Socjologia 13.11.2012
August Comte (francuz)– pozytywizm, „system polityki pozytywnej…”, socjologia jest królową nauk (źródło tego zdania jest u Comte), za przedmiot badań Comte uznał społeczeństwo, wg Comta społeczeństwo stanowi zharmonizowaną całość składająca się z cząstek elementarnych zwanych rodzinami. Zaproponował następujące metody badań:
Obserwacje
Eksperyment
Metodę porównawczą
Analizę historyczną
W jego klasyfikacji nauk socjologia określana była jako nauka przyrodnicza, obok astronomii biologii czy fizyki. Comte bilogiczna koncepcja spol. Comte. W tym okresie socjologia II pol 19wieku przestaje mieć charakter teoretyczny(staje się nauka empiryczna).
H. Spencer – żył w latach 1820-1903 to myśliciel angielski, uważany za bezpośredniego następcę Comta, w przeciwieństwie do Comta, Spencer nadał socjologii charakter bardziej praktyczny. Jest twórcą organicznej koncepcji struktury społeczeństwa, Spencer powiązał socjologie z szeregiem nauk pomocniczych, takimi jak etnologia, psychologia, historia, etyka, rozwinął metodę badań porównawczych, którą Comte tylko zarysował. Podał pierwsze elementy typologii społeczności ludzkich, dal początek morfologii społecznej, napisał 3tomowe „zasady socjologii” (Uznaje się to dzieło za pierwszy podręcznik socjologii. Wychodził z założenia ze zadaniem socjologii jest opis, wyjaśnienie, zrozumienie i zbudowanie teoretycznego obrazu społeczeństwa. Twórczość naukowa Spencera wywarła wpływ na socjologie w Anglii, Niemczech, stanach zjednoczonych Ameryki. Można powiedzieć tak, że Ameryce Spencer zdobywał władzę, a socjologia rozgłos i sławę.
Gabriel Tarde (francuz) – żył 1843-1904. Socjolog, psycholog społeczny, psychologia tłumu, publiczności. E. Durkheim (1858 – 1917, francuz) są to następcy na gruncie francuskim Comta. Są przedstawicielami odmiennych redukcjonistycznych kierunków naukowych, odpowiednio psychologizmu(Tarde) i socjologizmu (Durkheim). System socjologiczny Tarde ma charakter psychologiczny wg niego zjawiska społeczne są tworzone w procesach psychicznych jednostki, natomiast przemiany społeczne dokonują się pod wpływem naśladownictwa, które jest źródłem psychiki społecznej. Durkheim wg niego socjologia nie jest nauka o społeczeństwem lecz nauką o faktach społecznych. A fakt społeczny wcale nie mieści się w psychice tylko na zewnątrz człowieka. Fakt społeczny wg Durkheima to sposób działania zdolny do wywierania zewnętrznego przymusu na jednostkę. Tymi faktami, czyli sposobami wywierania zew, przymusu to religia, prawo, język , moda ( wzory kulturowe). Przy takim podejściu etyka i moralność to wytwory życia społecznego. Wg Durkheima który jest przedstawicielem socjologizmu, natura zjawisk społecznych różni się od natury zjawisk przyrodniczych i psychicznych, wg Durkheima prawa społeczne są naczelnymi prawami życia ludzkiego, byt społeczny ma charakter samodzielny i niezależny od bytu jednostkowego. Durkheim zapoczątkował specjalizację socjologii, powstanie subdyscyplin socjologii. Rozwinął m. in. Teorie więzi społecznej, socjologiczna teorie rodziny, socjologie religii, dewiacje i patologii społecznej, jest autorem dzieła w którym zajął się problemem samobójstw.
Federic Le Play (francuz) 1806-1882- inżynier rolnictwa, wykształcony w szkole górniczej w Paryżu, zalozyciel szkoły reformy społecznej, chrześcijanin, katolik. Zarzucił karierę inżyniera, bo zainteresował się socjologia życia społecznego. Zajął się badaniem empirycznym społeczeństwa francuskiego szczególnie w aspekcie budżetów rodzinnych, stworzył i sam wykorzystał szeroko, nową empiryczną metodę badań. Wymyślił nową metodę badań (monograficzną)- opis całościowy środowiska, jak również metodę badań budżetów rodzinnych. Zainteresowała go struktura społeczeństwa francuskiego po rewolucji francuskiej, bo wtedy wybito dużo ludzi, często wykształconych. Zapoczątkował i na szeroka skale wprowadził badania nad sytuacja zyciowia klasy robotniczej we francji (badacz budżetów rodzinnych).
V. Pareto (Włoch) (1848-1923) – prof. Szwajcarskiego uniwersytetu w Lozannie. Sławę przyniosła mu teoria krążenia elit. Wg Pareto władza w każdym społeczeństwie znajduje się w rękach elity dopóki elita ma charakter otwarty to znaczy łatwo, albo w sposób przewidywalny przyjmuje do swojego grona wybitne jednostki z niższych warstw społecznych tak długo utrzymuje się przy władzy. Ale gdy elita zamknie się w sobie, kiedy nie będą funkcjonowały mechanizmy kooptacji, wówczas szybko ulega degradacji. A równocześnie w tym samym czasie w niższych warstwach społeczeństwa wytwarza się kontrelita, która chce udziału we władzy, jeśli tak jest dochodzi prędzej czy później do rewolucji. Wg Pareto nierówność społeczna i polityczna uwarunkowana jest różnorodnymi czynnikami, ale decydujące są wg niego specjalne wrodzone zdolności ludzkie, którymi obdarzeni są także reprezentanci niższych warstw. Wg Pareto proces dziejów to ciągła zmiana elit rządzących przechodzących z klas niższych na pozycję władzy, i znów spadających po obaleniu przez nowe elity.
Szkoła niemiecka: przełom 19-20wieku
Ferdynand Tonnis1855-1936 -
G, Simmel(1858-1918)
Maks Weber (1864 – 1920) reprezentują kierunek formalny w socjologii, wg nich socjologia jest nauka o formach życia społecznego w ten sposób zauważalnie różni się od nauk życia społecznego takich jak prawo itp., formy życia społecznego są wytworami historycznymi. Socjologia wiec podobnie jak geometria powinna badać formy życia społecznego, bez względu na indywidualne cechy konkretnych zjawisk i sytuacji. Tonnisowi socjologia zawdzięcza rozróżnienie wspólnota i społeczność, rozróżnienie wspólnota, społeczność (Gemeinschaft, gesellschaft). Dał rozróżnienie pomiędzy solidarnością organiczna a mechaniczną. Rozróżnił typy więzi społ. Na więzi organiczne i mechaniczne (solidarność mechaniczna) , czyli wieź zależna i niezależna od woli człowieka. W pojęciu gemeinschaft grupa społ. Oznacza zbiorowość złączoną naturalną więzią pokrewieństwa sympatii, sąsiedztwa, jej przykładem jest: rodzina, klan, plemię, wieś. Dominuje w gemeinschaft kontrola zwyczajowa i tradycja oraz dominuje własność zbiorowa (kontrola nieformalna). Więź społ. w gesellschaft jest bardziej sztuczna, wytwarzają ją współczesne stosunki wymiany gospodarczej, stosunki społ. W obrębie gesellschaft przybierają charakter mechaniczny, zatracają się pierwiastki humanistyczne człowieka, pochłania go wytworzona przez niego organizacja społeczna (kontrola formalna). W społeczeństwie istnieje splot ról wydzielonych ze względu na funkcję. Przeważa prawo, pieniądz i własność prywatna.