Pielęgniarka – pożądane cechy osobowości, rola i zadania zawodowe pielęgniarki

PIELĘGNIARKA – to tytuł zawodowy osoby, która ukończyła obowiązujący
w kraju program kształcenia pielęgniarek na poziomie podstawowym i uzyskała prawo wykonywania zawodu pielęgniarki na terenie swojego kraju.

Pielęgniarstwo jest pięknym lecz trudnym i bardzo odpowiedzialnym zawodem,
w którym pielęgniarka spełnia swoje obowiązki wobec pacjenta i jego potrzeb medycznych, psychicznych, fizjologicznych oraz społecznych. Jest to jeden
z nielicznych zawodów do którego trzeba mieć powołanie.

Pielęgniarka musi się wykazać dużą cierpliwością, serdecznością, chęcią
i gotowością służenia w każdej chwili choremu. Pielęgniarka powinna mieć szacunek dla człowieka, cenić jego godność i respektować ludzkie prawo.
W sensie powołania pielęgniarka musi być do oporu oddana drugiej osobie, musi wiedzieć co powiedzieć w danym momencie do chorego, wiedzieć jak go pocieszyć, umieć rozmawiać i porozumiewać się z chorym, gdyż człowiek
z natury jest istotą społeczną i wchodzi w różne związki i zależności z innymi ludźmi. Sympatia, zrozumienie, życzliwość to jedyne z nielicznych cech którymi pielęgniarka musi się posługiwać. Pacjent musi mieć możliwość dzielenia się swoimi przeżyciami z kimś bliskim w tej sytuacji może to byś pielęgniarka. Zapewnia mu to zachowanie równowagi psychicznej. Nie może to być zawód wykonywany rutynowo, ponieważ spotykamy się na ogół z człowiekiem i jego psychiką, każdy człowiek indywidualnie przeżywa swój proces chorobowy co rzutuje później na sam proces zdrowotny.

Pielęgniarka niesie pomoc, pielęgnuje, uczestniczy w diagnozowaniu, leczeniu, prowadzi edukację w zakresie profilaktyki. Pielęgniarka na pewno musi być również dobrze wyuczoną osobą do tego zawodu, musi być również osobą kompetentną, o wysokiej higienie osobistej. Pielęgniarka powinna mieć szacunek dla człowieka, cenić jego godność i respektować ludzkie prawo. Musi się liczyć również z odpowiedzialnością za pacjenta bo nie trudno o pomyłkę.

Rolę pielęgniarki w sprawowaniu opieki nad pacjentem szczegółowo określa Kodeks Etyki Zawodowej Pielęgniarki i Położnej Rzeczpospolitej Polskiej, który mówi;

1.Pielęgniarka, pełniąc rolę zawodową zobowiązana jest do:

- udzielenia wszystkim pacjentom troskliwej opieki zgodnej z obowiązującymi standardami

-udzielenia pierwszej pomocy w nagłych przypadkach oraz w sytuacji zagrożenia życia.

- udzielenia pacjentowi rzetelnej i zrozumiałej informacji dotyczącej procesu pielęgnowania

2. We współpracy z pacjentem pielęgniarka powinna okazywać życzliwość, wyrozumiałość, cierpliwość, stwarzając atmosferę wzajemnego zaufania
i zrozumienia.

3. Pielęgniarka zobowiązana jest przestrzegać następujących zasad wynikających z praw pacjenta;

- respektować prawo pacjent do intymności i godności osobistej podczas udzielania świadczeń medycznych,

-realizować świadczenia pielęgniarskie za zgodą pacjenta, o ile jest on zdolny ją sformułować

-poinformować pacjenta, w przypadku odmowy wyrażenia przez niego zgody,
o możliwych skutkach jego decyzji oraz podjąć próbę przekonania pacjenta, aby zmienił swoje zdanie

4. Pielęgniarkę obowiązuje zachowanie w tajemnicy wszystkich wiadomości
o pacjencie i jego środowisku {rodzinnym, społecznym} uzyskanych w związku
z pełnieniem roli zawodowej.

5. Pielęgniarka umożliwia pacjentowi kontakt z rodziną, w miarę potrzeby pomaga rodzinie w sprawowaniu nad nim opieki oraz edukuje członków rodziny w zakresie dalszego postępowania pielęgnacyjnego.

6. Na prośbę pacjenta lub jego rodziny pielęgniarka umożliwia kontakt
z duchownym, stwarzając w miarę możliwości odpowiednie ku temu warunki

7. Pielęgniarka powinna dołożyć wszelkich starań, aby zapewnić pacjentowi humanitarną opiekę terminalna, godne warunki umierania wraz z poszanowaniem uznanych przez niego wartości

8. Pielęgniarka nie może żądać od pacjenta dodatkowego wynagrodzenia ani też uzależniać swych usług od uzyskanych korzyści materialnych.

Rola zawodowa pielęgniarki jest to względnie stały, wewnętrznie spójny system zachowań, który stanowi reakcję na zachowania innych osób, przebiegający według mniej lub bardziej ustalonego wzoru (Szczepański).

Ogólnie pod pojęciem roli zawodowej pielęgniarki rozumie się podejmowanie przez nią takiego postępowania zawodowego na rzecz szeroko rozumianego zdrowia, które jest oczekiwane społecznie, a równocześnie zgodne
z obowiązującymi normami oraz znaczące dla jej statusu zawodowego
i społecznego.

Zadania zawodowe pielęgniarki są to czynności, które podejmowane są na rzecz jednoznacznie określonego wspólnego celu.

Zadania te możemy pogrupować, przyjmując za kryterium cel podejmowania działań pielęgniarki na rzecz podmiotu opieki i określamy jako funkcje:

• promowania zdrowia,

• profilaktyczną,

• wychowawczą,

• opiekuńczą,

• terapeutyczną,

• rehabilitacyjną.

Funkcja promowania zdrowia ma na celu propagowanie w społeczeństwie
i w odniesieniu do indywidualnych osób zachowań prozdrowotnych i stylu życia wspierającego zdrowie oraz doradzanie ludziom jak wzmacniać własne zdrowie. Do zadań, które może realizować pielęgniarka w ramach funkcji promowania zdrowia należą m.in.:

Funkcja terapeutyczna realizowana przez pielęgniarkę to złożone zadania, których celem jest rozpoznanie stanu zagrożenia wypadkami, uszkodzeniami, katastrofami indywidualnych osób, rodzin i innych grup społecznych oraz planowanie i realizowanie działań ograniczających ryzyko występowania schorzeń i ocenianie efektów tych działań.

Funkcja wychowawcza pielęgniarki ma na celu zamierzony wpływ na osobowość podopiecznego poprzez kształtowanie pożądanych zachowań zdrowotnych, poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie, zdrowie najbliższych
i środowiska. Zadaniem pielęgniarki jest również przygotowanie pacjenta oraz jego rodziny do współpracy w procesie pielęgnowania oraz do samoopieki.

Funkcja opiekuńcza pielęgniarki to złożone zadania dotyczące pomagania
i wspierania podopiecznego przy rozwiązywaniu jego problemów związanych ze zdrowiem, rozpoznanie stanu jego zapotrzebowania na opiekę oraz rozwiązywanie problemów natury biologicznej, psychicznej i społecznej, mogących powstać w wyniku indywidualnych reakcji na proces leczenia.

Funkcja terapeutyczna realizowana przez pielęgniarkę to zadania, których celem jest wykonywanie badań służących ocenie stanu pacjenta celem ustalenia diagnozy, wykonywanie zleceń lekarskich w planie terapii oraz udzielanie pomocy przedlekarskiej w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia podopiecznego.

Funkcja rehabilitacyjna to zadania pielęgniarki, których celem jest pomaganie pacjentowi w uzyskaniu niezależności i umiejętności radzenia sobie w zmienionej sytuacji życiowej powstałej z różnych przyczyn. Zadania i czynności wykonywanie przez pielęgniarkę powinny być ukierunkowane na tych podopiecznych, u których w wyniku choroby lub wypadku powstała potrzeba zdobycia nowych umiejętności lub wyćwiczenia niezbędnych do poradzenia sobie w nowej, zmienionej przez uraz lub chorobę sytuacji życiowej.

Postępowanie pielęgniarki musi być celowe. Stawia przed nią wymóg wyraźnego uświadomienia sobie i określenie tego, do czego zmierza w różnych kontaktach
z pacjentem.

Pielęgniarka powinna poświecić wiele starań by stać się zaufaną osoba dla chorego, ma ono znaczenie dla odzyskiwania przez niego poczucia bezpieczeństwa.

Wymaga to od pielęgniarki wytwarzania klimatu ciepła i bliskości przez nią
w dużej mierze zależy od cech osobowości i ich przejawiania zarówno w słowach, jak i pozasłownie. Słowa muszą wyrażać zrozumienie, życzliwość i sympatię.

Pozyskiwanie zaufania wymaga również okazywanie pacjentowi szacunku
i akceptacji czyli przyjmowanie pacjenta takim jakim jest. Zachowanie akceptujące pielęgniarki umacnia w pacjencie poczucie własnej wartości oraz zachęca do dalszych wypowiedzi co pozwala na jego lepsze poznanie
i zrozumienie, ponieważ chory nie wstydzi się i nie krepuje swoich przeżyć
i doświadczeń. Okazanie szacunku jest potwierdzeniem poczucia wartości chorego, co zawsze człowiekowi jest potrzebne, a nabiera specjalnego znaczenia w sytuacjach, w których bywa zachwiane np. z powodu choroby ,urazów itd. Zachwianie poczucia własnej wartości utrudnia kontakty z ludźmi. Pielęgniarka, tak więc nigdy nie powinna używać zwrotów i zachowań, które mogą razić np. nie powinna okazywać lekceważenia – słowem gestem, spojrzeniem.

Zapewnienie oparcia fizycznego i psychicznego zwiększa poczucie bezpieczeństwa, ma znaczenie dla przywracania nadziei. Wiąże się to z pomocą w likwidacji bólu, z tym czym sobie nie radzi ,gdy odczuwa duszność, okazać mu współczucie ,gdy tego potrzebuje ,znajdować nowe możliwości rozwiązania spraw gnębiących pacjenta. Pielęgniarka powinna sygnalizować zawsze ,że jest blisko ,że można na nią liczyć oraz ,że chce i potrafi pomóc. Całe to postępowanie wymaga aby było prawdziwe i uczciwe. Bycie „prawdziwą” jest trudne dla kogoś kto jeszcze nie ukształtował niezbędnych postaw i jeszcze nie kieruje się pożądaną motywacją zawodową. Uświadamiać sobie trzeba to, że pielęgniarki dla których pomaganie człowiekowi w sprawach zdrowotnych stanowi dużą wartość, przeżywają tak jak inni ludzie ,różne emocje i rozczarowania, zwątpienia, że denerwują się i mogą być przygnębione. Trudno w takich sytuacjach ukryć to co się czuje, ale jeśli to tylko możliwe słuszne jest wytłumaczenie pacjentowi własną sytuacje.

Otwartość pielęgniarki w stosunku do pacjenta oznacza przejawianie gotowości
i zdolności do jego wysłuchiwania, rozumienia i akceptacji. Przeciwieństwem otwartości jest postać „zamknięta” człowieka czyli postępowanie rutynowe, schematyczne. Zamknięcie oznacza nie nawiązywanie kontaktu z pacjentem co jest wielkim blokerem relacji między pielęgniarką ,a chorym.

Literatura:

1. Kodeks Etyki Zawodowej Pielęgniarki I Położnej Rzeczpospolitej Polskiej

2. B. Ślusarczyk, D. Zarzycka, K. Zachradniczek, Podstawy pielęgniarstwa Tom I, wyd. Czelej, Lublin 2004r.