Koszty wspólne- są to koszty, których nie można przypisać bezpośrednio określonym celom działania (produktom, procesom, obszarom sprzedaży, odbiorcą). Obejmują m.in.: płace pracowników bezpośrednio prod., materiały pomocnicze, koszty energii i ogrzewania, ubezpiecz., koszty najmu, dzierżawy. Ogólna stawka kosztów wspólnych- - odnosi się do sytuacji, kiedy tworzony jest jeden narzut kosztów wspólnych i tym narzutem obciąża się wszystki zadania produkcyjne niezależnie od tego, w którym wydziale zostały wykonane. Ogólny narzut koszt.wsp. można przyjąć tylko w sytuacji kiedy realizacja zlecenia pochłania mniej więcej tyle samo czasu w kazdym z wydziałów. Jeżeli potrzebne jest różne liczby godzin to należy obliczyć odrębne stawki kosztów wspólnych dla każdego wydziału. Wydziały pomocnicze- to te wydziały, które utworzono w celu świadczenia usług dla innych jednostek (np. magazyn, wydz.remontowy). Suma kosztów magazynowych może być rozliczana na podst. Liczby wystawionych dowodów wydania z magazynu, zaś koszty wtdz. Remontowego mogą być rozliczane na podst. Czasu pracy pracowników tego wydziału na rzecz innych wydziałów. Działalnośc pomocnica i socjalna obejmuje:
Eweidencja dział. Pomocn. I socjalnej. Powinna obejmować: 1) rodzaje i ilośc wykonywanych świadczeń, 2) wydziały i komórki przedsiębiorstwa dla których usługi były świadczone 3)sumę i strukturę kosztów danego wydziału 4) wysokośc kosztów świadczeń przypadających na poszczególnych odbiorców świadczeń. BEZPOŚREDNIA-zakłada, że wydz. Pomocnicze nie świadczą sobie nawzajem usług, co powoduje zniekształcenie wielkości kosztów poszczególnych wydziałów. Jest to dopuszczalne tylko, gdy wzajemne świadczenia mają niewielkie rozmiary i sa sporadyczne. STOPNIOWA- zakłada się stałą kolejnośc jednokierunkowego rozliczania kosztów pomocniczych. Przyjmuje się, że ten wydział, którego koszty rozliczas się w pierwszej kolejności nie przyjmuje usług od innych wydziałów a jedynie sam świadczy usługi na rzecz tych wydz. Natomiast wydz. Którego koszty rozliczane sa na końcu traktuje się jako otrzymujący usłyugi od wszystkich rozliczanych wcześniej wydziałów pomocn. M. STAWEK PLANOWANYCH- rozliczanie kosztów wydz. Pomocniczych następuje wg stawek planowanych. Zwykle rozlicza się je w stosunku do wartości świadczeń rozliczanych na rzecz podmiotów podstawowych wyrażonych wg stawki planowanej. UKŁADU RÓWNAŃ-uwzględnia wszystkie świadczenia łącznie ze świadczeniami wzajemnymi wydziałów pomocniczych. Rozliczanie kosztów wydz. Pomocn. Jest poprzedzane rozwiązaniem układu równań. KALKULACJA PODZIAŁOWA PROSTA- stosuje się w jednostkach gosp., które wytwarzają masowo lub wielkoseryjnie produkcję jednorodną. Kalkulacja ta polega na podzieleniu sumy poniesionych w danym okresie kosztówprzez liczbę jednostek miar produkcji (tony, sztuki). -produkcje niezakończoną wycenia się wg z góry ustalonego planowanego techniczn. Kosztu wytworzenia, - prod. Niezakończoą przelicza się na umowne jednostki kalkulacyjne w celu sprawdzenia całej produkcji KALKULACJA WSPÓŁCZYNNIKOWA- jest stosowana jeżeli jednostka wytwrza 2 lub więcej zbliżonych do siebie produktów z jednakowych materiałówi przy zastosowania identycznych bądź niewiele różniących się od siebie zabiegów technologicznych. KALKULACJA DOLICZENIOWA- stosowana w gosp. Wytwarzających prod. Małoseryjną lub masową jednorodną, polega na kalkulowaniu każdego przedmiotu kalkulacji. KALKULACJA DOLICZENIOWA- istotą jest odnoszenie kosztu bezpośredniego wprost na właściwe przedmioty kalkulacji oraz doliczenie kosztów pośrednich za pomocą odpowiednich kluczy podziałowych. KALKULACJA PROCESOWA (FAZOWA)- jest stosowana w przypadku produkcji masowej wielkoseryjnej przechodzącej przez szereg następujących po sobie faz produkcyjnych, np. przemysł cukierniczy. |
|---|
| Wyszczególn (M.STOPNIOWA) | Wydz. Pomocn. |
|---|---|
| E1 | |
1. Poniesione koszty 2. Wielkośc świadczeń R2 3. Koszt jednostk. Świadcz. R2 (1:2) 4. Rozlicz. Swiadczeń R2 na rzecz: a)wydz. X -500r/h b) Z. -200 r/h c) wydz. E1- 300r/h 5. Poniesio. Kosz.wydz. E1 (1+4c) 6. Wlk. Świadcz. E1 7. K. jedn. Swiadcz. E1 (5:6) 8. Rozlicz. Świad. E1 na rzecz: a) wydz. X -400 b) zarz Z -500 |
30 000 6 000 36 000 900 40 16 000 20 000 |
| K.działaln.pomocn. |
|---|
Sp) 50 000 4c) 6000 |
| 56 000 |
| K. wydziałowe (wydz.X) |
|---|
4a) 10 000 8a) 16 000 |
| 26 000 |
| K. zarządu |
|---|
4b) 4 000 8b) 20 000 |
| 24 000 |
| Wyszczególn. (M. STAWEK PLANOW.) | Wydz. Pomocn. |
|---|---|
| E1 | |
1. Poniesione koszty 2. Rozlicz. świadczeń R2 na rzecz E1 wg k. planowanego (300x20) 3. Poniesione koszty wydz. E1 (1+2) 4. Wielk. Swiadczeń E1 5. Koszt jedn.świad. E1 6. Rozl. Świad. E1 (3/4) a)wydz. X –(400*36) b) Z. –(500*36) c) wydz. R2 (100*36) 7. Poniesio. Kosz.wydz. R2 8. Wlk. Świadcz. R2 9. K. jedn. Swiadcz. R2 (7:8) 10. Rozlicz. Świad. R2 na rzecz: a) wydz. X (500*25,14) b) zarz Z (200*25,14) |
30 000 6 000 36 000 1 000 36 14 400 18 000 3 600 900 40 16 000 20 000 |
|
|---|
UKŁAD RÓWNAŃ X=30 000 + 30%Y X=37113 Y= 20 000 + 10%X Y= 23 711 Rozlicz. Świadcz E1 na rzecz: a) wydz. X 40%*37 113=14 845 b)zarządu Z 50%*37113= 18 557 suma= 33 402 Rozlicz. Świadcz. R2 na rzecz: a) wydz. X 50%*23 711=11 856 b) zarządu Z 20%*23 711= 4742 suma: 16 598 |
|---|
Kalkulacja podziałowa prosta z uwzględnieniem kosztu planowanego
Poz. Koszt (1) |
Poniesio k. (2) |
K. wytworzen. Półfabr. (3) | K. wytworz. Wyr. Got. (4)=(2) – (3) | L. wyr. Gotowych (5) | K. jedn. Wyr. Got. (6)=(4 / 5) |
|---|---|---|---|---|---|
| Mater. Bezpo. | 1100 | 1zł*100=100 | 1000 | 400 | 2,5 |
| Płace bezpo. | 900 | 1zł*100=100 | 800 | 400 | 2,0 |
| K. wydział. | 480 | 0,80zł*100=80 | 400 | 400 | 1,0 |
| Razem | 2480 | 280 | 2200 | - | 5,5 |
Odp. Koszt jednostkowy wyrobów gotowych wynosi 5,5zł.
Kalkulacja podziałowa prosta
Poz. Koszt (1) |
Poniesion k. (2) | L. jedn. Kalkul. (3) | K. jednost. Wyr. Got. (4)=(2) / (3) | K. jedn. Prod. Niezakończ. (5) |
|---|---|---|---|---|
| Mater. Bezpo. | 140 000 | 1400 (ton) | 100 | X=100% = 100 |
| Płace bezpo. | 50 000 | 1000t(900*100% + 500*20%) | 50 | X=50%= 10 |
| K. wydział. | 40 000 | 1000 | 40 | X=20%= 8 |
| Razem | 230 000 | - | 190 | 118 |
Spr. 900t * 190zł=171 000
500 t* 118zł/t= 59 000.
Koszt jedn. Wyr. Got wynosi 190, a koszt jedn wyrob. Niezak. = 118zł.