09.05

2-gie wyjście w teren – w Sierakowie, zbiórka - pętla autobusowa(708 kurs przez sieraków) koniec wycieczki – ok. 13-14

Ochrona aktywna(czynna) gatunków – temat związany z wyjściami w teren.

Ekspansja człowieka objela już cala biosferę; fakt ten skłonil przyrodników od ochrony przyrody do podjęcia 2 rodzajów działań:

-sformulowania postulatu minimalnej powierzchni, niezbędnej dla ochrony roznorodnosci biologicznej naszego globu – proponuje się obszar 10% powierzchni lądów ziemi.

-usiłowania poszły w kierunku wskazania obszarow, które powinny być chronione w 1-szej kolejności – są to tzw. Biodiversity hotspots, czyli ekosystemy, obszary, które gromadzą przeważającą część bioróżnorodności naszej planety. Obejmują 1,4% powierzchni ladow na ziemi.

Równolegle do tych wysilkow powstal program global 200 – obejmuje on 200 najbardziej zróżnicowanych ekosystemow ladowych i wodnych. Jednoczescnie sformułowano postulat potrzeby postepowania w kierunku bardziej czynnej ochrony gatunkow. I tu rozwija się szereg metod:

-aktywna ochrona siedlisk wodnych i ladowych.

-działania w kierunku zwiększenia liczby odpowiednich miejsc dla przezycia gatunkow,

-odtwarzania niezbędnych dla gatunku mikrosiedlisk

-dokarmianie osobników określonych populacji w okresach krytycznych

-hodowla subpopulacji zagrożonych w celu ich zasilania w terenie

-administracyjne działanie majace na celu przeciwdziałanie celowemu niszczeniu organizmów

W PL również prowadzone sa rozmaite programy obejmujące restytucje, reintrodukcje, metaplantacje roślin i zwierzat. Sa to programy kompleksowe, zintegrowane, dotyczące ochrony czynnej.

Taki program wymaga wielopoziomowych działań:

-jest to rozpoznanie gatunkow krytycznie zagrozonych

-selektywny wybor tych gatunkow, które będą podlegać programowi

-zebranie grupy wykonawczej, w dalszej kolejności zabezpieczenie środków finansowych, aż do prowadzenia wieloletnich badań oraz monitoringu potwierdzającego skuteczność danej metody ochrony czynnej

Z danych wynika, że corocznie ginie od kilku do kilkudziesięciu gatunków na świecie(większość w tropikach)

Nie możemy zahamować ekstynkcji gatunkow do poziomu naturalnego wymierania.

Podstawowe definicje:

Restytucja – w przybliżeniu rehabilitacja, termin natury ogolnej łączący wszystkie formy ochrony czynnej.

Reintrodukcja - ~odtworzenie – ponowne wprowadzenie gatunku na pierwotne, wcześniej znane stanowiska naturalne lub ponowne wprowadzenie gatunku na obszar, na którym był nieskutecznie wprowadzony w wyniku zabiegów ochrony.

Translokacja(metaplantacja) – przenoszenie części/calosci populacji z obszaru zagrożonego na inny obszar chroniony lub niezagrożony

Introdukcja, zasilanie, wprowadzanie(wsiedlanie)

Akt wiedzy, akt woli

Akt woli – człowiek musi podjąć działania, które w wyniku swiadomej realizacji winny poprawić efekt jego działań

Ponieważ efekty roznyhc programów ochrony mogą wykraczać poza granice krajów, np. UE, JUCN, WWF się tym interesują.

Opracowano szereg wytycznych dla restytucji gatunków, zaproponowane przez grupę ekspertów; te wytyczne obejmują działania socjoekonomiczne i prawne, biologiczne. Biologiczne obejmują:

-ocene taksonomiczna,

-przygotowanie osobników do wsiedlenia – analiza genetyczna populacji dawcy, analiza zagrożenia

Efekty tych metod ochrony czynnej

Podstawowym wymogiem realizacji tych programów – wymog publikacji efektow programów

Teraz trochę wiadomości odnośnie wynikow restytucji i reintrodukcji w PL

Przeprowadzono tych restytucji ok. 50. 2 pozytywne przykłady - żubr, warzucha polska(roślina, endemit) poza tym także np. ryś, norka, foka szara, sokół wędrowny, bóbr, cietrzew, głuszec, puchacz, żółw błotny

Populacje zubra – białowieża, Bieszczady

Zwierzęta w niewoli podlegają innym warunkom niż w naturalnym srodowisku; wtedy zmieniają caly swój behawior; efekty introdukcji nie zawsze sa takie jak oczekiwane.

Efekt przetrzymywania w niewoli – domestykacja – utrudnia przystosowanie się do warunków naturalnych.

Plany restytucji roznych gatunkow dotycza kręgowców, np. niektórych gatunków ryb, ale i bezkręgowców.

Bardzo ważnym czynnikiem, który gwarantuje sukces reintrodukcji jest utrzymywanie w odpowiednim stanie siedlisk gatunków.

Działania ochrony czynnej w odniesieniu do 3 gatunkow zwierzat w PL – od 2007 sa działania ochrony czynnej odnośnie wilka, rysia, niedźwiedzia.

Ryś – 200 osobników(140 w karpatach, 60 płn-wsch PL) wilk – 700 osobników, niedźwiedź – 100 osobników.

Ryś – reintrodukcja w puszczy piskiej, lasach napiwodzko-ramuckich – 2 metody – born 2 be free, oraz zasilanie liczebności populacji z populacji wystepujacej na obszarach, gdzie tego gatunku jest znacznie więcej

Wilk – populacja może kolidować z człowiekiem

Niedźwiedź – nie wolno karmić misiów, widziałam w internecie bardzo fajne, wesołe rysunki jak człowiek ma się zachowywać w towarzystwie niedźwiedzia

kilka informacji o zajęciach terenowych– przewodnik będzie państwa pytać i wstydem będzie na nic nie odpowiedzieć. Mogę podać państwu parę definicji – roślina drzewiasta – wieloletnia roslina ladowa, o pędach zdrewniałych z silnie zaznaczonymi przyrostami na grubośc. Ze względu na pokroj dzielimy na dzrzewa, krzewy,

Roslina zielna – ladowa roslina o niezdrewnialych pedach, obumierających z koncem każdego sezonu wegetacyjnego.

Byliny – wieloletnie rosliny

Roslina wyższa – naczyniowa – roślina w budowie której jest łodyga, korzenie, liście. Posiada różnie wykształcone tkanki; niższa – nienaczyniowa – w budowie nie można wyróżnić tkanek, jest tylko plecha, na ogół bez elementów wzmacniających. Przykład – mszaki

Epifity – rosną na innych roślinach, np. nadrzewne storczyki, mchy i porosty

kserofity – przystosowana do suszy – zredukowana powierzchnia transpiracyjna, gruba kutikula, mało szparek, silnie rozwinięty system korzeniowy, zdolność do magazynowania wody. Wśród kserofitow – sklerofity – rosliny sztywne, dobrze przystosowane do transpiracji, mocna, zgrubiała skórka, dobry system korzeniowy, sukulenty

sukulenty – potrafią dużo wody pobierać i ją magazynować

gatunki obce w parku

klon jesionolistny, czeremcha amerykańska, dąb czerwony, robinia pseudoakacja

czy są jakieś pytania? Spotykamy się w sobotę.