NAUKA O POLITYCE

24.05. Test z wiedzy o polityce-obowiązkowy (otwarte-zamknięte)

17.05. termin oddania pracy- ostateczny

Fakultatywnie- mała praca o charakterze zbliżonym do naszych zainteresowań dziennikarskich (np. recenzja książki, tekst zachęcający do lektury, esej publicystyczny wokół problemów jakie będziemy obawiać i odniesienie do literatury, nie felieton. Dobrze by było, żeby tekst miał odniesienie do aktualnych zjawisk politycznych.

Wykład nr 1 16.02.2012 r.

1. Z historii dyscypliny:

-źrodła antyczne refleksji o państwie i polityce

-narodziny empirycznej nauki o państwie i polityce

Narodziny dyscypliny wiek XX a nawet jego połowa.

-Refleksja filozoficzna

-Refleksja Prawnicza

-Refleksja Socjologiczna

Badają te same zjawiska co nauki polityczne i wypracowują wspólne metody badania. Korzysta z dorobku starszych nauk.

2. Nauka

-Jako proces badawczy, (poznawanie fragmentu rzeczywistości), nauka ma dawać instrumentarium do uporządkowania i zrozumienia świata.

- Jako wiedza naukowa (zdania, twierdzenia o poznanej rzeczywistości, uporządkowanie i uzasadnione)

-jako propedeutyka (przekazywanie fragmentów wiedzy naukowej)

3. Relacje między polityką a naukami politycznymi

Naukowa konstrukcja teoretyczna

Badania teoretyczne Czynności naukowej syntezy Rzeczywistość polityczna

Przedstawiana przez nauki

Badanie rzeczywistości politycznej

(nauki polityczne) Czynności naukowej analizy informacje o rzeczywistości politycznej

I krytyki

2. Przedmiot Nauki o polityce

-UNESCO w Paryżu w 1948 r. –zebrali się przedstawiciele nauki ze świata

-Teoria polityczna

a) teorie polityczne

b) historia myśli politycznej

-Instytucje polityczne: konstrukcja i władza centralna,

-struktury polityczne: partie, grupy i stowarzyszenia,

-stosunki międzynarodowe: polityka, prawo, organizacje międzynarodowe

ANTYK- Konfucjusz, Heraklit z Efezu, Demokryt, Platon, Arystoteles

ŚREDNIOWIECZE- Orygenes, Tomasz z Akwinu, Mahomet, Marsyliusz z Padwy

ODRODZENIE- N. Macchiavelli, Jean BodiN

OŚWIECENIE- T. Hobbes, J. Lock, Monteskiusz, Rousseau

XIX i I połowa XX wieku- Marks, Engels, Max Weber

II połowa XX wieku- dominacja politologii amerykańskiej

-USA- behawioryści (poszukiwanie schematów zachowań metodami empirycznymi) analiza systemowa, cybernetyczna (szkoła chikagowska)

-Tradycja historyczna i prawna

-Badania empiryczne (szczyt w 1920, rozwój socjologii)

-Francja- rozwój od 1950 roku (wcześniej publicystyka i dziennikarstwo oraz prawo lub nauki humanistyczne). A. de Toqueville „O demokracji w Ameryce”

-Niemcy- prawo lub soocjologia: Carl Schmitt, Max Weber,

-Szwecja- szczególny wyróżnik w Europie- posiada prawdziwą tradycję NoP jako autonomicznej dyscypliny akademickiej (ale często przechodzi w naukę stosowaną)

-Wielka Brytania- specyfika obszaru badań- autoafirmacja własnych instytucji politycznych

-Alternatywna politologia w kręgu oddziaływania nauki radzieckiej.

4. Funkcje nauki o państwie i polityce

-Deskryptywna

-Eksplikacyjna

-Prognostyczna

-Instrumentalna

Wykład 12.04.2012 r.

T: Teorie zmiany

Postęp (paradygmat racjonalny XVII i XVIII w.)

-zmierzanie do bardziej racjonalnego społeczeństwa

-postęp jako ekspansja cywilizacji europejskiej na inne kontynenty

Ewolucja (XVII- XIX w. Giambattista Vico)

-długi proces rozwoju historycznego, rozwój idei w ślad za rozwojem instytucji

-nieuchronny postęp, dokonujący się w skali globalnej, przebiega przez kolejne stadia i podlega prawom takim jak przyroda (inspiracja za: A. Smithem, K.Darwinem)

Modernizacja (XX w. M. Weber, T.C. Patterson, N. Parker)

-proces powstawania nowoczesnego społeczeństwa kapitalistycznego opartego na racjonalnej organizacji I biurokracji

-Teza o zależności zmian kulturowych i politycznych od zmian technologicznych i organizacyjnych w systemie społeczno-ekonomicznym

-Konwergencja systemów ekonomicznych i politycznych pod wpływem industralizacji (przeszczepianie wzorów zachodu)

Kultura jako czynnik modernizacji

-G. Almond i S. Verba, R. Putman

(XX I XXI w.) Modernizacja I demokratyzacja

-R. Dahl, F. Fukuyama („koniec historii”)

-„Niezwykle silna korelacja” między wysokimi poziomami rozwoju industrialnego a stabilną demikracją (Fukuyama)

-Nowoczesność, dynamika i pluralizm- 3 typy cech mających dodatni związek z demokracją (Dahl)

-Od lat 80: podkresla się rolę polityki, władzy i państwa jako aktywnych podmiotów lub warunków rozwoju (a nie pasywnego przedmiotu zmian)

Globalizacja/ europeizacja a państwo narodowe

-A. Giddens, D. Held

-Globalizacja jako wpływowy czynnik zmiany stosunków politycznych wewnątrz państw (upadek socjalizmu, kryzys państwa dobrobytu, erozja demokracji, ożywienie nacjonalizmów, osłabienie partii politycznych, nowe formy komunikacji politycznej…

-narzuca uniwersalny kierunek zmian (westernizacja lub amerykanizacja)

-Nakłada ograniczenia suwerenności i autonomii państw

Zmiana-schemat analizy

-Sytuacja wyjściowa

-Podmiot inicjujący/realizujący

-Charakter zmiany/zakres

-przebieg

-skutki

Kryzys- jako kategoria społeczna to sytuacja, w której można zaobserwować zjawisko wyrażania na masową skalę niezadowolenia społecznego, nającego swe źródła w poważnych problemach ekonomicznych państwa oraz w znacznym poziomie niepokoju społecznego uzewnętrzniającego się również w formie niekonwencjonalnych form partycypacji obywatelskiej.

-Kryzys polityczny jest „ubocznym efektem” i naturalną konsekwencją procesu komulacji napięć i konfliktów na płaszczyźnie stosunków społecznych.

-Kryzys kreuje w społeczeństwie swoisty stan „poczucia nagłości” i w tej nowej sytuacji nawet bardzo drastyczne reformy uzyskują społeczną akceptację. Jednak kryzys oznacza zerwanie ( w mniejszym lub większym stopniu) z dotychczasową koncepcją polityki i w konsekwencji określona opcja polityczna ulega marginalizacji czy wręcz zostaje zlikwidowana. Z tego właśnie powodu kryzys polityczny jest stanem traumatycznym, który niesie za sobą znaczące straty społeczne.

Reforma

-zmiana kierowana, celowa

-stopniowa, kontrolowana przez grupę rządzącą,

-fragmentaryczna, ilościowa

-nie naruszają ram instytucjonalnych (prawnych) ustroju politycznego i społecznego

- o odwracalnych skutkach

Rewolucja- teorie i definicje

-Teorie marksistowskie

K.Marks/Lenin

L. Trocki

Rewolucja- cechy ogólne schemat analizy

-Podmiot inicjujący i realizujący: spoleczenstwo, „Masy rewolucyjne”

-przebieg gwałtowny z odwołaniem do przemicy zmiana żywiołowa, wymykająca się spod kontroli, nielegalna

-skutki zmiana całościowa, jakościowa, gruntowna, ogromne koszty społeczne, postęp

Wyznaczniki sytuacji rewolucji

Przyczyny:

-pojawienie się konkurentow, alternatywy (wobec rządu), żądania zmiany

-poparcie tych żądań przez znaczną część ludności

-rządowa niezdolność do zlikwidowania alternatywnej koalicji

-Ch. Lasch: „nie ucisk lecz słabość (władzy) jest matką rewolucji”

Rewolucja- wg S. Huntingtona- :to szybka, fundamentalna i gwałtowna zmiana dominujących wartości i mitów społecznych przywództwa oraz działalności i polityki rządu

-należy odróżnić od insurekcji, rebelii, rewolt, zamachów