. PORTERA I E. LAWLERA

Bibliografia:

1. Socjotechnika. Funkcjonalność i dysfunkcjonalność instytucji red. A. Podgórecki, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1974

2. Socjologia polska red. Z. Krawczyk, „Uniwersytet Warszawski Centralny Ośrodek Metodyczny Studiów Nauk Politycznych” Warszawa 1990

3. Socjologia organizacji i kierowania. Wybór tekstów red. Z. Gałdzicki, „Politechnika Wrocławska” Wrocław 1989

4. Zarys socjologii przemysłu S. Czajka, J. Sztumski, „Ossolineum” 1977

5. Teorie motywacji, dr B. Pawłowska, Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania, Instytut Socjologii UŁ

Motywacja to ogólny termin odnoszący się do regulacji zachowania zaspokajającego

potrzeby i dążącego do realizacji określonego celu. Na proces motywacji składa się wiele tzw.

motywów, czyli stanów organizmu, które wpływają na jego gotowość do rozpoczęcia lub

kontynuowania układów reakcji, czynności, działań.

Przez motywację należy rozumieć proces, który wywołuje, ukierunkowuje i podtrzymuje określone zachowania ludzi spośród innych, alternatywnych form zachowań, w celu osiągnięcia określonych celów. Proces ten zachodzi, gdy osiągnięcie celu postrzegane jest przez człowieka jako użyteczne, prawdopodobieństwo realizacji celu przez jednostkę musi być większe od zera. W mechanizmie tym dochodzi do łączenia procesów myślowych, fizjologicznych i psychologicznych jednostki, które decydują o natężeniu motywacji. Natężenie motywacji jest charakteryzowane przez psychologów poprzez opis poszczególnych jej cech:

- siły procesu motywacyjnego, czyli zdolności do wyłączania konkurencyjnych celów

i stopnia kontrolowania danym motywem własnych działań,

- wielkości motywacji, czyli własności (potrzeba), od której zależy wielkość wyniku,

- intensywności motywacji, jako własność, od której zależy poziom mobilizacji organizmu.

Zdaniem Józefa Penca motywacja stanowi proces wyboru jakiego dokonują ludzie między różnymi zachowaniami i formami aktywności, a więc tego, co jest godne pożądania i co ma rzeczywistą bądź wyobrażalną zdolność do zaspokajania odczuwalnych potrzeb i aspiracji. Z kolei Janusz Reykowski uważa motywację za „proces psychicznej regulacji, dzięki któremu formułują się dążenia, przez które rozumieć należy tendencje do podejmowania czynności ukierunkowanych na określony cel”. Dążenia mają wpłynąć na człowieka w taki sposób, aby doprowadzić do określonego efektu.

Podsumowując, motywacja to proces, który wywołuje, ukierunkowuje i podtrzymuje określone zachowania ludzi spośród innych, alternatywnych form zachowania, w celu osiągnięcia określonych celów¹.

Znaczącą rolę wśród teorii motywacji odegrała teoria oczekiwań V. H. Vrooma,, zwana również niekiedy teorią instrumentalną, która następnie została rozwinięta przez L. W. Portera i E. Lawlera. Ma ona swe korzenie w koncepcjach hedonizmu i utylitaryzmu, które głoszą, iż człowiek zawsze będzie wybierał z dostępnych możliwości, te, które prowadza do największej przyjemności lub do jak najmniejszego odczuwania bólu.

W teorii tej przez motywację rozumie się powiązanie pożądanych rezultatów działania z oczekiwaniami, co do ich spełnienia. Opiera się ona na następujących założeniach:

1. Ludzie mają odmienne potrzeby i oczekiwania, ukształtowane przez wcześniejsze doświadczenia. Poznanie indywidualnych potrzeb i celów prowadzi do zrozumienia, najlepszej drogi motywacji i nagradzania poszczególnego pracownika.

2. Ludzie podejmują świadome decyzje dotyczące własnych zachowań w organizacji.

3. Ludzie dokonują wyboru spośród dostępnych możliwości zachowań na podstawie oczekiwań, że dane zachowanie doprowadzi do pożądanego wyniku²

Ryc. Struktura modelu Vrooma.

Źródło: Steinman, Schreyogg (1990,s.228)

Ryc. Rozszerzony model Vrooma.

---

1. „Teorie motywacji” dr B.Pawłowska, Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania, Instytut Socjologii UL, s.2↩

2. Teorie motywacji” dr B. Pawłowska, Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania, Instytut Socjologii UL,s.8↩