1.Zachowania zbiorowe- definicja i cechy.

- Sposoby myślenia, odczuwania i działania, które rozwijają się wśród stosunkowo dużej liczy ludzi i które są względnie spontaniczne, krótkotrwałe i niestrukturalizowane.

- Ludzie mogą być zgromadzeni w jednej przestrzeni, a także doświadczyć tej samej sytuacji, ale jeszcze działają tak jakby obok siebie, a nie wspólnie. W odróżnieniu od zorganizowanego zachowania jak w korporacjach i ochotniczych stowarzyszeniach.

Cechy:

1.ograniczone, krótkotrwałe działania społeczne- uczestnictwo w zachowaniach zbiorowych jest jedynie czasowe, interakcje biorących w nich udział ograniczają się do szczególnej sytuacji- koncertu

2.niepewna identyfikacja i granice społeczne- granice między uczestnikami jakichkolwiek form zachowań zbiorowych, a osobami, które nie biorą w nich udziału nie zawsze są wyraźne np.: wokół miejsca demonstracji zawsze gromadzi się wiele ludzi, niektórzy nie są jej uczestnikami, lecz jedynie widzami pragnącymi zorientować się w sytuacji.

3.słabe lub nowo wytworzone normy społeczne- w zachowaniach zbiorowych ogólnie obowiązujące normy społeczne nie dają wystarczających wskazówek, co do właściwego sposobu działania.

2.Przykłady zachowań zbiorowych:

-chwilowa moda- jest wzorem zachowania, które rozprzestrzenia się bardzo szybko, a następnie znika; chwilowe mody zwykle są postrzegane jako stosunkowo nowatorskie zachowania, które pojawiają się nagle, szerzą szybko np.: logo smile, kostka Rubika, maratony taneczne, bieganie nago.

-miejska legenda- to moralizujące opowieści podane przez ludzi, którzy przysięgają, że historie się zdarzyły komuś, kogo oni znają, albo przydarzyły się znajomemu.

- panika-bezładna ucieczka przed rzeczywistym lub domniemanym zagrożeniem. Do paniki dochodzi, gdy ludzi ogarnia uczucie obezwładniającego strachu, który osłabia ich zdolność do poszukiwania racjonalnych rozwiązań. Ludzie tracą umiejętność przewidywania i nie rozpoznają żadnego wyjścia z sytuacji.

-zbiorowa histeria-zbiorowa reakcja na istniejący lub błędnie zinterpretowany czynnik, zjawisko; w przypadku zbiorowej histerii reakcje mają charakter patologiczny, (np. Skażona Coca-cola 1999. Radiowa dramatyzacja noweli „Wojna światów” George’a Wellsa autorstwa Orsona Wellesa z 1938 roku. Duża część słuchaczy włączyła odbiorniki już po rozpoczęciu audycji. W rezultacie wynikła ogólnokrajowa panika.

-audytorium- podobieństwo działań i sytuacji, a także świadomość po stronie każdego działającego,że wiele innych działa podobnie

3.Tłum-definiowanie, cechy, typy. Model działającego tłumu.

Tłum- - klasyczna, wzorcowa odmiana zachowań zbiorowych występuje w tłumie; tymczasowe, względnie niezorganizowane zgromadzenie ludzi, którzy znajdują się w bliskości fizycznej i mają wspólny obiekt zainteresowania; bardzo wiele jednostek, które wzajemnie się nie znają, nie poczuwają się do żadnej szczególnej więzi, a jedyne, co ich łączy to zgromadzenie w jednej przestrzeni w ewentualnie taki sam powód, dla którego znaleźli się razem.

Cechy tłumu: -sugestywność- zachowanie członków tłumu nie jest kierowane przez konwencjonalne normy; jednostki są zwykle bardziej podatne na obrazy, wskazówki i pochodzące od innych

-deindywidualizacja- jest stanem psychicznym osłabionej tożsamości i samoświadomości, ludzie czują się mniej skrępowani w popełnianiu czynów nie zaakceptowanych w grupie.

-niezniszczalność- w tłumie jednostki często nabywają poczucia, że są bardziej potężne i niezwyciężone, niż w rutynowych codziennych działaniach, ponad to uważają, że mechanizmy kontroli społecznej są mniej prawdopodobne do zastosowania, co powoduje wzrost zachowań Normanie nieakceptowanych przez społeczeństwo tj.: agresje, podejmowanie ryzyka, kradzież

Typy tłumu:

-manifestujący

-wiwatujący

-ulegający panice(ucieczka przed zagrożeniem)

-protestujący

Typy tłumu wg H. Blumera:

-tłum przypadkowy- zbiór ludzi, którzy mają niewiele ze sobą wspólnego poza tym, że mogą brać udział w tym samym wydarzeniu

-tłum konwencjonalny- wiąże szereg ludzi, którzy zebrali się dla jakiegoś konkretnego celu, zwykle działają oni zgodnie z ustalonymi normami, między uczestnikami jest na ogół słaba interakcja

-tłum ekspresyjny- gromadzi się z okazji wydarzeń o pewnym ładunku emocjonalnym np.: uczestnicy festiwalu Woodstock ’69, uroczystości sylwestrowych na placach wielkich miast, jest słabiej zorganizowany niż tłum konwencjonalny

-tłum działający- jest podekscytowaną, nieprzewidywalną zbiorowością ludzi, którzy są zaangażowani w rozmachy, grabieże lub inne formy agresywnych zachowań, w których obowiązujące normy społeczne tracą na znaczeniu.

Model działającego tłumu: Blumer zidentyfikował 5 etapów, które poprzedzają to, co nazwał działającym tłumem, podekscytowana grupa, która dąży do celu

1.niepokój społeczny- uwarunkowanie napięcia lub niepokoju społecznego; podstawą zachowania zbiorowego są określone warunki napięcia, niepokoju; zaniepokojeni warunkami ludzie stają się pełni obaw.

2.prowokujące zdarzenie- zaskakujące wydarzenia, którymi ludzie są mocno zaabsorbowani

3.kłębienie się tłumu- ludzie stojący lub spacerujący dookoła, rozmawiający o ekscytującym wydarzeniu, powstaje okrężna reakcją, formując wskazówki o właściwym sposobie myślenia i zachowania.

4.wspólny obiekt uwagi- ludzka uwaga zostaje skupiona na jakimś aspekcie wydarzenia, ludzie zostają wciągnięci w zbiorowe emocje.

5.wspólne impulsy- ludzie mają poczucie, że wiedzą, co należy robić, te wspólne impulsy są pobudzone przez społeczne narażanie się, poczucie podniecenia, które jest przekazywane od jednej do drugiej osoby, w tym przypadku ludzie wnioskują, że tylko natychmiastowa śmierć.

4.Ruch społeczny-pojęcie.

Ruch społeczny- luźno zorganizowane zbiorowości działające wspólnie w sposób niezinstytucjonalizowany, by wprowadzić zmianę w społeczeństwie. Ruch społ/odnosi się do działań nierutynowych, są to ludzie działający razem, zbiorowość względnie rozproszona z niskim poziomem org.formalnej, relatywnie wysoki poziom spontaniczności, niekonwencjonalne formy.

5.Typologie ruchów społecznych.

-N.Smelser (ruchy reformatorskie-zorientowane na normy, modyfikacja zastanych sposobów postępowania przez zmianę norm regulujących postępowanie właściwe lub pożądane; ruchy radykalne-zorientowane na wartości, zmierzają do zmian dotyczących podstawowych zasad porządku społ)

-H.Blumer (ogólne-posiadają tylko cel ogólny, do którego zmierzają, np.:ruch feministyczny; szczegółowe-posiadają dobrze zdefiniowane cele i rozwijają klarowną strukturę org.)

-W.Kornblum (rewolucyjne-obalenie istniejących instytucji i zastąpienie ich nowymi; reformatorskie-częściowe zmiany niektórych instytucji i wartości; reakcyjne-przywrócenie instytucji i wartości przeszłości, zniesienie istniejących instytucji; konserwatywne-zachowanie istniejących wartości i instytucji oraz sprzeciwienie się próbom ich zmiany).

6.Stare i nowe ruchy społeczne.

Stare-miały podłoże ekonom-polit i działały w społ(rozbieżność interesów materialnych); podobne podłoże ekonom i społ członków, sztywna i scentralizowana forma org, mobilizacja w obronie interesów konkretnych klas czy grup, w centrum uwagi interesy materialne; hierarchiczna struktura (np.: ruchy chłopskie, liberalne, konserwatywne, związkowe, robotniczy)

Nowe- mają podłoże kulturowe; przywiązywanie uwagi do tych samych problemów społ i wspólna reakcja na nie; ruchy te nie mają sztywnej organizacji i często są jedynie siatką luźnych powiązań; ruchy te rekrutują swoich członków w poprzek podziałów klasowych; wartości mają charakter postmaterialistyczny (np.: ruch ekologiczny, feministyczny, pokojowy, przeciwko karze śmierci itp.)

7.Kontrruchy-pojęcie, warunki sprzyjające.

Kontrruch- mobilizacja działań zbiorowych skierowanych przeciwko rozwijającemu się wcześniej ruchowi społecznemu, mająca na celu demobilizację lub uniemożliwienie skutecznego działania; powstają w reakcji na sukcesy ruchów i rozwijają się równolegle z nim w reakcji luźnego konfliktu.

8.Geneza socjologii ruchów społecznych w Polsce.

Powstawały na przestrzeni ostatnich 30 lat.

Pierwszy ruch społeczny to Solidarność. W państwach totalitarnych mamy bardziej ruchy rewolucyjne niż reformatorskie. Każdy rodzaj ruchu jest dławiony przez rząd. Wszelkie działania zbiorowe nie kontrolowane przez władzę są źle widziane.

W demokracji ruchy społeczne są tolerowane jeśli nie uderzają w normy prawa.

Lata 70. – dwa ośrodki naukowe, gdzie podjęto się badań nad ruchami społecznymi

-Zakład Socjologii Norm i Patologii Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego – Adam Podgórecki – starano się uwolnić marginesowość od piętnowania, starano się badać zjawiska dewiacyjne, pojawiło się pojęcie dewiacje pozytywne → pierwszy krok do badań nad ruchami społecznymi

-Zakład Badań nad Stylami Życia Instytutu Filozofii i Socjologii Państwowej Akademii Nauk – kierownik Andrzej Siciński, Aldona Jabłońska → Drogi kontrkultury 1975, (bada zjawiska zewnętrzne, bo w Polsce nie było czego badać)

Rok 1980 – początek prawdziwych badań nad ruchami, ponieważ powstała Solidarność, zaczęto mówić o zmianie światopoglądowej.

Pojawił się przedmiot badań (Solidarność), pojawiła się potrzeba socjologicznej analizy, do Polski przyjechali francuscy badacze współpracujący z polskimi, którzy zaczęli badać Solidarność.

Solidarność – dlaczego powstał w systemie totalitarnym, wiele było przypadkowości i szczęśliwych zbiegów okoliczności.

Kontekst umożliwiający powstanie; uwarunkowania długoterminowe:

-Odwrócenie sytuacji gospodarczej (→James Davis) – w społeczeństwie polskim rozbudzono pewne oczekiwania, ale nie dano im możliwości realizacji

-Aktywizacja inteligencji – zaangażowanie ich w pomoc robotnikom

-1978 – wybór Karola Wojtyły na papieża i I pielgrzymka do Polski, zaczął się tworzyć duch sierpnia – poczucie tożsamości religijnej, narodowej (→J. Davis)

-System traci legitymizację, środowiska polityczne zaczynają odnosić się z dystansem do komunizmu i socjalizmu

Sposób działania

1.Działania strajkowe

2.Wysuwanie żądań, które prowadziły do rozmów, jeśli zapanował impas, stosowano nacisk (strajki) i znowu wracano do rozmów (strajki często miały bardzo lokalny zasięg)

9.Ruchy społeczne w Polsce

a)Solidarność- tak późne powstanie pierwszego ruchu wynikało z realiów politycznych (totalitaryzm), do lat 80. w Polsce w ogóle nie istniały ruchy społeczne.

Interpretacje Solidarności

1.Ruch robotniczy działający zgodnie z klasycznymi wzorami ruchu robotniczego – wysoki poziom świadomości klasowej u działaczy Solidarności, oznaki przynależności do klasy robotniczej (→ Szymański, Świderski)

2.Ruch narodowy z silnie rozwiniętymi elementami religijnymi (→ ???) – wizyta papieża Jana Pawła II 1979 → doświadczenie jedności za pomocą języka symboli religijnych

3.Ruch obywatelski (→ publikacje Komitetu Obrony Robotników) – przestrzeń alternatywna do struktur państwa komunistycznego (→David Ost)

4.(→ Alain Touraine, Strzelewski) dynamiczny i konfliktowy – nie ma mowy o jednej solidarności, doliczyli się trzech postaci solidarności

-Ruch związkowy działający na rzecz demokracji, trzymający się porozumień sierpniowych

-Ruch na rzecz uwolnienia społeczeństwa, wyrażany ideą społeczeństwa obywatelskiego dążący do ograniczenia władzy partii nad kolejnymi sferami życia

-Narodowo - wyzwoleńczy podejmujący próbę przejęcia instytucji politycznych i doprowadzenia do wyzwolenia Polski

Sposób działania

1.Działania strajkowe

2.Wysuwanie żądań, które prowadziły do rozmów, jeśli zapanował impas, stosowano nacisk (strajki) i znowu wracano do rozmów (strajki często miały bardzo lokalny zasięg)

Solidarność była ruchem samo ograniczającym – starano się nie wysuwać zbyt nierealistycznych i godzących w podstawy ustrojowe żądań

Pojawiły się dwie opcje

Lech Wałęsa – ruch reformatorski lub A. Gwiazda – ruch rewolucyjny

Rzadkie manifestacje uliczne, np. gdy któryś z liderów Solidarności przyjeżdżał do jakiegoś miasta

Czasami strajki wybuchały w nie do końca kontrolowany sposób i liderzy Solidarności starali się je stłumić.

Początek strajku w latach 80. Wiązał się z podwyżką żywności ogłoszoną 1 lipca 1980roku- to dało początek akcjom w całym kraju.

- Kluczowe wydarzenia miały miejsce w Gdańsku.

-Zwolnienie Anny Walentynowicz.

-14 sierpnia- garstka działaczy udaje się do swoich wydziałów w stoczni by przekonać do natychmiastowych strajków w obronie Walentynowicz.

-8 tys. Demonstrantów minutą ciszy czci śmierć robotników z 1970 roku.

-Borowczak zwołuje demonstrantów i zwołuje komitet strajkowy, Wałęsa(po przeskoczeniu przez płot) zostaje okrzyknięty przywódcą strajku.

-Negocjacje (próba nasycenia przez władze komitetu robotniczego swoimi sprzymierzeńcami- drogą demonstracyjną wprowadzono w demonstracje ludzi lojalnych wobec władz.)

-Głosowanie zostało przegrane przez robotników. Z rozgoryczeniem zaczęli się rozchodzić do domów.

-Przemówienie Aliny Pieńkowskiej(„ strajk trwa”)

-Z 16 tys robotników zostaje około 1000. Bogdan Lis i Andrzej Gwiazda powrócili do fabryki Elmor i zawiązali tam swój komitet. Robotnicy zaczęli wracać, gdy dowiedzieli się o kontynuacji strajku.

-Sformułowanie 21 postulatów i zawiązanie Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego(MKS)

-Powołanie nowych związków zawodowych. Gwarancja prawa do strajków. Uwolnienie więźniów politycznych. Ograniczenia cenzury. Spełnienia żądań dotyczących płac, emerytur, świadczeń zdrowotnych i równouprawnienia społecznego.

-Rozszerzenie strajku poza granice stoczni.

Ruch „wolność i pokój” został założony w 1989 roku- impulsem do powstania ruchu była obrona szczecińskiego działacza NZS-u Marka Adamkiewicza, który za odmowę złożenia przysięgi wojskowej został w grudniu 1984 roku skazany i uwięziony w zakładzie karnym w Starogardzie Szczecińskim.

W dniach 17-23 marca 1985roku w ramach protestu przeprowadzono w kościele Św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej głodówkę , w której uczestniczyło około 20 osób.

Główne cele ruchu „wolność i pokój”

1.Ochrona środowiska(sprzeciw wobec budowy elektrowni w Żarnowcu)

2.Postulat zniesienia kary śmierci

3.Potrzeba wszechstronnego rozwoju człowieka i tolerancji.

4.Akcenty antymilitarne(demilitaryzacja Europy Środkowej)

5.Żądanie wprowadzenia prawa do odbywania cywilnej służby zastępczej(realizacja postulatu w 1988 roku)

Struktura organizacyjna ruchu „wolność i pokój”

1.Struktura i formy działania miały wiele wspólnego z modelami występującymi w nowych ruchach społecznych(podobnie jak głoszone hasła).

2.Ruch ten nie był sformalizowaną organizacją lecz amorficznym ruchem złączonym nieformalną więzią.

Składał się z nieformalnych grup współpracujących luźno ze sobą

Repertuary kontestacji

1.(pikiety demonstracyjne) dynamiczne, długie, otwarte

2.Demonstracje, strajki okupacyjne, „rusztyngi”(łańcuchy do rusztowań wokół remontowanych budynków), marsze, głodówki, ulotki, seminaria

Po 1989roku udało się osiągnąć główny cel- prawo do zastępczej służby wojskowej- ruch stracił dynamikę i szybko się rozpadł. Jego członkowie trafili do instytucji państwowych lub samorządowych. Działacze:

1.Jan Maria Rokita

2.Andrzej Stasiak

3.Piotr Niemczyk

Ruch ekologiczny

1.Geneza w Polsce jest podobna do genezy ruchów pacyfistycznych

2.Przyjmowano (jak w całej Europie Środkowej i Wschodniej) idee ekologiczne Zachodu

a)W czasie 16 miesięcy istnienia Solidarności postulat ochrony środowiska został wpisany do programu związku. Wówczas narodziła się świadomość ważności problemów ekologicznych

Szczególna cecha- hasła ekologiczne stanowiły okazję do działań politycznych!

b)Siła ruchu wynikała z tego, że władze komunistyczne nie chciały otwarcie represjonować działań ekologicznych i narażać na kolejne zarzuty z Zachodu

c)Władze oficjalnie popierały działania ekologów, uznawały prawo istnienia oficjalnych organizacji takich jak: Polska Liga Ochrony Przyrody

2.Ruch ekologiczny był zarazem formą wyrażania politycznego niezadowolenia bez narażania się na zbyt duże niebezpieczeństwo.

Główne cele(P. Gliński)- lata 80-te

Głównym celem była blokada budowy elektrowni w Żarnowcu.

1.Poznanie problemów środowiska

2.Edukacja uczestników

3.Uświadamianie społeczeństwa i nagłaśnianie problemów ekologicznych

4.Konkretne działanie w sferze ochrony środowiska

5.Wywieranie nacisku na władzę

6.Zasadnicza zmiana stosunku człowieka do przyrody

Ruch ekologiczny przetrwał zmianę systemu lat 80-tych 90-tych. W kolejnych dwóch dekadach uległ profesjonalizacji. Rozwijała się sieć informacyjna i komunikacyjna, a także podstawy organizacyjne

-Pracownia na rzecz Wszystkich Istot

-Federacja Zielonych Gaja(jedna z najstarszych w Polsce)

W 2004roku przedstawicielstwo w Polsce otworzył GREENPEACE.

Pomarańczowa Alternatywa

1. Ruch happeningowy, działający w kilku miastach Polski(Łódź, Warszawa, Wrocław- głównie w latach 80tych)

1. Nawiązuje do tradycji holenderskich Provosów i Partii Krasnoludków

2. Ruch, z którym władze komunistyczne bardzo źle sobie radziły.

Inspiracje holenderskie:

1. Provosi( Ruch Provo, Provotariat)

1. Ruch kontrkulturowy, aktywny w latach 1965, 1967

2. Uważani za holenderskich protoplastów, hipisów(jednak znacznie mniej upolitycznionych)

3. Krytykowali oficjalna kulturę, elity władzy(rodzinę królewską też)

4. Postulowali poszukiwanie jednostek i współpracę(zastępującą konkurencję)

1. Ruch krasnoludków

1. Anarchistyczny ruch społeczno-artystyczny

2. Powstał w Amsterdamie 1969roku, jako kontynuacja ruchu Provo

3. W lutym 1978roku powołał do życia Wolne Państwo Pomarańczowe, które miało być alternatywą dla systemu kapitalistycznego.

1. Pomarańczową Alternatywę zróżnicowały na początku lat 80tych osoby związane wrocławską opozycją, wywodzącą się najczęściej z ruchu hipisowskiego

2. Dzięki otwartej formule mogły się włączać do niej różne grupy i jednostki, a także partie

3. Szczególną rolę odegrał lider- Waldemar „Major” Fydrych(pochodzący z Wrocławia), który przyjął żartobliwy tytuł Komendanta Twierdzy Wrocław

„Jak można poważnie traktować funkcjonariusza, który zadaje pytanie: <dlaczego uczestniczy pan w nielegalnym zgromadzeniu krasnoludków>?”

Happening

1. „Precz z U-Pałami”(lipiec 1987)

2. „Święto garnków”

3. „Czyn antywojenny”

4. „Dzień Tajniaka”

5. „FSO- Festiwal Sztuki Obecnej”

6. Karnawał Żebraczy”

Akcje PA pomimo poglądów anarchistycznych- nie były ideologiczne! Otwarta formuła akcji

Ruch feministyczny (lata 90.) tradycja emancypacji kobiet w Polsce była długa (XIX w.) PRL – władze komunistyczne deklarowały równouprawnienie, ale nie powstało nic na wzór ruchu feministycznego. Sytuacja zmieniła się w latach 90. Wyróżnia się różne inicjatywy mieszczące się w ramach ruchu feministycznego:

-Instytucjonalna – organizacje pozarządowe, posiadają zasoby finansowe, sieć organizacji podnoszących równouprawnienie

-Radykalny – głoszą najostrzejsze hasła, organizują manify

-Kulturowy – największa, różne ośrodki badań na uniwersytetach (gender studiem) lub różne grupy kulturowe zajmujące się tą tematyką

10.Hipoteza krzywej J. Jamesa Davies’a-

Rewolucja jest poprzedzona okresem postępu, dzięki czemu rosną oczekiwania związane ze zdolnością systemu do zaspokajania potrzeb.

Następnie dochodzi do gwałtownego załamania tego trendu i zostanie zahamowana zdolność systemu do zaspakajania potrzeb.

W konsekwencji rozbieżność pomiędzy oczekiwaniami i możliwościami ich zaspokojenia generuje frustracje, która jeśli się utrzymuje, poziom wzrasta i wyraża się w agresji( teoria agresji i frustracji).

Kluczowym komponentem eksplanansu jest pewien „stan umysłu”, „nastrój”, „to co się dzieje w głowach ludzi, nim zaczną działać”.

„Polityczna równowaga lub jej zachwianie sa ostatecznie zależne od nastrojów i stanu umysłu społeczeństwa”.

Do rewolucji prowadzi subiektywne poczucie niezadowolenia, a nie czynniki obiektywne jak „przydział bardziej lub mniej adekwatnych racji żywności, równości czy wolności.”

Np. rebelia Dorra z 1842r.; rewolucja rosyjska z 1917 roku; rewolucja egipska; amerykańska wojna domowa; rewolucja francuska.

Przypadek negatywny (rewolucja, która nie doszła do skutku) : depresja w latach 30. W USA.

Konkluzja Davisa:

1.„ Jest rzeczą nieprawdopodobną, aby doszło do rewolucji w społeczeństwie, w którym istnieją niezagrożone możliwości zaspokajania nowych potrzeb, nadziei i oczekiwań.”

2.„ Jest rzeczą nieprawdopodobną, by mogło dojść do rewolucji w sytuacji, w której nie było żadnych nadziei, żadnego okresu rosnących oczekiwań”.

11.Teoria zachowań zbiorowych Neila Smelsera- „mobilizacja na podstawie przekonania, która redefiniuje działanie społeczne”. Jedną z głównych cech odróżniających zachowania zbiorowe od innych zachowań społecznych jest brak instytucjonalizacji. Czynnikiem powstania ruchu społecznego jest niezadowolenie społeczne wynikające z jakiejś kombinacji czynników strukturalnych.

(uwarunkowania strukturalne- Mówi o podstawowych warunkach, które umożliwiająZaistnienieZachowania zbiorowego,napiecia strukturalne- sytuacja, która określa, czego może dotyczyć zachowanie zbiorowe. uogólnione przekonania- Zbiorowe działanie mające na celu rekonstrukcję sytuacji wytworzonej przez napięcie strukturalne może zostać podjęte dopiero wtedy, gdy sytuacja ta nabierze pewnego znaczenia dla potencjalnych podmiotów działających.,czynniki przyspieszające- które „wypełniają uogólnione przekonania konkretną i bezpośrednio dostępną treścią.Często są to zdarzenia, które prowokują ludzi do działania. mobilizacja uczestników do działania- punkt czasowy, w którym pojawia się zachowanie zbiorowe., kontrola społeczna- Przebieg zachowania zbiorowego zalezy od wpływu kontroli społecznej na wyzej wymienione determinanty zanim powstanie zachowanie zbiorowe, oraz od wpływu na juz zaistniałe działania uczestników. Szczególnie wazne wydają się reakcje autorytetów i ośrodków władzy.

12.Teoria mobilizacji zasobów.

1.Teoria mobilizacji zasobów (najbardziej dominująca) – lata 70. XX w. – ruchy społeczne powstają w reakcji na napięcia, ale gdy dostępne są zasoby umożliwiające kontynuację tego ruchu, wyeksponowana jest rola zasobów (np. pieniądze, pomieszczenia, środki komunikacji) – to wszystko co jest potrzebne do działania ruchu, zasoby mogą mieć charakter materialny i niematerialny; elementy wykorzystywane w innych teoriach były marginalizowane, np. ideologia, podkreślano strukturę możliwości i zasoby,

Wyeksponowano rolę organizacji, mobilizacji ruchu:

-Wykazywano istnienie wcześniejszej formy organizacji jako istotną dla mobilizacji

-Niektóre wersje mobilizacji kojarzono ze sformalizowaną, scentralizowaną strukturą (→John McCarthy, M. Zold) – rozróżnienia między ruchem społecznym a jego organizacją, pewna struktura preferencji populacji, kiedy staje się dojrzały wytwarza organizację

Zrozumienie jak ruch społeczny szuka zasobów, mobilizuje zasoby do organizacji, sposoby pozyskiwania zasobów.

Kategorie poszukiwania zasobów;

-Agregacja zasobów – proces, dzięki któremu możliwe jest zaangażowanie ruchu w konflikt, niezbędna jest jakaś wstępna organizacja

Zasoby (→J. Freeman): namacalne (pieniądze, przestrzeń, idee), nienamacalne (ludzie, to kim są, co sobą reprezentują, umiejętności, wiedza)

-Organizacja ruchu jako centralna kategoria – decydowało o skuteczności działania ruchu. Organizacja ruchu to nie organizacja biurokratyczna, nie wytwarza się silnie sformalizowanej organizacji

-Szanse sukcesu – zwracano uwagę na czynniki zewnętrzne: możliwość współpracy z innymi ruchami, z partiami – struktura możliwości politycznych – czy sytuacja polityczna umożliwia rozwój ruchu

-Analiza kosztów i zysków – element kalkulacji zasobów, kosztów i zysków z przystąpienia do ruchu, związanych z działalnością w ruchu

13.Teoria procesu politycznego.

Model/teoria procesu politycznego

Trzy kluczowe dla formowania czynniki

1.Struktura możliwości politycznych (→Sidney Tarrow) – składa się z możliwości (uwarunkowania zachęcające do zaangażowania się w politykę kontestacji) i ograniczeń (represje i opór zniechęcający do kontestacji), kalkulacja tych możliwości i ograniczeń, jeśli przeważają ograniczenia dobiera się odpowiednie techniki realizacji

2.Poziom zorganizowania niezadowolonej populacji/teoria mobilizacji – duża rola stopnia organizacji, jeśli brak organizacji, które były podstawą zbudowania protestu, powstałyby tylko krótkotrwałe, zorganizowane efemerycznie wybuchy, pierwotna organizacja pozwalająca na przekształcenie w ruch społeczny, która może być źródłem rekrutacji blokowej

3.Poziom powstańczej świadomości/wyzwolenie poznawcze (→D. McAdam) odnosi się do szoku moralnego, aby doszło do mobilizacji sytuacja musi stać się znacząca dla dużej liczby ludzi

-System społeczny gdy zaczyna tracić legitymizację – ludzie zaczynają się upominać o swoje prawa, żądają zmiany sytuacji

-Gdy ludzie uważający się wcześniej za bezsilnych zaczynają sądzić, że mają siłę zmiany swojego losu.

14.Perspektywa ramowa

Teoria ramifikacji znaczeń

Zakłada się, iż ruchy społeczne mobilizując swoich zwolenników wpływają na ich świadomość poprzez manipulowanie symbolami, aby osiągnąć zgodność ideologii ruchu z ich poglądami.

Rama interpretacyjna(Goffman, 1974)

Rama jest ogólną, wystandaryzowaną, zdefiniowaną strukturą, która umożliwia zrozumienie świata i steruje percepcją. Umożliwiając jednostce w usprawniony sposób przewidzieć co się zdarzy oraz nadać sens otaczającej rzeczywistości.

Rama główna

Jest konstruowana w rezultacie procesu „dostosowania ram”. „ Połączenie interpretacyjnych orientacji jednostek i ruchów społecznych w celu stworzenia spójnego, wzajemnie dopełniającego się zbioru indywidualnych celów, wartości i poglądów oraz działań zbiorowych, celów i ideologii”.

„Dostosowanie ram”

1.„Łączenie ram”- łączenie dwóch lub więcej ideologicznie przystających lub strukturalnie niepołączonych ram w związku ze szczególnym zadaniem czy problemem.

2.„Wzmacnianie ramy”- obejmuje idealizację, upiększenie, wyjaśnienie albo ożywienie istniejących wartości albo przekonań.

3.„Rozproszenie ramy”- przedstawienie interesów organizacji ruchów społecznych(SMO’s) i ram jako wykraczających poza podstawowe interesy, włączając kwestie i obawy, które uznaje się za ważne dla potencjalnych zwolenników.

4.„Transformacja ramy”- odnosi się do zmieniających się starych rozumień i znaczeń i/lub wytwarzaniu nowych.

Głównym celem procesu dostosowania ram i wykraczania ramy centralnej jest wynegocjonowanie wspólnych znaczeń. Proces ramifikacji prowadzi do wytworzenia „przestrzeni tożsamości”. Gdzie definiuje się „protagonistów, antagonistów i publiczność”. Np. źródłem sukcesu ruchu antyglobalistycznego była zdolność zbudowania ramy głównej.

15.Metoda interwencji socjologicznej.

Interwencja socjolog- Touraine-opracował w latach 70, w Pl była stosowana do badania Solidarności; Metoda interwencji socjologicznej- jest to metoda zespołowa. Niemożliwe jest badanie indywidualne. Pozwala na zdobycie wiedzy pogłębionej o badanym zjawisku. Jest to metoda interesująca dla uczestników i pomaga im uczestniczyć w swojej grupie społecznej. Interwencja socjologiczna nadaje się tylko dobrze do badania ruchów społecznych. Metoda jakościowa. Jeśli badani mają motywację to łatwiej zbadać ruch społeczny, przedstawić kategorie badanym. Pierwszy raz ta metoda została zastosowana we Francji w 1976 roku. Środowisko akademickie. Słabość działania społecznego. Pierwsze przeprowadzone takie badania. Analiza ruchu feministycznego odkryła odchylenia sekciarskie. Pojawiły się różne odłamy i duża niespójność. Trudno było zintegrować w ramach jednej całości. Ruch Solidarność był próbą interwencji miedzy państwem a jednostkami.

16.Stary i nowy paradygmat

Stary paradygmat- wytworzył się dualistyczny podział na państwo i społeczeństwo obywatelskie.

Państwa Europy Zachodniej od lat 40 do 70 po wojnie(Niemcy, Francja, Włochy, Wielka Brytania). Wtedy do szło do wykształcenia consensusu społecznego(relacji państwo-społeczeństwo). Pewne porozumienie, które propagowało pewne postawy. Dotyczył okresu spektakularnego. Śmiałe reformy gospodarcze. Opierało się to na porozumienie na rozwiązaniach wolnorynkowych, początek budowy państwa dobrobytu. Zasada wolnego rynku jest priorytetowa i akceptowana. Całe społeczeństwo akceptowało pewne rozwiązania gospodarcze. Kapitalizm został przedefiniowany. Dołączyli świadczenia socjalne, stypendia. Rozwiązanie ustrojowe. Demokracja parlamentarna. Zasada reprezentatywności. Społeczeństwo dzieli się na sferę polityki i zwykłego obywatela. Ludzie wybierają swoich reprezentantów, którzy zarządzają polityką w kraju, natomiast oni zajmują się sferą prywatną. Wyraźne zorientowanie obywateli na życie prywatne. System ekonomiczny, polityczny dawał możliwości awansu politycznego, bogacenia się, ale sfera prywatna również ku temu sprzyjała. Sfera polityki i ekonomiczna były dominujące. Są to sfery instytucjonalne. Dopiero w latach 70. Wykształca się trzecia sfera nieinstytucjonalna(prywatna). Chodzi o pokolenie ludzi, którzy doświadczyli wojnę i okupację. Ludzie chcieli na swój sposób normalnie żyć. Nie interesowało ich życie publiczne, nie chcieli angażować się w konflikty, ponieważ po traumie wojny normalne państwo wydawało im się odpowiednim stanem.

Nowy paradygmat- krytyka konsumpcyjnego stylu życia.

Ostra krytyka społeczeństwa przemysłowego i demokracji parlamentarnej. Rozwiązań instytucjonalnych, które zdominowały ten stary paradygmat. Na przełomie lat 60. i 70. Pojawiają się takie zagadnienia, które są pośrodku(ani prywatne, ani publiczne). Pojawiają się problemy ekologiczne- zagrożenie środowiska naturalnego(istniał wcześniej ale nie przykładano do niego uwagi, wszystkie nowe problemy istniały wcześniej)prawa kobiet, mniejszości, człowieka. Tożsamość zaczynała być podwyższana. Ruchy pacyfistyczne(wojna w Wietnamie). To pokolenie nie pamiętało już czasów okupacji. Pokolenia zorientowane na wartości poza materialne(postmaterialistyczne Inglahard).

Nowe problemy, które stały się ważne dla nowego, młodszego pokolenia

Nowe ruchy społeczne- granice nowych ruchów społecznych nie są wyraźne. Pojawiają się ruchy broniące praw człowieka. Nowe ruchy nie są stricte nowe, ponieważ nie zmierzają do zmiany społecznej na dużą skalę. Chodziło raczej o indywidualne odnowienie. Metody działania sekt były raczej akceptowane społecznie.

- sekty

-ruchy feministyczne

-ruchy obrony praw człowieka

-ruchy ekologiczne

-ruchy pacyfistyczne

Realizacja problemów automatycznie doprowadzała do konfrontacji ruchów z władzami państwowymi.

Wewnętrzne- ruchy nie były mocno zorganizowane, oparte raczej na wolnej woli, na wolontariuszach, uczestnictwo nieciągłe. Brakowało zasady członkowstwa, organizacji struktury formalnej. Granice są nieostre. Siec ludzi powiązanych w ramach ruchu. Brak jest hierarchii. Były stosowane demonstracje, protesty jako formy działania. Postawa mało kompromisowa. Poczucie własnej racji. Przedstawiciele tych ruchów są przekonani, że walczą i reprezentują swoją postawą całe społeczeństwo.

Baza społeczna nowych ruchów społecznych- nie ma jednolitej podstawy. Potencjalnie każdy może przyłączyć się do nowego ruchu(robotnicy, bezrobotni, studenci, przedstawiciele klasy średniej, ludzie posiadający pulę wolnego czasu). Bardzo zróżnicowana.

Offe-metody działania nowych ruchów społ
- NRS działają w szerszym interesie, a SRS we własnym, NRS zajmują się pokojem, ekologią, prawami człowieka, a SRS ekonomią i bezpieczeństwem
- NRS wyznają autonomię i tożsamość jednostki, a SRS wolność i bezpieczeństwo prywatnej konsumpcji, NRS charakteryzuje nieformalność i spontaniczność a SRS formalna organizacja i reprezentanci, NRS stosują politykę protestu, a SRS uzgadnianie, regułę większości

17.Rebelia w Chiapas-przyczyny,przebieg,znaczenie

Meksykańscy zapatyści

Zapatyści byli to chłopi nielżący do wspólnot, które powstały w latach 40. XX wieku w lasach Lacandon.

Emiliano Zapata-od jego nazwiska wywodzi się nazwa ruchu. Był on działaczem i bohaterem narodowym.

Głównie byli to Indianie(potomkowie Majów). Określenie co do uzasadnienia klasowego oraz przynależności etnicznej. Większość uczestników rebelii to chłopi, Indianie.

Doszło do rebelii. Było to spowodowane chęcią komercjalizacji gospodarki Meksyku. Spowodowała to również zmiana 27. Artykułu konstytucji. Do rebelii doszło w roku 1994. Wcześniej miała miejsce potyczka z armią w 993 roku, ale zostało to zbagatelizowane. Obawiano się uwolnienia cła kawy i kukurydzy, co stanowiło główne zagrożenie. Ceny nie byłyby wówczas już tak korzystne. NAFTA- łączyło USA i Kanadę, później włączono Meksyk. Miało to na celu przyspieszenie modernizacji kraju. Ruch zapatystów ukazuje się światu w 1999roku. W pierwszych dniach stycznia opanowali 6 głównych miast. Byli słabo uzbrojeni. Rząd wysłał dodatkowe wojska. Decyduje się na rozwiązanie siłowe. Zapatyści są zmuszeni uciekać do lasu. Wydawało się, że wszystko zakończy się szybko. Jednak po 12 dniach rząd całkowicie zmienił strategię. Ogłosił nagle zawieszenie broni i wysłał przedstawiciela, który mówił w języku indiańskim. Indian wsparł Kościół katolicki. Należy wyzwalać lud. Potem Watykan odciął się od wyzwalania. Silne wspólnoty, silne poczucie tożsamości, silna więź społeczna. Siła społeczności pozwoliła na tak długie prowadzenie działań. Podstawą identyfikacji była tożsamość etniczna, klasowa. Przewodniczącymi były osoby pochodzące z klasy średniej.

Marcus- po zakończeniu studiów przybył z Europy, aby wesprzeć zapatystów. Przez jakiś czas wykładał na uczelni socjologię. Miał ogromną charyzmę, doskonałe kontakty i łatwość w nawiązywaniu kontaktu(media).

Rebelia stała się sprawą światową. Cały świat zaczął łączyć się z zapatystami. Wysyłane były komunikaty, które miały na celu pokazanie sytuacji Indian. Starano się omijać media kontrolowane przez rząd meksykański. Działo się to głównie przez Internet za pomocą video. Nastąpiła wojna sieciowa. Zapatyści budują sieć wsparcia . Zbudowali sieć komunikacyjną., Dokonali tego bardzo szybko.

Reforma konstytucyjna uznała wielokulturowy charakter Meksyku i nadała nowe prawa Indianom, włączając w to wydanie podręczników w 30 językach indiańskich, przeznaczonych do użytku w szkołach publicznych. W wielu wspólnotach indiańskich usprawniono służbę zdrowia i edukację; rozpoczął się proces ustanawiania ograniczonego samorządu.

18.Ruch antyglobalistyczny

Ruch antyglobalistyczny

Początek ruchu antyglobalistycznego ma miejsce 30 listopada 1999roku. Dochodzi do demonstracji antyglobalistów. Ludzie protestują w różnych miejscach świata. Było to wystąpienie na tak dużą skalę, że doszło do zamieszek. Obie strony uczą się pewnych strategii. Po raz pierwszy ujawnili się światu. Ruch antyglobalistyczny nie wystąpił tego dnia całkiem przypadkiem. Podstawy były przygotowane do tego wystąpienia znacznie wcześniej. Bez Internetu na pewno nie zaistniałby w takiej postaci. Pewne idee tego ruchu(samoorganizacja, nawiązywanie komunikacji) trwało przez całą dekadę lat 90. Spalenie MCDonald we Francji było traktowane jako przejaw działalności tego ruchu. Pokazał światu swoje oblicze. Skala demonstracji spowodowała duże zainteresowanie mediów. Dla celów analitycznych. Sami antyglobaliści nie byli zadowoleni ze swojej nazwy. Inne nazwy proponowane to np. ruch antykapitalistyczny, ruch na rzecz globalnej sprawiedliwości. Nazwa miała nie ukazywać nastawienia na anty do tych przeciwko, którym występowano. Posiadają pełną alternatywę dla nowoczesnej globalizacji. Dynamika występująca w zmianie nazwy. Ruch alterglobalistyczny taka nazwa została zaakceptowana przez członków. Ruch tworzą organizacje polityczne, ekologiczne, ruchy tożsamościowe, pacyfistyczne, anarchistyczne, organizacje związkowe. Ludzie młodzi, pochodzący z klasy średniej, pochodzący z krajów zachodnich. Ludzie z najbogatszych krajów świata oraz różne ruchy tożsamościowe, związki zawodowe z krajów trzeciego świata. Duża część aktywistów była na początku lat 90. Osieroconych, gdy upadł związek sowiecki. Nie potrafili się oni odnaleźć w nowej sytuacji. Oni odnaleźli się dobrze w ruchu antyglobalistycznym. Organizacje walczące o równouprawnienie kobiet oraz o charakterze narodowym. Był na tyle zróżnicowany, że niektóre podmioty były dość często mocno odległe od siebie(w sensie idei). Pewne wartości łączyły ich na skalę globalną. Były to cele nadrzędne niekolidujące z mniej ważnymi celami poszczególnych organizacji. Ruch działał na skalę globalną. Pojawia się retoryka globalizacji. Pojawiła się idea sfery publicznej. Domagano się demokratyzacji, bądź oddolnych procesów kontroli w celu stworzenia tej globalizacji. Antyglobaliści sprzeciwiają się korporacjom. Kojarzone są te struktury o charakterze globalnym: Komisja Europejska, Rada Europy, Bank Światowy, rządy najbogatszych państw świata, McDonald, Nike, Coca cola. Te podmioty opływają cały świat. Stanowią symbol globalizacji. Kanadyjska pisarka Naomi Klein- postać z ruchu. Te podmioty są postrzegane jako przyczyny globalizacji(ich zachowanie). Krytykowany jest system gospodarczy, jakim jest kapitalizm. Odpowiadają za procesy globalizacji, które są korzystne tylko dla niektórych np. korporacji. Starano się zainteresować media walką. Te poszczególne demonstracje przybierały charakter wulgarny, po to aby potem zostało to pokazane w mediach. Media chętnie się zainteresują jeśli demonstracje będą burzliwe. Obawiali się kontroli przekładu medialnego. Stworzono sieć niezależnych mediów, głównie na bazie Internetu. (intermedia). Własne relacje, własne zdjęcia, reportaże, które pozwolą przedstawić określoną wizję bez względu na przekaz mediów oficjalnych. Pojawiły się przedstawienia uliczne(happeningi). Czarny blok, okupacja niektórych miejsc. Nie udało się wypracować wspólnego mianownika jak zbawiać świat. To zróżnicowanie było plusem z jednej strony. Likwidacja kapitalizmu, tworzenie samorządnego społeczeństwa, oddolna kontrola procesów globalizacji.

19. Sieci społeczne

Siecią społeczną są różne kontakty, które jednostki nawiązują między sobą. Na takiej zasadzie tworzy się sieć. Pojęcie więzi społecznej może być przydatne. Silne więzi wykształcają się tam gdzie jednostki znają się osobiście. Słabe więzi tam gdzie brak jest relacji bezpośrednich lub rzadko mają one miejsce. Słabe więzi możemy wykorzystywać jako kanał informacyjny(stanowi to siłę tych więzi). Sieci mobilizują do przystąpienia do sieci oraz ułatwiają , wyznaczają powiązanie kilku sieci. Zwłaszcza, gdy ten ruch odnosi sukcesy może stanowić zainteresowanie dla zwolenników. Czasami mogą istnieć gęste sieci, ale nie dochodzi do działania. W klasycznych ujęciach szukanie przyczyn szybkiej mobilizacji jest to już dość długa tradycja. Szukano podstaw mobilizacji. Rozróżnienia były różne np. ruchy społeczne mobilizują jednostki odizolowane. Pozwala to takim ludziom na uwolnienie się z osamotnienia. To nie sieci tylko odizolowanie mobilizowały jednostki do działania. Czynniki ekonomiczne, wysokie poczucie deprywacji.(mogły mieć wpływ). Czasami potrzebne są dodatkowe czynniki poza istnieniem sieci:

1.Umiejscowienie jednostki w sieci; czy jest centralnie usytuowana czy sieci krążą obok; oprócz układu poziomego może występować hierarchia grupowa(potencjalnie taka jednostka będzie wykazywała większa chęć działania)

2.Zgodne z przestrzeganymi wartościami

3.Ważny jest element zaufania(radykalne)

4.Kontekst, w którym formuje się działanie zbiorowe(czy jest to środowisko subkulturowe, kontrkulturowe itp.)

Wielostronne zaangażowanie- nie wymaga pełnego zaangażowania do jednej organizacji. Można udzielać się w wielu organizacjach o podobnej tematyce. Grupy mogą się wiązać tylko częściowymi poglądami. Pomiędzy wszystkimi formami istnieje pewien wspólny mianownik. Nie są one od siebie bardzo odległe. Przynależność do kilku organizacji ułatwia przepływ informacji oraz wzrostu poziom wzajemnego zaufania. W sytuacji, gdy ludzie udzielają się w wielu organizacjach dużą rolę zaczynają odgrywać więzi silne. W przypadku słabej sieci społecznej dużą rolę odgrywają przekonania w stosunku do danej sprawy(mogą stanowić uzupełnienie przynależności lub stanowić jej substytut).

Rekrutacja blokowa- wychwytują całe grupy ludzie, które mogą się utożsamiać z danym ruchem. Pozwala na wskazywanie połączeń pomiędzy kilkoma ruchami społecznymi. Granice nie są wyraźne, tylko raczej płynne.

Rozwój Internetu ułatwia współpracę ruchów, scala je. Np. ruchy międzynarodowe. Pozwala to na kontakty, wymianę informacji. Jest to kwestia wymagająca ciągle dalszych badań. Szybki obieg informacji ułatwia zadanie np. tłumom rabującym w Londynie.

20.Ruchy społeczne i demokracja

Koncentrują się na możliwościach jakie ruchy społeczne mogą osiągnąć cele w modelu demokratycznym. Są to czasami zmiany systemu politycznego.

Parto Alegre pokazuje możliwości podejmowania decyzji. Innym problemem jest rola ruchów społecznych w zmianach systemu, gdy mówimy o systemach niedemokratycznych, ponieważ wtedy dotykamy ruchu rewolucyjnego. Doskonałym przykładem ruchu demokratycznego jest „Solidarność”.

Strategia ruchów społecznych (możliwości jakie posiadają w systemach demokratycznych oraz jakie są konsekwencje działania):

-Myślenie o małych celach

-Podejmowanie akcji bezpośrednich

-Działanie krótkoterminowe

-Scentralizowana i zbiurokratyzowana struktura organizacyjna

-Działanie w przestrzeni lokalnej, dążąc do pozyskania celów doraźnych np.: ruch ekologiczny, będzie postulował o większą śniadość ekologiczną obywateli.

Próbują osiągnąć cele, które są możliwe w tym momencie, np.: pozyskiwanie funduszy.

Autorzy ukazują różne sposoby działania ruchów społecznych jak np.: manifestacje, happeningi, działania o charakterze informacyjnym. Wykorzystuje się pewne możliwości występujące w określonych systemach demokratycznych np.: obowiązujące prawo, ruch rodziców „Ratujmy maluchy” (sprzeciwia się wysyłaniu dzieci do szkoły).

Ruchy mają bardzo skomplikowaną strukturę. Mają ogólny cel, ale poszczególne grupy robią to w czym są najlepsze (małe cele)., w ten sposób łatwiej jest uzyskać cel ogólny. Oprócz kampanii poszczególne organizacje mogą występować ze swoimi działaniami (wykorzystywać swoje możliwości). Partycypują również w działaniu ruchu społecznego. Ruchy społeczne działają pomiędzy działaniami ogólnymi za pomocą małych inicjatyw, akcji, które przyczyniają się do sukcesu ogólnego celu.

-Ważne jest również, alby poszczególne jednostki pozyskiwały sojuszników wśród administracji rządkowej np.: urzędnicy, politycy (najlepiej z partii rządzącej). Będzie to decydowało o stopniu w jakim będzie szansa na obalenie lub poparcie jakiś ustaleń legislacyjnych.

Jeżeli będzie mała liczba sojuszników, może to hamować działanie ruchu. Łatwiej jest o konfrontację, gdy postulaty są stawiane zdecydowanie np.: Ruch Praw Obywatelskich (zanim osiągnięto cel równości kolorowych zostało zorganizowanych wiele akcji, pochodów; nacisk na rząd; zamieszki).

Lobbing. Mogą wchodzić w zakres działania korupcyjne. Jakieś zmiany w prawie związane z ochroną środowiska naturalnego.

-Wykorzystują edukację oraz nowoczesne formy przekazywania informacji np.: o wystąpieniach.

-Pozyskiwanie przychylności elit.

Obrazy filmowe w sposób pośredni mogą propagować cele czy idee ruchów społecznych

„Jałowy pluralizm”- państwa postkomunistyczne

Widzimy, że w przypadku systemów demokratycznych istnieje szereg możliwości działań ruchów społecznych. Dzięki pewnym publikacjom, TV, Internecie daje możliwość pozyskiwania swoich sympatyków ruchów społecznych za pomocą mediów. Docieranie do decydentów, którzy będą uruchamiali pewne procedury legislacyjne.

Poziomy procesu decyzyjnego:

1.dostępności- na ile władze są skłonne wysłuchać roszczeń. Czy w ogóle chcą wziąć pod uwagę. Zaistnienie problemu w przestrzeni publicznej. (czy w ogóle ma szanse zaistnieć)

2.programu politycznego- staja się roszczenia elementem programu politycznego. Partie zaczynają forsować pewne postulaty. Są one naznaczane w programach politycznych. Zostaje uznana dana kwestia za problem.

3.systemu politycznego- postulat staje się prawem, następuje zmiana legislacyjna, np.: przyznanie pełnych praw obywatelskich mniejszościom.

4.wykonania- czy jesteśmy w stanie wprowadzić zmienione prawa

5.konsekwencji- czy zmiany są akceptowane.

Problemy występujące z występowaniem ruchu w przestrzeni publicznej:

-próba zmian normatywnych (prawa, normy, wartości, dominujące w społeczeństwie).

-Zmiana kulturowa, kodów kulturowych. Propagowanie nowych wartości w społeczeństwie

-Oddziaływanie na opinię publiczną (potencjał pozyskiwania zwolenników w przestrzeni społecznej)

Wzmocniona demokracja przestrzenna- odwołanie się do obywateli za pomocą referendum.

Wzmocnienie aktywności obywateli (na różnym poziomie mogli brać udział w dyskusjach publicznych i w ten sposób uczestniczyć w aspektach decyzyjnych). Jest to taka demokracja z elementami bezpośrednimi, aktywnością społeczeństwa. Duże pole do działania ruchów społecznych.

Proces demokratyzacji:

-Uruchomienie procesu decyzyjnego na różnym poziomie

-Wchodzenie uczestników ruchu do komisji, zespołu ekspertów jako środowiska wprowadzającego zmiany.

21. Sytuacja rewolucyjna i rezultat rewolucyjny

Sytuacja rewolucyjna

Według Trockiego cechą charakterystyczną sytuacji rewolucyjnej jest obecność więcej aniżeli jednego bloku skutecznie kontrolującego znaczną część aparatu państwowego. Peter Amann spróbował nawet stworzyć użyteczną definicję samej rewolucji: rewolucja zaczyna się wtedy, gdy wyłania się więcej niż jeden „blok władzy”, postrzegany przez część ludności jako legalny i suwerenny, a kończy się, gdy pozostaje tylko jeden blok władzy. Charakterystyczną cechą sytuacji rewolucyjnej jest wielowładza. Sytuacja rewolucyjna zaczyna się wtedy, gdy rząd, pozostający uprzednio pod kontrolą jednego suwerennego organizmu politycznego, staje się celem efektywnych, konkurencyjnych i wykluczających się roszczeń ze strony dwóch lub więcej oddzielnych organizmów politycznych. Kończy się zaś wtedy, gdy pojedynczy organizm polityczny uzyskuje kontrolę nad rządem. Takie mnożenie organizmów politycznych zachodzi w czterech różnych okolicznościach:

1.członkowie jednego organizmu politycznego próbują podporządkować sobie inny, poprzednio od nich uzależniony.

2.Członkowie podporządkowanego uprzednio organizmu politycznego zapewniają sobie suwerenność.

3.Konkurenci, niebędący członkami istniejącego organizmu politycznego, jednoczą się w blok, skutecznie uzyskując kontrolę nad jakąś częścią aparatu rządowego.

4.Częstym przypadkiem jest fragmentacja istniejącego organizmu politycznego na dwa lub więcej bloków, z których każdy kontroluje jakąś część rządu.

Roszczenia same w sobie nie stanowią sytuacji rewolucyjnej. Kwestią rozstrzygającą jest to, czy roszczenia takie akceptują znaczące części podporządkowanej ludności. Moment rewolucyjny nadchodzi wtedy, gdy obywatele uprzednio przywalający na działania rządu zetkną się z poczynaniami sprzecznymi ze swymi oczekiwaniami i utworzą alternatywne ciało domagające się kontroli nad rządem. Według Tilly należy zawiązać koalicję i działać wspólnie, aby nie ponieść porażki. Do sukcesu przyczynia się bardziej koalicja wielu klas społecznych niż wystąpienie jednej klasy społecznej. Zostało to potwierdzone badaniami. Sytuacja dwu władzy może utrzymywać się dość długo.

Z definicji wynikają trzy bezpośrednie przyczyny wielowładzy:

1.pojawienie się konkurentów, lub koalicji konkurentów, wysuwających alternatywne żądania wyłączonej kontroli nad rządem.

2.Poparcie tych żądań przez znaczną część ludności

3.Niezdolność lub niechęć przedstawicieli rządu do zlikwidowania alternatywnej koalicji i/lub poparcia dla jej żądań.

Barrington Moore zaproponował cztery warunki wstępne większych rewolucji:

1.utrata przez elitę jednolitej kontroli nad armią, policją i innymi aparatami przemocy

2.pojawienie się ostrych konfliktów interesów wewnątrz „klas dominujących”

3.rozwój szerokiego sprzeciwu wobec przeważających sposobów myślenia i dominujących wyjaśnień oraz uzasadnień ludzkiego cierpienia

4.mobilizacja mas rewolucyjnych, najprawdopodobniej przez gwałtowne pogorszenie się warunków życia codziennego w połączeniu ze wzrostem niedoli.

Rezultat rewolucyjny

Wymiana jednej grupy sprawującej władzę na inną. Ta prosta definicja pozwala na wiele punktów odniesienia: władza mas środkami produkcji, władza mas symbolami, władza mas rządem. Nie istnieje pewny sposób czy rewolucja ma miejsce, dopóki nie zakończy się cały proces. Rezultaty to np. potrzeba jedynie zdyskredytowania rządu, przejęcia siłą władzy przez nową grupę, przedstawienia programu zmian i zaistnienia mitu legitymizującego przejęcie władzy. To właśnie w pośredniej perspektywie stworzenie lub pojawienie się sytuacji rewolucyjnej ma znaczenie i może być kluczowe dla rezultatu. W długiej perspektywie podstawową rolę zaczynają odgrywać interesy i organizacje.