Agrotechnika i odmianoznawstwo sadownicze wyklady
> Dr Paweł michalski
> Literatura
> Rejman a. Pomologia
> Mika a. Cięcie drzew i krzewów owocowych
> Zagadnienia ogólne
> Ekonomika produkcji
> Podkladki i odmiany dla agrotechniki sadowniczej
> Jakość materiału szkółkarskiego
> Systemy sadzenia i rozstawa roślin
> Wybór i przygotowanie miejsca pod sad
> Termin i technika sadzenia drzew i krzewów
> Prowadzenie sadu i jagodnika
>Formowanie koron, cięcie, nawożenie, nawadnianie i fatygacja, utrzymanie gleby, regulatory, zbiór owoców
> Treści programowe
Polskie sądownictwo na tle sadownictwa UE. Warunki ekonomiczne i
opłacalność produkcji. Wybór terenu pod sad/plantacje oraz jego
modelowanie. Przygotowanie gleby przed jego założeniem.
Technolgia produkcji owoców ziarnkowych, Pestkowych i jagodowych.
Pielęgnacja gleby, formowanie koron, kwitnienie i regulacja owocowania.
Zabiegi poprawiające jakość owoców, ochrona drzew przed skutkami niskich temperatur, wybrane zagadnienia z ochrony fitosanitarnej i
integrowanej produkcji. Szczegolwe omówienie odmian oraz prowadzenie
wybranych praktycznych zabiegów w sadzie i na plantacji w ramach
ćwiczeń. Typy sadow (przydomowe, amatorskie, towarowe: nastawione na
produkcje owoców deserowych lub dla celów przetworczych), wskaźniki
opłacalności, najważniejsze czynniki wplywajace na opłacalność produkcji(odmiana/podkladka, system sadzenia, ochrona roślin),
Wyklad 2
> Od drzew silnie rosnacych do karlowych
Swiatowe sadownictwo rozwijalo sie w dwoch kierunkach:
1 w wielu rejonach. Europy prawzorem sadu towarowego byl ogrod z
karlowymi jabloniami i gruszami (ogrody przypalacowe, przydworskie
uprawiane wg ścisłe określonych wzorcow, drzewa sadzono gesto co 1 lub 2m w rzędzie i prowadzono w formie sznurów, palmet, stożków stosując
pracochłonne ciecie)
2 w USA, Rosji i Niemczech sadownictwo rozpoczęło się od polowej uprawy drzew (drzewa silnie rosnące szczepione na siewkach wysadzane w polu w rozstawie od 8x8 do 12x12m i rosly one swobodnie, pod drzewami uprawiano rosliny rolnicze tak dlugo jak sie dalo lub zadarniano ziemie w celu wypasu owiec (anglia))
Sady w Polsce
Przed wojna owoce uprawiano wylacznie w sadach chlopskich, przydworskich i przydomowych
Po II wojnie swiatowej
przez 40 lat czerpano wzorce z USA (odmiany odporne na mroz: McIntosh, spartan, cortland, bancroft, vista bella, jerseymac, wealthy oraz mniej wytrzymale: red delicious, idared, podkladki: siewki antonowki, ilosc drzew na hektar 300-400 sztuk)
lata piecdziesiate XX wieku
Instytut sadownictwa e Skierniewicach poleca murawe w sadach (najpierw pod koronami drzew, pozniej - gdy pojawily sie herbicydy - w miedzyrzedziach)
Prof. Stanislaw Zaliwski - goracy zwolennik sadow karlowych, brak
zainteresowania ze strony Instytutu Sadownictwa, w 1963 powstajr ksiazka "sad karlowy" wyd PWRIL Http://winnicepolskie.pl
Lata szescdziesiate XX wieku
Rolnicy uprawiajacy sady byli zmuszeni przez wladze do upraw miedzy rzedami drzew zboz lub ziemniakow(przymus sprzedaży produktów rolniczych w ramach tzw obowiazkowych dostaw)
Prof. Szczepan Pieniazek, dyr. Instytutu sadownictwa w skierniewicach, propagator zakladania sadow intensywnych zlozonych z drzew szczepionych na siewkach i sadzonych w rozstawie 6x4m, bez upraw wspolrzednych
Pierwsze opryskiwacze Inz. M. Ceglowski (pracownik sadowniczego zakladu doswiadczalnego w sinolece)
Nowa koncepcja ciecia koron starych jabloni - polegajaca na radyklanym ich obnizeniu (skuteczne opryskiwanie), dynamiczny rozwoj sadownictwa (niskie ceny nawozow i srodkow ochrony,wysokie ceny owocow)
Lata siedemdziesiąte
W 1973 ukazuje sie ksiazka "sady karlowe" mika a.,czynczyk a. -
brak reakcji (brak podkladek slabo rosnacych)
Wstawki skarlajace (b9, p2, p22)
Inne wymagania (gleby zyzne, dostatecznie wilgotne, zastosowanie podpor), problem mrozowytrzymalosci komponentow skladajacych sie z 3
elementow: Zimy 1984/85, 85/86 oraz 86/87 - duzo wymarznietych drzew, w sumie 30000000sztuk
Lata osiemdziesiate XX wieku
Ostra zima (przemmarzlo bardzo wiele sadow) Zmiana technologii produkcji podkladek - wprowadzono kopczykowanie podkladek trocinami Prof. E. Makosz Propagator nowoczesnego sadownictwa, sprowadza z Holanndii karlowe jablonie dla sadownikow z regionu nowosadeckiego (wydaly one juz w drugim roku po posadzeniu piekne plony)
Lata 1986-88
Pierwsze sady karlowe na wzor holnderski w instytucie sadownictwa w skierniewicach 1992 Import jablek do Polski (40 tys t jablek odmiany Jonagold) pprzyczy a przyspieszonych zmian w Polskim sadownictwie.1989
Z inicjatywy prof e. Makosza i kilku sadownikow zawiazanie towarzystwa rozwoju sadow karlowych
W latach 1991-92
Za posrednictwem trsk sprowadzono okolo 100tys karlowych jabloni i wysadzono w 11 gosodarstwach zorganizowano liczne kursy, szkolenia i pokazy.
Lata dziewiecdziesiate
Rozwoj sadow karlowych, dominacja koron ksztaltu wrzecionowatego (stozkowego) Obsada jabloni na hektar okolo 1500-2500
Obecnie
Doskonalenie technologii produkcji owocow z sadow karlowych i polkarlowych,modernizacja techniki (ciagnikow, opryskiaczy, bazy przechowalniczej)
Zalety gestych rozstaw
> Wczesne wejscie drzew w okres ekonomicznego owocowania
> Regularne owocowanie drzeww starszym wieku
> Wysoka jakosc owocow mimo wysokich plonow
> Wysoka wydajnosc pracy przy cieciu drzew, przerzedzaniu zawiazkow i
zbiorze owocow
> Mniejsze zużycie energii i cieczy do ochrony
> Możliwość wprowadzenia szybkich zmian w technologii produkcji, odmian i podkładek
Wady
> Wysokie naklady inwestycyjne
> Wieksze ryzyko produkcji w razie wyboru niewlasciwego stanowiska,
niewystarczajacej pielegnacji drzew, pojawiania sie gryzoni lub wystapienia niskich temperatur, zwlaszcza w bezsniezne zimy
Wyklad 3
> Dobor odmian jabloni w Polsce w 1955
> Oliwka zolta, grafsztynek inflancki, antonowka, wealthy, piekna z
> herrnhunt, malinowa oberlandzka, koksa pomaranczowa, linda, cesarz
> wilhelm, landsberska, pepina ribstona, boskoop, jonatan, zolta
> kwidzynska, bancroft, piekna z barnaku, starking, boiken, piekna z rept,
> grochowka
>
> Dobor odmian jabloni w Polsce w 1976
> Istnialy dwa podzialy:
> 1 wedlug terminu dojrzewania (4 grupy)
> 2 wedlug poziomu cen skupu jablek (3 grupy)
>
> Sytucja na rynku owocowym
> Produkcja owocow w Polsce i na swiecie
> Rejony upraw sadoniczych
> Plonowanie roslin (statystyczne i rzecżywiste)
> Oplacalnosc produkcji sadowniczej (wop)
> Export/import owocow swiezych
> Przetworstwo owocow w tym rola rynku koncentratow owocowych
>
> Produkcja owocow z drzew w 2010
Wyniosla 2209tys ton wobec 3100tys ton w roku 2009, a majwieksze straty w 2010 roku dotknely miedzy innymi gruszek - spadek o 31%
zbiory czersni i jablek zmniejszyly sie o 30%, a sliw i wisni o 25%
w sumie jak co roku najwiecej zebrano jablek - 1859 tys ton wobec
2626tys ton rok wczesniej. Produkcja pozostałych owoców wyniosła około 143tys t wiśni, około 91tys ton śliwek, 58tys ton gruszek oraz 35tys ton czereśni.
> Produkcja owocow z krzewow w 2010 Laczne zbiory owoców miękkich wyniosly 529tys ton w stosunku do 546tys ton w 2009 W przypadku tej grupy owoców wzrost produkcji odnotowano w malinach - o ponad 7% i o niecałe 12% w aronii czy borowce.W sumie produkcja porzeczek lacznie wyniosla okolo 191tys ton, truskawek 177tys ton, malin 88tys ton oraz agrestu 15tys ton.
Nadprodukcja?
> Eksport - nowe rynki zbytu, nowe techniki sprzedazy
> Wzrost wewnetrznej konsumpcji jablek Zwiekszenie konsumpcji jablek o 10kg rocznie pozwoliloby zagospodarowac plon 380tys ton.
Czy ceny jablek dla przetworstwa maja wplyw na ceny jablek deserowych.
> Wysoka jakosc owocow - lepsza cena - lepsza oplacalnosc produkcji
Trendy w sadownictwie
> Zakladanie nowych sadow karlowych
> Wybor nowych odmian i nowych mutacji
> Wykorzystanie rusztowan
> Wlasciwe formowanie i ciecie drzew
> Nawozenie
> Nawadnianie
> Stosowanie zabiegow poprawiajacych jakosc owocow
> Wyklad 4
> Uwarunkowania zakladania sadu
Wielkosc drzew zalezy od:
> Podkladki
> Odmiany
> Wyboru formy korony
> Zabiegow agrotechnicznych
Podkladki
> Pierwsze badania - na poczatku XXw.
> Wellington (east malling), schindler (pillnitz), sprenger(wilhelminadorp).
> Poczatek scislych badan nad podkladkami wiekszosc autorow uznaje 1912 kiedy to R. G. Hatton rozpoczal badania nad wszystkimi wówczas znanymi podkładkami jabłoni. Hatton opisał najpierw 16 podkładek (oznaczone zostaly literami EM i liczbami od I do XVI)
> Potem opisano jeszcze 10 podkladek odznaczajacymi sie silnym wzrostem.
> Od 1974 cyfry rzymskie zamieniono na arabskie.
> Dawniej EM IX - obecnie M9
> Plon (takze ilosc kwiatow) oraz jakosc owocow a ich pozycja w koronie
> drzewa.
Rozstawa drzew w sadzie zalezy od:
> gatunku
> Odmiany
> Podkladki
> Typu gleby
> Zastosowanej formy korony
> Stosowanego sprzetu mechanicznego
Standaryzacja rozstaw miedzy rzedami drzew w sadzie
> Jablonie i grusze - od 3,5 do 4,5
> Wisnie i brzoskwinir - od 3,5 do 4
> Sliwy i morele - od 4 do 4,5
> Czeresnie - od 4,5 do 5
Rola czynnikow przyrodniczych w uprawie roslin sadowniczych
> Czynniki kilmatyczne:
> Temperatura
> Suma temperatur aktywnych, to znaczy suma dobowych temperatur ponad 5stopni
> Srednia temperatura okresu wegetacji
> Przymrozki
> Zastosika mrozowe
> Wystawa to znaczy nachylenie do zbocza w stosunku do stron swiata
> Przed posadzeniem drzew
> Ocena lokalizacji pod katem przydatnosci sadowniczej:
> Rejon uprawy w Polsce
> Topografia terenu (rowniny/teren pagorkowaty)
> Wystawa zbocza
> Zjawiska niekorzystne (przymrozki, gradobicia, wichury, burze)
> Ocena gleby przed katem przydatnosci sadowniczej:
> Sklad granulometryczny i ocena bonitacyjna gleby
> Glebokosc zalegania wody gruntowej
> Wlasciwosci wodno-powietrzne gleby (50+25+25)
> Zyznosc gleby (wazny problem przy replantacji)
> Przygotowanie pola:
> Przedplony i stanowisko w zmianowaniu
> Zniszczenie chwastow
> Dostarczenie materii organicznej
> Doprowadzenie odczynu gleby do odpowiedniego poziomu
> Uzupelnienie skladnikow mineralnych
> Uprawa gleby
> Sadzenie drzew/krzewow
> Rusztowanie
> Terminy zakladania sadu/jagodnika
> Plan nasadzen (kwater)
> Technika sadzenia roslin drzew/krzewow
> Ogrodzenie
Czynniki klimatyczne ograniczajace uprawy sadownicze Czynnikiem ograniczajacym uprawe niektorych gatunkow i odmian roslin
sadowniczych jest zbyt mala ilosc ciepla latem. Wyraza sie ona suma temperatur aktywnych, to znaczy suma dobowych temperatur pond 5 stopni Suwalki 2400st, poludnie Polski 2850st
Dlugosc okresu wegetacyjnego W polsce waha sie od 190 do 230 dni Srednia temp lata i zimy Tereny polnocno-wschodnie sa chlodniejsze o 3 st
Wymagane uslonecznienie dla jabloni:
50% pelnego uslonecznienia do wzrostu drzew
30%-50% do zawiażywania sie pakow kwiatowych oraz owocow i ich wzrostu
60%-80% do wytworzenia sie rumienca na owocach
10%-20% do wzrostu pedow jednorocznych
30% wartosc krytyczna dla Europy srodkowej
opady atmosferyczne - ich ilosc, jakosc i rozklad w ciagu roku.
Wielkopolska, kujawy, mazowsze, podlasie suma opadow wynosi około 450-550mm
Tereny podgorskie (Podkarpacie) 700-800mm
Drzewa karlowe wymagaja 700-800mm opadow rocznie
> Czynniki glebowe ograniczajace uprawy sadownicze
> Woda gruntowa
> Najglebiej korzenia sie orzech wloski, czeresnia i grusza - poziom wody
> gruntowej >180-200cm
> Jablonie na siewkach >150cm
> Jablonie i grusze karlowe 100cm
> Sliwy 100cm
> Maliny 50cm max
> Porzeczki, agrest 50cm
> Zurawina, borowka 40cm
> Aronia 40cm
> Plytkie wody gruntowe sa dla sadow niebezpieczne
> Sklad granulometryczny gleby (>15% cz. Spl.)
> Nie nadaja sie piaski luzne, piaski calkowite(>150cm), slabo gliniaste
> Bonitacja gruntow - to ocena ich jakosci wedlug przydatnosci rolniczej.
> Gleby 1, 2, 3 klasy uznawane sa za bardzo dobre pod sad, 4 sa dobre. 5 i
6 sa nie przydatne.
> Drzewa owocowe dobrze rosna na glebach o przecietnej zysnosci (3 i 4 klasy bonitacyjnej)
> Jablonie na siewkach oraz wisnie moga rosnac i owocowac nawet na lekkich glebach 5 klasy
> Drzewa karlowe i polkarlowe maja wyzsze wymagania glebowe (wymagaja gleb zyznych: lessow, brunatnych, plowych, bielicowych)
> Oglejenia - sinozieloną barwa warstwa gleby w profilu glebowym, jest to skutek poddhodzenia ku powierzcnhi i utrzymywania sie przez pewien okres czasu wody gruntowej
> Warstwy rudawcowe (orsztyn) - twarde, brunatne zlogi utworzone ze zwiazkow zelaza2, uniemozliwiajace rozwoj korzeni roslin w glab gleby.przyczyniaja sie do oslabienia wzrostu drzewa.
> Przydatnosc poszczegolnych typow gleb
> Gleby mineralne nie nadaja sie pod uprawy sadownicze, sa zbyt plytki.
> Gleby wapniowcowe (redziny, pararedziny) jezeli sa dostatecznie glebokie to nadają sie pod orzechy włoskie, drzewa pestkowe zwłaszcza sliwy.
> Gleby czarnoziemne sa bardzo żyzne. Jesli woda gruntowa nie wystepuje zbyt plytko, stwarzaja bardzo dobre warunki rozwoju dla roślin sadowniczych. Drzewa o wiele latwiej zniosa kilkutygodniowa susze niż kilkudniowe zalanie.
> Gleby brunatnoziemne - bardzo dobra
> Gleby bielicowe - zwlaszcza pod borowke
> Gleby bagienne, naplywowe - bagienne nie, mady tak
> Kwalifikacja gleby i trenu pod sad:
> 1 jesli nie przewidujemy nawadniania, wykluczamy grunty orne klasy 6 i wiekszosci 5
> 2 wykluczmy piaski luzne
> 3 sprawdzamy topografie - zastoiska mrozowe
> 4 sprawdzamy czy teren lezy w pasie gradowym
> 5 wykonujemy odkrywki glebowe 1,5m i sprawdzamy czy woda gruntowa nie wystepuje zbyt plytko. Najlepiej wykonac je w okresie jesiennym.
> 6 proba kuli Piasek gliniasty mozna po zwilezeniu w dloniach ukrecic w kulke (to bardzo dobry znak). To samo sie dzieje ze zwilzonym pylem i glina. Ciezka glina, il lub skala przyczyni sie do powstania pecherzy na dloniach nim sie dokopiemy do 1,5m glebokosci.
> 7 pobieramy probki gleby w celu wykonania analizy chemicznej Oznaczenie ph gleby i zawartosci skladnikow pokarmwoych oraz analizy granulometrycznej gleby (zawartosci czesci splawialnych w glebie)
Cel wlasciwego przygotowania gleby
> Zmiana kwasowosci gleby
> Wzbogacenie w skladniki pokarmowe
> Poprawienie wlasciwosci fizycznych gleby
> Likwidacja trwalego zachwaszczenia
>
> Wapnowanie gleby (jesli to konieczne, wykonac je jak najwczesniej)
> Odpowiedni odczyn dla wiekszosci gatunkow to 5,6-6,8
> <5,6 ph utrudnione pobieranie K
> >6,8ph utrudnione pobieranie Fe
>
> Maksymalne dawki nawozow wapniowych (CaO) lub wapniowo-magnezowych
> (CaO+MgO) w kg/ha
>
> Nawozenie organiczne
> Nowe pole
> Wlasciwy wybor lokalizacji
> Wlasciwe uzupelnienie nawozenia mineralnego
> Zapobieganie wystepowanie chwastow trwalych
> Nie jest konieczne
> Sad po sadzie
> Problem zmeczenia gleby
> Obornik, torf lub kompost
> Gleboka orka (25-30cm)
> Uprawa ziemniakow lub nawozu zielonego na przyorania
> Jest konieczne
>
> Obornik
> Niezaleznie od przedplonow przed zalozeniem upraw sadowniczych zalecasie zastosowac dawke obornika w wysokosci 35-40t/ha (ustawa nawozowa zabrania stosowania nawozow organicznych, gdy dawka azotu 170kg/ha)
> Zmeczenie gleby Przyczyny:
> Allelopatia - szkodliwy lub korzystny wplyw substancji chemicznych
wydzielanych przez rosliny danego gatunku lub pochadzacych z rozkladu
tuch roslin
> Nicienie
> Grzyby
> Promieniowce
> Bakterie
> Pozostalosci po srodkach chwastobojczych
> Niezrownowazona zawartosc skladnikow mineralnych (zbyt duzo potasu przy braku magnezu, boru i wapnia)
> Zwalczanie:
> Odkazanie srodkami chemicznymi (chloropikryna, bromek metylu) - metoda
> skuteczna, ale droga, niebezpieczna dla ludzi i zwierzat
> Aktywizacja zycia biologicznego gleby poprzez wzniesienie duzej ilosci
> materii organicznej (wada - trwa to co najmniej rok)
> Najprostszy sposob to wniesienie do gleby duzej dawki obornika, torfu
lub kompostu i wykonanie glebokiej orki
> Wysianie roslin na nawoz zielony (lubin, peluszka, wyka, bob) 150-200kg nasion + co najmniej 50kg nawozu azotowego na hektar. Lepsze jest wysiani mieszanki roslin straczkowych z dodatkiem zboz, facelii, slonecznika i kukurydzy. Nieco gorszym nawozem zielonym, alr tanszym jest gorczyca. Wystarczy 30kg nasion gorczycy na hektar
> Zwalczanie chwastow trwalych
> Przed sadzeniem roslin pole powinno byc wolne od chwatow trwalych (perz, powoj, ostrozen, mniszek, skrzyp)
> Pola uzytkowane rolniczo zazwyczaj sa wolne od tego typu chwastów (zwlaszcza jesli byly uprawiane rosliny okopowe lub rzepak)
> Pola po starych sadach - obecnosc licznych chwastow: perzu, skrzypu, powoju, przymiotna, mniszka, a takze krzewow jezyny, czarnego bzu i innych
> Zastosowanie herbicydow
> Roundup i jego odpowiedniki (glifosat) Herbicyd totalny, niszczacy wszystkie chwasty, pobierany przez liscie przemieszcza sie do korzeni i niszczy cala rosline Dawki Od 4l/ha (przy zwalczaniu chwastow dwulisciennych) Do 8l/ha (przy niszczeniu perzu) Dawke glifosatu mozna obnizyc o polowe poprzez zastosowanie adiuwantow i siarczanu amonu
Technika opryskiwania Opryskiwac grubymi kroplami z niskim cisnieniem Unikac znoszenia kropli (pogoda bezwietrzna) Nie opryskiwac tuz przed spodziewanym deszczem
> Wyklad 6
> Glebokosc sadzenia roslin sadowniczych
> Drzewa
> Sadzi sie najczesciej na ta sama glebokosc co rosly w szkolce (w
przypadku zatosowania podkladek - miejsce okulizacji/szczepienia musi
znajdowac sie kilka cm nad powierzchnia gleby)
> Krzewy
> Sadzi sie najczesciej kilka cm niz rosly w szkolce (by lepiej sie
rozkrzewily)
>
> Reczne sadzenie roslin
> Przy sadzeniu w luznej rozstawie wyznacza sie palikami miejsca pod kazde drzewko
> Przy gestym sadzeniu praktyczniejsze jest wytyczenie rzedow poprzez rozwieszenie sznurkow lub wyznaczenie znacznikow
> Przy znacznikach kopie sie szpadlem dolki na glebokosc okolo 30cm
Srednica dolkow musi byc tak dobrana zeby korzenie swobodnie się miescily
> Potrzebne sa dwie osoby (jedna trzyma drzewko, druga przysypuje korzenie) Na dno dolka wrzucamy troche ziemi (w celu usypania kopczyka), aby po ustawieniu drzewka korzenie "splywaly" na boki
> Ustawiamy drzewko przy znaku na lince i na takiej wysokosci, by miejsce szczepienia znalazlo sie 5-10cm nad ziemia
> Drzewka posadzone zbyt gleboko wypuszczaja korzenie z części szlachetnej, ze zraza i przestaja byc karlowe.
> Korzenie powinny byc rownomiernie rozlozone na boki, nie zwiniete i nie powdwiniete
> Dopiero teraz mozna przystapic do przysypywania korzeni zyzna ziemia
Warstwa orna na ogol jest najlepsza, ale bywa uboga w Mg i Ca, jest zbyt
kwasna, zas podglebie jest bardziej zasobne w te skladniki i mniej kwasne
> Podczas przysypywania korzeni nalezy lekko potrzasnac drzewka, by ziemia dostala sie miedzy korzenie
> Jezeli dolek jest juz zasypany mozna ziemie lekko udeptac, lecz nie nalezy pamietac by nie zrobic klepiska wokol drzewek
> Jesli jest za sucho drzewka nalezy podlac (1 wiadro na drzewko) – jest to zabieg powodujacy osiadanie gleby i przyleganie jej do korzeni
> Jesli obawiamy sie zwierzyny plowej, to po sadzeniu jesiennym mozna drzewka obsypac lub posmarowac repelentami Mozna zastosowac takze oslonki winidurowe, papier lub slome
> Podsumowanie
Czas przygotowania pola pod sad: 1-2 lata
> Nawozenie organiczne orientacyjne na 1 ha 40 ton obornika lub wysiew nawozow zielonych
> Odchwaszczanie pola
> Uprawa mechaniczna gleby
> Zastosowanie herbicydow kontaktowych
> Nawozenie mineralne prientacyjne na hektar: Do 200kg potasu i fosforu, okolo 1,5-2 ton wapnia tlenkowego lub magnezowanego w przypadku niedoboru
> Zabiegi agrotechniczne po posadzeniu sadu
> Formowanie koron i ciecie drzew
> Pielegnacja gleby
> Pielegnacja drzew
> Zbior owocow
> Przechowywanie owocow
> Formowanie koron i ciecie drzew 4 cele:
> 1 przywrocenie rownowagi miedzy czescia nadziemna a systemem korzeniowym
> 2 sklonienie drzewek do jak najwczesniejszego owocowania (jesli drzewko obficie zaowocuje w 2-3 lata po posadzeniu, to owocowanie hamuje dalsze rozrastanie sie koron)
> 3 uzyskanie mocnej korony, zdolnej udzwignac duzy plon owocow (usuwanie zdrewnialych pedow odchodzacych od przewodnika pod ostrym katem)
> 4 nadanie koronie zmodyfikowanego ksztaltu ulatwia zabiegi pielegnacyjne i zbior owocow
> Ciecie po zakonczonym formowaniu służy utrzymaniu koron w okreslonym ksztalcie i rozmiarach.
> Mlode drzewka
> W mlodym sadzie unika sie ciecia (kazde ciecie opoznia moment rozpoczecia owocowania)
> Stosuje sie w tym czasie przyginanie pedow za pomoca klamerek (spinaczy do bielizny), wykalaczek - jesli pedy sa zielne lub ciężarów, sznurkow gdy sa zdrewniale
> Formowanie koron osiowych i superwrzecionowych
> Drzewka swiezo posadzone byly przycinane - obecnie przy gestym sadzeniu drzew nie stosuje sie tego zabiegu
> Przyciecie drzewek powoduje powstawanie nowych, silnych pedow - a w sadzie karlowym jest to niepozadane
> Im drzewo starsze lub szczepione na bardziej karlowej podkladce, tym lepiej znosi ciecie
> Juz po kilku latach po posadzeniu drzew mozna wycinac zbedne galezie i pedy bez obawy, ze ciecie zahamuje owocowanie
> Uwaga dotyczy zwlaszcza jabloni i grusz karlowych
> Ciecie drzew jest sztuka - jablonie roznia sie miedzy soba charakterem wzrostu i owocowania (miejscem tworzenia sie pakow kwiatowych)
> Typ 1
Drzewa nalezace do tego typu sa najmniej klopotliwe w prowadzeniu Paki kwiatowe zawiazuja sie na pedach 2 letnich i starszych W koronie spotyka sie wiele krótkopędów, brak natomiast długopędów zakonczonych pakiem generatywnym. Owocowanie odbywa sie w calej objetosci korony, a zwlaszcza w jej centralnej czesci. Zywotnosc krotkopedow zalezy od warunkow swietlnych, dlatego wazne jest takie formowanie konarow, aby wyrastaly one z przewodnika pod duzym katem. Starsze drzewa zageszczajace sie nalezy wiec przeprowadzic ciecie przeswietlajace w celu rozrzedzenia korony. Do pierwszego typu zaliczana jest wiekszosc mutantow krotkopedowych
> Typ 2
U drugiego typu odmian paki kwiatowe zawiazuja sie glownie na pedach 2-5letnich. Formowanie drzew odmian tego typu nie jest trudne.
> Typ 3
Odmainy zaliczane do trzeciego typu stanowia najliczniejsza grupe. Charakterystyczna cecha jest zawiązywanie paków kwiatowych na pedach jednorocznych, dwu i trzyletnich W koronie wyrastaja liczne drobne galazki zakonczone pąkiem generatywnym. Wiele z takich pakow powstaje rowniez na ubieglorocznych przyrostach. Krótkopędów nie ma tak wiele jak w typie pierwszym czy drugim.
> Typ 4
Konary znajdujace sie w wyzszej partii korony maja sklonnosc do obwisania pod ciężarem jablek. Stad tez gałęzie nizej położone sa zacieniane i rosną słabiej. Na drzewie nie powinny znajdowac sie konary starsze niz trzyletnie. Do odmian tego typu niezbedne jest ciecie odmładzające. Jesli nie prowadzi sie takiego zabiegu, dochodzi do ogałacania sie galezi w okolicy przewodnika. Uszczykiwanie tegorocznych pędów to ważny zabieg.
> Wyklad 7
> Zalozenie ogolne- z 1 paka rozwija sie 5 kwiatow, obsada 2000 drzew na
Hektar 300 pakow kwiatowych na drzewo - 3 mln kwiatow jabloni 500 pakow kwiatowych na drzewo - 5 mln kwiatow jabloni Na hektar sadu obficie kwitnacego znajduje sie kilka mln kwiatow
> W zaleznosci od typu korony Zawiazkow powinno pozostac tyle, by zapewnic plon rzedu 8-30kg z drzewa to jest 40-150 zawiazkow na drzewo
Jakosc owocow zalezy od:
> Jakosci kwiatow (budowy i stanu odzywienia)
> Przebiegu pogody w okresie kwitnienia
> Obecnosci owadow zapylajacych
> Ilosci zawiazanych owocow/przerzedzania
> Ochrony roslin
> Ciecia
> Terminu zbioru
> Zabiegow poprawiajacych jakosc
> Przerzedzanie zawiazkow
Wymagaja jablonie, grusze, sliwy, brzoskwinie, morele, winogrona (odmiany deserowe)
> 1 powód Nadmiar zawiazkow powoduje przemiennosc owocowania drzew (w 1 roku obfite plonowanie w 2 roku bardzo niskie)
> 2 powodUsuniecie nadmiernej ilosci zawiazkow poprawia jakosc pozostalych na drzewie
> Jak i kiedy?
> Recznie - po opadzie czerwcowym (swietojanskim) koniec czerwca poczatek lipca
> Chemicznie - podczas kwitnienia/po kwitnieniu/na mlodr zawiazki o srednicy 10-12mm
> Reczne przerzedzanie zawiazkow jabloni
> Kiedy i w jakim celu jest stosowane
> Korekta przerzedzania chemicznego
> Usuniecie owocow z defektami (uszkodzone przez szkodniki, choroby,
znieksztalcone, uszkodzone mechanicznie)
> Rozrzedzenie (1 jablko/kwiatostan dla odmian drobnoowocowych, do 3 jablek dla odmian wielkoowocowych)
> Zachowanie odleglosci miedzy owocami (Dla odmian drobnoowocowych 10cm, wielkoowocowych 15cm, wczesnych 20cm)
> Przerzedzanie do okreslonej liczby owocow (okreslona wielkosc plonu)
> Chemiczne przerzedzanie kwiatoe, zawiazkow owocowych jabloni i grusz
> Zalety i wady
> 1 wczesny termin przerzedzania (przerzedzanie kwiatow)
> Mocznik
> Ats (tiosiarczan amonu)
> Pomonit 505sl (mieszanina mocznika i NAA)
> 2 typowy termin przerzedzanian(tuz po opadnieciu platkow)
> Srodki chemiczne zawierajace auksyny i etefon
> 3 pozny termin przerzedzania (przerzedzanie zawiazkow)
> Srodki chemiczne : syntetyczne cytokininy - paturyl 100sl (zawiera BA)
> lub bioprzerzedzacz 060sl (6-benzyloaminopuryna)
> Ilosc wody stosowana do opryskow przy przedzaniu chemicznym
> powinnanwynosic 1000-1500l/ha (na kazdy metr korony 500l/ha)
>
> Odmiany jabloni sa w roznym stopniu wrazliwe na przerzedzanie
>
> Podatnosc odmian na przerzedzanie za pomoca NAA
> Podatne jonagold i mutacje, idared, szampion
>
> Inne zastosowanie auksyn
> Zapobieganir opadaniu przed zbiorem owocow
> Opryskiwanie drzew na 10 dni przed zbiorem pomonit super 050sl w
> stezeniu 0,04%
>
> odmiany jabloni o sklonnosciach do zrzucania owocow przed zbiorem:
> Early geneva, paulared, katja
> Szampion, fiesta, ligol
> Odmiany z grupy McIntosh
>
> Przyczyny przemiennego owocowania
> Cechy genetyczne odmian
> Nadmierne plonowanie (hormony endogenne)
> Nadmierne zakladanie pakow kwiatowych (hormony endogenne)
> Naturalny duzy opad zawiazkow
> Uszkodzenia mrozowe nad i podziemnej czesci drzewa
> Uszkodzenia spowodowane przez choroby i szkodniki
>
> Lagodzenie skutkow przemiennego owocowania
> Agrotechnika (pielegnacja, nawozenie i ciecie drzew)
> Przerzedzanie zawiazkow (chemiczne)
>
> Dawki preparatow do przerzedzania
> Mocznik(najwczesniejszy termin przerzedzania) ciepla pogoda sprzyjajaca
> zapyleniu i zaplodnieniu 3-4%
> ats -jw, 0,5%
> pomonit super 050sl - 0,025-0,04%
> pommit ekstra 110sl 0,045-0,06%
> ethrel 480ec, agrostym 480ec
>
> Paturyl 100sl 0,5-0,1%
>
> opadanie jablek przed zbiorem
> Przyczyny:
> Gwaltowny wzrost masy owocow
> Nadmierna liczba owocow na drzewie
> Ukryte defekty (wczesniejsze lekkie przemarzniecia kwiatow i zawiazkow)
>
> Zapobieganie:
> Zalecane stezenia pomonitu 0,04% w 1500l wody
>
> Opryskiwac na 10 dni przed zbiorem. W przypadku opoznienia zbioru zabieg
> powtorzyc.
>
> Przyspieszenie zbioru i poprawa wybarwienia jablek
> Pomonit super 050sl 0,04% + agrostym 480sl 0,12%
> zalecana ilosc wody 500-700l/ha
> Opryskiwac na 7-10dni przed zbiorem jablek
> Zbyt wczesne oprysaknie jabloni grozi uzyskaniem jablek niewyrosnietych,
> opoznienie opadnieciem duzej liczby owocow
>
> Ulatwienie mechanicznego zbioru wisni i porzeczek czerwonych (ethrel
> 480sl)
Wyklad 13
> Program poprawy jakosci owocow PPJO
> Srodki chemiczne (naturalne i sztuczne)
> Polecane dla:
> Sadow bardzo intensywnych
> Odmian drobnowocowych
> Drzew o slabej kondycji
> Zlikwidowania (zlagodzenia) niekorzystnych warunkow podczas kwitnienia i zawiazywania owocow
> Asahi sl
> Biostymulator stosowany jako antidotum po szkodach wyrzadzonych przez przymrozki, gradobiciu i srodkach Fitotoksycznych
> Skladniki czynne (zwiazki z grupy pochodnych nitrofenoli)
>Dawka 0,5l/ha przy 500l wody lub stezenie 0,1%
> goĂŤmar bm 86
> Nawoz do dolistnego dokarmiania roslin sadowniczych w fazie rozwoju kwiatow, kwitnienia i poczatkowego rozwoju zawiazkow.
> Ga 14 - homogenat ascophyllum nodowum - 20% (koncentrat z alg morskich) dawka 3l/ha (3 razy w okresie kwitnienia)
> Efekty stosowania
> Lepsze zawiazywanie owocow
> Bardziej wyrownany rozwoj owocow
> Zwieksza wielkosc owocow i udzial owocow wiekszych (zwlaszcza odmian drobnoowocowych np gala, golden delicious, empire)
> Wiekszy, wysokiej jakosci plon handlowy
>
> Pollinus
> Atraktant - zwieksza atrakcyjnosc kwiatow dla pszczol oraz innych owadow zapylajacych (grusze, czeresnie)
> Sklad - oryginalna kompozycja czterech zwiazkow zapachowych pochodzenia roslinnego 450g/l substancji allelochemicznych
> Dawka 1l/ha Nalezy stosowac szczegolnie:
> W warunkach niesprzyjajacych oblotowi owadow zapylajacych
> W rejonach o duzej liczbie drzew kwitnacych jednoczesnie (wysoka konkurencja o pszczoly)
> W uprawie gatunkow malo atrakcyjnych dla owadow zapylajacych - gruszy, porzeczki
> W uprawie odmian triploidalnych
> Fruton calcium
> Zapobiega wystepowaniu objawu niedoborow wapnia w postaci gorzkiej
> plamistosci podskornej, rozpadow fizjologicznych owocow oraz innych
> chorob przechowalniczych
> Skladnik czynny chlorek wapnia cacl2
> Dawka 3-10l/ha przy 1000l wody (zabieg 4-6krotny)
> Zabiegi uzupelniajace ciecie
> Nadcinanie konarow
> Skrecanie pedow u nasady
> Wyrywanie i nadlamywanie pedow
> Podcinanie korzeni
> Stosowanie srodkow chemicznych ograniczjacych wzrost calego drzewa
>
> Ciecie korzeni
> Cel - ograniczenie wzrostu pedow
> Kiedy sie stosuje - gdy drzewa karlowe i polkarlowe zbyt silnie rosna
> Termin i technika ciecia korzeni (na jabloniach karlowych i polkarlowych
na wiosne 50cm od pnia na glebokosc 30cm)
> Efekty i wplyw na wzrost i owocowanie (slabsze pobieranie wody i soli
mineralnych wplywa na ograniczenie wzrostu elongacyjnego i przyczynia
> sie do tworzenia wiekszej ilosci pakow kwiatowych)
>
> Obraczkowanie i nacinanie pedow
>
> Chemiczne regulowanie wzrostu drzew jabloni
> Stymulacja rozgalezien bocznych mlodych jabloni i czeresni w sadzie
> Arbolin 036sl, arbolin ekstra 075sl, paturyl 100sl
>
> Paturyl jest przeznaczony do:
> Pobudzania rozgaleziania sie jednorocznych okulantow jabloni w szkolce
> Formowania koron , przyspieszenia i poprawy owocowania mlodych jabloni, odmian trudno rozgaleziajacych sie np gloster, rubin, alwa, paulared
> Przerzedzanie zawiazkow owocowych jabloni
> Zawartosc substancji biologicznie czynnej:
> Benzyloadenina (zwiazek z grupy puryn) - 100g/l
>
> Retardanty:
> Cel - ograniczenie wzrostu wegetatywnego, zwiekszenie liczby pakow
> kwiatowych:
> Inhibitory biosyntezy gibereliny (preparaty typu regalis, apogee, cultar)
> Pochodne dinitroaniliny (np stomp)
>
> Regalis 10wp
> Jedyny retardant zarejestrowany
> Stosowac w fazie wyksztalcenia 4-5lisci kiedy pedy osiagaja dlugosc 4-7cm
> Kolejne opryskiwanie (w miare potrzeby) po okolo 4 tygodniach zachowujac
> okres karencji (przed zbiorem) - 55dni
> Sumaryczna dawka nie moze przekroczyc 2,5kg/ha
Wyklad 14
> Nawozenie upraw sadowniczych
>
> Wymagania pokarmowe to ilosc skladnikow niezbednych do wytworzenia masy roslin i wyprodukowania odpowiedniego plonu
> Dlaczego drzewa owocowe nie wymagaja duzego nawozenia mineralnego?
> Okreslanie potrzeb nawozowych
> Analiza lisci
> Analiza gleby
> Ocena wizualna stanu roslin
>
> Ped jednoroczny jako wskaznik poziomu odzywienia mineralnego
> Na calej dlugosci objawy niedoboru Mn
> W czesci wierzcholkowej pedow objawy niedoboru Ca, Fe, Zn, Cu, B
> W czesci nasadowej pedow objawy niedoboru N, K, Mg, P
>
> Funkcjonalnosc skladnikow pokarmowych i objawy ich niedoborow
>
> Nawozenie mineralne doglebowe
> Przed zalozeniem sadu
> Fosfor 100-300kg/ha
> Potas 150-300kg/ha
> MgO 60-120 kg/ha
>
> Mlode sady
> 1 10-20g N/m2 (30-40kg N/ha)
> 2 50-75kg N/ha + 50-80kg K/ha
> >3 50-80kg N/ha + 80-120kg K/ha + 60-120kg Mg/ha
>
> Wysokosc dawek nawozowych musi byc absolutnie korygowana w oparciu o
> wyniki analizy chemicznej gleby i lisci
>
> Stosunek k/mg
> Bardzo wysoki >6
> Wysoki 3,5-6
> Poprawny <3,5
>
> Kiedy stostuje sie nawozenie pozakorzeniowe (dolistne)
> Przy ograniczonej aktywnosci korzeni
> Kiedy skladnik pokarmowy jest w glebie, ale roslina nie moze go pobrac
(przy pH<7 fe, mn, b, zn, cu przechodza w formy nie przyswajalne dla
roslin, przy niskim pH lub wysokim poziomie K roslinynnie pobieraja Mg)
> Przy trudnosciach w transporcie pobranych uprzednio skladnikow (rola
lisci w transporcie Ca)
> Aby zmniejszyc kosztynstosowania niektorych nawozow
>
> Pielegnacja gleby w sadzie
> Czarny ugor
> Czarny ugor z roslinami okrywowymi
> Ugor herbicydowy
> Murawa
> Sciolki
>
> Co powinien zapewnic dobry system pielegnacji gleby?
> Dobre zaopatrzenie w wode i skladniki pokarmowe
> Zmniejszenie ubicia gleby
> Zwiekszenie zawartosci prochnicy
> Zapobiezenie erozji gleby
> Ulatwienie wykonywania zabiegow ochronnych
> Latwe operowanie sprzetem mechanicznym, zwlaszcza w ciezkich warunkach pogodowych
>
> Czarny ugor
> Zalety:
> Eliminacja roslinnosci konkurencyjnej
> Wyzsza wilgotnosc i zawartosc azotanow w glebie (szybszy rozklad
> prochnicy)
> Nizsza gestosc objetosciowa gleby i wyzsza porowatosc
> Wady:
> Zmniejszenie substancji organicznej, utrata struktury gleby
> Duze wahania temperatury (gleba przemarza glebiej)
> Podatnosc na erozje
> Brak korzeni w gornej warstwie gleby
> Trudnosci w pracy w sadzie w czasie niesprzyjajacej pogody
>
> Czarny ugor z roslinami okrywowymi
> Czyli modyfikacja czarnego ugoru poprzez wysiew roslin okrywowych w polowie lipca
> Rosliny motylkowe, kapustne (gorczyca, rzepak jary, rzepik), facelia lub
> chwasty jednoroczne z samosiewow
> Mechanizacja czarnego ugoru w rzedach drzew w mlodym sadzie
>
> Zakladanie murawy w miedzyrzedziach
> Wysiew traw wieloletnich
> Wiechlina lakowa 9kg
> Kostrzewa czerwona 11kg
> Rajgras angielski 20kg
> Na 1 ha pasow lub cala powierzchnie
>
>
> Murawa z ugorem herbicydowym w rzedach drzew
> Najwieksze zalety:
> Nie uszkadza korzeni roslin uprawnych
> Skutecznie eliminuje konkurencje chwastow
> Zwieksza ilosc substancji organicznych w glebie, wzrasta zawartosc
> prochnicy
> Zapobiega niszczeniu struktury gleby
> Zapobiega ugniataniu gleby
> Umozliwia prace w sadzie bez wzgledu na panujace warunki atmosferyczne
>
> Pielegnacja murawy
> Koszenie trawy, gdy jej wysokosc osiagnie okolo 15cm
> Dodatkowe nawozenie trawnika azotem w ilosci okolo 30kg/ha
> Zwalczanie zachwaszczenia murawy mniszkiem za pomoca herbiccydow
> Wady:
> Powoduje stosunkowo plytkie rozmieszczenie korzeni drzew, nieco
Głębsze niz pod ugorem herbicydowym
>Ryzyko przemarzniecia korzenia drzew pod murawa jest znikome
> Zwieksza ryzyko szkod przymrozkowych
> Sprzyja rozwojowi gryzoni
>
> Sciolki
> Organiczne: slomy, trociny, kora, torf, obornik
> Nieorganiczne: czarna folia, wloknina
> Charakterystyka sciolek organicznych
> Zapobiega skutecznie wzrostowi wszelkich chwastow
> Ograniczenie lubncalkowite zahamowanie parowania wody z gleby
> Utrzymanie bardzo dobrej struktury gleby
> Wystapic moze okresowe zubozenie gleby w azot
> Utrzymanie relatywnie stalej temperatury w okresie wegetacyjnym
> Duza pracochlonnosc w stosowaniu i kosztowna metoda
> Stanowi naturalne schronienie dla pozytecznej fauny a takze dla niepozadanych gryzoni.