I.1.Odziedziczalność (heritability) - jest to udział zmienności genetycznej w całkowitej zmienności fenotypowej.
Odziedziczalność określa siłę związku między fenotypem organizmu a wartością jego genów, które przekaże potomstwu. Jeśli odziedziczalność jakiejś cechy jest wysoka, wtedy fenotyp organizmu jest w dużej mierze zależny od jego genotypu. W takiej sytuacji fenotyp organizmu jest dobrym źródłem wiedzy o jego wartości hodowlanej. Jeśli odziedziczalność jakiejś cechy jest niewielka wtedy fenotyp organizmu niewiele nam powie o wartości genów, jakie będzie przekazywał potomstwu.
2. Selekcja negatywna wyjaśnij pojęcie i podaj jej zastosowanie w drzewostanach nasiennych - wybór najgorszych osobników z populacji wyjściowej i podejmowanie działań mających na celu ich eliminację. Ten typ selekcji stosowany jest w leśnictwie podczas prowadzenia czyszczeń.
3. Wyjaśnij pojęcie ród i klon - Klon-grupa osobników o jednym skaldzie genetycznym pozyskanych z jednego osobnika w drodze rozmnażania bezpłciowego; Ród - potomstwo drzew matecznych powstałe w drodze rozmnażania płciowego (generatywnego).
II. 1. Prawo Hardy'ego-Weinberga zasada i twierdzenie,:
a) założenia:
- populacja znajduje się w stanie równowagi ze środowiskiem
- populacja jest panmiktyczna (wszech mieszająca się)
- nie istnieje migracja, selekcja i mutacje
b) Gen występuje w 2-óch allelach A i a.
Występują genotypy- AA(homozygota dominująca forma D), Aa( heterozygota forma H),
aa( homozygota recesywna forma R)
W wyniku mutacji i selekcji ustala się równowaga pomiędzy allelami.
c) Twierdzenie: skład genetyczny populacji pozostaje nie zmienny z pokolenia na pokolenie przy braku mutacji, migracji i selekcji.
2. wymień kryteria zagospodarowania drzewostanów nasiennych;
Zagospodarowanie:
a) cięcia selekcyjne –usunięcie drzew wadliwych ( selekcja negatywna )
- usuwa się drzewa z krzywiznami, skrętem włókien, guzami i bardzo rozgałęzione, ponieważ te
wady są odziedziczalne,
- bierzemy pod uwagę drzewa górujące i panujące,
- przy cięciach zwracamy uwagę na piętra górne, bo drzewa opanowane nie kwitną ( nie dają pyłku).
- drzewostan wyłączony powinien trwać, dopóki „się nie rozsypie”,
- nie można lekceważyć stanu sanitarnego, dlatego zwraca się też uwagę na dolne piętra lasu
dokonując tam cięć sanitarnych
b) cięcia sanitarne
- cięcia w dolnej partii lasu,
- dokonywane w celu zachowania drzewostanu,
- pozbywamy się drzew z dolnego piętra, drzew opanowanych,
c) cięcia sanitarno – selekcyjne
- akcent kładziemy na selekcję,
- u sosny ze zbiorem szyszek czekamy 2 sezony wegetacyjne (24 miesiące), po to, aby zginęła
informacja genetyczna u drzew wadliwych,
- u świerka nasiona zbieramy po 1 okresie wegetacyjnym.
d) cięcia rozluźniające- stworzenie wybranym drzewom warunków do wzrostu i obrodzenia nasion( przez wzrost nasion) co uzyskamy usuwając drzewa przeszkadzające.
e) cięcia w otulinie- cięcia selekcyjne wśród drzew tego samego gatunku co drzewostan nasienny.
f) porządkowanie podrostów
III. 1. czym się charakteryzuje materiał rozmnożeniowy z plantacji klonowej i z plantacji rodowej? - a) Plantacja rodowa
- posiadają allele rodu i dodatkowo allele ojców( nieokreślonej liczby)
- rody produkujemy rozmnażając nasiona drzew matecznych
-jest to materiał pochodzący ze źródła znanego nam tylko połowicznie, gdyż nasiona powstały z rozmnażania znanego nam osobnika z innym nieznanym. W szkółkach dokonuje się selekcji drzew o najlepszej jakości.
- większa zmienność genetyczna.
b) Plantacja klonowa
- ma tylko te allele, które mają drzewa mateczne
- produkcja klonowa- też zbieramy materiał z drzew matecznych, ale musimy jeszcze wyhodować szczepy
- rozmnożona wegetatywnie
2. dlaczego w plantacjach zapobiegamy samozapyleniu? - Ponieważ samozapylenie może doprowadzić do eliminacji osobników, gdy spotkają się osobniki obciążone genetycznie, spotkają się allele recesywne – letalne.
Depresja wsobna – polega na występowaniu samozapylenia prowadzi do skarlenia potomstwa, jeśli wcześniej nie dojdzie do jego śmierci. Bardzo negatywne zjawisko. Depresja wsobna wywołana jest przez chów wsobny.
3. od jakiego momentu można zbierać nasiona po wyznaczeniu drzewostanu nasiennego? - Szyszki i nasiona do wyhodowania sadzonek do założenia plantacyjnych upraw nasiennych należy zbierać tylko w latach z co najmniej średnim urodzajem. Ze względów hodowlanych (przy słabym urodzaju nasiona mają osłabioną kondycję) i ekonomicznym (przy słabym urodzaju koszt pozyskania nasion jest znacznie większy) przyjmuje się, że zbiór z jednego drzewa powinien dać co najmniej 1000 pełnych nasion. Odpowiada to około 1 kg świeżych szyszek sosny lub modrzewia.
IV. 1. Zysk genetyczny - Zysk genetyczny - uzyskanie poprawy populacji potomnej pod względem określonych cech.
Jest to również iloczyn intensywności selekcji i współczynnika odziedziczalności
G=ih2 ;G – zysk genetyczny; i – intensywność selekcji; h2 – współczynnik odziedziczalności.
2. Scharakteryzuj LMP (z wykładu)
Przez leśny materiał podstawowy rozumie się przeznaczone do produkcji leśnego materiału
rozmnożeniowego obiekty takie jak:
a)Źródło nasion- drzewa rosnące na określonym obszarze z których pobierane są nasiona
b)Drzewostan-zespól drzew o zbliżonych cechach morfologicznych, rosnących w bezpośrednim sąsiedztwie i wzajemnie na siebie oddziałujących.
c)Plantacje nasienne- grupa wyselekcjonowanych klonów lub rodów zagospodarowaną lub izolowaną w sposób zapobiegający zapyleniu ze źródeł zewnętrznych, prowadzoną w celu uzyskania obfitych zbiorów łatwo pozyskiwanych nasion
d)Drzewo mateczne- drzewo wykorzystywane do pozyskania LMR poprzez kontrolowane lub niekontrolowane zapylenie określonego drzewa, wykorzystywanego jako osobnik żeński pyłkiem 1 lub wielu drzew
e)Klon-grupa osobników o jednym skaldzie genetycznym pozyskanych z jednego osobnika w drodze rozmnażania bezpłciowego
f)Mieszanka klonów- grupa różnych zidentyfikowanych klonów zmieszanych w określonych proporcjach
3.Kiedy możemy dokonać zbioru nasion z drzewostanu nasiennego i dlaczego? - W WDN SO trzy okresy wegetacyjne po CSS, a pozostałe gatunki trzy LATA po wykonaniu CSS, a w GDN 3 lata So, czarna, limba jałowiec a reszta 2 lata
V. 1. Wymień jakie rodzaje selekcji zachodzą w populacjach hodowlanych lub rodowych. selekcja kierunkowa- selekcja stabilizująca- selekcja rozdzielająca
2. Opisz zagospodarowanie drzewostanów nasiennych. (IIZestaw)
3. Warunki jakie musi spełniać plan zagospodarowania na uprawach nasiennych.
izolacja przestrzenna,- więźba szczepów plantacji (6x6),- rozmieszczenie klonów w plantacji(cięcie schematycznie nie może usunąć klonu),- 60 drzew matecznych,- w odległości 300m wycina się d-stany tego samego gatunku,- plantacja jest otoczona otuliną,- nie stosuje sie orki głębokiej.