Pytanie 1

Pedagogika – nauka o wychowaniu, której przedmiotem jest działalność wychowawcza, mająca na celu wyposażenie całego społeczeństwa, a przede wszystkim młodego pokolenia w wiedzę, sprawności ogólne i zawodowe, zainteresowania, systemy wartości, postawy, przekonania oraz przysposobienie do oddziaływania na rozwój.

Pytanie 2

Pytanie 3

Pytanie 4

NAUKI WSPÓŁPRACUJĄCE Z PEDAGOGIKĄ:

1. NAUKI PRZYRODNICZE – dyscypliny zajmujące się badaniem biologicznego aspektu rozwoju człowieka i badaniem biologicznych uwarunkowań procesów wychowania; do tej grupy nauk należą nauki medyczne tj. biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania.
2. NAUKI PSYCHOLOGICZNE - psychologia ogólna i rozwojowa, zajmująca się badaniem funkcjonowania psychiki a zwłaszcza jej indywidualnego rozwoju.
3. NAUKI WYCHOWAWCZE – bada psychiczne uwarunkowania i skutki oddziaływań wychowawczych.
4. NAUKI SOCJOLOGICZNE - socjologia wychowania, pracy, zawodowa, kultury.
5. NAUKI EKONOMICZNE
6. NAUKI FILOZOFICZNE – etyka jako podstawowa nauka do podejmowania zagadnień z zakresu wychowania moralnego; estetyka – analizuje oddziaływanie sztuki na człowieka.

•         Socjologia – w celu wyjaśnienia zaobserwowanych faktów, w świecie, edukacji (np. w klasie). Edukacja zachodzi w obrębie grup społecznych i stąd też zależy od wielu zjawisk, które są przedmiotem badań socjologii, która zajmuje się badaniem procesów społecznych

•         Psychologia – współpraca zachodzi zwłaszcza, gdy badania pedagogiczne dotyczą uczniów lub poszerzania się ich zdolności życiowych pod wpływem działań edukacyjnych. Metody, teoria i pojęcia psychologiczne pozwalają zmierzyć skuteczność oddziaływań wychowawczych.

•         Medycyna – w pedagogice specjalnej.

•         Prawo – w pedagogice resocjalizacyjnej.

•         Ekonomia – w pedagogice społecznej i ogólnej.

•         Antropologia – w pedagogice ogólnej.

•         Filozofia – jest dyscypliną podstawową dla pedagogiki, gdyż dostarcza ogólnej i abstrakcyjnej refleksji nad pojęciami potrzebnymi do wyjaśnienia faktów edukacyjnych.

Pytanie 5

Założenia liberalnego systemu wychowania

 celem wychowania miało być zachowanie oraz potęgowanie duchowych sił dziecka

 należało szanować indywidualność dziecka, by oswobodzić jego wewnętrzne siły

 nauczanie miało się opierać na wrodzonych i spontanicznych zainteresowaniach uczniów, które ujawniały się podczas prac ręcznych, umysłowych, artystycznych i społecznych

 podstawą dyscypliny miało być samoopanowanie i samorządność dzieci

 zasada współzawodnictwa miała zostać zamieniona na współpracę indywidualności

 należało wprowadzić zasadę koedukacji - wspólne nauczanie i wychowanie obu płci

 absolutnie zakazane było stosowanie wszelkiego rodzaju kar zarówno fizycznych jak psychicznych (swoboda wewnętrznych sił dziecka)

Nowe reguły ustalały następujące sprawy:

• należy patrzeć na dziecko jako odrębną i wartościową istotę (postawa szacunku dla dziecięctwa)

• należy wzbudzać aktywność dziecka

• zamiast nauczać, należy pobudzać dziecko i rozwijać je

• zainteresowania dziecka miały stanowić ważny punkt kształcenia

• dziecko należy angażować do pełnego udziału w życiu

• klasy miały tworzyć swego rodzaju społeczności dziecięce

• należy łączyć aktywność praktyczną z pracą umysłową dziecka

• należy rozwijać twórcze zdolności dziecka

• wprowadzona została zasada indywidualizacji

• w miejsce karności zewnętrznej należy wprowadzić wolność wewnętrzną

Pytanie 6

Wychowanie – to świadome i celowe działanie zmierzające do kształtowania człowieka. Celem jest przygotowanie go do życia w społeczeństwie.

Pytanie 7

Socjologia- Jest to złożony proces uczenia się, dzięki któremu człowiek staje się istotą społeczną. Jest to wszelkie działanie wychowawcze poprzez wpływy rodziny, grup rówieśniczych, szkoły, zakłady pracy. Ten proces trwa przez całe życie i polega na przyswajaniu sobie określonych wzorów zachowań.

Pytanie 8

Pytanie 9

Aksjologia

Jest to nauka o wartościach.

•         Ogólna – zajmuje się badaniem wartości, ich hierarchią.

•         Szczegółowa – rozpatruje wartości moralne, estetyczne, ekonomiczne, poznawcze (związane z różnymi dyscyplinami)

•         Pedagogiczna – odmiana aksjologii szczegółowej, zajmuje się wartościami, które należy zaszczepić w wychowankach.

Aksjologia docieka moralnego zachowania i piękna oraz próbuje ustalić jakie postępowanie jest dobre a jakie nie. W jej skład wchodzą dwa działy filozofii:

•         Estetyka – refleksja nad twórczością artystyczną i jej rezultatem. Jest nauką o pięknie i o przeżyciach z nim związanych.

•         Etyka – oznacza zespół norm i ocen moralnych, które charakteryzują daną społeczność.

Pytanie 10

Pytanie 11

Wyjaśnij, na czym polega zamęt aksjologiczny czasu transformacji ustrojowej?

 

W okresach przełomowych rośnie zainteresowanie problematyką aksjologiczną. Przyczyn takiego stanu rzeczy jest wiele. Do najważniejszych zaliczyć można transformację ustrojową, kryzys ideowy oraz atrofię zasadniczych wartości tradycyjnej moralności. Początek nowego wieku i tysiąclecia zmusza do dokonania „rachunku sumienia", rozliczenia minionego stulecia. I tu okazuje się, że poziom zysków jest wyższy, ale tylko w sferze materialnej, sfera społeczno- moralna zaś uległa znacznej degradacji. Europa, kontynent na którym żyjemy, to miejsce dwu najokrutniejszych totalitaryzmów, w wyniku których unicestwiono miliony ludzkich istnień, to miejsce wciąż tlących się ognisk wojen. To tutaj w zastraszającym tempie narasta przestępczość, terroryzm, handel bronią i narkotykami. Także tutaj stykamy się z odrażającymi dewiacjami seksualnymi, a zarazem ma tu miejsce inwazja sekt i ruchów pseudoreligijnych, trwale okaleczających duchowo i fizycznie zwłaszcza młodych ludzi. Tu wreszcie ślepa pogoń za „ulepszaniem" rzeczywistości przyniosła klonowanie istot żywych oraz plagę nowych chorób, jak choćby chorobę Creutzfeldta - Jakoba.

        Demokratyczny świat wolnego rynku jest kolorowy, bogaty i dość łatwo sam się duchowo degeneruje. Współczesny człowiek czuje się zdezorientowany. Chociaż jego władza nad światem materialnym wzrasta, czuje się bezsilny w swym życiu indywidualnym i w społeczeństwie. „Tworząc nowe i lepsze środki do opanowania natury, dał się pochwycić w ich pułapkę i stracił z pola widzenia cel, który mógłby nadać im sens - zgubił samego człowieka."

 

        Nie zawsze człowiek chce i potrafi się doskonalić, być może najczęściej w ogóle nie rozumie lub rozumie nie w pełni dokąd zmierza i skąd pochodzi, jaki jest najgłębszy sens jego przygodnego trwania. Takie ujęcie współczesnego człowieka potwierdza K. Zieliński: „Istnienie człowieka powinno być manifestacją samej istoty człowieczeństwa danej jednostki. Istniejemy, by materialnie urzeczywistnić swoje potencjały w warunkach czasu i przestrzeni ziemskiej, a tymczasem większość ludzi tkwi w tym życiu jedynie dla podtrzymania istnienia (egzystencji), nie angażując sił dla spełnienia swej istoty i wyrażenia niepowtarzalnej prawdy o sobie samym." Brak podstawowych mierników oceny rzeczy, stanów emocjonalnych, sytuacji i przede wszystkim własnych działań grozi zagubieniem, poczuciem bezsensu, destrukcją osobowości i uleganiem przypadkowej presji środowiska.

 

           O aksjologicznej degradacji kultury i społeczeństw od wielu lat piszą uczeni, pedagogowie, filozofowie i duchowni przywódcy różnych religii, wskazując na zastępowanie wartości - antywartościami. Szczególnego znaczenia fakt ten nabiera w odniesieniu do młodego pokolenia. Uczeń żyjący w świecie ustawicznych przewartościowań musi mieć jasną wizję ku czemu ma zmierzać, na jakich wartościach ma oprzeć swoją egzystencję. Edukacja staje przed koniecznością niesienia pomocy uczniom w zrozumieniu wartości, świadomym ich wyborze i dążeniu ku ich realizacji. Wypełnienie tego zadania może przynieść nieocenioną korzyść. Jak stwierdza W. Pasterniak : „Edukacja bowiem, wychowanie, jest nade wszystko procesem »podwyższania« świadomości człowieka, a zatem procesem jego uczłowieczania czy - mówiąc najprościej - przemiany ze stanu »gorszego« na stan »lepszy«". Krzewienie wartości może ocalić jednostkę, a co za tym idzie społeczeństwo, we współczesnym świecie dominacji konsumpcjonizmu, materializmu i przemocy.

 

          Termin edukacja zapożyczony został z języka łacińskiego. Łacińskie słowo „educare"     w swym rdzeniu pochodzi od „ex-duco", co znaczy „wyprowadzam". „Edukacja jest więc wyprowadzaniem ze stanu gorszego do lepszego. Można też powiedzieć, że edukacja jest wprowadzaniem człowieka w życie wartościowe i sensowne."

 

         Edukacja pojmowana jako doskonalenie człowieka we wszystkich jego wymiarach: fizycznym, psychicznym i duchowym jest procesem całożyciowym. Do jej najważniejszych zadań należy kształtowanie wśród jej uczestników wartości uniwersalnych. Ogniskują one wokół transcendentalnej triady: prawdy, dobra i piękna. Każda z tych wartości uszlachetnia poszczególne strony ludzkiej natury. Prawda doskonali intelekt, dobro - wolę, a piękno - uczucia. Na przykład A. M. Tchorzewski jest zdania:

 

         „Wartości stanowią źródło podstawowych celów i zadań, jakie winny być realizowane w ramach złożonej rzeczywistości szkolno-wychowawczej. Na ich czele stają takie zadania, jak: (1) wspólne poszukiwanie przez nauczyciela wraz z uczniami prawdy w obszarze dostępnej im wiedzy o świecie, do którego należą i który współtworzą, (2) wzajemne otwarcie się na otaczającą ich rzeczywistość i życie społeczne poprzez równoczesne uczestniczenie w nim i jego antycypowanie, (3) ustawiczne dążenie do współkreowania postaw moralnych, których przedmiotem są obiektywne wartości etyczne, pojawiające się w polu świadomości wszystkich podmiotów procesu wychowania."

Poza wspomnianą triadą do ogólnoludzkich wartości zalicza się między innymi: demokracja, humanizm, solidarność, godność i prawa człowieka, dobra wspólne, praca, wolność, sprawiedliwość, sumienność, rzetelność, pokój. Droga do pokoju, jak naucza Jan Paweł II wiedzie przez prawdę. Pytanie o nią jest pierwszym krokiem do wolności. W wychowaniu i kształceniu istotne są takie wartości jak: uznawanie tolerancji, poszanowanie odmiennych opinii, miłość bliźniego, przeciwstawianie się egoizmowi, poczucie odpowiedzialności, niezależność działania i otwarcie na inne kultury.

 

         Wartości to kluczowy problem edukacji. Występują w niej jako system norm decydujący o poczynaniach nauczycieli i uczniów. Podczas kształcenia odwołujemy się do wartości, które uczniowie mogą zaakceptować i z którymi mogą się zidentyfikować.

Pytanie 12

Co rozumiesz pod pojęciem- ideał wychowani?

Jest efektem teorii nauczania i wychowania oraz praktyki pedagogicznej.

Jest określeniem modelu człowieka, do jakiego chcemy procesie wychowania i kształcenia dążyć.

Pytanie 13

Pytanie 14

Pyatnie15

Pytanie 16

Opisz wychowawcze skutki lansowania przemocy w TV

Oddziaływanie wychowawcze realizuje się nie tylko poprzez rodzinę i bezpośrednie kontakty w jej kręgu. Coraz wyraźniej uwidacznia się istotny wpływ środków masowego przekazu (telewizji, radia, prasy, Internetu) na dziecko i jego zainteresowania, potrzeby, sposób odbioru otaczającej rzeczywistości.

 

Według badań wynika, że:

- widzowie uczą się zachowań poprzez ich obserwację na ekranie;

- istnieje zależność między odbiorem programów TV zawierających elementy agresji i przemocy a tendencją do zachowań agresywnych;

- obcowanie ze scenami przemocy powoduje zobojętnienie na te bodźce – stają się one źródłem zachowań antyspołecznych.

- przyglądanie się przemocy bardziej prowokuje do zachowań agresywnych niż doznanie obrazy osobistej

- struktura i treść dziecięcych zabaw są odbiciem konsekwentnego działania TV

 

28% dzieci – 4-7 godzin dziennie ogląda TV

13% dzieci – 8-10 godzin

Ponad 50% dzieci ogląda filmy po 20:00 i kino nocne

 

Dzieci spędzające dużo czasu przed telewizorem, oglądają w ciągu tygodnia kilkadziesiąt aktów przemocy, agresji, zbrodni, co czyni je podniecone. Przez to stają się pobudzone emocjonalnie, wewnętrznie przeżywają akty okrucieństwa, uniemożliwiające powrót do stanu równowagi emocjonalnej, szczególnie widać to u dzieci wrażliwych.

 

Autorzy badań udowodnili, że:

- oglądanie aktów przemocy w telewizji może wzmóc agresywne zachowanie u dzieci, pobudzić do wymyślania i realizowania nowych rodzajów agresji wobec innych;

- oglądanie przez dzieci szczególnie drastycznych aktów przemocy jest zapowiedzią wystąpienia u nich w przyszłości agresywności i czynnikiem nasilającym tego rodzaju zachowanie;

- dzieci wychowujące się w niewłaściwym środowisku, wyobcowane z grupy rówieśników bardziej są narażone na negatywne oddziaływanie. Obrazy przemocy, relacje z tragicznych wydarzeń stają się gotową podpowiedzią, co można zrobić, aby okazać się bardziej skutecznym i drastycznym w swoich działaniach.

- dzieci mają zniekształcony obraz siebie, a w doborze cech opisujących siebie, dominują u nich te negatywne. Wokół dostrzegają więcej agresji, mniej zaś przyjaznych relacji z innymi. Otaczającą rzeczywistość postrzegają jako zagrażającą i budzącą lęk.

- brutalna rzeczywistość telewizyjna jest źródłem nerwowości, rozdrażnienia, napięć emocjonalnych i braku poczucia bezpieczeństwa.

- bardzo często dzieci naśladują telewizyjnych bohaterów, identyfikują się z postaciami filmów

- telewizja dostarcza wzorców postępowania, rozbudza konsumpcyjne apetyty, popularyzuje modę na bycie twardym, bezwzględnym i silnym, zaś niekoniecznie inteligentnym.

Filmy oglądane przez dzieci charakteryzuje uproszczony świat wartości, wartka akcja, okrucieństwo, walka, brak czasu na refleksję i przemyślenia.

 

Rodzice uważają, że posadzenie dziecka przed TV jest atrakcyjnym sposobem zapewnienia sobie spokoju. Większość rodziców zabrania dzieciom oglądania filmów ze scenami erotycznymi, zezwala jednak na filmy pełne okrucieństwa i brutalności. Wszechobecność telewizji ogranicza wzajemne kontakty międzyludzkie oraz inne aktywne formy spędzania wolnego czasu.

Pytanie 17

Pytanie 18

Scharakteryzuj błędy wychowawcze popełniane w rodzinie

1. przenoszenie doświadczeń wyniesionych z domu rodzinnego do własnej praktyki wychowawczej, bez liczenia się z faktem, że zasadniczym zmianom uległy na przestrzeni minionych lat warunki życia oraz bez uwzględnienia indywidualnych właściwości dziecka

2. bezrefleksyjne naśladowanie wzorów postępowania innych osób

3. tworzenie własnej koncepcji wychowania dziecka w oparciu o subiektywne wyobrażenia o tym, co dla jego ogólnego rozwoju i przygotowania do życia jest dobre (często towarzyszy temu pragnienie stworzenia dziecku odmiennej sytuacji niż ta, w jakiej było się wychowywanym samemu

4. nadkompensacja w zaspakajaniu potrzeb dziecka

5. nadmierna uczuciowa koncentracja na dziecku

6. wiązanie z dzieckiem zbyt wygórowanych ambicji i aspiracji

7. żywiołowe i nieprzemyślane, niekonsekwentne postępowanie z dzieckiem w którym emocje i niekontrolowane reakcje stanowią czynnik dominujący.

Pytanie 19

Scharakteryzuj błędy popełniane w szkole

Do podstawowych błędów jakie może popełnić nauczyciel zaliczyć należy:

1. nieuwzględnianie zasady indywidualizacji w procesie nauczania i wychowania

2. nieprzestrzeganie zasady obiektywizmu i bezstronności w ocenianiu uczniów

3. niedocenianie znaczenia dokładnej znajomości ucznia oraz jego podstawowego środowiska życia – rodziny

4. nieumiejętność nawiązywania kontaktów z rodzicami

5. brak konsekwencji w zakresie stawianych dzieciom i młodzieży wymagań i egzekwowania ich spełniania

6. brak poszanowania godności osobistej ucznia, nietaktowne traktowanie go

7. stwarzanie uczniom sytuacji uprzywilejowania ze względu na pozycję społeczną rodziców

8. obciążanie odpowiedzialnością ucznia za niewłaściwe zachowanie się rodziców wobec nauczyciela lub niski poziom kultury moralnej rodziny

Pytanie 20

Pytanie 21

POSTMODERNIZM a współczesna pedagogika

POSTMODERNIZM – nurt kulturalny, znalazł swoje odbicie także w pedagogice. Zdaniem postmodernistów, zaciera się różnica między kulturą popularną a kulturą wysoką, między awangardą a kiczem. W kulturze dominuje swoboda, dopuszczalne jest wszystko: wieloznaczność, przeplatanie się, dowolne wybieranie i manipulowanie cytatami. Jeśli chodzi o pedagogikę, zgadza się ona na różnorodność, wieloznaczność, niejednorodność. Odrzuca się wszystkie autorytety, wzorce, fundamentalne idee. Zdaniem postmodernistów jest nauczaniem postaw (nauczyciel – uczeń, rodzic – dziecko), również odgórnym kształtowaniem osobowości młodego człowieka. Postmoderniści odrzucają urabianie, odwołują się do źródeł i tekstów popularnych, popularnych min. Bazują na symptomach subkultur, odwołują się do symboliki młodzieżowej. Postmoderniści uważają, ze pedagogika nie może rościć sobie prawa do nieomylnej wiedzy, nie ma także pewności co do jednoznaczności aktu naukowego poznania. Postmoderniści mocno akceptują probabistyczny (prawdopodobny) charakter pedagogiki) Przedstawiciele na świecie: R. Rottary, w Polsce: T. Szkudlarek.

Pytanie 22

REKONSTRUKCJONIZM a współczesna pedagogika

REKONSTRUKCJONIZM – powstał w USA. W Polsce uprawiany jako odmiana postmodernizmu. Zakłada iż zmiana społeczeństwa jest nieunikniona. Przyszłość ludzkości toczy się poprzez naprzemienność kolektywizmu i autokracji. Wiele grup społecznych posiada własne upodobania, jedne kierują się w stronę autokracji, inne w stronę demokracjo kolektywnej.
Subkulturą zawodową, która może połączyć interesy obydwu tendencji są zdaniem rekonstrukcjonistów nauczyciele. Są oni architektami nowego porządku. Nauczyciele mają najszersze kompetencje do neutralizowania potrzeb obydwu tendencji. Kompetencje nauczycieli oparte są na świadomości społecznej, na świadomości rozwoju społeczeństwa, na rozwoju myśli pedagogicznej.
Polscy przedstawiciele rekonstrukcjonizmu: Kazimierz Sośnicki i Zbigniew Kwieciński, a na świecie Otto Rugg.

Pytanie 23

Globalizm a współczesna pedagogika

GLOBALIZM – nurt przyszedł ze Stanów Zjednoczonych. U podstaw tego nurtu leży przekonanie, że ludzkość żyje w ramach globalnych systemu: ekonomicznego, politycznego, kulturalnego, technicznego. Globalizmowi ulega także kultura w postaci rewolucji mikro – elektronicznej bądź też globalizmu lingwistycznego – objawia się uznaniem języka angielskiego za język międzynarodowy. Głównym celem pedagogiki jest wyposażenie młodzieży w wiedzę i globalną świadomość łączącej nas wspólnoty tzn. łączy nas wspólny system biologiczny, wspólna historia, wspólne potrzeby i problemy egzystencjalne. Globaliści uznają iż siebie samego należy postrzegać jako część ekosystemu ziemskiego. Cywilizacja jest globalnym bankiem kultury, z którego pokolenia czerpią kapitał ale nie można nie dostrzegać też problemów tej cywilizacji tj. bezrobocie, głód, wojny, przeludnienie na świecie. Do tych treści należy odwoływać się także w pedagogice. Przedstawiciele na świecie: J. Becker, w Polsce: I.Wojnar, Z.Melosik.

Pytanie 24

Podstawowe złożenia Pedagogika chrześcijańska

Pedagogika chrześcijańska (humanizm chrześcijański) oparta jest na chrześcijańskich podstawach filozoficznych, światopoglądowych i na wychowawczej doktrynie kościoła. Głównym założeniem jest rozwój osobowości wychowanka wyrażający się we wszechstronnym rozwoju fizycznym, umysłowym i duchowym, co dokonuje się w czterech społecznościach wychowania:

• w rodzinie

• w kościele

• w szkole

• w państwie

Wśród przedstawicieli tego kierunku wymienić można Kardynała Wyszyńskigo, Pawła Woronieckiego, ks. Jana Bosko, Karola Wojtyłę, Stefana Kunowskiego, ks. Józefa Tarnowskiego, Leona Dyczewskiego.

PEDAGOGIKA CHRZEŚCIJAŃSKA – dzisiaj humanizm chrześcijański; pedagogika oparta na chrześcijańskich podstawach filozoficznych i światopoglądowych, światopoglądowych także na wychowawczej doktrynie kościoła. Koncepcja zakłada pełne rozwijanie osobowości wychowanka jako człowieka by mógł on się rozwijać wszechstronnie pod względem umysłowym, fizycznym i duchowym, musi przejść przez cztery społeczności wychowania:
· rodzina
· kościół
· szkoła
· państwo
Wszystkie one wychowują jednostkę do pokoju z Bogiem i ludźmi. Przedstawiciele: Kardynał Wyszyński, Paweł Woroniecki, ks Jan Basko, Karol Wojtyła, w Polsce Stefan Kunowski, ks Józef Tarnowski, Leon Dyczewski.
Chrześcijańska pedagogika otwarta powstała jako antyteza do ortodoksyjnej pedagogiki chrześcijańskiej bowiem w odróżnieniu od niej jest zdecydowanie bardziej dynamiczna, a w koncepcjach filozoficznych oparta na antropologii filozoficznej inspirowanej chrześcijaństwem.

Pytanie 25

Podstawowe złożenia Pedagogika funkcjonalna

Pedagogika funkcjonalna (pajdocentryzm, natywizm, pedagogika swobodnego wychowania) stanowiła kontynuację pedagogiki eksperymentalnej, jej idee odzwierciedlał ruch Nowe Wychowanie, którego korzenie sięgały rozwoju dyscyplin psychologicznych i biologicznych.

Centrum zainteresowania pedagogiki funkcjonalnej stanowi dziecko, któremu należy zapewnić warunki dla naturalnego i swobodnego rozwoju. Dziecko jest ze swej natury dobre, jest ono pojmowane jako tabula rasa (biała karta), która zapisywana jest w ciągu życia człowieka. Istnieje kilka odmian funkcjonalizmu, wśród najpopularniejszych wymienić należy pedagogikę pracy, ruch szkół aktywnych, koncepcję "Plan Daltoński". Główni przedstawiciele tego kierunku:

• A. Ferriere

• E. Claparede

• G. Kerschenstainer

• H. Rowid

• J. Dewey

• J. Korczak

• K. Jeżewski

• M. Montessouri

PEDAGOGIKA FUNKCJONALNA zwana pajdocentryzmem, natywizmem albo pedagogiką swobodnego wychowania. Funkcjonalizm był kontynuacją pedagogiki eksperymentalnej. Odzwierciedlał ruch tzw. Nowego Wychowania (który wyrósł na gruncie rozwoju nauk biologicznych i psychologicznych. Funkcjonalizm w centrum zainteresowania stawiał dziecko i utożsamiał proces wychowania z tokiem jego naturalnego, swobodnego rozwoju. Dziecko z natury jest dobre i zdaniem funkcjonalistów jest białą kartą (tabula rasa), którą zapisuje się przez całe życie. Jest wiele odmian funkcjonalizmu. Najbardziej znane to: Ruch Szkół Aktywnych, Pedagogika Pracy, Koncepcje Planu Daltońskiego. Przedstawiciele to Geogr. Kerschenstainer, G. Dewey, Edward Claparede, August Ferriere, M. Montessouri, a w Polsce to kontynuatorzy Janusz Korczak I henryk Rowid, Kazimierz Jeżewski, Józef Czesław Babicki.

Pytanie 26

Podstawowe złożenia Pedagogika kultury

Pedagogika kultury - wychowanie w ujęciu tego kierunku rozumiane jest jako spotkanie człowieka z pewnymi dobrami kultury w określonych warunkach (trzy elementy - osoba, otoczenie i dobra kultury). Człowiek biorąc czynny udział w procesie tworzenia dóbr kultury, wzbogaca swoje duchowe siły i tworzy nowe wartości. Przedstawiciele tego kierunku to:

• W. Dilthey

• Z. Mysłakowski

• B. Nawroczyński

• S. Hessen

• B. Suchodolski.

PEDAGOGIKA KULTURY zwana personalizmem pedagogicznym lub pedagogiką humanistyczną. Kierunek ten powstał jako próba pogodzenia się, a jednocześnie przeciwstawienia jednostronności tych dwóch poprzednich. Wg pedagogów kultury proces wychowania jest określony jako spotkanie jednostki ludzkiej (personalnej osoby) z dobrami kultury i określonymi warunkami, warunkami których się znajdują te trzy przedmioty (jednostka, otoczenie i dobra kultury). Człowiek bierze udział w tworzeniu dóbr kultury wzbogacając tym samym swoje siły duchowe i tworząc nowe wartości. Przedstawiciele to: Wilhelm Dilthey, a w Polsce: Zygmunt Mysłakowski, Bogdan Nawroczyński, Sergiusz Hessen, Bogdan Suchodolski.

Pytanie 27

Podstawowe złożenia Pedagogika socjologiczna

Pedagogika socjologiczna (pedagogika społeczna, pedagogika środowisk wychowawczych) - wychowanie jest tutaj pojmowane w kategorii aktu społecznego, gdzie społeczeństwo tworzy pewien ideał człowieka oraz ideał wychowania. Wychowanie jest tutaj traktowane jako skutek oddziaływań na jednostkę przez grupy społeczne, jest to swego rodzaju urabianie wychowanka do życia w grupie. Główni przedstawiciele tego kierunku to:

• E. Durkheim

• F. Znaniecki

• H. Radlińska

• J. Chałasiński

• L. Krzywicki

• S. Karpowicz

PEDAGOGIKA SOCJOLOGICZNA zwana pedagogiką społeczną, socjologizmem pedagogicznym bądź pedagogiką środowisk wychowawczych. Wg pedagogów socjologicznych wychowanie jest aktem społecznym, każde społeczeństwo tworzy sobie właściwy ideał człowieka i ideał wychowania. Socjologizm traktuje zjawiska wychowania jako skutek oddziaływań na jednostki oraz grupy społeczne. Zakładał także urabianie osoby wychowanka do uczestnictwa w grupie. Do własnych badań procesu wychowania socjologizm opierał się głównie na metodach stosowanych socjologii. Przedstawiciele: Emil Durkheim, a w Polsce: H.Radlińska, St.Karpowicz, L.Krzywicki, Florian Znaniecki, Józef Chałasiński.

Pytanie 28

Pytanie 29

Monografia pedagogiczna

Monografia jako metoda badań pedagogicznych rozwinęła się w obrębie metodologii pedagogiki społecznej, tzn. w obszarze, który za przedmiot swoich teoretycznych i empirycznych dociekań ma wychowanie człowieka kontekście środowiskowych uwarunkowań. Jest ona, zatem specyficznym studium przypadku, odnoszącym się do konkretnej instytucji wychowania. Cechą najbardziej wyróżniającą monografie pedagogiczną jest ścisła lokalizacja instytucjonalna, tzn. że badaniu i opisowi podlega ściśle określona instytucja lub organizacja. Jak już wspomniałam instytucja opisywana winna być opisana gruntownie i bardzo szczegółowo. Umiejscowienie natomiast badanej instytucji na tle społecznego środowiska wzbogaca i podnosi wiarygodność uzyskanych ta drogą wniosków.

Samaż diagnostyczny

Badania sondażowe obejmują wszelkiego typu zjawiska społeczne, stany świadomości społecznej oraz opinie i poglądy określonych grup społecznych. Są to zatem zjawiska grupowe, tj. funkcjonowanie psychospołeczne badanej grupy społecznej, potrzeby i oczekiwania poszczególnych jej członków, obejmujące dynamikę zjawisk i procesów społecznych oraz pewne tendencje rozwojowe dotyczące badanego – społecznego problemu. Diagnozę stawia się w celu ustalenia pewnego aktualnego stanu rzeczy oraz po to, by dojśc przyczyn tego stanu rzeczy.

Metoda eksperymentalna

Jest sposobem naukowego badania określonego wycinka rzeczywistości, polegającym na wywoływaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowaniu zmian powstałych pod jego wpływem. Innym słowy eksperyment polega na podjęciu przez badacza takich zabiegów, które pozwolą mu na wykrycie zależności przyczynowej miedzy dwoma badanymi zjawiskami, które określa się mianem zmiennych. Istnienie, zatem kontroli ze strony badacza, podobnie jak manipulowanie przez niego określonym, wybranym czynnikiem(lub ich grupą), to warunek konieczny do zaistnienia eksperymentu.

Metoda indywidualnych przypadków

(„studium indywidualnych przypadków”); pionierkami pracy z przypadkiem były: Mary Richmond, Jeanett Rosenber, wśród polskich przedstawicieli – Helena Radliska i Aleksander Kamieński.

Zgodnie z założeniami współczesnej metodyki działań socjalnych praca z przypadkiem obejmuje co najmniej dwa następujące komponenty:

1. studium przypadku

(ang. case study)- tzw. rozpoznanie, obejmujące charakterystykę losów, sytuacji wewnętrznych i zewnętrznych jednostki w kontekście określonego problemu oraz diagnozę społeczną, będącą podstawą do opracowania dalszego planu pracy z przypadkiem

1. praca z przypadkiem(ang. case work) oparta jest na ustalonym wspólnie z kilentem planie pomocowym o charakterze ratowniczym, kompensacyjnym lub terapeutycznym.

Pytanie 30

Zgodnie z literaturą przedmiotu wyodrębnia się cztery rodzaje kwalifikacji zawodowych:

1) kwalifikacje ponadzawodowe, które stanowią podstawowe wymagania potrzebne w każdej pracy, zarówno zawodowej, jak i w pracach pozazawodowych (np. społecznych) i wyrażają się w pozytywnych nastawieniach i pozytywnym stanie fizycznym oraz są wyrazem ukształtowania podstawowych umiejętności działania praktycznego i umysłowego; kwalifikacje te nie są ukierunkowane i nie uprawniają do wykonywania żadnego konkretnego zawodu;

2) kwalifikacje ogólnozawodowe – charakterystyczne dla pewnego obszaru zawodowego, na które składa się zwykle grupa zawodów;

3) kwalifikacje podstawowe dla zawodu– przyporządkowane do konkretnego zawodu i zawierające główne umiejętności potrzebne do efektywnego wykonywania zadań;

4) kwalifikacje specjalistyczne– stanowiące o umiejętnościach dodatkowych, specyficznych dla danego zawodu, które należy utożsamiać ze specjalizacjami zawodowymi lub specjalnymi zakresami pracy.