Metodyka pracy opiekuńczo - wychowawczej

Proces opiekuńczo - wychowawczy

Proces opiekuńczo -wychowawczy – to ogół wzajemnych oddziaływań między wychowawcą, opiekunem a wychowankiem, podopiecznym odbywającym się w ramach określonej formy opieki nad dzieckiem. Proces ten może mieć charakter jednostkowy i w tym przypadku podstawę procesu stanowi relacja wychowanek-wychowawca. Może równiez mieć charakter zbiorowy, gdzie występuja relacje bardziej złożone, jak: wychowawca-wychowankowie, wychowankowie- wychowankowie, grupa wychowawcza-cała społeczność placówki, wychowanek-grupa wychowawcza, wychowawca-grupa wychowawcza.

Pojęcie opieki

Opieka – jest opartym na odpowiedzialności kompensacyjnej ciągłym i bezinteresownym zaspakajaniem przez opiekuna opiekuńczych potrzeb podopiecznego (wg. Z. Dąbrowskiego).

Opieka – to działania podejmowane wobec osób ze względu na faktyczne lub potencjalne zagrożenie ich istnienia, przy braku lub ograniczonych możliwościach przezwyciężenia własnymi siłami tych osób (wg. A. Kelma).

Elementy składowe pojęcia opieka:

przedmiot – dziecko (jego potrzeby)

podmiot – osoby i instytucje podejmujące działania

treść opieki – środki i czynności użyte w toku działania

cel opieki – zaspakajanie potrzeb, działalność opiekuńcza

Potrzeby opiekuńcze:

Potrzeba opiekuńcza – oznacza zespół czynników stważających sytuacje zagrożenia, której przezwyciężenie wymaga dostarczenia odpowiednich srodków i wykonania określonych czynnośći, a więc podjęcia opieki. Potrzeba opieki to potrzeba podjęcia opieki ze względu na określoną sytuację (wg. Z. Dąbrowskiego).

Potrzeba opiekuńcza - to tyle samo co potrzeba -konieczność opieki wobec kogoś lub taki niekorzystny stan, w jakim się ktoś znajduje, który wymaga interwencji opiekuńczej. Potrzeby opiekuńcze to te spośród całości potrzeb jednostki lub grupy, których nie jest ona zdolna przejściowo lub trwale, częściowo lub całkowicie, samodzielnie zaspakajać, regulować (wg. A. Keima).

Potrzeby ludzkie: estetyczne; wiedzy i rozumienia; szczęścia; samorealizacji; sensu życia; nowych wrażeń, doświadczeń; uznania; samodzielności i autonomi; aktywności i twórczości; przynależności i miłości; bezpieczeństwa; opieki prawnej, opieki moralnej, opieki zdrowotnej, opieki socjalnej, opieki psychologicznej i pedagogicznej; pomocy materialnej; profilaktyki; interwencji; kompensacji; resocjalizacji; itd.

Ze względu na istotę działania (stan zagrożenia jest kryterium różnicującym):

profilaktyczna (zapobieganie sytuacji zagrożenia) – ochrona, nadzór, czuwanie, wspomaganie, stymulcja;

interwencyjna (przezwyciężanie sytuacji zagrożenia) – wsparcie, obrona, ratownictwo, akcja;

kompensacyjna (usuwanie skutków sytuacji zagrożenia) – wyrównywanie, korekta, reedukacja, resocjalizacja, rewalidacja, rewaloryzacja, rekonwalescencja;

Ze względu na przedmiot i podmiot działania:

Ze względu na przedmiot.

Kryterium różnicującym jest wiek dziecka:

opieka w okresie prenatalnym;

opieka nad macierzyństwem;

nad noworotkami;

nad niemowlętami;

Kryterium róznicującym jest sytuacja społeczna:

opieka w wieku przedszkolnym;

opieka nad uczniami;

opieka nad wychowankami placówek opiekuńczo-wychowawczych;

opieka nad wychowankami placówek wychowania przedszkolnego

domów dziecka;

Ze względu na podmiot:

Kryterium różnicującym jest status prawny podmiotu:

opieka prywatna;

organizacja społeczna i opieka społeczna;

organy państwowe (opieka państwowa);

Kryterium różnicującym są pobudki skłaniające podmioty do podejmowania opieki:

motywy wyznaniowe – opieka charytatywna;

motywy humanistyczne – opieka filantropijna;

motywy solidarności społecznej – opieka socjalna;

prawa dziecka do opieki – opieka konstytucyjna;

Ze względu na treść działania:

Kryterium różnicującym są środki i czynności zastosowane w działaniu:

opieka materialna;

zdrowotna;

moralna;

prawna;

wychowawcza;

psychologiczna;

pedagogiczna;

Ze względu na rodzaj, typ środowiska, w którym działania są podejmowane:

opieka nad dzieckiem w rodzinie;

w szkole;

w placówce opiekuńczo-wychowawczej;

w miejscu zamieszkania;

Ze względu na zakres i formę działania:

całkowita;

częściowa;

Ze względu na czas trwania:

doraźna;

okresowa;

stała;