ASEKURACJA GOSPODARCZA – ĆWICZENIA

ĆWICZENIA 1. :WSKAŹNIK SZKODOWOŚCI SUMY UBEZPIECZENIA I JEGO ELEMENTY

Wskaźnik szkodowości sumy ubezpieczenia (stopa ubytku sumy ubezpieczenia)

Stosunek sumy odszkodowań wypłaconych w danym okresie (najczęściej roku) od sumy ubezpieczenia wszystkich ubezpieczonych obiektów danej kategorii w danym okresie.

Jest wyrażony w promilach lub w procentach. Można go przedstawić za pomocą wzoru:

t= Q/Um t=(c)x(r)x(i)x(W)

Q – suma wszystkich wypłaconych odszkodowań i świadczeń danego okresu

Un – suma ubezpieczenia wszystkich ubezpieczonych obiektów danego okresu

• Charakteryzuje ubytek ubezpieczonego majątku powstały w danym okresie w danej grupie lub rodzaju ubezpieczeń wskutek określonych zdarzeń losowych.

• W zależności od rodzaju ubezpieczeń dla którego jest liczony pochodzi jego nazwa. Np. wskaźnik gradowości – w ubezpieczeniach gradowych, wskaźnik palności – w ubezpieczeniach ogniowych itp.

• Jest to wskaźnik syntetyczny i pozwala na obliczenie przeciętnej stopy składki (stawki) ubezpieczeniowej netto niezbędnej w celu pokrycia zapotrzebowania na przyszłe odszkodowania i świadczenia.

• Nie określa on jednak czynników, które maja wpływ na jego wynik.

Elementami (wskaźnikami anatomicznymi) są:

1. Wskaźnik częstości – częstość wypadków ubezpieczeniowych

c= n/N

• Wskaźnik informuje o tym jak wiele ubezpieczonych obiektów uległo w danym okresie wypadkom ubezpieczeniowym

• W przypadku gdy liczba ubezpieczonych obiektów jest duża, wartość tą można przyjąć jako miarę prawdopodobieństwa następowania wypadku ubezpieczeniowego w danym zbiorze ubezpieczonych obiektów

1. Wskaźnik rozszerzalności – rozszerzalność wypadków ubezpieczeniowych

r=m/n

• Wskaźnik ten informuje o tym, ile obiektów uległo przeciętnie zniszczeniu lub uszkodzeniu wskutek jednego wypadku ubezpieczeniowego

• Znaczenie tego wskaźnika jest duże w takich rodzajach ubezpieczeń, w których ze względu na specyfikę zdarzenia losowego na szkody narażonych jest wiele obiektów (np. w ubezpieczeniach ogniowych, komunikacyjnych)

1. Intensywność działania wypadków ubezpieczeniowych – (max = 1)

i= Q/Um

• Wskaźnik informuje o tym w jakim stopniu obiekty zostały przeciętnie uszkodzone lub zniszczone

1. Wskaźnik wartościowy

W=(Um/m)/(Un/N)

• Wskaźnik pozwala określić, czy zniszczeniu lub uszkodzeniu wskutek wypadków ubezpieczeniowych ulegają obiekty bardziej czy mniej wartościowe od przeciętnej sumy ubezpieczenia

• Wskaźnik wartościowy to stosunek przeciętnej sumy ubezpieczenia wszystkich zniszczonych lub uszkodzonych obiektów (Um/m) do przeciętnej sumy ubezpieczenia wszystkich ubezpieczonych obiektów (Un/N)

LEGENDA:

n – liczba faktycznie zaszłych wypadków

N – liczba ubezpieczonych obiektów

m – liczba obiektów zniszczonych i uszkodzonych przez wypadki ubezpieczeniowe

Q – suma wszystkich wypłaconych odszkodowań i świadczeń danego okresu

Um – suma ubezpieczenia obiektów dotkniętych przez wypadki ubezpieczeniowe

Un – suma ubezpieczenia wszystkich ubezpieczonych obiektów

ZADANIE

Autocasco:

Na podaż danych statystycznych ustalono, że na terenie Wielkopolski ubezpieczonych było 100 000 samochodów na ogólną sumę ubezpieczenia 2 000 000 000zł.

W ciągu roku w obserwowanej grupie nastąpiło 2 500 wypadków, które zniszczyły lub uszkodziły 5 500 samochodów. Łączna suma ubezpieczonych samochodów wynosiła 165 000 000zł, a ustalone i wypłacone odszkodowanie 99 000 000zł.

Jaką wysokość będzie mieć w ubezpieczeniach autocasco na terenie Wielkopolski wskaźnik szkodowości sumy ubezpieczenia i jakie czynniki wpłyną na tę wysokość?

DANE:

N = 100 000

Un = 2 000 000 000zl

n = 2500

m = 5 500

Um = 165 000 000zł

Q = 99 000 000zł

ROZWIĄZANIE:

1. C= n/N = 0,025

Na każde 1 000 samochodów przypada 25 wypadków

1. r= m/n = 2,2

W jednym wypadku przeciętnie zniszczonych zostało 2,2 samochodow

1. i= Q/Um = 0,6

Przeciętnie samochód został uszkodzony w 60%

1. w= (Um/m)/(Un/N) = 1,5

Te samochody które uległy zniszczeniu/uszkodzeniu były o 50% droższe/ cenniejsze od średniej wartości tej grupy samochodów

t= 0,025x2,2x0,6x1,5 = 0,0495

Wskaźnik szkodowości będzie wynosił 4,95%

CWICZENIA 2: SYSTEMY UBEZPIECZEŃ STOSOWANE W UBEZPIECZENIACH MAJĄTKOWYCH

1. systemy ubezpieczenia na sumy stałe

System sum stałych jest najbardziej charakterystyczny dla ubezpieczeń. Można w nim ubezpieczyć zarówno środki trwałe, jak i obrotowe

• Stosowany w ubezpieczeniach od ognia i innych zdarzeń losowych, kradzieżowych i innych

• Dla wszystkich środków trwałych – budynków, budowli, maszyn, urządzeń, mienia powierzonego, mienia pracowniczego środków obrotowych, produktów, surowców, materiałów oraz nakładów inwestycyjnych

• Ubezpieczeniu podlega całkowita wartość mienia będącego w posiadaniu ubezpieczającego

• Przy wypłacie odszkodowania ma zastosowanie zasada proporcji

• Każda wypłata automatycznie pomniejsza sumę ubezpieczenia

Powinien być stosowany przede wszystkim w ubezpieczeniu majątku gromadzonego na terenie jednej lokalizacji

1. system ubezpieczenia solidarnie na sumy stałe

• dot. ubezpieczeń od ognia, jak i kradzieży z włamaniem i rabunku

• ubezpieczeniem objęte jest mienie ruchome zlokalizowane w różnych miejscach dla których ubezpieczający prowadzi wspólną księgowość, na poszczególne lokalizacje

• ubezpieczeniu podlega całkowita wartość mienia ruchomego, bez podziału na lokalizacje. System korzystny zwłaszcza przy częstym przemieszczaniu mienia pomiędzy poszczególnymi lokalizacjami

• przy wypłacie odszkodowania obowiązuje zasada proporcji

• każda wyplata automatycznie pomniejsza sumę ubezpieczenia

1. system ubezpieczenia na pierwsze ryzyko

System stosujemy jedynie wówczas, gdy z dużym prawdopodobieństwem możemy założyć, że ryzyko wystąpienia całkowitej utraty mienia jest niewielkie i suma ubezpieczenia może być niższa od wartości majątku

• system stosowany w ubezpieczeniach od kradzieży z włamaniem i rabunku dla każdego rodzaju mienia ruchomego, przy ubezpieczeniach gotówki i mienia osobistego pracowników

• ubezpieczający zgłasza do ubezpieczenia jaka wartość mienia powinna odpowiadać przewidywanej maksymalnej dokonywać w następstwie wypadku ubezpieczeniowego

• suma ubezpieczenia stanowi mniejszą lub większą część wartości całego mienia

• zadeklarowana kwota jest limitem odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu szkody

• wypłacone odszkodowanie pomniejsza sumę ubezpieczenia

UWAGA: Sumę ubezpieczenia na pierwsze ryzyko określamy sami, ale jeżeli w wyniku jednego zdarzenia straty jakie poniesiemy będą wyższe niż zadeklarowana suma ubezpieczenia różnicę będziemy musieli pokryć z własnej kieszeni

ZADANIE

Ubezpieczono od kradzieży sprzęt sportowy zgromadzony w sklepie. Jego całkowita wartość wynosi 500 000 zł. Ubezpieczający założył, że skradziony może zostać tylko najlżejszy sprzęt - o wartości 100 000 zł.

Stawka ubezpieczeniowa za ubezpieczenie całego sprzętu (na sumy stałe) wyniosłaby 14 promili (1,4%) , natomiast w systemie na pierwsze ryzyko jest 2-krotnie wyższa.

Pytania:

1.Ile wyniesie składka przy ubezpieczeniu na sumy stałe oraz na pierwsze ryzyko ?

2.Ustal wysokość wypłaconego odszkodowania, jeżeli dokonano kradzieży na szkodę w wysokości :

a) 40 %

b) 20 %

c) 10 %

wartości ubezpieczonego mienia.

ROZWIĄZANIE:

Ad.1.

1. Składka przy ubezpieczeniu na sumy stałe wyniesie 7 000 (500 000*1,4%)

2. Składka na pierwsze ryzyko wyniesie: 2 800zł (100 000*(2*1,4%))

Ad.2.

1. 40%*500 000=200 000zł – szkoda

• Na sumy stałe = 200 000zł – odszodowanie

• Na pierwsze ryzyko = 100 000zł – bo to górna granica

1. 20%*500 000= 100 000zł

• Na sumy stałe = 100 000zł

• Na pierwsze ryzyko = 100 000zł

1. 10%*500 000= 50 000zł

• Na sumy stałe = 50 000zł

• Na pierwsze ryzyko = 50 000zł

1. system ubezpieczenia na sumy zmienne

• Stosujemy w ubezpieczeniu zapasów od pożaru i innych zdarzeń losowych

• Zalecany przy znacznych okresowych wahaniach wartości środków obrotowych

• Suma ubezpieczenia nie może być mniejsza niż 1mln zł

• Ubezpieczający powinien podać do ubezpieczenia najwyższą dzienną wartość środków obrotowych, jaka może znaleźć się w danym miejscu ubezpieczenia w okresie obowiązywania polisy

• Wartość ta powinna być wyliczona na podstawie kosztu zakupu lub ponownego wytworzenia

• Ubezpieczający opłaca tzw. składkę zaliczkową, która stanowi 50-80% składki maksymalnej sumy ubezpieczenia (nie podlega ona zwrotowi)

• Rozliczanie następuje po wygaśnięciu okresu ubezpieczenia

Rozwiązanie to pozwala na unikniecie płacenia przy zawieraniu umowy ubezpieczenia składki wyższej niż to wynika z rzeczywistego stanu mienia w całym okresie ubezpieczenia

ZADANIE:

Na podstawie poniższych danych, oblicz w systemie ubezpieczeń na sumy zmienne wysokość płaconych składek (zaliczkową, dodatkową i całkowitą), jaką zapłaci firma przyjmując stawkę uzgodnioną z ubezpieczycielem na poziomie 3,8 promila.

Suma ubezpieczenia środków obrotowych – 420 000 zł = najwyższa przewidywana dzienna wartość zapasów w okresie ubezpieczenia (maksymalna suma ubezpieczenia).

ROZWIĄZANIE:

• Składka zaliczkowa do zapłaty przy zawarciu umowy:

420 000*0,38%= 1 596* 50% = 798zł

• Suma wszystkich zgłoszonych wartości zapasów

3 822 000zł

• Średnioroczna suma ubezpieczenia na pierwszy dzień każdego miesiąca

3 822 000/12= 318 500

• Rozliczenie składki

318 500*0,38%= 1 210zł

1 210zł – 798zł = 412zł

Dodatkowa składka do zapłaty: 412zł

Ubezpieczenie mienia w systemie na sumy zmienne daje pełną gwarancję rekompensaty szkody (identyczna jak w systemie na sumy stałe) pozwalając jednocześnie uniknąć nadubezpieczania i znacznie zaoszczędzić na kosztach ubezpieczenia (składki)

W tym przypadku różnica wynosiłaby 1596-1210=386zł, tj. koszt ubezpieczenia byłby o około 1/3 mniejszy

1. system ubezpieczenia na wartość częściową

Stosowany w ubezpieczeniach od kradzieży z włamaniem i rabunku w sytuacji, aby ubezpieczyciel traktuje ten rodzaj ubezpieczenia jako dodatek do ubezpieczenia od ognia, który nie może funkcjonować samodzielnie

• ubezpieczający deklaruje do ubezpieczenia kwotę, która może stanowić dowolną część wartości całkowitej mienia

• kwota ta stanowi roczny limit odszkodowawczy dla ubezpieczenia od kradzieży z włamaniem i rabunku

• ubezpieczający może, ale nie musi kierować się przewidywaną maksymalną stratę

• każde wypłacone odszkodowanie pomniejsza sumę ubezpieczenia

• składka jest naliczana od pełnej sumy ubezpieczenia przyjętej w ubezpieczeniu od ognia

• stawka taryfowa jest uzależniona od branży w jakiej działa ubezpieczający

• ma tu zastosowanie zasada proporcji

ZADANIE:

Sumy ubezpieczenia od pożaru i innych zdarzeń losowych

Budynki – 10 mln zł

Zapasy – 3 mln zł

Maszyny i urządzenia – 8 mln zł

Sprzęt komputerowy i elektroniczny – 2 mln zł

Limit/suma ubezpieczenia od kradzieży z włamaniem i rabunku (ubezpieczenie na wartość częściową)

Zapasy – 300 000 zł, tj. 10% sumy ubezpieczenia od ognia (17% zniżki)

Maszyny i urządzenia – 400 000 zł, tj. 5% sumy ubezpieczenia od ognia (20% zniżki)

Sprzęt komputerowy i elektroniczny – 600 000 zł, tj. 30% sumy ubezpieczenia od ognia (brak zniżki)

Przykładowa stawka kradzieżowa dla danej branży – 0,28%

ROZWIĄZANIE:

• stawka dla zapasów = 0,28%-17% zniżki=0,232%

• stawka dla maszyn i urządzeń = 0,28%-20%zniżki=0,224%

• stawka dla sprzętu komputerowego = 0,28%-0%zniżki=0,28%

• składka dla zapasów = 3mln*0,232%= 6 960zł

• składka dla maszyn i urządzeń = 8mln*0,224%=17 920zł

• składka dla sprzętu komputerowego = 2mln*0,28%=5 600zł

Łączny roczny limit odszkodowawczy (suma ubezpieczenia) od kradzieży z włamaniem i rabunku = 1,3mln zł

Łączna składka do zapłaty = 30 480zł

ĆWICZENIA 3: ZASADY USTALANIA SUMY UBEZPIECZENIA MAJĄTKU TRWAŁEGO I OBROTOWEGO

1. Suma ubezpieczenia oparta na wartości odtworzeniowej (nowej)

Wartość odtworzeniowa (nowa) budynków powinna uwzględniać wszystkie koszty, jakie będą musiały być poniesione, aby odtworzyć obiekt tego samego rodzaju, o identycznej powierzchni, tej samej konstrukcji i materiałów, lub zakupić gotowy. Do kosztów wlicza się m.in. koszty materiałowe łącznie z transportem, wykonawstwa robót, nadzoru budowlanego, usług geodezyjnych itp.

W wartości odtworzeniowej (nowej) uwzględnia się też koszty usunięcia i uprzątnięcia pozostałości po szkodzie.

Wartość odtworzeniowa (nowa) dla maszyn i urządzeń powinna uwzględniać koszty zakupionego mienia, koszty montażu, cło itp.

Skalkulowaną według tych zasad sumę ubezpieczenia zapisuje się w polisie i od tej kwoty oblicza składkę.

W przypadku zniżenia sumy ubezpieczenia poniżej wartości odtworzeniowej występuje zjawisko ubezpieczenia. Wówczas należne odszkodowanie zostaje obniżone – zgodnie ze stosowaną przez towarzystwa ubezpieczeniowe zasadą – wysokość wypłaconego odszkodowania musi pozostać w takim samym stosunku do wartości szkody, w jakim suma ubezpieczenia pozostaje do wartości ubezpieczenia ustalonej na dzień powstania szkody ( zasada proporcji). Maksymalnym limitem odszkodowania jest wysokość sumy ubezpieczenia obowiązującej dla ubezpieczonej pozycji w dniu szkody.

W przypadku, gdy ubezpieczający zrezygnuje z odtworzenia zniszczonego lub uszkodzonego mienia, to pomimo, że suma ubezpieczenia mienia odpowiadała wartości nowej, odszkodowanie zostanie wypłacone maksymalnie do wysokości odpowiadającej wartości rzeczywistej (realnej) na dzień oszacowania szkody.

Mechanizm ten zapobiega przestępstwom ubezpieczeniowym. W sytuacji, gdy nastąpi zawyżenie wartości mienia, ubezpieczyciel zapłaci odszkodowanie w wysokości szkody, ale nie więcej niż realna wartość mienia przed szkodą.

1. Suma ubezpieczenia w wartości rzeczywistej

Majątek trwały o stopniu zużycia przekraczającym określony w OWU procent wartości nowej (najczęściej 20 – 50%) powinien być ubezpieczony na podstawie wartości rzeczywistej (technicznej).

Wartość rzeczywista odpowiada wartości odtworzeniowej (nowej) pomniejszonej o faktyczne zużycie techniczne mienia. Wartość ta jest ustalona na podstawie indywidualnej wyceny przed zawarciem umowy ubezpieczenia.

1. Suma ubezpieczenia oparta na wartości upłynnienia (na rynku)

Budynki budowlane, maszyny, urządzenia i wyposażenie, których stopień zużycia jest na tyle duży, że nie pozwala na dalsze ich użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem, ubezpiecza się na sumę odpowiadającą „wartości upłynnienia” czyli cenie jaką można byłoby je sprzedać na rynku w odpowiednim miejscu i czasie. Odszkodowanie wypłacone jest w ramach sumy ubezpieczenia, w wysokości odpowiadającej wartości upłynnienia oszacowanej na dzień szkody.

1. Suma ubezpieczenia oparta na wartości księgowej brutto

Na rynku polskim większość środków trwałych ubezpieczona jest nadal na wartość księgową brutto, czyli wartość początkową mienia z uwzględnieniem kolejnych przeszacowań jego wartości. Wartość ta bywa błędnie traktowana przez wielu niezorientowanych klientów jako wartość odtworzeniowa.

Odszkodowanie za szkodę całkowitą ograniczone jest do zredukowanej przez ubezpieczającego sumy ubezpieczenia dla danej ubezpieczonej pozycji.

Zgodnie z zasadą proporcji przy ubezpieczeniu na wartość księgową brutto, odszkodowanie za szkodę częściową nie może przekroczyć tej części wartości księgowej brutto mienia dotkniętego szkodą, jaka odpowiada procentowemu stopniowi jego uszkodzenia.

Z punktu widzenia interesu ubezpieczającego przyjęcie za podstawę sumy ubezpieczenia według wartości księgowej Stawarza niebezpieczeństwo niewystarczającego pokrycia całej szkody przez ubezpieczyciela i dużą część straty musi pokryć sam ubezpieczający. Na rozwiniętych rynkach asekuracyjnych ta metoda ustalania sumy ubezpieczenia jest rzadko stosowana.

ZADANIE

1. Suma ubezpieczenia oparta o wartość odtworzeniową (nową).

• Ubezpieczono budynek na sumę wg wartości odtworzeniowej (nowej) równą 1mln zł.

• Okres ubezpieczenia : 01.01.1999 – 31.12.1999 r.

• Uzgodniona długość prawdopodobnego maksymalnego okresu odtworzenia – 12 miesięcy od dnia szkody.

• Uzgodniony limit wzrostu cen towarów i usług (klauzula inflacyjna) w okresie ubezpieczenia i prawdopodobnym okresie odtworzenia -15 %

• Data szkody – 01.12.1999 r.

Kwota w zł Szkoda - 1.12. 99 B

A A – suma bezp.. = wartość odtworzeniowa na pierwszy dzień obowiązywania polisy (1.01.99r = 1mln)

B – całkowite poniesione koszty odtworzenia na dzień 1.11.2000r = 1,11 mln

11msc

Czas

1.01. 99r. 31.12.99r. 1.11.2000 r. 31.12.2000r.

ROZWIĄZANIE:

Odbudowa została zakończona po 11 msc tj. 01.11.2000r.

Rzeczywista inflacja za okres od 01.01.99r do 01.11.2000r 12%.

Granica odszkodowania = 1mln zł + 12%=1,12mln zł

Poniesiony koszt odbudowy – 1,11mln= odszkodowanie od wypłaty

Odszkodowanie zostanie w tej sytuacji wypłacone do wysokości rzeczywiście poniesionych przez ubezpieczającego kosztów odtworzenia, zapewni więc pełną kompensację szkody.

ZADANIE

1. Suma ubezpieczenia oparta o wartość księgową brutto.

• Przedmiot ubezpieczenia - linia technologiczna produkcyjna

• Suma ubezpieczenia 18 mln (wartość księgowa brutto)

• Stopa składki -0,15%

• W wyniku szkody pożarowej linia technologiczna została poważnie uszkodzona. Rzeczoznawcy oszacowali stopień jej uszkodzenia na 35%.

• Poniesione koszty naprawy wyniosły 8,5 mln zł.

Oblicz koszty ubezpieczenia tej linii przy ustaleniu sumy ubezpieczenia w oparciu o: 1) wartość księgową, 2) wartość nową (odtworzeniową). Porównaj odszkodowania, oraz oceń jakość ubezpieczenia przy zastosowaniu tych dwóch metod ustalania sumy ubezpieczenia.

Zasada: odszkodowanie za szkodę częściową nie może przekroczyć tej części wartości księgowej brutto mienia dotkniętego szkodą, jaka odpowiada procentowemu stopniowi jego uszkodzenia.

ROZWIĄZANIE:

Składka roczna = 18mln*1,5‰ = 27 tys. zł

Wartość odtworzeniowa (nowa) – 25 mln zł (cena zakupu 24 mln zł + koszty towarzyszące 1 mln zł)

Składka jaka byłaby zapłacona przy ubezpieczeniu wg wartości nowej: 25mln zł *1,5‰ = 37,5 tys. zł

Zasada: Odszkodowanie wg powyższej zasady: 18 mln *35%=6,3 mln zł

Pozostałą część kosztów naprawy (tj. 8,5 mln zł – 6,3 mln zł = 2,2 mln zł) musi ponieść ubezpieczający.

„Oszczędności” na składce = 10,5 tys. zł odpowiada więc strata na odszkodowaniu = 2,2 mln zł

W przypadku, gdyby linia technologiczna została ubezpieczona na wartość częściową (nową), to ubezpieczyciel pokryłby całkowite udokumentowane koszty naprawy.

Z kolei w przypadku wystąpienia szkody całkowitej odszkodowanie wyniosłoby 18 mln zł, a faktyczny koszt odtworzenia zniszczonej linii 25 mln zł (+ wzrost cen). Strata obciążająca ubezpieczonego wyniosłaby co najmniej 7 mln zł.

ZADANIE

1. Ubezpieczający (firma z branży spożywczej ) ubezpieczył linię technologiczną do wytwarzania produktów ubezpieczeniem od ryzyk ogniowych (FLEXA). Strony ustaliły, że suma ubezpieczenia wg wartości księgowej brutto tej linii wynosi 6 mln zł. Wartość odtworzeniowa (nowa ) wyniosłaby 8 mln zł. Stopa składki dla tej linii 1,5 promila.

W wyniku szkody pożarowej linia została poważnie uszkodzona. Rzeczoznawcy oszacowali stopień jej uszkodzenia na 40%. Poniesione koszty napraw udokumentowane rachunkami wyniosły 3mln zł.

Porównaj koszty ubezpieczenia tej linii przy ustaleniu sumy ubezpieczenia w oparciu o: 1/ wartość księgową, 2/ wartość nową (odtworzeniową). Porównaj odszkodowania, oraz oceń jakość ubezpieczenia przy zastosowaniu tych dwóch metod ustalania sumy ubezpieczenia.

ROZWIĄZANIE:

Wyszczególnienie	Księgowa brutto	Odtworzeniowa (nowa)
1. suma ubezpieczenia	6 mln zł	8 mln zł
2. stopa składki	1,5 ‰ = 0,15%	1,5 ‰ = 0,15%
3. składka	9 000	12 000
4. uszkodzenie	40%	40%
5. koszty napraw	3 mln zł	3 mln zł
6. odszkodowanie	2,4 mln zł ( 6mln*40%)	3 mln zł
7. różnica w składce	0	3 000 (więcej niż w księgowej brutto)
8. różnica w odszkodowaniu	-	6 000 (więcej niż w księgowej brutto)

ĆWICZENIA 4: TECHNICZNO-UBEZPIECZENIOWE INSTRUMENTY OGRANICZAJĄCE ODPOWIEDZIALNOŚĆ UBEZPIECZYCIELA

1.Poza systemami i sumami ubezpieczeń o właściwym doborze ubezpieczeń, ich jakości i kosztach decydują także elementy ubezpieczenia obniżające stopień odpowiedzialności firmy ubezpieczeniowej – umownie określane jako kwotowe lub procentowe ograniczenia w wypłacanych odszkodowaniach, tj. udziały własne i franszyzy. Zasadniczo wyróżniamy dwa rodzaje franszyz, tj. franszyzy integralne i redukcyjne oraz udziały własne w szkodzie – w niektórych firmach ubezpieczeniowych zwane także franszyzami redukcyjnymi. W wyjątkowych sytuacjach firmy ubezpieczeniowe wprowadzają także limity odpowiedzialności odszkodowawczej.

2. Franszyza integralna (bezwzględna, warunkowa)

Jest to zapisana w polisie, uzgodniona kwota do wysokości, której ubezpieczający sam ponosi skutki każdej szkody. Jeżeli jednak wartość szkody przekroczy tę kwotę wtedy towarzystwo ubezpieczeniowe.

• Franszyza integralna jest spotykana we wszystkich rodzajach ubezpieczeń i ma na celu wyeliminowanie konieczności likwidowania szkód drobnych i nasilenie działań prewencyjnych. Franszyzy integralne charakteryzują się tym, że zakład ubezpieczeń nie uruchamia ubezpieczenia przy szkodach do określonej wysokości w celu wyeliminowania z obsługi likwidacyjnej drobne szkody, gdzie koszt związany z prowadzeniem postępowania likwidacyjnego ( czas pracy reprezentowana zakładu ubezpieczeń likwidatora, koszt jego dojazdu, koszt przygotowania dokumentacji przekroczyłby wartość samej szkody.)

• Przykładowo w ubezpieczeniach AC często w O.W.U jest zapis, że ubezpieczyciele nie odpowiadają za szkody nie przekraczające np. 500zł, lub 1% wartości samochodu ( samochód jest wart 40 000zł, zakład ubezpieczeń odpowiada w pełni za szkody powyżej 400zł).

3. Franszyza redukcyjna (bezwzględna, bezwarunkowa)

• Zwykle określana procentowo np.: 5% lub 10% w każdej szkodzie albo rzadziej kwotowo np. 200euro czy 600zł w każdej szkodzie rzeczowej. W ofertach spotyka się także przypadki mieszane określenia franszyz np. 10% w każdej szkodzie rzeczowej ale nie więcej lub nie mniej niż 1000zł.

• Franszyza redukcyjna ogranicza wypłacane odszkodowanie na określonych w niej zasadach i głównie ma za zadanie stanowić czynnik motywujący poszkodowanego do podwyższonej staranności i dbałości o swój majątek, gdyż w sytuacji jego straty zakład ubezpieczeń nie będzie kompensował szkody w całości a pomniejszy odszkodowanie o wartość określonej umową franszyzy, która to obciąży poszkodowanego.

• Przeciwnie do franszyzy integralnej zwykłe udziały własne (franszyzy redukcyjne) można wykupić tzn. zakład będzie odpowiadał za całość szkody, ale jest to związane z koniecznością opłacenia dodatkowej składki.

4. Udział własny

• Ograniczenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń podobne w skutkach do franszyzy redukcyjnej z tym, że odszkodowanie obniżane jest zawsze o wartość stanowiącą określony iloczyn ułamka wyrażającego stopień udziału własnego ubezpieczającego oraz wartości szkody.

• W odróżnieniu od franszyzy redukcyjnej ułamek ten jest odnoszony do wartości szkody, a nie wartości ubezpieczonego mienia. W praktyce obrotu termin ten często stosowany jest jako synonim franszyzy redukcyjnej.

ZADANIE

1.Jan kowalski ubezpieczył samochód w „Y” na sumę 45000zł. Umowa AC zastrzegała udział własny w wysokości 10% wartości szkody. Przed zawarciem umowy „Y” proponowało zniesienie działu własnego w zamian za zwyżkę składki, lecz Kowalski odmówił.

a) Ubezpieczony samochód został skradziony po miesiącu od zawarcia umowy, Szkodę wyceniono na 44000zł.

b) Pan Jan sam uszkodził samochód. Stratę oszacowano na 20000zł

Ile wyniesie odszkodowanie wypłacone Kowalskiemu?

ROZWIĄZANIE:

Ad. A)

• Udział własny w szkodzie: 44 000*10%=4 400zł

• Odszkodowanie wynosiło: 44 000-4 400=39 600zł

Ad. B)

• Udział własny w szkodzie: 20 000*10% = 2 000zł

• Odszkodowanie wynosiło: 20 000-2 000=18 000zł

ZADANIE

2.Kowalski ubezpieczył samochód w „x” na sumę 60000zł. Umowa ubezpieczeniowa AC zastrzegała 10% franszyzę redukcyjną. Przed zawarciem umowy „x” proponowało zniesienie franszyzy redukcyjnej, ale Kowalski odmówił. Samochód został skradziony po 9miesiącach po zawarciu umowy. Szkodę wyceniono na 58 000zł. Ile wyniesie odszkodowanie wypłacone Kowalskiemu?

ROZWIĄZANIE:

Franszyza redukcyjna = 10% wartości sumy ubezpieczenia=

= 60 000zł * 10% =6 000zł

Wypłacone odszkodowanie=

=58 000 - 6 000 =52 000zł

O ile udział własny stanowi często pewien procent szkody, który nie zostanie pokryty przez ubezpieczyciela, o tyle franszyza redukcyjna stanowi kwotę (np. obliczoną jako pewien procent sumy ubezpieczenia), o którą zmniejszeniu ulegać będzie każdorazowa wypłata odszkodowania.

W zamian za zastrzeżenie franszyzy redukcyjnej towarzystwa ubezpieczeniowe proponują zwykle dość istotną obniżkę wysokości składki.

W praktyce instytucje udziału własnego i franszyzy redukcyjnej bywają mylone i stosowane zamiennie. Tak czy inaczej oznaczają one, że ewentualne odszkodowanie nie będzie pokrywało 100% szkody, lecz ulegnie procentowemu lub kwotowemu pomniejszeniu.

Przykłady obliczania odszkodowania przy zastosowaniu franszyzy integralnej (FI) i franszyzy redukcyjnej (FR)

Wart. obiektu	Suma ubezpieczenia	F. w % w sumie ubezpieczenia	Szkoda w zł	Odszkodowanie w FI	Odszkodowanie w FR	Odszkodowanie FI:FR (%)
50 tys	50 tys	10	50 tys	50 tys	45 tys	111
50 tys	50 tys	10	20 tys	20 tys	15 tys	133
50 tys	50 tys	10	12 tys	12 tys	7 tys	171
50 tys	50 tys	10	7 tys	7 tys	2 tys	350
50 tys	50 tys	10	4 tys	0 tys	0 tys	0

5. Limit odpowiedzialności odszkodowawczej

• To górna granica odpowiedzialności ustalana przez zakłady ubezpieczeń, stosowany głównie w przypadku ryzyk, których wystąpienie spowodować może zjawisko kumulacji szkód – kataklizmów (powodzenie, trzęsienie ziemi, gradobicie… )

• Limit ten z reguły ustalany na jedno lub na jedno i wszystkie zdarzenia szkodowe w okresie ubezpieczenia. Jeżeli w polisie widnieje zapis, że maksymalne odszkodowanie (np. za szkody powodziowe) wynosi 100tyś zł tzn. że za wszystkie szkody w okresie ubezpieczenia w wyniku powodzi odszkodowanie ograniczone jest do tej kwoty, bez względu na wysokość sumy ubezpieczenia. Bez względu na to, czy limit ten zostanie skonsumowany przez jedną, czy przez większą liczbę szkód powodziowych w okresie ubezpieczenia. Jednak każde wypłacone odszkodowanie będzie pomniejszało zapisany w polisie limit.

6. Konsumpcja sumy ubezpieczenia

Suma ubezpieczenia ulega zmniejszeniu o taką kwotę, w jakiej wypłacono odszkodowanie, przy czym wypłata odszkodowani w wysokości równej sumie ubezpieczenie powoduje rozwiązanie umowy ubezpieczenia, chyba że, co występuje w praktyce, umowa przewiduje inne rozwiązania.

7. Klauzule ubezpieczeniowe

Zastrzeżenia, dodatkowe regulacje w polisie ubezpieczeniowej, które mogą ograniczać rozszerzać lub zmieniać zakres ochrony ubezpieczeniowej. Często zawierają postanowienia natury prewencyjnej. Przykłady klauzul:

-klauzula inflacyjna – uzgodniony limit wzrostu cen w okresie ubezpieczenia

-klauzula usunięcie pozostałości po szkodzie – zwrot koniecznych i uzasadnionych kosztów poniesionych przez ubezpieczającego w związku z powstała szkodą rzeczową.

8. Regres ubezpieczeniowy

To prawo zakładu ubezpieczeń do dochodzenia wypłaconego odszkodowani od rzeczywistego sprawcy szkody. Ma miejsce wówczas, gdy np. ubezpieczony budynek spalił się, a sprawcą pożaru była osoba trzecia. Po wypłaceniu ubezpieczonemu odszkodowania zakład ubezpieczeń nabywa prawa do dochodzenia odszkodowania od podpalacza.

Jeżeli zakład pokrył tylko część szkody, poszkodowanemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem regresowym zakładu ubezpieczeń.

9. Cesja polisy – przekazanie świadczenia (odszkodowania) przysługującego ubezpieczonemu na rzecz innej osoby fizycznej lub prawnej.

Najczęściej dokonywanymi cesjami polisy są cesje na bank ( zwłaszcza polis AC dotyczących pojazdów, na kupno których bank udzielił kredytu).

ĆWICZENIA 5: zadanie

ZADANIE:

Zadanie- składka w ubezpieczeniu pakietowym

Właściciel chce ubezpieczyć dom oraz mienie w nim znajdujące się od ognia i innych zdarzeń losowych (OiZL), kradzieży z włamaniem i rabunku (rozboju) (KiR), cenne zbiory numizmatyczne, zarówno od OiZL, jak i KiR, podręczne mienie ruchom od rozboju. Ponadto właściciel chce zapewnić sobie ubezpieczenie ochrony prawnej, OC w życiu prywatnym oraz NNW. Wartość rzeczywista domu została określona na 550 tys. zł., a zgromadzonych zbiorów numizmatycznych na 80 tys. zł. rodzina ubezpieczonego liczy 5 osób. Suma ubezpieczenia (SU) dla celów NNW została ustalona na 15 tys. zł. Wartość podręcznego mienia ruchomego 1000zł. Dom znajduje się w III strefie regionalnej zgodnie z „pocztowymi numerami adresowymi” Poczty Polskiej. Dom posiada przeciwpożarową sygnalizację alarmową, system alarmowy wywołujący alarm w agencji ochrony oraz atestowane drzwi antywłamaniowe.

Właściciel bezszkodowo ubezpiecza dom od 3 lat. Zdecydowany jest na wykupienie wariantu rozszerzonego z sumą ubezpieczenia w oparciu o wartość odtworzeniową.

Polecenie:

1. Na podstawie załączonych stawek oblicz składkę, jaką musi zapłacić za objęcie ochroną ubezpieczeniową swojego domu, domowników i mienia w nim zgromadzonego.

2. Ile wyniesie składka przy zawarciu ubezpieczenia „Home assistance” i „Medical assistance”?

3. Właściciel chce rozłożyć płatność na 2 raty, czy jest to możliwe i ile wyniesie składka w tym przypadku?

4. Jaką składkę zapłaciłby właściciel, gdyby nie ubezpieczał zbiorów numizmatycznych?

Ubezpieczenie domu od ognia i innych zdarzeń losowych:

Dom:550 000zł * 0,85‰= 550 000* 0,085% = 467, 50zł.

Ubezpieczenie elementów stałych: 30 000zł * 4,5 ‰= 135 zł.

Ubezpieczenie elementów zmiennych: 25 000zl * 4,5 ‰= 112,5zł

Koszt całkowity ubezpieczenia domu od OiZL: 715 zł.

Składka ubezpieczenia od kradzieży z włamaniem:

25000zł + 30000zł= 55 000zł.

55000zł * 10‰ = 550zł.

Zniżki:

15% zabezpieczenie drzwi + 30% system antywłamaniowy.

550 – (550zł - 45%) = 550zł – 247,5zł = 302,5zł

Ubezpieczenie zbiorów numizmatycznych od ognia i innych zdarzeń:

80 000 * 10‰= 800zł.

Ubezpieczenie zbiorów numizmatycznych od kradzieży z włamaniem:

80 000* 30‰= 2400

Koszt ubezpieczenia zbiorów numizmatycznych: 800 + 2400 = 3200 zł

NNW:

15 000zł * 7 ‰ * 5 osób= 525 zł.

OC:

30zł + 5zł * 4 (pozostałe 4 osoby) = 50zł.

Ochrona prawna.

65 + 4 os. * 5 zł = 85zł.

Podręczne mienie ruchome.

1000 zł * 20‰= 20zł.

Suma= 4897,50zł

Do zapłaty- składka.

4897,5 - (4897,50 zł *15% (zniżka za bezszkodowość)) = 4162,88 zł odpowiedź na pytanie pierwsze.

Ad. 3.

Jest to możliwe.

2 raty – 4%.

4162,88 + 4162,88*4% = 4329,39

4329,39 : 2 = 2164,70zł. jedna rata.

Ad. 4.

4897,50 (pełna składka bez zniżek) – 3200zł = 1697,5 zł

1697,5 – (1697,5*15%) (zniżka za bezszkodowość) = 1442,88zł.

Ad. 2.

Home Assistance i Medical Assistance - Pobiera się składkę łączną 5zł.

Składka wyniesie 1447,88 zł przy zawarciu ubezpieczenia Home Assistance i Medical Assistance.