Podatek to obowiązkowe, bezzwrotne świadczenie pieniężne pobierane przez państwo lub inne instytucje publiczne do tego uprawnione (np. podatek od nieruchomości pobierany przez urząd gminy). Głównym źródłem wpływów budżetowych w Polsce są podatki bezpośrednie (od dochodów przedsiębiorstw i dochodów indywidualnych ludności) oraz pośrednie (zawarte w cenach towarów i usług). Ponadto w Polsce płaci się podatki m.in. od: posiadania lasu, posiadania nieruchomości, spadków i darowizn, środków transportu, czynności cywilnoprawnych (kupna i sprzedaży mieszkań, domów, ziemi, samochodów), gier liczbowych, gier w automatach losowych, gry w kasynie.
Wysokość podatków jest regulowana przez odpowiednie ustawy uchwalane przez parlament. Określają one podstawy prawne oraz zasady pobierania podatków i działania systemu podatkowego państwa, a także systemu podatkowego samorządów terytorialnych.
Podatki są podstawowym źródłem dochodu państwa i samorządów terytorialnych. Płacąc je, podatnicy finansują m.in. obronność i bezpieczeństwo kraju, opiekę zdrowotną, szkolnictwo.
Poprzez system podatkowy państwo wpływa na funkcjonowanie podmiotów gospodarczych, instytucji i ludzi będących w obszarze jego jurysdykcji. Dzięki pieniądzom z podatków może spełniać swoje obowiązki wobec obywateli, np. finansować funkcjonowanie szkolnictwa, dbać o bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne kraju.
Warto zapoznać się z podstawowymi pojęciami związanymi z podatkami:
podmiot podatku – podatnik, m.in. osoba fizyczna i osoba prawna,
płatnik podatku – osoba prawna lub osoba fizyczna, której obowiązkiem jest naliczyć podatnikowi podatek, potrącić go i odprowadzić do budżetu; płatnik podatku podlega obowiązkowi ewidencyjnemu – w urzędzie skarbowym otrzymuje numer identyfikacji podatkowej NIP, który powinien być wpisany na wszystkich formularzach stwierdzających m.in. zeznania podatkowe, należności budżetowe, a pobierane przez organy podatkowe i urzędy celne,
przedmiot opodatkowania – sytuacja lub zdarzenie, której wystąpienie rodzi obowiązek podatkowy (np. dostarczenie towaru lub usługi, uzyskanie dochodu),
podstawa opodatkowania – wartość, od której nalicza się podatek według obowiązującej stawki podatkowej.
Podatki bezpośrednie nakłada się na dochód lub majątek podatnika. Zaliczamy do nich:
podatek dochodowy liniowy od osób fizycznych (opcja podatkowa)
podatek dochodowy zryczałtowany
kartę podatkową
podatek dochodowy od osób prawnych
Podatki pośrednie to podatki nakładane na rzeczy, które nabywamy. Do podatków pośrednich zaliczamy: