11.10.2012

Odporność (Masten i in., 1990):

• pokonywanie obciążeń ( tzn. dobre przystosowanie pomimo statusu wysokiego ryzyka), np. ubóstwo rodziny,

• ciągła kompetencja przy obciążeniach (tzn., odporność na stres), np. rozwód rodziców,

• wyjście z traumy (tzn. wyzdrowienie czy odzyskanie zdrowia) np. maltretowanie,

Wzrost potraumatyczny (wzmocnienie pourazowe) - wewnętrzny proces, w wyniku którego już dzieci stają się bardziej dojrzałe w stosunku do rówieśników, są bardziej rozwinięte duchowo i religijnie, mają dojrzałą hierarchię wartości. Mają bardzo pozytywny stosunek do innych ludzi i świata

Ryc. Związek między ryzykiem, czynnikami ochronnymi i rozwojem dziecka

Garmezy i in. (1984) Trójdzielny podział czynników ochronnych:

• atrybuty dyspozycyjne w dziecku, zawierające temperament, cechy kształtującej się osobowości, płeć, style radzenia sobie, poczucie kontroli, samoocena,

• cechy rodzinne - zawierające spójność i ciepło rodzinne, pozytywne związki między rodzicem i dzieckiem oraz harmonijne związki między rodzicami,

• kontekst pozarodzinny, zawierający dostępność pozytywnych wzorców dorosłych osób(np. nauczycieli), pozytywne akademickie i społeczne doświadczenia szkolne oraz bezpieczne, wspierające otoczenie.

HAVINGHURST – teoria zadań rozwojowych:

Człowiek przechodzi z jednego stadium do drugiego rozwiązując typowe dla danego okresu zadania.

Te zadania są wypadkową (wiążą się z ):

• potrzebami organizmu- czynniki wewnątrzbiologiczne

• Potrzebami psychiki- czynniki psychologiczne

• Wymaganiami społecznymi- czynniki społeczno- kulturowe

Rodzina z dorastającym dzieckiem

Rodzina wytwarza niepotarzalną i indywidualną organizację i układ stosunków rodzinnych. Wzajemne związki uczuciowe i proces wyrównywania różnic osobowościowych prowadzą do powstania psychologicznej „identyczności” każdej rodziny, jedności jej uczuć, myśli i działań, a przepływ uczuć określa właściwą danej rodzinie atmosferę, od której zależy prawidłowy rozwój osobowości dziecka.

Charakteryzuje ją struktura, komunikacja(sposób porozumiewania się), system władzy i kontroli, system rół – każdy pełni w rodzinie określoną rolę, ma przypisane prawa i obowiązki i zajmuje w związku z tym odpowiednią pozycję.

Istotną sferą funkcjonowania rodzny jest jej „mikrokultura”, czyli mity rodzinne, przekazy międzypokoleniowe, czy inne wzorce.- w silny sposób podtrzymują zaburzenie

Całościowość

System rodzinny stanowi integralną strukturę, któranie jest prostą sumą elementów składowych, można to porównać z żywym organizmem. Pozanie poszczególnych członków rodziny nie wystarcza do pozniania całego systemu, wymaga to globalnego spojrzenia na funkcjonowanie całej rodziny, gdyż każdy system jest rezultatem interakcji pomiędzy jego elementami.

Uwewnętrznione obiekty rodzicielskie – wewnętrzne obiekty rodziców nawet po ich śmierci, pracują i silnie aktualizują się w warunkach silnego stresu.

Przyczynowość cyrkularna

Traktowana jako proces kołowy, bez widocznego początku i końca; interakcje między ludźmi są pętlami sprzężeń zwrotnych – człowiek swoim zachowaniem oddziałuje na zachowanie partnera interakcji i jednocześnie modyfikuje swoje zachowanie w zależności od zachowania tefoż partnera. Analizowane powinny być nie przyczyny i skutki zachowań, ale całe pętle sprzężeń zwrotnych, które stanowią elementarny model przyczynowości kolistej.

Zasada ekwifinalności

Możliwości osiągania podobnych rezultatów końcowych przy wychodzeniu z różnych stanów początkowych (gdy w rodzinie o bardzo dobrym standardzie materialnym i w rodzinie bardzo ubogiej dzieci kończą prestiżowe studia)

Karl Bonhoeffer – reakcje egzogenne w przebiegu zatruć, urazów, procesów rozrostowych

Zasada ekwipotencjalności

Doprowadzania podobnych stanów początkowych do różnych skutków (np. wśród rodzin żyjących bardzo skromnie, jedna z nich dzięki zaradności i przedsiębiorczości osiąga nieporównanie wyższy status społeczny niż pozostałe)

Związek pomiedzy czynnikami ryzyka i wystepowaniem zaburzeń internalizacyjnych i eksternalizacyjnych

Nwż – negatywne wydarzenia życiowe

SEPARACJA – INDYWIDUACJA JAKO GŁÓWNE ZADANIA ROZWOJOWE W OKRESIE DORASTANIA ORAZ CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA JEGO REALIZACJĘ

KLUCZOWE POJĘCIA

• Carl G. Jung – proces indywiduacji to proces dojrzewania psychiki na drodze możliwie największego poszerzania pola świadomości przez stopniową interację treści nieświadomych. Poprzez indywiduacje Jung rozumiał daną każdemu człowiekowi możliwośc rozwoju, którego celem jest wzajemne oddziaływanie, między świadomym a nieświadomym aspektem psychiki. Jest to też tak zwana inicjacja w dojrzałość a w drugiej połowie żcycia realizacja kulturowego celu. Pojęcie to ma bardzo długa tradcję filozoficzną, w filozofii istniała zasada ujednostkowienia- czyli zasada na której opiera się zasada rozszczepienie tego co zbiorowe na to co jednostkowe czyli indyvidua.

• Teoria zadań rozwojowych (Havinghursta)

• Psychospołeczna teoria rozowju (Erikson) – dylematy rozowjowe: bliskość – izolacja, zależność- autonomia// socjotropia(ujawnia się w fizycznej i emocjonalnej bliskości z innymi ludźmi, chroni przed samotnością ale utrwala zalezność) – autonomia(prowadzi do wzrostu podmiotowości i kreacji swej tożsamości, ale może pogłębiać poczucie izolacji i osamotnienia) W okresie dorastania ludzie stają własnie w momencie takie wyboru i interakcja – skrzyżowanie tych obu silnych potrzeb- skutkuje odczówaniem samotności.

• Holding – opieka, którą daje dziecku „wystarczająco dobra matka” matka stanowi „pomocnicze ego dziecka” pozwalając na kształtowanie się autonomicznego ego dziecka. Funkcja opierki macieżyńskiej jest doświadczanie omnipotencji przez dziecko oraz zapewnienie mu i bliskości i autonomii.

• Przywiązanie Johna Bowlbyego – realacja przywiązania stanowi źródło rozwoju, jest pierwszym i najbardziej globalnym doświadczeniem w życiu człowieka. Przywiązanie stanowi ochronną funkcję ochrony przed zagrożeniem, a także tak zwanej bezpiecznej bazy- bezpieczna przestrzeń pozwalająca na swobodną eksplorację otoczenia. Z tej teorii czerpały teorie relacji z obiektem.

Powtórna indywiduacja – Blos, 1967 (6 mc – 3r.ż)

Wczesne dzieciństwo	Adolescencja
Nieska odporność na frustrację, trudno czekać
„nie” pomaga wydobyć się z symbiozy, poczuć granicę między „ja” i „nie ja”. Dzieci protestują przeciw temu czego nie chcą i przeciw temu co pragną- bo tak silna jest potrzeba oddzielenia od opiekunów	Bundt, krytyka rodziców i syskusje z nimi, „co mi zrobisz”, „co ty wiesz o życiu”
Dziecko „znosi” rózne rzeczy, by zaspokoić potrzebę współuczestnictwa i zainteresowania ze strony rodzica	Prowokacje, walka o zainteresowanie rodzica
Mechanizm rozszczepienia w obrazie matki	Mechanizm rozszczepienia – rodzice i rówieśnicy. Świat biało-czarny
Poczucie omnipotencji. Dziecko się cieszy z własnych odkryć i możliwości	Poczucie omnipotencji przekawiające się w destrukcji, agresji. Życie/śmierć
Stałość obiektu, cieni rodzica za wartości odmienne od jego funkcji odrębności	Niezależność, poczucie zaspokajania potrzeb