1.Zadania i metodyka realizacji czynności metrologicznych Zadania- wykonywanie pomiarów w celu wartościowania zjawisk i prowadzenia praktycznych działań w różnych dziedzinach życia Metodyka realizacji czynności- opis przyrządów pomiarowych ich budowa i działanie , technika pomiarowa, ocena dokładności pomiarów , niepewności

2.Definicje:pomiaru, mierzonej wielkości, jednostki miary

Pomiar-jest to czynność w czasie ,której celem jest wyznaczenie pewnej liczby zwanej wartością liczbową wielkości albo miarą wielkości Mierzona wielkość- może nią być każda wielkość materii jednoznacznie zdefiniowana. Definicja powinna zawierać jednostki miar oraz określenie własności

Jednostka miary- jej ustalenie polega na zdefiniowaniu własności materii i nadaniu tej własności wartości liczbowej równej jeden. Obecnie jako podstawowy system miar opisany jest przez międzynarodowy system miar SI.

3.Jednostki układu Si – podstawowe i ewentualnie pochodne System miar SI obejmuje 7 podstawowych jednostek:

1)Długość-metr-[m]

2)Masa-kilogram[kg]

3)Czas-sekunda-[s]

4)Natężenie prądu-amper-[A]

5)Temperatura-Kelvin-[K]

6)Jasność-kandela-[cd]

7)Ilość materii-mol-[mol]

Jednostki pochodne:

1)Pole powierzchni-metr kwadratowy-[m²]

2)Objętość-metr sześcienny-[m³]

3)Częstość-herc 1/s-[Hz]

4)Gęstość-kilogram na metr sześcienny-[kg/m³]

5)Prędkość-metr na sekundę-[m/s]

6)Prędkość kątowa - radian na sekundę-[rad/s]

7)Przyspieszenie-metr na sekundę kwardrat-[m/s²]

8)Siła-Newton-[N] 1N=kg*m/s²

9)Pascal-pascal (newton na metr kwadratowy-[Pa] ([N/m²])

10)Dynamiczny współczynnik lepkości-[N*s/m²]

11)Praca,energia-dżul-[J] (W/s)

12)Moc-Wat-[W] (J/s) lub (V*A)

13)Napięcie elektryczne-Volt-[V] (W/A)

4. Celsjusze na Fahrenheity

Celsjusz na Fahrenheit °F = (°C × 1.8) + 32

Celsjusz na Kelvin °K = °C + 273.15

Fahrenheit na Celsjusz °C = (°F − 32) /1.8

Kelvin na Celsjusz °C = K − 273.15

5.Błędy pomiarowe: rodzaje i definicje

1)Błąd bezpośredni (bezwzględny) – różnica między wartością zmierzoną a poprawną

2)Błąd względny – to błąd bezwzględny podzielony przez wartość poprawną wyrażone w %. ΔX=X-X_popr

3)Błąd systematyczny – to błąd systematycznie powtarzany, powstaje wyniku niedokładności pomiaru. Możemy go określi i wprowadzić poprawkę

4)Błąd przypadkowy – błąd popełniany w losowy sposób i trudny do określenia

6.Niepewności pomiaru: rodzaje i definicje Niepewność pomiaru jest parametrem pozwalającym na wyznaczenie granicy podziału zawierającego z założonym prawdopodobieństwem nieznaną wartość rzeczywistej zmierzonej wartości. Wyróżniamy niepewności:

1)Niepewność standardowa (A lub B) A-niepewność tą określa się na podstawie wyników pomiarów oraz znajomości opisu matematycznego B-określone wtedy gdy nie możemy matematycznie opisać badanego zjawiska

2)Niepewność standardowa łączna - niepewność standardowa pomiarów pośrednich. 3)Niepewność całkowita – mnożymy przez 2 lub 3 wartość niepewności stand.łączn. αk=2 lub 3 max błąd 1%_-⁺ dla 3 (max błąd 5%+- dla 2).

7.Wzorce jednostek miar- rodzaje i definicje Wzorce powinny spełniać nast. Warunki: łatwość odtwarzania i stosowania wzorca oraz max dokładność odczytu.

Wyróżniamy wzorce:

1)Jednowymiarowe

2)Wielowymiarowe - może się składać z wielu jednowymiarowych elementów. Wzorce tworzy się poprzez wykorzystanie zjawisk lub wartości fizycznych np. ciśnienia, rezystancji itp.

3)Odtwarzające jedną wartość

4)Odtwarzające wiele wartości

5)Pierwotne- to taki który był później udoskonalany

6)Wtórny – powstaje gdy porównujemy ze wzorcem pierwotnym

9.Metody realizacji pomiarów

1)Pośrednie z definicji

2)Bezpośrednie

3)Wychyłowe

10.Przetworniki A/C - przeznaczenie i zasada pracy Przetworniki A/C wykonują pracę kwantowania. Zamieniają sygnał analogowy na cyfrowy. Sygnałem wejściowym jest sygnał analogowy a wyjściowym cyfrowy. Przetwarzanie A/C składa się z 3 operacji: próbkowania, kwantowania i kodowania.

11.Rodzaje i zasada działania czujników pomiarowych (przykłady)

Wyróżniamy czujniki pomiarowe:

1)Generacyjne- tym czujnikom nie trzeba dostarczać energii ale są niedokładne

2)Parametryczne- to np. Ohmomierz. Czyli jeden parametr zależy od drugiego.

12.Przetworniki C/A – przeznaczenie i zasada pracy, rodzaje Przetwarzają sygnał cyfrowy na analogowy. Podobnie jak przetwarzanie A/C charakteryzuje się : częstotliwością repetycji, kwant i kod sygnału cyfrowego. Wyróżniamy przetworniki C/A : uśredniające, mnożące, z przełączaniem prądów, z napięciowymi źródłami odniesienia.

13.Modulacja i przesył sygnałów pomiarowych Modulacja jest zmianą postaci sygnału z x(t) na y(t) np. zmianę postaci sygnału pomiaru x(t) na formę funkcji sinusoidalnej. Może dotyczyć modulacji: amplitudy, częstotliwości, szerokości impulsów. Przesyłanie sygnału pomiarowego od nadajnika do odbiornika odbywa się poprzez „tor przesyłu”. Tor może być jednokanałowy lub wielokanałowy równoległy.

16.Układy pomiarowe z zastosowaniem przetworników A/C prądu. W układach tych prąd przetwarzany jest w napięcie za pomocą rezystorów wzorcowych. (rys)

17.Układy pomiarowe z zastosowaniem przetworników A/C – rezystory lub pojemności W układach tych pojemność przetwarzana jest w podział czasu a czas mierzony za pomocą stopnia zliczenia. (rys)

18Woltomierz jest to przyrząd pomiarowy za pomocą którego mierzy się napięcie elektryczne (jednostka napięcia wolt) Jest włączany równolegle do obwodu elektrycznego. Idealny woltomierz posiada nieskończenie dużą rezystancję wewnętrzną. W związku z tym oczekuje się pomijalnie małego poboru prądu przez cewkę pomiarową.

Multimetr jest zespolonym urządzeniem pomiarowym posiadającym możliwość pomiaru różnych wielkości fizycznych. Termin stosowany najczęściej w elektrotechnice do opisania urządzenia zawierającego co najmniej: amperomierz, woltomierz, omomierz. Cechą charakterystyczną jest sposób prezentacji pomiaru – zawsze na tym samym elemencie wyjściowym, przy użyciu:

a) wskaźnika wychyłowego napędzanego siłą elektrodynamiczną w multimetrze analogowym,

b)wyświetlacza LCD lub LED sterowanego mikroprocesorowo w multimetrze cyfrowym,

c)interfejsu elektronicznego do przekazania danych np. do komputera.

19.Oscyloskop elektroniczny i analogowo-cyfrowy. Zasada pracy i przeznaczenie Oscyloskop elektroniczny składa się z lampy kineskopowej, układu zasilania sterowania lampy, wzmacniacza napięcia wejściowego oraz generatora podstawy czasu. Umożliwia on określenie wielkości mierzonego napięcia lub czasu jego trwania. Oscyloskop A/C – stosowany jest w nim odpowiednio szybki przetwornik A/C .

20.Układy mostkowe do pomiaru rezystancji dla prądu stałego Do dokładnego pomiaru rezystancji dla prądu stałego stosuje się układy mostkowe. Mostek Wheatstone’a przeznaczony do pomiaru rezystancji w zakresie od 10W do 10MW. Niezrównoważony – jest wygodny i tylko odczytujemy galwanometr Zrównoważony- dzięki niemu możemy zmieniać wartość

21.Aspekty prawne czynności metrologicznych

Aparatura pomiarowa w zależności od przeznaczenia i zasady działania można podzielić na: 1)Przyrządy pomiarowe podlegającej prawnej kontroli metrologicznej: stosowane w ochronie życia i środowiska, stosowane w ochronie bezpieczeństwa pracy, ochronie praw konsumenta.

2)Aparatura stosowana w dziedzinie określania jakości wyrobów

3)Pozostała aparatura

22.Czujniki pomiaru, temperatury – rodzaje, zasada pracy

I)Termometry nieelektryczne

1)Rozszerzalnościowe - wykorzystujące zmianę objętości wraz ze zmianą temperatur (a)Cieczowe (b)Bimetaliczne (c)Dylatacyjne

2)Ciśnieniowe – parametryczne, czyli jeden parametr zależy od drugiego

II)Termometry elektryczne – wykorzystujące zjawisko elektryczne przy pomiarze temperatury

1)Termopary – tu nie trzeba dodatkowego źródła napięcia

2)Rezystancyjne (oporowe) – wykorzystujące zmianę oporności wraz ze zmianą temp. (a)Przewodnikowe (metalowe) – wraz ze wzrostem temp. rośnie oporność, podstawowe w przemyśle (b)Półprzewodnikowe (termistory) – wraz ze wzrostem temperatury ich oporność maleje. Bardzo dokładne, specjalistyczne

III)Przyrządy optyczne (pirometry) –wykorzystują zjawiska optyczne towarzyszące zmianom temperatury

1)Radiacyjne (całkowitego promieniowania

2)Monochromatyczne (częściowego promieniowania)

3)Fotoelektryczne – stosowane w nich są fotoprzetworniki, stosowane w całym zakresie temperatury

4)Dwubarwne – najdokładniejsze . Mierzą temp. w 2 kolorach zielonym i niebieskim (a)Optyczne – niedokładne, rzadko stosowane (b)Z fotoprzetwornikami – dokładne, super drogie

26.Rodzaje , budowa i zasada działania pracy termoelementów Zasada działania termoelementu opiera się na wykorzystaniu zjawisk fizycznych polegających na zależności siły termoelektrycznej od temperatury. Rodzaje termoelementów: 1)J-Fe-Ko 900⁰C/600⁰C-700⁰C 2)Ni-NiCr 1300⁰C/1100⁰C (podstawowe w przemyśle!) 3)PtRh-Pt 1700⁰C/1500⁰C (bardzo drogi i małoczuły, małodokładny) 4)Cu-Ko 200⁰C/400⁰C

29.Rodzaje , budowa i zasada działania pracy termometrów oporowych Wykorzystują zmianę oporności wraz ze zmianą temperatury. 1)Przewodnikowe-(metalowe) wraz ze wzrostem temperatury oporność rośnie. Podstawowe w przemyśle 2)Półprzewodnikowe-(termistory) wraz ze wzrostem temp. ich oporność maleje. To specjalistyczne przyrządy które mierzą bardzo dokładnie małe zmiany temp.

30.Układy pomiarowe z zastosowaniem termometrów oporowych Termometry oporowe- zmiana oporności czujnika wraz ze zmianą temperatury. Występuje metalowy czujnik.

31.Zasady prawidłowego pomiaru temperatury w rurociągach Pomiar należy wykonać tak aby było: 1)małe Δt_prz 2)duże t_s (należy izolować rurociąg) 3)duże α (istnieje wpływ prędkości w na α) 4)mała λ (lepsze są materiały ceramiczne od metalowych) 5)duże d i małe At ( tu nie ma dużego pola manewru) 6)duże L

33.Zasady prawidłowego pomiaru temperatury na powierzchni ciał stałych Metalowy miernik po przyłożeniu go do powierzchni odprowadza badane ciepło i tracimy 30% dokładności. Dlatego najlepiej jest mierzyć termometrami ze stopką, wtedy nasze izotermy nie będą się odkształcały.

35 - 38.Pirometry-rodzaje i zasada pracy Pirometry wykorzystują zjawiska optyczne gdy zwiększamy temperaturę. Barwa jest zależna od temperatury. Energia jest zależna od temperatury w czwartej potędze.

Rodzaje:

1)Radiacyjne (całkowitego promieniowania)

2)Monochromatyczne (częściowego promieniowania)

3)Fotoelektryczne

4)Barwowe (najczęściej dwubarwne)

39. Rodzaje manometru – rodzaje, zasady pracy. Manometry- przyrządy do pomiaru ciśnień. Rodzaje:

1)cieczowe (hydrostatyczne) miarą ciśnienia jest wysokość słupa cieczy manometrycznej 2)sprężyste (sprężynowe) miarą ciśnienia jest odkształcenie elementu sprężystego

3)tłokowe mierzy lub wytwarza ciśnienie wzrostu w 3 definicji ciśnienia

4)dzwonowe definicja jak wyżej z tym, że zamiast tłoka stosowany jest element dzwonowy (istotne przy małych ciśnieniach)

5)waga pierścieniowa Pm=f(alfa)

6)elektyczne z zastosowaniem przetwornika ciśnienia na sygnał elektryczny Wszystkie manometry mierzą nad lub podciśnienia, z wyjątkiem barometru.

40. Rodzaje (definicje) ciśnień dotyczących płynów w stanie ustalonym lub w jego strumieniu. Ciśnienie – stosunek siły działającej na powierzchnię p=F/A

Rodzaje ciśnień:

a)w zbiorniku zamkniętym Pm= Pa+Po Pm- ciśnienie mierzone Pa- ciśnienie absolutne Po- ciśnienie otoczenia

b)czynnik płynący rurociągiem Pc= Ps+ Pd Pc- ciśnienie całkowite Ps- ciśnienie statystyczne (mierzone manometrem) Pd- ciśnienie dynamiczne

41. Ciśnienie bezwzględne (absolutne) - ciśnienie wyznaczane względem próżni doskonałej, której ciśnienie wynosi 0.

Podciśnienie – różnica między ciśnieniem atmosferycznym a ciśnieniem bezwzględnym w przypadku, gdy jest ono mniejsze od atmosferycznego.

Ciśnienie całkowite - ciśnienie wywierane przez płyn na przeszkodę ustawioną prostopadle do strumienia w punkcie całkowitego zatrzymania.

Nadciśnienie - różnica między ciśnieniem bezwzględnym a ciśnieniem atmosferycznym w przypadku, gdy jest ono większe od atmosferycznego.

Ciśnienie hydrostatyczne – ciśnienie, wynikające z ciężaru cieczy znajdującej się w polu grawitacyjnym. Analogiczne ciśnienie w gazie określane jest mianem ciśnienia aerostatycznego.

42. Manometry cieczowe – rodzaje, zasada pracy i zastosowanie. Manometry cieczowe (hydrostatyczne) miarą ciśnienia jest wysokość słupa cieczy manometrycznej. (U-rurka) manometr utworzony przez dwa naczynia połączone, zawierające ciecz manometryczną, której różnica poziomów w obu ramionach jest miarą wielkości ciśnienia lub różnicy wysokości ciśnień. Ciecze manometryczne: woda, rtęć, alkohol etylowy, toluen, czterochlorek węgla.

Rodzaje:

1)jednoramienny

2)dwuramienny dwucieczowy

3)mikrometr – manometr pozwalający na zmiany poziomu cieczy ze zwiększoną dokładnością, stosowane przy dokładnych pomiarach małych ciśnień

4)z pochyłym ramieniem Manometr jest podstawowym miernikiem stosowanym w: ciepłownictwie, gazownictwie, energetyce cieplnej, wodociągach i kanalizacji, przemyśle spożywczym, hydraulice i hydraulice siłowej, rolnictwie etc.

43. Manometry sprężyste – rodzaje, zasada pracy i zastosowanie. Rodzaje:

I)z rurką Bourdona

Podział manometrów:

1)ruchowe,

2)kontrolne,

3)wzorcowe (precyzyjne) Ogólnie różnica w dokładności żadna, różnią się budową

II)membranowe (przeponowe) Rodzaje:

1)płaskie: stosowane przy mniejszych ciśnieniach

2)sfalowane: stosowane przy większych ciśnieniach Zakres stosowania 400 Pa : 2,5 MPa III)mieszkowe (syfonowe)

44. Manometry tłokowe – rodzaje, zasada pracy i zastosowanie. Manometry tłokowe stosowane jako pierwotne wzorce ciśnień określają ciśnienie jako iloraz znanej siły działającej na tłok i pole powierzchni efektywnej. Dla małych ciśnień jako powierzchnię efektywną stosuje się w pierwszym przybliżeniu średnią arytmetyczną pola powierzchni przekrojów tłoczka i cylindra. Manometry tłokowe budowane są w dwóch podstawowych odmianach: jako manometry techniczne i jako manometry obciążnikowo-tłokowe. O ile pierwsza grupa nie jest szeroko stosowana w praktyce, z powodu skomplikowanej budowy i niewielkiej pewności ruchu, o tyle manometry obciążnikowo-tłokowe znalazły szerokie zastosowanie do wzorcowania i sprawdzania manometrów innych typów.

45. Waga pierścieniowa – zasada pracy, zastosowanie. Waga pierścieniowa - rodzaj ciśnieniomierza różnicowego; naczynie w kształcie pierścienia (do połowy napełnione cieczą), zawieszone uchylnie w jego osi geometrycznej; mierzy się wychylenie pierścienia, które jest funkcją różnicy ciśnienia w komorach nad cieczą. Wagę pierścieniową stosuje się w układach do pomiaru przepływu płynów.

46. Manometry elektryczne – rodzaje, zasada pracy i zastosowanie. Stosowane są w nich przetworniki ciśnienia na sygnał elektryczny. Rodzaje przetworników; 1)piezoelektryczne: płytka z kryształu kwarcu 2)indukcyjnościow: stosowany przy pomiarze ciśnień stałych lub zmiennych 3)pojemnościowy: zastosowanie jak wyżej 4)tensometryczny: zastosowanie jak wyżej

47. Wzorcowanie lub sprawdzanie manometrów. Wzorcowanie i sprawdzanie laboratoryjne – odbywa się za pomocą praski hydraulicznej wytwarzającej ciśnienie. Może być: bezpośrednie lub pośrednie. Wzorcowanie w warunkach ruchowych – odbywa się za pomocą manometru kontrolnego z zastosowaniem zaworu trójdrożnego.

48. Rodzaje przepływomierzy, zasada pracy.

1)silnikowe

2)indukcyjne

1)kalorymetryczne

2)rotametry

3)częstotliwościowe: wirowe i pulsacyjne

4)bezwładnościowe

5)ultrafioletowe

6)laserowe

Ze względu na zasadę działania przepływomierza dzieli się gł. na: wirnikowe, w których prędkość obracania się elementu pomiarowego (wirnika z łopatkami) jest proporcjonalna do natężenia przepływu płynu (np. wodomierze); komorowe (tłokowe, puszkowe, łopatkowe i in.), w których każdy suw lub obrót elementu pomiarowego powoduje przepuszczanie określonej objętości płynu (stosowane gł. do ciekłych paliw); zwężkowe (manometryczne), w których elementem pomiarowym jest zwężka pomiarowa.

49. Przepływomierze silnikowe – rodzaje, zasada pracy, zastosowanie.

Rodzaje:

1)wodomierze : skrzydełkowe, komorowe, tłokowe, śrubowe

2)gazomierze: skrzydełkowe, rotorowe, bębnowe, miechowe

Zdecydowana większość przepływomierzy służy do pomiaru przepływu cieczy, znacznie mniej konstrukcji służy do pomiaru przepływu gazów. Ponieważ ustrój pomiarowy przepływomierzy wskazuje zwykle wartość chwilową przepływu, konieczne jest zintegrowanie ich z licznikiem. Zatem całkowita objętość materii, która przepłynęła uzyskiwana jest na drodze całkowania w czasie wartości natężenia przepływu w kolejnych chwilach.

50. zwężkowe – wykorzystują efekt spadku ciśnienia na elemencie pomiarowym (kryza, dysza, zwężka Venturiego). W przepływomierzach zwężkowych wykorzystuje się bowiem zjawisko, w którym na skutek wbudowania na prostym odcinku wewnątrz rurociągu elementu spiętrzającego między jego stroną dopływową i odpływową powstaje różnica ciśnień proporcjonalna do natężenia przepływu.

Stąd użytkując przepływomierze tego typu, należy liczyć się ze stałym spadkiem ciśnienia oraz koniecznością montażu dodatkowego czujnika, który tę różnicę ciśnień zmierzy. W zależności od tego, jaki element spiętrzający zostanie w nich wykorzystany, wyróżnia się m.in. wspomniane wcześniej przepływomierze z kryzą lub zwężką Venturiego, ale także np. z dyszą lub rurką Pitota.

W pierwszym z wymienionych typów przepływomierzy zwężkowych w rurociągu, prostopadle do kierunku przepływu, wstawia się płaską płytkę (tzw. kryzę) z otworem, którego średnica nie powinna być większa od średnicy przekroju poprzecznego kanału (rys.1). Zaletą takiego rozwiązania jest stosunkowo niski koszt oraz prosta instalacja.

52. Przepływomierze indukcyjne – zasada pracy. Przepływomierze indukcyjne (elektromagnetyczne) służą do pomiaru przepływu cieczy przewodzących prąd (woda, chemikalia, ścieki itp.). Składa się z czujnika montowanego na rurociągu i przetwornika.

53. Przepływomierze kalorymetryczne – zasada pracy. Zasada działania: Grzejnik ogrzewa przepływający w przewodzie gaz lub ciecz. Dwa termoelementy - jeden przed grzejnikiem, drugi za - mierzą różnicę temperatur. Różnica tych temperatur jest miarą natężenia przepływu. Warunkiem jest stała moc dostarczana do grzejnika. Uwagi: Termoelement - jest to spoina dwóch różnych metali lub półprzewodników wytwarzająca podczas jej ogrzewania stałą siłę elektromotoryczną, której wartość zależy od temperatury spoiny. Przepływomierze kalorymetryczne ze względu na podgrzewanie całej masy przepływającego czynnika stosowane są głównie do pomiarów małych strumieni gazów w rurociągach o małych średnicach.

56. Anemometr, także wiatromierz
–przyrząd służący do mierzenia prędkości ruchu gazów i cieczy, a zwłaszcza wiatru. Niektóre anemometry wskazują również kierunek ruchu.

Anemometr, który rejestruje graficznie prędkość lub kierunek wiatru, nazywa się anemografem. Obecnie anemografy są coraz częściej wypierane przez komputerowy zapis danych.

Istnieją różne rodzaje anemometrów:

a).obrotowe (rotacyjne) – posiadają element ruchomy wprawiany w ruch przez wiatr
* wiatrakowe
* czaszowe – (przedstawiony obok na fotografii) na pionowej osi obrotu umieszczony jest krzyżak na ramionach którego umieszczone są półkuliste czasze. Szybkość obrotu układu jest proporcjonalna do prędkości wiatru.

b).wychyłowe – wiejący wiatr odchyla od pionu prostokątną płytkę.

c).ciśnieniowe - (rurka Pitota) wykorzystują zmianę ciśnienia w poruszającym się płynie

d).cieplne (elektryczne) – wykorzystują zmianę odbioru ciepła z płytki podgrzewanej elektrycznie, mierzoną wielkością może być opór elektryczny elementu grzejnego,

e).dopplerowskie (ultrasonograficzne) – mierzą częstotliwość dźwięku (ultradźwięku) rozchodzącego się w powietrzu, która zmienia się, gdy ośrodek porusza się względem obserwatora (efekt Dopplera) i w ten sposób wyznaczają prędkość ośrodka.

57. Rotametr
przepływomierz pływakowy o zmiennym przekroju służący do pomiaru natężenia przepływu płynów. Po raz pierwszy urządzenia tego typu zostały opatentowane przez niemieckiego producenta Rota, obecnie Rota-Yokogawa, stąd nazwa rotametr (ang. rotameter).

Ma postać pionowej szklanej rury rozszerzającej się ku górze. W rurze umieszczony jest pływak. Płyn wprowadza się od dołu rury. Ruch płynu powoduje unoszenie pływaka do położenia, w którym zrównoważą się działające nań siły:

1) siła ciężkości pływaka (działająca pionowo do dołu)
2) siła tarcia przepływającego płynu o powierzchnię boczną pływaka (działająca do góry)
3) siła wyporu

58. Przepływomierz wirowy (Vortex) przyrząd pomiarowy, który mierzy jaka ilość medium przepływa przez daną powierzchnię prostopadłą do kierunku przepływu.

Podstawą działanie przepływomierza Vortex jest teoria ścieżki wirowej Karmana, opisująca zjawisko powstawania wirów za ciałem nieopływowym.

Przegroda, umieszczona w strudze przepływającego płynu, generuje zawirowania, które naprzemiennie odrywają się od jej boków i unoszą wraz ze strumieniem. Częstotliwość odrywania wirów jest wprost proporcjonalna do średniej prędkości przepływu, a więc do strumienia objętości. Podczas odrywania wirów, po dwóch stronach przegrody, powstają naprzemienne chwilowe pola niskiego ciśnienia. Umieszczony za przegrodą czujnik (np. pojemnościowy) wykrywa je, zlicza i przetwarza na linowy sygnał cyfrowy proporcjonalny do prędkości przepływającego płynu

61. Przepływomierz ultradźwiękowy – to przyrząd pomiarowy, który mierzy prędkość przepływu medium przez daną powierzchnię prostopadłą do kierunku przepływu.

Zasada działania

Zasada działania przepływomierza ultradźwiękowego bazuje na pomiarze różnicy czasów przejścia fali ultradźwiękowej wywołanych efektem Dopplera.

Fala emitowana jest naprzemiennie pomiędzy dwoma czujnikami pomiarowymi zamontowanymi na rurociągu. W przypadku braku przepływu czasy przejścia fali w obu kierunkach są jednakowe. Gdy fala rozchodzi się przeciwnie do kierunku płynącej cieczy, prędkość propagacji jest mniejsza niż w kierunku zgodnym z ruchem cieczy.

62. Przepływomierz kalorymetryczny - rodzaj przepływomierza, w którym pomiaru prędkości przepływu dokonuje się przez pomiar różnicy temperatur mierzonych po obu stronach grzejnika umieszczonego na rurociągu.

64.Wilgotność - poziom wilgoci - mierzony stężeniem wody lub pary wodnej zależnie od sytuacji.

1)Wilgotność powietrza

a) Wilgotność bezwzględna

b)Wilgotność względna

c)Wilgotność właściwa

2)Wilgotność gleby lub gruntu

3)Wilgotnościomierz

4)Wilgotność powietrza - zawartość pary wodnej w powietrzu.

5)Maksymalna wilgotność, czyli maksymalna ilość pary wodnej w określonej ilości powietrza silnie zależy od temperatury powietrza. Im wyższa temperatura powietrza, tym więcej pary wodnej może się w nim znajdować.

6)Wilgotność bezwzględna - zawartość pary wodnej w powietrzu, w jednostce objętości równej 1m³, wyrażona w gramach [g/m³].

7)Wilgotność bezwzględna pary wodnej nazywana jest także gęstością bezwzględną pary wodnej.

8)Wilgotność względna – stosunek ciśnienia cząstkowego pary wodnej zawartej w powietrzu do ciśnienia nasycenia, określającego maksymalne ciśnienie cząstkowe pary wodnej w danej temperaturze.

9)Wilgotność właściwa - wielkość określająca zawartość wody w substancji określona jako stosunek masy wody do masy suchej substancji:

10)Wilgotność gleby, wilgotność gruntu wyraża ilość wody w gruncie (glebie). Zasobność gleby (gruntu) w wodę jest wyrażona wilgotnością poszczególnych warstw jej profilu.

66Wilgotnościomierz, higrometr

(gr. hygros - wilgotny, mokry) – przyrząd służący do wyznaczania wilgotności. Specjalną grupą higrometrów są psychrometry (gr. psychros - zimny, chłodny), czyli przyrządy oparte na pomiarze termometrem suchym i wilgotnym. Współczesne higrometry są często przyrządami elektronicznymi mierzącymi także temperaturę, ciśnienie czy temperaturę punktu rosy.