Prądy średniej częstotliwości.

• Powstają w wyniku nakładania się dwóch prądów sinusoidalnych średniej częstotliwości, niezmodulowanych, o częstotliwościach wynoszących od 4000 do 5000 Hz (częstotliwość obwodu). !!!!!!!!!!!!!

Wykorzystanie:

• Słabsze oddziaływanie na receptory czuciowe skóry

• Ograniczony wpływ elektrochemicznym na tkanki

• Lepsze przenikanie w głąb tkanki

W praktyce stosuje się zwykle prądy średniej częstotliwości modulowane w amplitudzie w dwojaki sposób, unipolarne i bipolarne. Częstotliwość modulacji waha się w granicach 0 – 100 Hz (200 Hz). Na tkanki oddziałują serie impulsowo małej częstotliwości, uformowane z prądu średniej częstotliwości. Wskazania do stosowania modulowanych prądów średniej częstotliwości są zbliżone do obowiązujących w terapii prądami małej częstotliwości.

Modulacji prądów średniej częstotliwości dokonuje się elektronicznie lub przez interferencję w tkankach dwóch prądów średniej częstotliwości płynących w odrębnych obwodach.

Rodzaje prądów:

• Prądy interferencyjne wg Nemeca, gdzie dwa obwody prądu o różne częstotliwości krzyżują się i ulegają interferencji w chorym miejscu. !!!!!!!! – nie zawsze jeden obwód

Prądy interferencyjne, w których amplituda modulowana jest w jednym prądzie MF (wg Edela) - wg Jasnogrodzkiego i Ravica, które powstają poprzez interferencję wewnętrzną:

• Prąd modulowany amplitudowo – unipolarnie lub dipolarnie z częstotliwością 10-150 Hz (prąd PM)

• Prąd złożony z serii impulsów modulowanych amplitudowo podzielonych 1-5s wstawkami prądu o stałej amplitudzie (prąd PN)

• Prąd złożony z serii impulsów modulowanych amplitudowo (150 Hz) podzielonych seriami impulsów o innej (10 – 150 Hz) częst (prąd PCz)

Prądy interferencyjne oparte na zewnętrznej modulacji prądów MF- wg Edela i Fuckera polegające na zewnętrznej modulacji prądów MF poprzez podłączony aparat generujący prądy małej częstotliwości.

Prądy interferencyjne (Nemeca)

• Prądy średniej częstotliwości modulowane w amplitudzie z małą częstotliwością

• Powstają w wyniku interferencji w tkankach dwóch prądów średniej częstotliwości o przebiegu sinusoidalnym o podobnych częstotliwościach. W lecznictwie wykorzystuje się prądy ok. 4000 Hz, np. 3900 i 4000 Hz lub 4000 i 4100 Hz.

• Interferencję uzyskuje się przez zastosowanie dwóch niezależnych obwodów zabiegowych, przy użyciu dwóch par elektrod umiejscowionych w taki sposób, aby interferencja zachodziła w głębi tkanek, w okolicy umiejscowienia procesu chorobowego

• Częstotliwość nośna – średnia wartość częstotliwości powstającej w obu obwodach (najczęściej w okolicy 4000 Hz)

• Częstotliwość terapeutyczna AMF (0 – 200 Hz) – stała (w polu statycznym) i zmienna (w polu dynamicznym)

• Powstawanie prądów interferencyjnych można wytłumaczyć przykładem, znanego z akustyki zjawiska dudnienia, w którym w wyniku nakładania się dwóch drgań harmonicznych powstaje drganie wypadkowe

• Zjawisko dudnienia jest spowodowane tym, że w pewnych momentach drgania są w fazie…

• Rozkład przestrzenny omawianego bodźca elektrycznego jest również warunkowany sposobem aplikacji składowych prądów średniej częstotliwości, który może być statyczny i dynamiczny

• Wyróżnia się zatem statyczne (mało używane w praktyce) i dynamiczne interferencyjne pole elektryczne

Statyczne pole interferencyjne (mało używane w praktyce)

• Powstaje ono w ośrodku o jednorodnych właściwościach elektrycznych w wyniku przepływu prądów składowych między dwoma parami elektrod

• Wektor interferencji pozostaje stały

Dynamiczne pole interferencyjne

Wyróżniamy dwa sposoby wytwarzania w tkankach tego rodzaju pola elektrycznego.

• Pierwszy sposób polega na zamianie pola interferencyjnego na dynamiczne przez ciągłą zmianę położenia elektrod (obecnie nie stosowane)

• Połowiczne rozwiązanie stanowi tzw. kinetyczna metoda stosowania prądów interferencyjnych, zwana również elektrokinezyterapią, w której jedna z każdej pary elektrod jest w postaci elektrody rękawicy, umożliwiającej przesuwanie jej po powierzchni skóry w danej okolicy ciała (nie stosowane)

• Drugi sposób opiera się na oddziaływaniu na rozkład potencjałów elektrycznego pola interferencyjnego

• Natężenie prądów na elektrodach zmienia się przeciwstawnie, tak aby ogólna wartość natężenia nie ulegają zmianie, samym nie wywoływała niepożądanych sensacji czuciowych

• Tak więc do elektrod zostaje doprowadzony prąd modulowany w amplitudzie, przy czym głębokość modulacji waha się od 30 do 50%; w efekcie w tkankach powstaje wysoce złożone elektryczne pole interferencyjne, w którym zmienia się rytmicznie wartość wektora interferencji

Różnice w działaniu statycznego i dynamicznego pola interferencyjnego:

• Polega na tym, że jeśli w polu statycznym „uprzywilejowane” kierunki stuprocentowej interferencji są stałe, w polu dynamicznym są one zmienne; w związku z tym większa objętość tkanek zawartych między elektrodami podlega oddziaływaniu w miarę intensywnego zmiennego bodźca elektrycznego

• W polu dynamicznym zwiększony zasięg działania

Prądy interferencyjne są prądami średniej częstotliwości, modulowanymi sinusoidalnie z małą częstotliwością, a zatem ich działanie na ustrój wywołuje:

• Działanie przeciwbólowe, będące wynikiem podwyższenia progu bólu

• Pobudzenie do skurczu mięśni szkieletowych

• Wpływ na autonomiczny układ nerwowy

• Rozszerzenie naczyń krwionośnych, a w związku z tym usprawnienie krążenia obwodowego

• Usprawnianie procesów odżywczych i przemiany materii tkanek

• Jest prądem stymulującym

Do dodatnich stron omawianej metody należy zaliczyć:

• Wytworzenie w głębi struktur tkankowych czynnego biologicznie bodźca elektrycznego małej częstotliwości (zwykle w granicach 0 – 150 Hz)

• Oddziaływanie na duże objętości tkanek

• Przy niezmieniającej się częstotliwości prąd 100 Hz wywołuje silnie wyrażony efekt przeciwbólowy, zaś prąd 50 Hz intensywnie pobudza do skurczu mięśnie szkieletowe

• Zastosowanie częstotliwości zmiennej

Częstotliwości stałe:

• 10, 20 Hz – pobudzanie włókien nerwowych układu motorycznego. Stosowane do wywołania efektywnego skurczu mięśni

• 50 Hz – poprawa trofiki tkanek

• 100 Hz – silne działanie przeciwbólowe

Częstotliwości zmienne:

• 0 – 10 Hz – skurcz mięśni szkieletowych

• 25 – 50 Hz – pobudza mięśnie do skurczu i usprawnia krążenie obwodowe

• 50 – 100 Hz – wywołuje efekt przeciwbólowy i usprawnia procesy odżywcze

• 90 – 100 Hz – powoduje efekt przeciwbólowy oraz zmniejsza napięcie współczulnego układu nerwowego (najczęściej wybierany)

• 0 – 100 Hz – ze względu na znaczną zmianę przestrzenną wektora maksymalnej interferencji, sumuje niejako efekty działania wymienionych częstotliwości, które sprowadzają się do efektu przeciwbólowego, przekrwienia tkanek, usprawnienia krążenia chłonki oraz usprawnienia procesów odżywczych i przemiany materii

Wskazania:

• Zaniki z bezczynności, mogą być częściowe niedowłady

• Zaburzenia unerwienia mięśni

• Zwiększone napięcia mięśni

• Zaburzenia czynności mięśni pourazowe i pooperacyjne

• Choroba zwyrodnieniowa stawów

• Zapalenia okołostawowe

• Mięśniobóle

• Dyskopatie, neuralgie, rwy

Przy stosowaniu prądów interferencyjnych obowiązuje przestrzeganie następujących zasad:

• Prądów interferencyjnych nie wolno stosować w okolicy serca oraz w okolicy klatki piersiowej i kończyn górnych u osób z wszczepionym rozrusznikiem serca

• Przy dawkowaniu natężenia prądu interferencyjnego uwzględnić należy osobniczą wrażliwość chorego, tak aby wyraźnie odczuwał on stosowany prąd („wibracje”)

• Czas trwania zabiegu wynosi 6-10 minut, maksymalnie 15 minut

• Częstotliwość i rodzaj zastosowanego prądu interferencyjnego zależy od rodzaju choroby i metodyki zabiegu

Aparat, w którym jest oddzielny obwód anody i katody – Interdynamic ID – 4C (jedyny na rynku).

Aparat, który generuje częstotliwość modulacji w zakresie 250 Hz – physiomed – expert.

Prądy Kotza (stymulacja rosyjska)

• Prądy interferencyjne modulowane w unipolarne prostokątne lub trójkątne impulsy

• Mięsnie prawidłowo unerwione

• Częstotliwość ok. 50 Hz

• Czas trwania impulsu 10 ms

• Przerwa 10 ms

• Wzmacnianie siły mięśniowej

• Ułożenie: w okolicy przyczepów mięśniowych

Elektrostymulacja w spastyczności mięśni.

Spastyka:

• Kurczowe wzmożenie napięcia mięśni, będąca wynikiem utraty centralnej regulacji pobudliwości wrzecion mięśniowych i zachwianiem równowagi czynnościowej między zginaczami i prostownikami

• Dochodzi do przewagi silniejszej grupy mięśni, które ulegając przykurczowi rozciągają mięśnie antagonistycznie

Przyczyny spastyczności

• Niedowłady i porażenia skurczowe występują przy uszkodzeniach ośrodkowego układu nerwowego

Formy leczenia spastyczności:

• Farmakologia

• Chirurgiczna

• Kinezyterapia

• Fizykoterapia

Cele stymulacji:

• Zmniejszenie dolegliwości bólowych

• Zwiększenie siły mięśniowej, masy i wytrzymałości

• Zwiększenie ruchomości w stawach

• Zmniejszenie patologicznego napięcia mięśni

• Efekt „pompowania” w naczyniach żylnych i limfatycznych

• Zapobieganie powstawania odleżyn – ograniczenie powstawania

• Motywacja do rehabilitacji

Rodzaje porażeń spastycznych:

• Porażennie z małą przewagą napięcia zginaczy

• Porażenie z małą przewagą napięcia prostowników

Porażenie z małą lub znaczną przewagą napięcia zginaczy:

• Zaburzenia bilansu sił mięśni zginacze – prostowniki – patologiczne ustawienie kończyn

• Stymulacja prostowników jako mięśni słabszych

Metody stymulacji:

1. Haufschmidta

2. Janntscha

3. Tonoliza (modyfikacja Haufschmidta)

Kolejność impulsów:

• Pierwszy impuls na mięśnie spastyczne. Powoduje on rozluźnienie tych mięśni. Czas w którym dochodzi do rozluźnienia mięśni nazywamy czasem opóźnienia

• Drugi impuls podawany jest na mięsnie antagonistyczne w momencie zniesionego napięcia mięśnie spastycznych. Następuje on po czasie opóźnienia

• Przerwa między pobrudzeniami obu grup mięśniowych

Metoda Haufschmidta:

• Stymulacja spastycznych mięśni i ich antagonistów (rozciągniętych) tzw. pojedynczym impulsem elektrycznym o przebiegu prostokątnym

• Stymulacja mm. spastycznego krótkim impulsem - skurcz – rozluźnienie

• W fazie rozluźnienia – skurcz m antagonistycznego

• Tzw. rytmiczna – wywołująca rytmiczne ruchy przez dwa przeciwstawne mm

• Dwa obwody

• Elektrody w punktach motorycznych lub na przyczepach

Parametry:

• Impuls prostokątny

• Czas trwania impulsu od 0,2 – 0,5 ms

• Czas trwania opóźnienia w wyzwoleniu impulsu przez drugi obwód w stosunku do pierwszego od 100 – 300 ms

• Przerwa między pobrudzeniami do 1.5 s

• Natężenie do wywołania skurczu

• Dwa obwody

• Czas ok. 20 minut (obserwujemy skurcz)

Tonoliza

• Stymulacja porażonych mięśni i ich antagonistów tzw. serii impulsów (pakiet) elektrycznym o bardzo wysokiej amplitudzie na mięsnie spastyczne – skurcz – rozluźnienie

• Rozluźnienie – skurcz antagonistów

• Tzw. rytmiczna – wywołująca rytmiczne ruchy przez dwa przeciwstawne mm…..

• Dwa obwody

Parametry:

• Impuls prostokątny lub trójkątny (przy stanie ciężkim modulacja trójkątna unipolarna, przy lżejszym trójkątna bipolarna)

• Czas trwania impulsu od 0,2 – 0,5 ms. Czas trwania pakietów na mm rozciągnięte 100 – 1000 ms

• Czas trwania opóźnienia w wyzwoleniu impulsu przed drugi obwód w stosunku do pierwszego od 100 – 300 ms

• Przerwa między….

Metoda Jantscha

• Pobudzenie pojedynczymi impulsami mięśnia spastycznego i w odpowiednim czasie grupami i impulsów wywołujących skurcze tężcowe ( 500 – 1000 ms) osłabionych mięśni

Elektrostymulacja czynnosciowa

• Elektrostymulacja tzw. funkcjonalna FES

• Przy uszkodzeniu górnego neuronu ruchowego

• Wykorzystywana przy porażeniu połowiczym, mózgowym porażeniu dziecięcym,….

Rodzaje stymulacji FES:

• Stymulacja czynnościowa odśrodkowa – bezpośrednia kontrola skurczu porażonych spastycznie mięśni i ruchu wywołanego tym skurczem

• Stymulacja czynnościowa dośrodkowa – pośredni wpływ na stan czynnościowy (torowanie lub hamowanie) odpowiednich jednostek motorycznych lub mięśni, bez pośredniego wywoływania ich skurczu

Metody stymulacji FES:

• Stymulacja jednokanałowa kontralateralna – impulsy elektryczne pobudzają czynność grupy porażonej, wyzwala grupa zdrowa

• Stymulacja dwukanałowa – stymulowanie dwóch nerwów unerwiających mięśnie antagonistyczne lub synergistyczne

• Stymulacja wielokanałowa – odpowiednio zsynchronizowana w czasie stymulacja nerwów, mięśni lub grup mięśniowych w celu odtworzenia pracy mięśni zdrowych