Jak rozliczają się małżonkowie
Źródło: ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podstawową zasadą jest to, że podatnikiem jest każda osoba fizyczna osiągająca dochód. Oznacza to że w stosunku do małżonków stosuje się odrębne opodatkowanie osiąganych przez nich dochodów. Od tej podstawowej zasady jest możliwy wyjątek – na wspólny wniosek obu małżonków dopuszcza się ich łączne opodatkowanie. Wyłączono możliwość wspólnego opodatkowania, gdy jedna z osób uzyskała w roku podatkowym przychody opodatkowane na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Ponadto podatnik pozostający w separacji z mocy prawa pozostaje w rozdzielności majątkowej z małżonkiem w związku z czym nie przysługuje mu prawo do wspólnego opodatkowania. Jednakże gdy podatnik ten samotnie wychowuje dziecko, może się z dzieckiem wspólnie opodatkować. Warunki jakie muszą być spełnione, by małżonkowie mogli być opodatkowani łącznie: między małżonkami istnieje tzw wspólnota majątkowa, oboje małżonkowie lub tylko jeden osiąga przychody. Wniosek o łączne opodatkowanie może być także złożony przez podatnika, który: *zawarł związek małżeński przed rozpoczęciem roku podatkowego, a jego małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego, *pozostawał w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, a jego małżonek zmarł po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego. Z zasady tej mogą też korzystać małżeństwa w których jedno z małżonków prowadzi działalność gosp i ma straty. Metoda ta polega na kumulacji dochodów obojga małżonków po uprzednim odliczeniu przez każdego kwot odliczeń. Następnie dzielone są one na pół, a obliczony podatek jest mnożony przez 2. Metoda ta jest szczególnie korzystna, gdy jeden z małżonków nie pracuje lub osiąga bardzo niskie dochody tzn gdy rodzina jest utrzymywana wyłącznie lub w dużej części z dochodów tylko jednego z małżonków.
Podobna zasada jest stosowana do osób samotnie wychowujących dzieci – wspólne rozliczanie się z dziećmi (do ukończenia 25 lat) jeśli uczą się w szkołach i nie uzyskały dochodów z wyjątkiem dochodów zwolnionych od podatku dochodowego (np. stypendium). Jeśli chodzi o dzieci niepełnosprawne – nie ma ograniczeń wiekowych. W odniesieniu do dochodów uzyskiwanych przez małoletnie dzieci stosuje się zasadę kumulacji tych dochodów z dochodami rodziców. Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo do pobierania pożytków z przychodów dzieci.
Efektywne i nieefektywne wygasanie zobowiązań s.276
Wyróżniamy dwa rodzaje wygasania zobowiązań: efektywne i nieefektywne. Polskie prawo podatkowe przewiduje trzy sposoby efektywnego wygaśnięcia zobowiązania przez: zapłatę podatku, potrącenie lub przejęcie majątku dłużnika. Zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części w skutek: *zapłaty podatku, w tym również potrącenia oraz zaliczenia nadpłaty na poczet zaległości podatkowych, zaniechania poboru podatku, a także umorzenia zaległości podatkowych.
Wygasanie zobowiązań:
efektywne ( efektywne wygaśnięcie zobowiązania następuje wtedy, gdy zostaje ono zaspokojone i wpływa w postaci środków pieniężnych):
zapłata podatku – podstawową formą wygasania zobowiązania podatkowego jest zapłata podatku. Termin płatności wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość podatku, jeżeli podatnik sam oblicza i wpłaca podatek termin zapłaty ustalony jest przez prawo podatkowe.
potrącenie – bieżące zobowiązania oraz zaległości podatkowe podlegają na wniosek podatnika potrąceniu z wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wierzytelności podatnika wobec Skarbu Państwa z tytułu: -prawomocnego wyroku sądowego, prawomocnej ugody sądowej
przejęcie majątku dłużnika – wygasanie zobowiązań podatkowych może także następować poprzez przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa, gminy, powiatu lub województwa. Przeniesienie własności następuje na wniosek podatnika, na podstawie pisemnej umowy zawartej pomiędzy starostą a podatnikiem. Zobowiązanie podatkowe wygasa z dniem przeniesienia własności.
nieefektywne
umorzenie – w myśl ordynacji podatkowej, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym organ podatkowy, na wniosek podatnika, może umorzyć w całości lub w części zaległość podatkową lub odsetki za zwłokę.
Przedawnienie zobowiązań podatkowych – następuje po upływie 5 lat licząc od końca roku w którym upłynął termin płatności podatku. Wyjątek dotyczy zobowiązań zabezpieczonych hipoteką – nie ulegają one w ogóle przedawnieniu.
Przedawnienie prawa do wymiaru – organ podatkowy powinien dokonać wymiaru podatkowego w odpowiednim czasie. Gdy tego nie uczyni, traci prawo do ustalania zobowiązania podatkowego. Jeśli decyzja ustalająca zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat od końca roku podatkowego – zobowiązanie nie powstaje.
Zalety i wady podatku liniowego
Przeanalizujmy najpierw korzyści wyboru podatku liniowego:
Zaletą podatku liniowego jest stała stawka. Bez względu na to czy dochód mojej firmy będzie wynosił 10 tysięcy złotych czy 100 tys złotych a nawet więcej zapłacę 19 % podatku dochodowego. Może się więc okazać, że przy działalności gospodarczej generującej bardzo wysoką sprzedaż wybierając podatek liniowy duża kwota podatku, który zapłacilibyśmy przy skali podatkowej zostanie nam w kieszeni.
Prosta forma liczenia . Księgowi, biura rachunkowe i osoby samodzielnie obliczające zeznania podatkowe doskonale wiedzą, że nie mam nic łatwiejszego jak wyliczenie podatku a oparciu o podatek liniowy. Sprzedaż – koszty stanowiące pomnożone przez 19% i już mamy kwotę podatku. Nie musimy pamiętać o żadnych kwotach wolnych od podatku, o progach w skali podatkowej.
Wybór podatku liniowego nie wyklucza możliwości uzyskiwanie dochodów ze stosunku pracy, które są rozliczane przez pracodawcę według skali podatkowej obowiązującej w danym roku podatkowym.
Wady
Niestety Ustawodawca nie wprowadzając podatek liniowy miał na celu zabezpieczenie wpływów do budżetu a nie tylko oszczędności przedsiębiorców.
Dlatego też wybierając podatek liniowy musimy mieć świadomość wielu konsekwencji, który się z nim wiążą.
Wybierając podatek liniowy dobrowolnie rezygnujemy z wielu ulg. Nie będziemy mogli skorzystać z ulgi na Internet ani nie będziemy mogli kontynuować ulgi odsetkowej. Nie rozliczymy w swoim zeznaniu podatkowym ulgi na dzieci. Tutaj jednak pamiętajmy, że może to zrobić żona, czy mąż w swoim zeznaniu – może się więc okazać, że w skali rodziny ulga ta nie została stracona. Niestety osoby samotnie wychowujące dzieci wybierając podatek liniowy bezpowrotnie stracą ulgi związane z samotnym rodzicielstwem.
Nie będziemy mogli rozliczać się wspólnie z małżonkiem. O tym aspekcie muszą pamiętać szczególnie osoby, których współmałżonek nie pracuje, jest bezrobotny, przebywa na urlopie bezpłatnym lub wychowawczym. Rozliczając się w oparciu o skalę podatkową takie gospodarstwa domowe zazwyczaj bardzo korzystają na możliwości wspólnego rozliczenia dochodów.
Musimy składać klika deklaracji rocznych – w stacji kiedy prowadzimy działalność i jednocześnie pracujemy na etacie. Dla osób, które pracują i jako działalność dodatkową prowadzą działalność gospodarczą wybór podatku liniowego będzie oznaczał konieczność wypełnienia dwóch deklaracji. Tutaj należy podkreślić – rozliczając deklarację ze stosunku pracy także nie możesz łączyć dochodów z dochodem współmałżonka.
Podatek liniowy nie może być także stosowany do dochodów uzyskiwanych z tytułu kontraktów menedżerskich oraz działalności polegającej na zawieraniu umów o zarządzanie przedsiębiorstwem
Dla kogo podatek liniowy
Co prawda prostota wyliczania i gwarantowana niższa stawka podatku nawet przy dużych dochodach bardzo kusi każdego przedsiębiorcę ale trzeba być świadomym, że podatek liniowy jest opłacalny tylko w przypadku jeśli firma, które zarabiają powyżej 100 tys złotych rocznie a jeśli dodatkowo współmałżonek jest bezrobotny to dochód dla opłacalności podatku liniowego wynosi nawet 200 tysięcy złotych.
Z możliwości opodatkowania dochodów podatkiem liniowym mogą korzystać podatnicy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, a także osoby fizyczne będące wspólnikami spółki lub spółek niemających osobowości prawnej.
Możliwa jest nawet taka sytuacja, kiedy jeden ze wspólników rozlicza się według stawki liniowej, a drugi - według skali podatkowej. Natomiast jeżeli podatnik prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą oraz w formie spółki lub spółek nieposiadających osobowości prawnej, wybór podatku liniowego będzie dotyczył wszystkich form tej działalności, do których mają zastosowanie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podstawy prawne do tworzenia podatków
Źródła prawa podatkowego mają charakter krajowy i międzynarodowy.
KONSTYTUCJA -zasadą jest że konstytucje normują co najmniej prawo parlamentu do stanowienia w drodze ustawy podatków i innych ciężarów publicznych.
Z tworzeniem prawa podatkowego wiążą się następujące wymogi konstytucyjne:
-podatki i inne daniny publiczne mogą być nakładane przez sejm tylko w drodze ustawy
-ustawa podatkowa powinna określać pełną konstrukcję prawną podatku(podmiot, przedmiot, stawki itd.)
Organom wykonawczym pozostaje możliwość regulowania zagadnień nie wymienionych powyżej a więc praktycznie kwestie związane z techniką obliczania i poboru podatków
-konstytucja ogranicza możliwość stosowania aktów wykonawczych w prawie podatkowym do rozporządzeń oraz stawia wymogi jakim powinna odpowiadać ustawa udzielająca upoważnienia do wydania rozporządzenia.
USTAWY ZWYKŁE
-odnoszą się do poszczególnych podatków i regulują kto, od czego, w jakiej wysokości ma płacić podatek a czasem określają także w jaki sposób oraz w jakim czasie ma to czynić
-jest kilka ustaw które normują prawne kompleksy zagadnień podatkowych i przez to mogą być traktowane jako częściowe kodyfikacje przepisów prawa podatkowego
-ordynacja podatkowa -normuje część zagadnień ustrojowych prawa podatkowego i ich właściwości
-ustawa z 1991 o kontroli skarbowej
-ustawa z 1966 o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
-kodeks karny skarbowy
Umowy i konwencje międzynarodowe ratyfikowane przez Polskę
Prawo organizacji międzynarodowych których członkiem jest Polska
-sprawy unikania podwójnego opodatkowania
-umowy w sprawie wzajemnego popierania inwestycji
Do źródeł prawa podatkowego można zaliczyć Konstytucję, ustawy, podustawowe akty prawne (rozporządzenia oraz uchwały rad gmin wydawane na podstawie wyraźnego upoważnienia zamieszczonego w ustawie podatkowej) oraz akty prawa międzynarodowego.
Konstytucja i ustawy
Konstytucja jako ustawa zasadnicza znajduje się na szczycie hierarchii źródeł prawa, w tym prawa podatkowego. Normy konstytucyjne decydują o podstawowych kierunkach tworzenia prawa podatkowego oraz jego stosowania. W akcie tym należy ponadto szukać podstaw prawnych opodatkowania. Zgodnie z art. 84 Konstytucji, każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.
W Konstytucji została sformułowana wyłączność ustawowa w prawie podatkowym. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Wynika z tego, że wyłączność ustawowa nie odnosi się tylko do nakazu regulowania w ustawach podatkowych najważniejszych elementów konstrukcyjnych podatków (tj. zakresu podmiotowego, przedmiotowego oraz stawek), ale również do zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz określania kategorii podmiotów zwolnionych z podatków. Należy pamiętać, że o ile zwolnienia podmiotowe z podatku mogą być ustalane jedynie w ustawach podatkowych, to ulgi i umorzenia mogą być także normowane w podustawowych aktach prawnych (rozporządzeniach, aktach prawa miejscowego), pod warunkiem jednak, że zasady przyznawania ulg i umorzeń zostaną określone w ustawie.
Podustawowe akty prawne
Do źródeł prawa podatkowego należą także podustawowe akty prawne (rozporządzenia, uchwały jednostek samorządu terytorialnego). Podstawą ich wydawania może być tylko wyraźne upoważnienie ustawowe, określające treść tych aktów, cel regulacji oraz jej zakres. Akty podustawowe mają na celu jedynie dopełnienie ustaw podatkowych w granicach ich treści. Podmiotami, na które ustawy podatkowe nakładają obowiązek lub którym dają uprawnienia do wydawania rozporządzeń w polskim systemie podatkowym, są w zasadzie jedynie Rada Ministrów i Minister Finansów. Upoważnienia zawarte w ustawach dotyczą najczęściej uprawnień do odmiennego uregulowania danych zagadnień niż w ustawie lub też uzupełnienie treści ustawy poprzez szczegółowe unormowanie określonej problematyki.
W prawie podatkowym rolę źródeł prawa odgrywają także akty prawne podmiotów samorządowych, które muszą opierać się na wyraźnym upoważnieniu ustawowym. Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych. Normy prawa podatkowego tworzone przez te jednostki mają ograniczony przestrzennie zakres obowiązywania wynikający z ich właściwości miejscowej.
Prawo międzynarodowe i wspólnotowe
Źródłami prawa podatkowego są normy prawa międzynarodowego. Ratyfikowana umowa międzynarodowa po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. W prawie podatkowym normami prawa międzynarodowego wchodzącymi w skład wewnętrznego porządku prawnego są w szczególności umowy o zapobieganiu podwójnego opodatkowania.
Po wejściu Polski do Unii Europejskiej obok prawa wewnętrznego i międzynarodowego na obszarze naszego kraju obowiązuje także prawo wspólnotowe. Prawo wspólnotowe ma bardzo istotny wpływ na treść norm prawnych stanowionych w Polsce. Chodzi tu głównie o wtórne prawo wspólnotowe, w szczególności dyrektywy i decyzje kształtujące bezpośrednio treść prawa stanowionego przez polskiego ustawodawcę, ale również prawo pierwotne Unii (traktaty ustanawiające UE). Istotny wpływ na źródła prawa podatkowego mają także wprowadzane wprost do polskiego systemu prawnego rozporządzenia, choć one akurat w zasadzie nie dotyczą bezpośrednio prawa podatkowego.
Opisać funkcje fiskalną podatków
Wymienia się na ogół trzy funkcje podatku: fiskalną(dochodową), regulacyjną i stymulacyjną. Funkcja fiskalna ma podstawowe znaczenie. W dawniejszej literaturze finansowej wyrażano pogląd że jest to jedyna funkcja podatków. Podatki które były nakładane przede wszystkim w celach pozafiskalnych były uważane za pozbawione właściwej treści podatkowej. Podatek może spełniać również cele gosp i społeczne jednak głównym celem każdego podatku jest pełnienie funkcji fiskalnej tzn dostarczanie państwu dochodów. Podatki są bowiem zasadniczym źródłem dochodów budżetowych. (ponad 80%)
jak wygląda rozliczanie sie z podatków w rodzinie na tle polskiego prawa, a jak to wygląda w Europie
W większości konstytucji jest przyjęta zasada, że podatki należy wprowadzać w formie ustawy.
Włochy: ogromna szara strefa, podatki majątkowe muszą być wprowadzane za pomocą ustawy, inne nie. Włosi masowo nie płacą podatków.
Szwajcaria: konstytucja wymienia wszystkie obowiązujące podatki. Jeśli państwo chciałoby wprowadzić nowy podatek, musi zmieniać konstytucję.
Belgia, Luksemburg: podatki uchwalane tylko na 1 rok, potem są odnawiane.
Niemcy: podział w konstytucji na podatki, które zasilają budżet związku kraju i gminy.
coś o samoobliczaniu podatku i w przypadku jakich podatków ta zasada znajduje zastosowanie
Zasada samoobliczenia, samoobliczania jest podstawową zasadą obowiązującą w polskim systemie podatkowym. Polega ona na tym, że podatnik sam oblicza podstawę opodatkowania, nalicza podatek i odprowadza go do organu podatkowego. Na podatniku ciąży obowiązek i odpowiedzialność prawidłowego zaliczenia przychodów, kosztów uzyskania przychodu oraz zastosowania odpowiedniego sposobu obliczenia podatku.
W polskim systemie podatkowym najpowszechniejszym i najtańszym sposobem obliczania wysokości zobowiązania podatkowego jest tzw samo obliczenie podatku. Należność podatkowa jest obliczana przez samego podatnika, który sporządza wymagane prawem deklaracje lub zeznania podatkowe. Zadeklarowane w urzędowych formularzach kwoty podatku wpłacane są następnie do organu podatkowego. Samo obliczenie podatku jest z punktu widzenia wierzyciela podatkowego najtańszym sposobem określania wysokości zobowiązania podatkowego, gdyż obliczenia są dokonywane bez udziału organu podatkowego. Podatnik nie jest uprawniony do otrzymania wynagrodzenia za przeprowadzenie prawidłowych rozliczeń. Eliminuje to koszty wymiaru podatku, ogranicza wydatki budżetowe. Natomiast z punktu widzenia podatnika samo obliczenie jest czasochłonną i uciążliwą powinnością. Technika samo obliczania podatku może być stosowana jedynie wtedy gdy zobowiązanie podatkowe powstaje z mocy samego prawa.
Ogólne zasady i warunki rozliczenia podatków u współmałżonków i osób samotnie wychowujących dzieci (patrz pytanie 1)
Przykłady nieefektywnego wygaśnięcia zobowiązań. (patrz pytanie 2)
Ogólne zasady prawa podatkowego
Za twórcę zasad podatkowych uważa się A.Smitha który wprowadził cztery zasady podatkowe: pierwsza nawiązuje do zdolności płatniczych podatnika, kolejne odnoszą się do zasad techniki podatkowej. (XVIIIw.)
Zasada równomierności – oznaczała konieczność dostosowania opodatkowania poszczególnych jednostek do osiąganych przez nie dochodów.
Zasada pewności – podatek jaki każda jednostka jest zobowiązana płacić, powinien być wyraźnie z góry określony a nie dowolny.
Zasada dogodności – każdy podatek powinno się ściągać w takim czasie i w taki sposób, aby podatnikowi było go jak najdogodniej zapłacić.
Zasada taniości – wymiar i pobór podatku powinien być zorganizowany w sposób jak najbardziej oszczędny, aby nie zwiększać ciężaru podatkowego i zapewnić najszybszy dopływ środków do Skarbu Państwa.
Inne bardziej wszechstronne zasady ujmujące nie tylko ochronę interesów opodatkowanych lecz interesów publicznych, sformułował A.Wagner (XIXw), podzielił je na cztery grupy:
Zasady fiskalne które dotyczą wydajności i elastyczności podatków (dochody podatkowe powinny wzrastać w miarę wzrostu dochodu narodowego)
Zasady gospodarcze, które sprowadzały się do właściwego wyboru źródeł podatkowych oraz uwzględniania ekonomicznych skutków opodatkowania (zakazują naruszania źródeł dochodu które stanowią podstawę podatku)
Zasady sprawiedliwości które miały zapewnić powszechność i równość opodatkowania (równomierne rozłożenie obciążenia podatkowego na wszystkich obywateli w zależności od ich sytuacji materialnej)
Zasady techniki podatkowej które miały gwarantować pewność, dogodność, taniość i prostotę podatku.
Zasady legislacji:
Lex retro non agit – ustawa nie działa wstecz, założenia ustaw podatkowych mogą dotyczyć tylko zdarzeń przyszłych, jest to istotne jeżeli nowe regulacje ograniczają pewne ulgi lub wprowadzają pewne obowiązki
Zasada jawności – wszystkie przepisy prawne zaczynają obowiązywać po ich opublikowaniu w dzienniku ustaw; musi być wskazany termin wejścia w życie ustawy
Zasada vacatio legis – okres między publikacją aktu prawnego a jego wejściem w życie. Celem vacationis legis jest umożliwienie wszystkim zainteresowanym zapoznania się z nowymi przepisami i przygotowanie do ewentualnych zmian, jakie mogą wynikać z ich obowiązywania. Okres ten powinien być przestrzegany przy wszystkich ustawach które zmieniają sytuacje podatkową podatnika; jest to potrzebne aby podatnik mógł się zaznajomić z nową regulacją i także jest to okres, który jest potrzebny do wydania przepisów wykonawczych; zwykle od kilku miesięcy do pół roku; rozporządzania wykonawcze mogą być charakter obligatoryjny lub fakultatywny
Zasada jasności przepisów
Zakaz zmieniania przepisów podatkowych w ciągu roku podatkowego (ale np. minister finansów może podwyższyć/obniżyć akcyzę w ciągu roku podatkowego)
Zasada minimalnej stabilizacji prawa (brak -> podatki często są zmieniane)
Zasada poszanowania praw nabytych
Zakaz obładowywania ustawy podatkowej przepisami podatkowymi
podmiot akcyzy
podmiot podatku dochodowego
podmiot podatku dochodowego osób prawnych
przedmiot podatku od darowizny
przedmiot podatku od spadków
co to dochód od osób fizycznych
co to grupa kapitałowa
przedmiot podatku od nieruchomości
Daniny publiczne ( wywołują skutki podobne do podatków, quasi podatki):
wpłaty na fundusz pracy, fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych, fundusz rehabilitacji
opłaty publicznoprawne: skarbowe, abonamentowe.
Cechuje je odpłatność bezpośrednia, czyli w zamian za wpłatę otrzymujemy konkretne świadczenie. Brak jest tej cechy przy podatkach.
Uchwalenie podatków w gminie poprzez referendum – 1/3 mieszkańców gminy musi wziąć udział w referendum. Musi być ustalony cel przeznaczenia tych środków np. cele infrastrukturalne ( wprowadzanego podatku). podatek cenowy (samoopodatkowanie)
Najczęściej referendum przeprowadza się przy okazji innych wyborów.
I.Podatki majątkowe – zasilają budżety samorządowe:
podstawa opodatkowania to posiadanie:
podatek od nieruchomości, od środków transportowych, od psów
podatki od zmiany stanu posiadania:
od odpłatnego powiększenia majątku: transakcja kupna-sprzedaży, umowy dożywocia, umowy pożyczki, objęcia udziałów w spółce
od nieodpłatnego powiększania majątku (nabycia nieruchomości i ruchomości): podatek od spadków i darowizn,
II.Podatki przychodowe np. zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych
III.Podatki dochodowe: uwzględniają dochód po potrąceniu kosztów uzysku
podatek dochodowy od osób fizycznych (18%, 32%).
Podatek dochodowy od osób prawnych (19% - podatek liniowy)
Na Zdolność podatkową podatnika wpływają: wiek, wykształcenie, stan zdrowia, wysokość kwot wolnych od podatków, wysokość stawek podatków.
System podatkowy – ogól podatków obowiązujących w danym państwie w danym czasie powiązany myślą przewodnią, oznaczający się spójnością.
Wyróżniamy:
Systemy historyczne – występują w większości państw zachodnich, kształtują się w toku rozwoju historycznego (wyjątek Hiszpania)
System podatków racjonalnych – tworzony jest od nowa po ważnych wydarzeniach np. w Hiszpanii po obaleniu generała; w Polsce po 1989r.; przeciwny do systemu historycznego
Systemy wielopodatkowe – jest wiele podatków
System jednego podatku – mają charakter utopijny, nie zapewniają trwałego dochodu dla fiskusa
System składkowy –
Systemy krajów starej Europy (wysoko rozwinięte) – polityka prorodzinna (ulgi); najważniejsze znaczenie miały podatki dochodowe (i dalej tak jest w niektórych krajach np. w Danii, Finlandii, Szwecji), spada znaczenie podatków pośrednich (VAT, akcyza)
Systemy po transformacji
Systemy podatkowe w krajach wysoko rozwiniętych
Szwecja - wysoki poziom opieki zdrowotnej, opieka nad obywatelem jest od chwili urodzenia do śmierci i to dotyczy nie tylko obywateli.
Zakres obciążeń podatkowych zależy od systemu ubezpieczeń społecznych.
System ubezpieczeń społecznych dzielimy na:
budżetowy – Wielka Brytania, Dania
składkowy – zwiększa obciążenia podatkowe
Istnieje możliwość albo łącznego opodatkowania (małżonkowie) albo zasada indywidualnego opodatkowania.
Większość państw przeszła od łącznego do indywidualnego opodatkowania (wyjątkiem jest Portugalia).
Systemy podatkowe krajów zachodnich mają charakter prorodzinny i socjalny – w podatkach dochodowych jest miejsce na uwzględnienie sytuacji osobistej podatnika (zdolności podatkowej).
Występują ogromne kwoty wolne od podatków (np. w Szwecji).
Wielka Brytania przechodzi na system zasiłków (np. dla rodzących dzieci).
Francja – ma kwotę wolną od podatków niską, ale jest prowadzona zasada ilorazu rodzinnego (głowa rodziny składa deklarację podatkową, uwzględnia w niej członków rodziny i w zależności od wieku osób w rodzinie otrzymuje się ulgi). Polega to na tym, że kwotę dochodu dzieli się przez ilość osób, przypisując im wagi finansowe i od tego oblicza się podatek.
Francja ma największy wskaźnik dzietności, prowadzi najlepszą politykę prorodzinną.
Prorodzinność przejawia się w :
kwocie wolnej od podatku
najniższej stawki podatkowej
ulgach
W Polsce:
Ulga rehabilitacyjna jest odliczana od dochodu.
Ulga z tytułu wychowywania dzieci odliczana jest od kwoty podatku. Trzeba zmienić konstrukcję tej ulgi, powinna być odliczania od dochodu.
W krajach starej Europy jest bardzo rozwinięty system ulg (szczególnie w Szwecji). Są one zróżnicowane w zależności od wieku dzieci.
Ulga na Internet i ulga rehabilitacyjna w Polsce są najbardziej trwałe i wykorzystywane. Ulga na Internet ma być zlikwidowana.
W Polsce występuje także ulga dla osób samotnie wychowujących dzieci – dochody dzieli się tylko na dwa, niezależnie od liczby dzieci.
Kraje północne (Szwecja, Dania, Norwegia) – mają bardzo rozwinięty system pomocy społecznej, wysokie podatki są uwarunkowane wysokimi dochodami.
Kraje dokonujące transformacji – w latach 90. wszystkie te kraje przechodziły kryzys, szalała inflacja. Naczelnym hasłem była walka z inflacją (poprzez ograniczanie dostępów do kredytów).
Pojawiła się konstrukcja podatku liniowego ale w Polsce nie został przyjęty. Natomiast w większości państw transferujących został wprowadzony. Liderami we wprowadzaniu tego podatku były Estonia, Litwa i Łotwa. Stawki podatku liniowego: Słowacja 19%, Rumunia 16%, Bułgaria…
Te państwa mają niską kwotę wolną od podatku albo wcale jej nie mają. W większości te państwa nie przewidują ulg na dzieci. Występuje tam bardzo duży wzrost stawki VAT.
Argumenty zwolenników podatku liniowego: zwiększa wzrost gosp., ilość miejsc pracy, łatwiejsza ściągalność tego podatku (niewątpliwa zaleta), zmniejszenie kosztów ściągalności podatku.
SYSTEMY PODATKOWE EUROPY ZACHODNIEJ (OD KASI)
Podatki progresywne są ze zróżnicowanymi stawkami
1800 euro w Irlandii do 35000euro w Szwecji – kwoty wolne od podatku
Średnia stawka trzydzieści parę %, tendencja – wprowadzenie wysokiej stawki dla osób osiągających duży dochód
Rośnie rola redystrybucyjna podatku (ubóstwo kontra szybkie bogacenie się)
W system podatków wprowadzono indeksację (wzrost inflacji powoduje wzrost kwoty wolnej od podatku)
Bardzo rozwinięty system ulg na dzieci
Przeciętne wydatki w europie na cele socjalne wynoszą około 23% PKB
Przyjmuje się ze podatek dochodowy od osob fizycznych jako podatek osobisty i powinien wnikać w sytuację rodzinną obywateli.
Zasada indywidualnego opodatkowania, Francja, Luksemburg, Portugalia (opodatkowanie wspólne, łączne), większość krajów ma wybór czy rozliczać się indywidualnie czy łącznie.
W Polsce najistotniejsze są ulgi: internetowa, z tytułu rehabilitacji osób niepełnosprawnych
Ulga z tytułu wychowywania dzieci (odliczana od kwoty podatku) nie spełnia swojego celu, ponieważ powinna pomagać rodzinom ubogim. Natomiast w praktyce zyskują ci którzy mają wysokie dochody.