Adaptacja - przystosowanie czegoś do nowego użytku (np. biologiczna, pro­dukcyjna, społeczna itp.)

Analiza - rozłożenie pewnej całości na jej części składowe i rozpatrywanie każ­dej z nich osobno, dokonywane w procesie poznania i działalności praktycznej

Analogia - podobieństwo pod pewnymi szczególnymi względami zachodzące między różnymi skądinąd przedmiotami (zjawiskami, procesami)

Audit - systematyczny, niezależny i udokumentowany proces uzyskiwania do­wodu z auditu oraz jego obiektywnej oceny w celu określenia stopnia spełnienia kryterium auditu (ISO 19011)

Bezpieczeństwo (obiektów lub procesów) - brak niedopuszczalnego ryzyka związanego z możliwością powstania szkody (dla zdrowia, życia, obiektu, śro­dowiska)

Cykl życia - łączny czas istnienia projektu, wyrobu, procesu, organizacji, zwy­kle podzielony na kolejne fazy, na ogół obejmujące rozpoczęcie, rozwój, reali­zację, wykorzystanie, obsługę i dostawę lub zakończenie

Decyzja - wszelki świadomy (nie losowy) wybór jednego z rozpoznanych i uznanych za możliwe wariantów przyszłego działania

Diagnozowanie - proces rozpoznawania z pomocą środków technicznych, ba­dań empirycznych, wywiadów, pomiarów, analiz i in. stanu i niedomagań bada­nego obiektu bez jego dekompozycji

Efektywność - zdolność procesów i systemów do skutecznej realizacji przyję­tych planów, przy jednoczesnym zapewnieniu ich ekonomiczności, lub „zasięg, do jakiego planowane działania są zrealizowane, a planowane wyniki osiągnię­te"

Ekonomiczność - właściwość procesów, systemów i przedsięwzięć polegająca na generowaniu przez nie wartości dodanej, w wyniku czego nakłady poniesione na zapewnienie funkcjonowania są mniejsze od uzyskanych korzyści

Elastyczność - miara zależności funkcyjnej między dwiema wielkościami (np. nakłady-koszty, popyt-podaż, cena-zbyt, zdolność produkcyjna-różnorodność operacji itp.)

Filogeneza dyscyplina nauki zajmująca się odtwarzaniem rozwoju organi­zmów żywych, stanowiąca gałąź ewolucjonizmu (używane jest również zastęp­czo określenie filogenetyka)

Funkcje (systemu) - stabilna zdolność spełnienia działań i zadań, które są celem istnienia systemu

Funkcjonalność - zdolność wyrobu, procesu lub systemu do spełniania plano­wanych zadań w określonych warunkach

Graf - schematyczny sposób przedstawienia zbioru elementów materialnych lub niematerialnych (węzły, punkty) i sposobów ich połączeń (relacji) za pomocą zbioru linii (krawędzi) w celu odwzorowania (modelowania) pewnej rzeczywi­stości

Identyfikacja - ilościowe i jakościowe rozpoznanie i określenie parametrów, danych i informacji o identyfikowanym przedmiocie

Informacja - każdy czynnik, dzięki któremu obiekt odbierający go (człowiek, organizm żywy, organizacja, urządzenie automatyczne) może polepszyć swoją znajomość otoczenia i bardziej sprawnie przeprowadzić celowe działanie

Innowacja - wynik twórczej działalności ukierunkowany na wprowadzenie zmian w systemie funkcjonowania organizacji lub społeczeństwa, dotyczących wyrobów, procesów lub zarządzania, która spełnia ich potrzeby i przynosi ko­rzyści w postaci rozwoju, zysku, prestiżu lub inne

Jakość - ogół właściwości obiektu lub systemu wiążących się z jego zdolnością do zaspokojenia potrzeb stwierdzonych i oczekiwanych lub też natura obiektu związana z potrzebami i oczekiwaniami

Kompatybilność - sposób rozwiązania elementów procesu lub systemów za­pewniający ich dostosowanie do funkcjonowania w innych systemach bez po­wodowania niedopuszczalnych oddziaływań

Kompleksowość - cecha charakteryzująca ogół lub zespół elementów połączo­nych i uzupełniających się wzajemnie, tworzących określoną całość

Weryfikacja - przegląd, którego celem jest sprawdzenie, czy wyniki projektu lub przedsięwzięcia są zgodne z początkowymi ustaleniami.

Konkurencyjność - cecha organizacji uzależniona od systemu zarządzania, wskazująca aktualną pozycję rynkową i możliwości dalszego rozwoju

Kontrola - działanie takie, jak zmierzenie, zbadanie, oszacowanie lub spraw­dzenie jednej lub kilku właściwości obiektu oraz porównanie wyników z wyma­ganiami w celu stwierdzenia, czy w odniesieniu do każdej z tych właściwości osiągnięto zgodność

Kreatywność - zdolność do tworzenia czegoś nowego, co może przynieść ko­rzyści twórcy, organizacji i społeczeństwu, stanowi dominujący element w do­skonaleniu konkurencyjności przedsiębiorstwa

Kryterium - zasada wyznaczająca sposób osądzania czegoś pod względem obecności, braku lub stopnia posiadania pewnych cech, właściwości, jakości

Metoda - świadomy, uporządkowany, złożony z prostszych elementów (proce­dury, instrukcje itp.) sposób dążenia do określonego celu, gwarantujący lub da­jący znaczne prawdopodobieństwo odniesienia sukcesu

Mierniki - jednostki miar stosowane do oceny, obliczania lub określania postę­pu w realizacji, w kontekście jednostek pieniężnych, harmonogramu oraz wyni­ków jakościowych

Model - sposób opisu przedmiotu, zjawiska lub systemu najczęściej polegający na jego uproszczeniu przy zachowaniu zasad podobieństwa, pozwalający na łatwiejsze zrozumienie modelowanego systemu w określonym kontekście

Modularyzacja - metoda normalizacji polegająca na dekompozycji obiektu lub procesu na proste elementy składowe o takich rozwiązaniach i kompatybilności, aby można było z nich konfigurować różne systemy

Nadzór - ustanowienie sposobów monitorowania i weryfikacji obiektów i pro­cesów oraz analizowania zapisów kontrolnych i funkcjonowania w celu zagwa­rantowania, że spełniają one wyspecyfikowane wymagania

Niepewność - brak wiedzy na temat przyszłych zdarzeń oraz sytuacje, w których dostępna jest tylko część informacji potrzebnych do podjęcia decyzji

Niezawodność - właściwość obiektu, procesu lub systemu do zachowywania zdolności do wykonywania przewidzianych funkcji przy stosowaniu ustalonych parametrów w określonych warunkach otoczenia i w określonym czasie

Noosfera - sfera rozumu ludzkiego, będąca trzecim etapem rozwoju po geosfe­rze i biosferze, charakteryzująca się dużym synergicznym efektem i wywierająca znaczący wpływ na procesy ewolucyjne w biosferze i technosferze

Normalizacja - działalność mająca na celu uzyskanie optymalnego stopnia uporządkowania w określonej dziedzinie przez ustalanie postanowień przeina­czonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczących istnieją­cych lub możliwych do zaistnienia problemów technicznych

Planowanie - czynności związane z zaprojektowaniem zasadniczych elementów działania dostosowanych do ustalonego celu i przewidywanych warunków dzia­łania, uzupełnione decyzją wykonawczą (jest częścią zarządzania)

Podobieństwo - wspólność cech (procesów, obiektów) występująca, jeśli we­dług zadanych charakterystyk jednego można uzyskać charakterystyki drugiego za pomocą prostych przeliczeń, które są analogiczne do przejścia od jednego systemu wymiarów do drugiego systemu

Pozycjonowanie - obiektywny proces ustalenia położenia, sytuacji lub stanu rozpatrywanej jednostki względem innych o podobnym przeznaczeniu

Prawdopodobieństwo - stosunek liczby szans wystąpienia lub niewystąpienia określonego (oczekiwanego) zdarzenia do sumy szans wystąpienia i niewystą­pienia tego zdarzenia

Problem - zadanie lub zagadnienie teoretyczne lub praktyczne wymagające rozwiązania (m.in. niepożądany wynik pracy, luka między sytuacją rzeczywistą a pożądaną)

7^>rocedura - ustalony sposób postępowania (przeważnie pisemna, zawiera: cele i zakres działania oraz szczegółowy tryb postępowania)

Proces - jedno lub więcej działań podlegających nadzorowi, które wykorzystuje środki w celu przekształcenia stanu wejściowego w stan wyjściowy (ISO 9000)

Prognozowanie - opracowywanie prognoz w oparciu o naukowe metody prze­widywania przebiegu różnych zjawisk i procesów w przyszłości

Projekt - dokument zawierający założenia, rysunki, obliczenia, opisy, kosztory­sy itp. dotyczące wykonania danego obiektu, procesu lub systemu. Zależnie od rodzaju przedmiotu projektowanego, projekty mogą być: wstępne, techniczne, koncepcyjne, rozwojowe, inwestycyjne, innowacyjne itp.

Projektowanie - proces tworzenia abstrakcyjnego obrazu wytworu lub układu, który ma być wytworzony. Przeważnie obejmuje projektowanie założeń, wstęp­nej! koncepcji oraz szczegółowego opracowania

Przegląd - etapowa kontrola realizacji projektu lub przedsięwzięcia dokonywa­na i przez zespół ekspertów o kompetencjach przewyższających projektanta, w celu wyjawienia słabych stron i wskazania sposobów ulepszenia analizowane­go etapu prac

Przepis - dokument ustalający obowiązujące reguły prawne, przyjęty przez organ władzy

Regulacja - utrzymywanie zadanej z góry wartości określonego parametru lub grupy parametrów określonego procesu lub urządzenia (szczególny przypadek sterowania)

Relacja - wszelki związek lub zależność zachodząca między elementami dane­go: (dowolnego) systemu

Ryzyko - zagrożenie, że wskutek posiadania niepełnej wiedzy oraz efektu prawdopodobieństwa niepewnych zdarzeń wynik realizacji podjętych decyzji będzie odbiegał od planowanych zamierzeń. Ryzyko zależy od zdarzenia ryzyka, jego prawdopodobieństwa oraz dotkliwości skutków

Socjosfera - część biosfery obejmująca różnorodne relacje między osobnikami żywymi (zwłaszcza ludźmi), które mogą być stałe lub zmienne, pojawiające się i znikające, konstruktywne lub destrukcyjne. Relacje te sprzyjają tworzeniu określonych więzi grupowych, umożliwiają wspólne działania, często z efektem synergetycznym

Sterowanie - działanie na określony układ mające na celu zapewnienie jego zachowania się w żądany sposób, może być ręczne lub automatyczne

Strategia - wspólna wizja, która jednoczy organizację, zapewnia zgodność de­cyzji i sprawia, że organizacja porusza się we właściwym kierunku

Struktura - wzajemne powiązania wewnętrzne elementów składowych systemu wskazujące ich hierarchię i podległość

Symplifikacja - działalność normalizacyjna mająca na celu zmniejszenie liczby elementów i ich różnorodności przez stosowanie dopuszczalnej powtarzalności

Symulacja - odtworzenie właściwości danego obiektu, zjawiska, procesu lub środowiska istniejącego w rzeczywistości, za pomocą jego modelu (przeważnie matematycznego, numerycznego) i technik obliczeniowych, co pozwala też wy­jawić cechy trudno zauważalne w rozpatrywanym systemie

Synteza - połączenie różnych elementów (części) w nową całość, całościowe potraktowanie jakiegoś zjawiska w procesie poznania i działalności praktycznej po uprzednim zbadaniu jego elementów (również „operacja uogólniania")

System - zbiór elementów wzajemnie powiązanych strukturalnie, spełniający określoną funkcję (cel) i mający określone powiązania z otoczeniem

Technologia - ukierunkowany proces wykonywania potrzebnych produktów lub usług realizowany w systemie produkcyjnym, zbudowanym dla realizacji tego procesu w oparciu o dostępną wiedzę teoretyczną i praktyczną (przeważnie obejmuje: pozyskiwanie surowców, wytwarzanie materiałów, wytwarzanie ele­mentów i ich łączenie)

Technosfera - część geosfery, w której znajdują się lub funkcjonują materialne wytwory człowieka i jego wspólnot, wykonane w różnym czasie z wykorzysta­niem dostępnych materiałów, energii, pracy i pomysłowości, celem spełnienia zdiagnozowanych potrzeb

Typizacja (obiektów lub procesów) - polega na zastąpieniu występującej lub możliwej różnorodności rozwiązaniem posiadającym wszystkie cechy elemen­tów zastępowanych

Walidacja - końcowy przegląd realizowanych przedsięwzięć mający na celu upewnienie się, że wyniki przedsięwzięcia są zgodne z oczekiwaniami klienta i zadowalają go, oraz zatwierdzenie i standaryzację sposobów i metod wykorzy­stywanych przy realizacji tego przedsięwzięcia