Formy czynności prawnych

- zasada swobody formy czynności prawnych

- formy czynności prawnych

- zwykła forma pisemna – art. 78 i 79 KC

- kwalifikowane formy pisemne

- urzędowe poświadczenie podpisu – notariusz albo powołany do tego organ zamieszcza na dokumencie klauzulę stwierdzającą własnoręczność podpisu złożonego przez wskazaną w tej klauzuli osobę; wymagane w art. 75¹ § 1
- urzędowe poświadczenie daty – z datą pewną – urzędowe poświadczenie daty złożenia aktu woli, czyli stwierdzenie wiążące osoby też nieuczestniczące w czynności prawnej, że czynność ta została dokonana w określonym czasie – art. 81 § 1 KC

- 4 sytuacje, gdy czynność prawna także ma datę pewną

- dokonany przez notariusza na okazanym mu dokumencie, w którym stwierdza on datę okazania mu dokumentu –
art. 99 prawa o notariacie

- art. 81 § 2 pkt. 1 i 2

- śmierć jednej z osób podpisanych na dokumencie, od daty śmierci tej osoby – art. 81 § 3

- akt notarialny – notariusz spisuje treść podanych mu przez strony oświadczeń stron i współuczestniczy w redagowaniu tego dokumentu,
później odczytuje go stronom i wraz z nimi go podpisuje; oryginały pozostają w biurze terytorialnym, zaś strony uzyskują wypisy
stanowiące dosłowne powtórzenie oryginału, wypisy podpisuje tylko notariusz, w obrocie cywilnoprawnym mają one walor dokumentów
oryginalnych

- forma elektroniczna

- KC i ustawa z 18-09-2001 o podpisie elektronicznym

- skutki występują po ustalenie osoby, która złożyła oświadczenie woli w takiej postaci

- by te skutki były równoważne z oświadczeniem woli w zwykłej formie pisemnej, to musi ono być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu – art. 78 § 2

- art. 5 ust. 2 ustawy o podpisie elektronicznym

- podpis elektroniczny – dane w postacie elektronicznej, które wraz z innymi danymi, do których zostały dołączone, lub z którymi są
logicznie powiązane służą do identyfikacji osoby składającej podpis elektroniczny

- bezpieczny podpis elektroniczny – podpis elektroniczny, który jest przyporządkowany wyłącznie do osoby składającej dany podpis,
jest sporządzany za pomocą podlegających wyłącznej kontroli osoby składającej podpis elektroniczny bezpiecznych urządzeń służących
do składania podpisu elektronicznego i danych służących do składania podpisu elektronicznego, a ponadto jest powiązany z danymi,
do których został dołączony w taki sposób, że jakakolwiek późniejsza zmiana tych danych jest rozpoznawalna

- certyfikat – elektroniczne zaświadczenie, za pomocą którego dane służące do weryfikacji podpisu elektronicznego są przyporządkowane
do osoby składającej podpis elektroniczny, i które umożliwiają identyfikację tej osoby

- kwalifikowany certyfikat – certyfikat spełniający warunki określone w ustawie wydany przez kwalifikowany podmiot świadczący usługi
certyfikacyjne spełniający wymogi określone w ustawie

- by on wywoływał skutki dla daty pewnej – art. 7 ust. 2 tej ustawy; może być ten podpis znakowany czasem

- zastrzeżenie czynności prawnych – podział ze względu na skutki, które ustawa przewiduje

- ad eventum – rygor dla wywołania określonych skutków prawnych; czynność prawna będzie ważna, ale nie wywrze wszystkich zamierzonych
przez stronę skutków prawnych

- ad probationem – rygor dla celów dowodowych; gdy niezachowanie formy pociąga za sobą ograniczenia dowodowe przy ewentualnym procesie,
niemożność skorzystania z dowodu ze świadków ani z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności, zaś czynność prawna będzie ważna

- 3 wyjątki

- gdy wyrażą na to zgodę obie strony

- gdy żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą

- gdy fakt dokonania czynności prawnej zostanie uprawdopodobniony za pomocą pisma

- ad solemnitatem – rygor nieważności; gdy niezachowanie formy pociąga za sobą bezwzględną nieważność czynności prawnej

- forma może być zastrzeżona przepisem ustawy lub umową stron

- forma z mocy ustawy – art. 73-74

- zwykła forma pisemna – rygor zastrzeżony ad probationem – gdy nic innego nie wynika z przepisów; zaś jeśli ustawodawca chciał zastrzec
to musi być wskazane (dot. ad eventum oraz ad solemnitatem)

- kwalifikowana forma pisemna – zastrzeżone albo ad solemnitatem albo ad eventum; gdy nic innego nie wynika z przepisów prawa,
to zastrzeżona ona jest ad solemnitatem

- forma zastrzeżona umową stron

- odrębna umowa o zachowani formy – pactum de forma

- element innej umowy poprzedzającej dokonania czynności prawnej, np. umowy przestępnej

- niedochowanie tej formy powoduje, że czynność prawna nie dochodzi do skutku, chyba że strony określą inne konsekwencje

- art. 76 zd. 2 – szczególna formuła interpretacyjna

- forma następczych czynności prawnych

- następcze czynności prawne – zbiorcze oznaczenie czynności prawnych pozostających w związku z czynnością prawną (umową) i dokonywanych
po czynności (umowie) pierwotnej – wg prof. Radwańskiego; reguluje to art. 77

- pismo potwierdzające zawarcie umowy – art. 77¹

Sankcja wadliwej czynności prawnej

- nieważność bezwzględna

- mimo istnienia zewnętrznych pozorów konkretnej czynności prawnej ona nie wywołuje zamierzonych skutków prawnych

- cechy

- może się na nią powołać każda zainteresowana osoba

- czynność prawna jest nieważna od samego początku

- czynność prawna jest nieważna ex lege

- sąd uwzględnia tę nieważność z urzędu

- może odnosić się tylko do części czynności prawnej, do niektórych jej postanowień

- konwalidacja – uzdrowienie; uznanie czynności z mocą wsteczną za czynność ważna w następstwie faktów późniejszych;
np. upływ czasu, wykonanie danej czynności, art. 14 § 2

- konwersja – przemiana nieważnej czynności prawnej na inną ważną czynność prawną odpowiadajacą chociaż częściowo
hipotetycznej roli stron

- np.: niezachowanie formy od solemnitatum, brak zdolności do czynności prawnej, wady oświadczenia woli (brak świadomości lub swobody
oraz pozorność)

- nieważność względna / niewzruszalność / unieważnialność

- ważność czynności może być uchylona od chwili jej dokonania (ex tunc) z inicjatywy podanych w ustawie osób

- cechy

- jej ważność może zostać uchylona ex tunc w drodze czynności prawnej lub orzeczenia sądowego

- może się na nią powołać tylko wyznaczony w ustawie krąg osób (np. błąd, groźba)

- sąd uwzględnia ją tylko z inicjatywy upoważnionej do tego osoby, nie z urzędu

- do czasu unieważnienia wywołuje w pełni wszystkie skutki prawne, a z chwilą unieważnienia jest nieważna od chwili jej dokonania

- postacie

- pozasądowe uchylenie się przez stronę od skutków prawnych, np. błąd, podstęp, groźba

- orzeczenie sądowe niezbędne do unieważnienia, np. art. 70⁵, art. 388

- uprawnienia ograniczone terminem zawitym

- bezskuteczność zawieszona

- do ważności czynności prawnej wymagana zgoda osoby trzeciej, lecz brak jest tej zgody

- zgoda – oświadczenie woli podlegające odrębnym przepisom o czynnościach prawnych; art. 63

- staje się w pełni skuteczna przy jej potwierdzeniu, a przy jego braku – bezwzględnie nieważna

- ustawa przewiduje takie sytuacje

- art. 18, 103 i 248 § 2

- podmioty uprawnione do potwierdzenia

- co do zasady: osoby trzecie nieuczestniczące w tej czynności prawnej

- bezskuteczność względna

- czynność prawna w odniesieniu do określonych osób nie wywołują skutków prawnych, zaś względem innych osób jest w pełni skuteczna

- ograniczenie podmiotowe zakresu oddziaływania

- art. 59 – sankcja wadliwej czynności prawnej

- powstaje z mocy prawa (i wtedy jest przedmiotowo względna) lub z mocy orzeczenia sądowego (art. 527 i nast. + art. 59)

- podmiot chroniony Mozę wykonywać swoje prawo, tak jakby czynność nie została w ogóle wykonana