STANY NAGŁE - ROZPOZNANIE

Stan nagłego zagrożenia życia może wystąpić u każdego pacjenta gabinetu stomatologicznego. Większość członków zespołu bywa zaskoczonych takimi sytuacjami, gdyż w codziennej pracy nie ma z nimi styczności. Dlatego asystentki oraz higienistki stomatologiczne powinny znać podstawowe objawy najczęściej pojawiających się stanów nagłych zagrożenia życia.

Choć częstotliwość występowania stanów nagłych u pacjentów gabinetów stomatologicznych jest trudna do oszacowania, to jednak niektórzy badacze podjęli tego typu próby. I tak z ankiety przeprowadzonej w gabinetach w Wielkiej Brytanii wynika, że nawet 70% dentystów pracujących w zawodzie co najmniej 10 lat przynajmniej raz zetknęło się z taką sytuacją. Nietrudno więc wysnuć wniosek, że świadkami stanu nagłego może być również współpracująca z lekarzem asystentka lub higienistka stomatologiczna.

W praktyce wyróżnia się kilkanaście rodzajów możliwych stanów nagłych u pacjentów gabinetu stomatologicznego. Mogą one wystąpić zarówno u osób przewlekle chorych, jak i ogólnie zdrowych, u których stres związany z wizytą lub przeprowadzany zabieg wpływa na normalne funkcjonowanie organizmu. Do najczęściej pojawiających się stanów nagłych zaliczają się jednak:

• omdlenie – krótkotrwała utrata przytomności, spowodowana czynnikami emocjonalnymi (stres, strach przez bólem, widok narzędzi chirurgicznych) lub będąca objawem chorób ogólnoustrojowych (np. zaburzeń sercowych lub nagłego spadku poziomu cukru we krwi), zazwyczaj poprzedzają ją uczucie osłabienia, szum w uszach, duszności, ziewanie, bladość skóry, intensywne pocenie się,
• ból w klatce piersiowej – w większości przypadków pojawia się u osób starszych ze zdiagnozowaną wcześniej chorobą wieńcową, jest spowodowany przeważnie stresem związanym z wizytą u dentysty, kluczem w zapobieganiu tego typu sytuacji jest dokładny wywiad lekarski przed zabiegiem, a jeśli już wystąpi i nie ustępuje przez kilka minut – należy wezwać pogotowie,
• zawał serca – jego bezpośrednią przyczyną jest pęknięcie blaszki miażdżycowej odkładającej się przez dłuższy czas w naczyniach wieńcowych, do jego najbardziej charakterystycznych objawów zalicza się silny, nagły ból w okolicach mostka promieniujący do ramion, szyi i barków, duszność, zimne poty, zawroty głowy, nudności, niekiedy również wymioty,
• napad astmy – polega na silnym napadzie duszności, suchego kaszlu oraz problemach z oddychaniem, połączonych z przyspieszonym tętnem, w około 13% przypadków do nagłego zaostrzenia choroby dochodzi właśnie u dentysty, m.in. z powodu stresu czy kontaktu z alergenami,
• udar mózgu – to nagłe pojawienie się zmian neurologicznych w wyniku zaburzeń przepływu krwi w naczyniach mózgowych, zazwyczaj objawia się utratą czucia po jednej stronie ciała, kłopotami z mówieniem i rozumieniem mowy, nagłym silnym bólem głowy oraz zaburzeniami symetrii twarzy, w takich przypadkach konieczne jest natychmiastowe wezwanie pogotowia,
• hipoglikemia – nagły, gwałtowny spadek poziomu cukru we krwi, spowodowany np. stresem, zdenerwowaniem lub nieprawidłowym dawkowaniem insuliny, jej symptomy to lekkie drżenie, pocenie się, kołatanie serca, ale także bóle głowy, senność oraz utrata przytomności,
• reakcje alergiczne – spowodowane najczęściej podaniem substancji i leków stosowanych podczas zbiegów stomatologicznych, mogą przyjmować postać wysypki skórnej, kaszlu, kichania czy obrzęku błon śluzowych, mają przebieg łagodny lub zagrażający życiu.

Pomimo faktu, że możliwych stanów nagłych u pacjentów gabinetu stomatologicznego jest wiele, a dodatkowo – mogą one wystąpić u każdego, to jednak odpowiednia ocena ryzyka oraz wiedza na temat zarówno ich objawów, jak i pierwszej pomocy gwarantuje właściwe zachowanie zespołu stomatologicznego.