Nakłady

- konieczne – art. 226

- inne

- autentyczne – dla ulepszenia rzeczy

- zbytkowne – mające nadać szczególny charakter rzeczy wedle uznania czyniącego nakłady

- posiadacz w dobrej wierze ma ewentualny dostęp do innych nakładów

- gdy zwiększają wartość rzeczy w chwili ich wydania właścicielowi; należy wykazać wzbogacenie właściciela

- zwrot nakładów – tylko posiadacz samoistny w dobrej wierze może fizycznie zabrać nakład, nawet gdy stały się one już częścią składową – art. 227

- roczny termin przedawnienia

Zabudowa na cudzym gruncie

- odejście od zasady superficies solo cedit – art. 231 – roszczenie o wykup

- przesłanki

- posiadanie samoistne w dobrej wierze – nie dot. dzierżawcy, też współposiadanie samoistne – wymogi); ono prowadzi do nabycia własności

- dobra wiara ma dot. prawa do gruntu

- wzniesienie budynku sztucznej konstrukcji lub innej konstrukcji – nad i pod powierzchnią gruntu, np. budynek, tama, urządzenia melioracyjne, piwnica

- znaczna różnica wartości

- nadbudowa czy rozbudowa nie jest budową od postaw – więc nie stosujemy art. 231

- przesłanki właściciela o wykup

- j/w ale bez posiadania w dobrej wierze, co jest ochroną prawa własności

- to roszczenie może być też realizowane pozasądowo (+akt notarialny / orzeczenie sądowe = surogat oświadczenia woli – art. 64)

- roszczenie nie ulega przedawnieniu ale wygaśnie z chwilą utraty posiadania – chodzi o tego, kto budował

- roszczenie też jest możliwe względem Skarbu Państwa

Użytkowanie wieczyste – art. 232 i nast.

- tj. prawo na rzeczy cudzej, ale to nie jest prawo ograniczone, więc tj. kategoria pośrednia

- w drodze analogii stosujemy przepisy o współwłasności

- początkowo: prawo celowe (kwestia mieszkaniowa)

- ustawa z 2005 – ustawa ważna do 12.12.2012 – mamy ją ogarnąć

- przedmiot: grunty SP lub jst – na rzecz każdego podmiotu prawa cywilnego – prawo uniwersalne (brak podmiotowych ograniczeń) i z góry w ustawie nie określa się w ustawie jego celu

- współwłasność + zniesienie jej przy współużytkowaniu + prawo sąsiedzkie – zastosowanie

- umowa o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste + ustawy + zasady współżycia społecznego – ograniczenia

- atrybuty użytkownika

- użytkowanie gruntu z wyłączeniem innych osób

- rozporządzanie swoim prawem (użytkowania wieczystego) w w/w granicach – różnica w stosunku do własności; on może rozporządzać tylko użytkowaniem wieczystym - prawo zbywalne i dziedziczne

- obciążenia

- przeniesienie na inną osobą (między użytkownikiem wieczystym a osobą, która ma się nim stać) – art. 237; forma aktu notarialnego

- konstytutywny jest wpis do księgi wieczystej (!) – art. 27 ugn (akt notarialny + wspomniany wpis)

- zgoda właściciela nie wymagana przy przeniesieniu

- użytkowanie wieczyste można obciążyć hipoteką (dot. użytkowania i własności budynku to obciążenie)

- użytkowanie jest węższe niż użytkowanie wieczyste – pobieraniem pożytków można obciążyć

- służebnością gruntową też można obciążyć

- można nim rozporządzić w testamencie

- właściciel może rozporządzać gruntem, ale przy ustanowieniu użytkowania wieczystego ograniczony jest on w rozporządzaniu prawem

- art. 235 – status budynków wzniesionych oraz nabytych przez użytkownika wieczystego

- prawo związane z nim – art. 235 § 2 – dzieli los użytkowania wieczystego

- prawo terminowe – art. 236 – na ogół 99 lat z możliwością przedłużania; wyjątkowo na lat 40

- prawo odpłatne – art. 238; opłaty roczne na rzecz właściciela mają charakter cywilnoprawny

- powstanie – art. 234 KC + 27 ugn (konstytutywny wpis od księgi wieczystej + akt notarialny + obligatoryjny przetarg

- prawo to można zasiedzieć, gdy wcześniej już zostało ustanowione na rzecz innej osoby – ktoś nie wykonuje prawa wieczystego, więc ktoś wchodzi w jego rolę; stosujemy przepisy o nieruchomości – te same terminy

- wygaśnięcie

- przekształcenie w prawo własności (obciążenia się tutaj utrzymują, co nie może naruszać praw osób trzecich)

- wywłaszczenie

- upływ czasu

- rozwiązanie umowy za zgodną wolą stron

- konfuzja, np. w drodze dziedziczenia, nabycia gruntu przez użytkownika wieczystego

- rozwiązanie umowy przez sąd w trybie art. 240 (tryb cywilnoprawny)

- + wygaśnięcie ustanowionych na nim obciążeń, np. hipoteki (ona przekształca się na zastaw)

- po nim: obowiązek wydania nieruchomości

art. 43 ugn przewiduje tzw. trwały zarząd – uprawnienie, do którego ugn nakazuje stosować przepisy o zwykłym użytkowaniu

 

Ograniczone prawa rzeczowe / iura in re aliena– art. 244 i nast.

- polegające na korzystaniu z rzeczy albo na możliwości zaspokojenia z rzeczy obciążonej bez korzystania z rzeczy, np. hipoteka, zastaw, zastaw rejestrowej

- przedmiot: rzeczy, prawa (użytkowanie praw, zastaw na prawach, hipoteka na spółdzielczym prawie do lokalu – do hipotek wymagalny jest wpis do księgi wieczystej też na hipotece zabezpieczonej wieczyście – wszystkie są skuteczne erga omnes)

- powstanie

- w drodze umowy – art. 245

- akt notarialny tylko dla właściciela nieruchomości – nie respektujemy warunku i terminu – art. 245

- orzeczenie sądowe (dot. hipoteki przymusowej) – art. 145, 146, 151

- orzeczenie administracyjne (dot. zastawu skarbowego czy hipoteki przymusowej też)

- dot. zasiedzenia – art. 292

- umowna zmiana treści jest możliwa – art. 248 – tylko w granicach zakreślonych przez ustawę

- przeniesienie

- nie zawsze jest możliwe – niezbywalna jest część tych ograniczonych praw rzeczowych, np. użytkowanie (art. 254), służebność osobista

- zastaw i hipoteka (ale one razem z wierzytelnością, którą zabezpieczają mogą być przenoszone)

- tj. umowa między dotychczasowym a nowym użytkownikiem, właściciel tutaj nie występuje

- służebność gruntowa może być przeniesiona tylko z własnością nieruchomości władnącej