PRAWO FINANSOWE
Ewa Janik
Katedra prawa (sekretariat) 32-257-7505
Dyżury: 409E lub 415E
Piątek B- 13.30-14.30 (Katowice)
Środa A- 11.00-11.30 (BOND)
Egzamin (test wielokrotnego wyboru 10 pytań+ studium przypadków 6 pytań)
Nie ma punktów ujemnych.
Może być egzamin zerowy. → jak się nie zda traci się pierwszy termin
Ocena końcowa to egzamin i ćwiczenia (60%/40%)
LITERATURA:
R. Mastalski, E. Fojcik-Mastalska, Prawo finansowe, Warszawa 2013
W. Wójtowicz, Zarys finansów publicznych i prawa finansowego, Warszawa 2010
C. Kosikowski, System prawa finansowego. Tom1. Teoria i nauka prawa finansowego, WoltersKluwer Polska, 2010.
www.aureus.ue.katowice.pl → Prawofinansowe2016
Treść przedmiotu
Prawo finansowe a inne gałęzie prawa.
Istota oraz ewolucja zakresu prawa finansowego
Właściwości (cechy) prawa finansowego.
Specyfika źródeł prawa finansowego
Prawo unijne i prawo międzynarodowe jako źródło prawa finansowego.
Zasady ogólne prawa finansowego.
Charakter norm prawa finansowego.
Wykładnia przepisów prawa finansowego.
Zakres i prawne formy stosowania prawa finansowego.
Odpowiedzialność w prawie finansowym.
Elementy prawa karnego-skarbowego.
Aspekt prawny kontroli finansowej.
Elementy prawa finansów publicznych i jego konstytucyjne podstawy.
Elementy prawa podatkowego (źródła prawa podatkowego, interpretacja podatkowa) oraz prawa celnego (pojęcie, zasady i funkcje prawa celnego) oraz źródła prawa celnego.
Elementy prawa dewizowego. Elementy prawa walutowego, systemu pieniężnego i obiegu pieniężnego.
Elementy publicznego prawa bankowego.
Elementy prawa rynku finansowe
WYKŁAD 1 24.10
Paremia prawnicza – sentencja (zasada, maksyma) sformułowana najczęściej przez jurystę będącego uznanym autorytetem prawniczym, wyrażająca fundamentalną zasadę prawną.
Ignorantia iuris nocet! → nieznajomość prawa szkodzi
Dopuszcza się zdzierstwa ten ,,,,,
twarde prawo ale prawo
Ius publicum privatorum pactis mu … → prawo publiczne nie może być zmieniane umowami (osób) prywatnych
Leges ab omnibus intellegi debent → ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich
Pacta sunta sevanda → umów należy utrzymywać
Nulla poena sine lege → nie ma kary bez ustawy
*** wykroczenie skarbowe karane jest grzywną do kwoty pięciokrotności płacy minimalnej (5*1750), powyżej jest już przestępstwo skarbowe i kara może być wyższa
Całokształt obowiązujących w państwie przepisów prawa, z uwzględnieniem ich podziału na gałęzie
System prawa
Gałęzie prawa
Instytucja prawa
Przepis prawa (art., paragraf, punkt)
Norma prawna (wzór zachowania dla adresata)
PAŃSTWO = ludzie + władza + terytorium
Prawo jest pojęciem wieloznacznym. Prawo nie może istnieć bez państwa. Integralną cechą prawa jest przymus stanowiący zabezpieczenie jego przestrzegania. Państwo stwarza aparat przymusu: sędzia, policja, straż miejska. Prawo stanowi zbiór uporządkowany. Uporządkowanie prawa przejawia się w podziale prawa na gałęzie prawa w ramach których będziemy odnajdywali instytucje prawa. Wewnętrzna struktura sytemu prawa w Polsce znajduje odzwierciedlenie w podziale na gałęzie prawa.
System prawa – całokształt obowiązujących w państwie przepisów prawa z uwzględnieniem ich podziału na gałęzie.
Gałęzie prawa – zbiór norm prawnych, który reguluje kompleksowo daną gałąź prawa
np. administracyjne, finansowe, karne, cywilne itd.
Instytucja prawa - zespół ściśle powiązanych ze sobą norm prawnych w sposób funkcjonalny regulujących powstanie, trwanie lub ustanie jakiegoś stosunku prawnego. Rodzajem instytucji prawnych są instytucje procesowe, regulujące pozycję stron w czasie trwania postępowania.
Przykładowe instytucje prawne: instytucja małżeństwa, własności, sprzedaży, warunkowego zawieszenia kary
Przepis prawa (artykuły, paragrafy, punkty) – najmniejszy jednostka aktu prawnego
Hipotezy - określa adresata i jego cechy
Dyspozycji – wzór zachowania
Sankcji – konsekwencje zachowania niezgodnego z dyspozycją normy
W ramach konkretnych systemów prawa dokonuje się:
Systematyzacji pionowej – opartej na hierarchii aktów normatywnych, ma swoje odzwierciedlenie w Konstytucji
Systematyzacji poziomej – podział na gałęzie i dwa podziały dychotomiczne: na prawo materialne i formalne oraz na prawo prywatne i publiczne
Ad. 1 SYSTEMATYZACJA PIONOWA
KONSTYTUCJA
USTAWY (rozporządzenie UE jest ważniejsze niż ustawa krajowa- np. traktach o UE, lizboński)
RATYFIKOWANE UMOWY MIĘDZYNARODOWE (ratyfikowane przez Prezydenta)
ROZPORZĄDZENIA – na podstawie ustawy, są tutaj opisane szczegóły do ustawy
AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO np. uchwały rady gminy, obowiązują na danym terytorium
Rozporządzenia UE – ujednolicają
Dyrektywy UE – harmonizują
PRAWO PRYWATNE
jest prawem odnoszącym się do korzyści jednostek, regulującym stosunki między równoprawnymi podmiotami
zmierza do ochrony interesu jednostki
regulacja pomiędzy autonomicznymi podmiotami – brak władczego podporządkowania
samodzielne kształtowanie relacji pomiędzy podmiotami – ich swoboda nie jest ograniczona – normy prawa prywatnego wskazują ogólne granice autonomii
PRAWO PUBLICZNE
jest prawem odnoszącym się do interesu państwa regulującym stosunki
zmierza do ochrony publicznego
regulacje stosunków, z których przynajmniej jedna ze stron jest organem państwowym
działające na podstawie i w granicach prawa organy upoważnione są do władczego kształtowania sytuacji prawnej podmiotów prawa
Gałąź prawna a instytucja
Gałąź prawa: | Instytucje prawa: |
Prawo konstytucyjne (państwowe) Prawo administracyjne Prawo finansowe Prawo karne Prawo cywilne Prawo rodzinne Prawo pracy |
|
Prawo nie jest zbiorem norm o jednolitym charakterze. Ze względu na różne stosunki społeczne, które reguluje, a także ze względu na różne zasady prawne, które realizuje, a czasem także ze względu na budowę nomy prawnej, którymi są posługuje prawo dzielimy na gałęzie, choć całość powinna tworzyć określony system prawa.
Gałęzie prawa:
PRAWO KONSTYTUCYJNE
Zawiera normy określające zasady ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego, kompetencje podstawowych instytucji państwa i relacje między nimi oraz katalog wolności, praw i obowiązków jednostki (obywatela).
PRAWO ADMINISTRACYJNE
stanowi zespół norm regulujących stosunki społeczne powstałe w toku administracyjnej działalności władzy publicznej,
a zwłaszcza za władzy państwowej.
Do tego prawa zalicza się np. prawo nieruchomości, prawo budowalne , łowieckie, wodne.
Prawo to obejmuje:
Prawo administracyjne ustrojowe – określa strukturę oraz zasady funkcjonowania administracji publicznej
Prawo administracyjne materialne – reguluje prawa i obowiązki organów administracji publicznej i obywateli.
Prawo administracyjne formalne – określa postępowanie……….
PRAWO FINANSOWE
Normy przynależne do tego działu prawa regulują stosunki społeczne, powstałe na tle urzeczywistniania władczych uprawnień organów finansowych.
Określają gospodarkę pieniężną państwa.
Prawo to, ze względy na swój rozległy zakres przedmiotowy nie zostało skodyfikowane.
PRAWO KARNE
Stanowi zespół określających, które czyny – ze względu na ich społeczne niebezpieczeństwo – są przestępstwami, jakie kary powinny być stosowane za ich popełnienie i według jakich zasad wymierzana jest odpowiedzialność karna.
PRAWO CYWILNE
Gałąź prawa regulujące stosunki cywilnoprawne i sposób dochodzenia roszczeń na drodze sądowej w związku z trudnościami wynikłymi w trakcie ich realizacji.
PRAWO RODZINNE
Stanowi zespół norm regulujących osobiste i majątkowe stosunki między małżonkami, krewnymi oraz stosunki wynikajcie z przysposobienia, opieki i kurateli. Ta gałąź prawa wyrosła przede wszystkim z prawa cywilnego materialnego. Przyczyną jest wyodrębnienia jest m.in. fakt że stosunki rodzinne oparte są współcześnie głównie na więzach osobowych a nie majątkowych.
Ta gałąź wyrosła przede wszystkim z prawa cywilnego materialnego. Przyczyną jej wyodrębnienia jest m.in. fakt, że stosunki rodzinne oparte są na więziach osobowych (rodzinnych), a nie majątkowych
PRAWO PRACY
obejmuje normy regulujące stosunki pracy powstające między pracownikiem a pracodawcą (prawo mieszane – prawo publiczno-prawne).
PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE
Obejmuje m.in. zasady podejmowania działalności gospodarczej (koncesjonowanie, zasady podejmowania działalności gospodarczej przez przedsiębiorców, podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej przez Skarb Państwa oraz jednostki samorządu terytorialnego, nadzór organów państwa nad przedsiębiorcami.
Ponadto obejmuje wyspecjalizowane dziedziny jak prawo ochrony konkurencji, prawo pomocy publicznej prawo energetyczne, telekomunikacyjne obrotu instrumentami finansowymi
PRAWO GOSPODARCZE PRYWATNE (HANDLOWE)
Reguluje stosunki prawne pomiędzy uczestnikami obrotu gospodarczego.
Normy tej gałęzi praw opierają się na zasadzie wzajemnej autonomiczności i równorzędności podmiotów (ustrój i organizacja przedsiębiorców, czynności handlowe, prawo papierów wartościowych)
Ponadto obejmuje wyspecjalizowane dziedziny: prawo spółek, umów gospodarczych, transportowe ubezpieczeniowe, papierów wartościowych (w tym prawo wekslowe i czekowe) prawo bankowe, prywatne, spółdzielcze, międzynarodowe.
AD. 5
Działy prawa cywilnego
cześć ogólna
prawo rzeczowe
prawo zobowiązań
prawo spadkowe
prawo rodzinne
prawo na dobrach niematerialnych [ochrona własności intelektualnej]
Księgi KC
Cześć ogólna
Własność i inne prawa rzeczowe
Zobowiązania
Spadki
Podział prawa
Prawo przedmiotowe- ogół norm składających się na system prawa o cechach generalności i abstrakcyjności, których nieprzestrzeganie jest zagrożone zastosowaniem przymusu państwowego,
Prawo podmiotowe- przyznanie i zabezpieczenie przez normy prawne, a wynikające ze stosunku prawnego możność postępowania w określony sposób, np. możność uzyskania urlopu.
Prawo materialne – ogół norm regulujących uprawnienia i obowiązki podmiotów prawa
Prawo formalne – reguluje tryb postępowania przed organami państwa związany z dochodzeniem uprawnień
i obowiązków określonych w prawie materialnym.
Prawo publiczne – odnosi się do interesu państwa regulującym stosunki między władza publiczna a obywatelem oraz między organem władzy publicznej.
Prawo prywatne – odnosi się do korzyści jednostek, regulującym stosunki między równoprawnymi podmiotami.
KODEKS – obszerny akt normatywny oparty na jednolitych zasadach regulujący w sposób kompleksowy pewną dziedzinę stosunków społecznych
KODEKS CYWILNY
KODEKS KARNY SPADKOWY
KODEKS KARNY
KODEKS PRACY
KODEKS RODZINNY I OPIEKUŃCZY
KODEKS SPÓŁEK HANDLOWY
KODEKS WYKROCZEŃ
KODYFIKACJA – polega na zebraniu poszczególnych przepisów w jeden nowy akt prawny, czyli kodeks
INKORPORACJA – to ułożenie i opublikowanie usystematyzowanego zbioru wydanych poprzednio przepisów
UNIFIKACJA – ujednolicenie prawa na terenie państwa
ZAKRES ORAZ EWOLUCJA PRAWA FINANSOWEGO
Nauka prawa finansowego wykracza znacznie poza prawo pozytywne, obejmuje badania historycznego rozwoju, porównawcze oraz w zakresie finansów europejskich oraz międzynarodowych. Nauka prawa finansowego w Polsce jest nietypową gałęzią nauk prawnych, zajmuje się bowiem badaniem publicznych zjawisk finansowych w płaszczyźnie prawnej, ekonomicznej, a także socjopatycznej. Prawo finansowe w jego nowoczesnej postaci jest relatywnie młodą gałęzią prawa, wprzężoną w szerzej ujmowanym systemie prawa, choć zalążki tego prawa czy raczej prawa publicznego już dostrzegane w odległej przeszłości.
Geneza prawa finansowego
Prawo finansowe powstało, gdy w państwie doszło do upodmiotowienia społeczeństwa lub przynajmniej jego części i gdy relacja władca-poddany zmieniła się w relacje państwo-obywatel. Stało się to możliwe po rozdzieleniu skarbu królewskiego na publiczny i prywatny a także dzięki pojawieniu się reprezentacji politycznej społeczeństwa (początki parlamentaryzmu). Prawo finansowe (skarbowe) nie istniało gdy państwo stanowiło prywatną własność danej dynastii.
Na tle finansowania zadań państwa doszło do konfliktów pomiędzy obywatelem a państwem na którym spoczywał obowiązek zaspakajania zbiorowych potrzeb obywateli. Rozstrzygnięcia owych konfliktów stały się główną treścią norm prawa finansowego. Normy prawa finansowego określały uprawnienia i obowiązki obywateli oraz innych podmiotów prawnych w zakresie działalności państwa w dziedzinie gromadzenia i wydatkowania pieniężnych środków publicznych.
Prawo finansowe najwcześniej wyłoniło się jako prawo o stanowieniu danin publicznych i ich poborze. (PRAWO PODATKOWE)
Później dotyczyły kontroli wydatkowania środków publicznych oraz planowania budżetowego.
(PRAWO FINANSÓW PUBLICZNYCH)
Najpóźniej dotyczyły ochrony pieniądza, monopolu walutowego państwa oraz państwowemu bankowi emisyjnemu. (PRAWO DEWIZOWE, WALUTOWE, BANKOWE)
W rozwoju nauczania prawa finansowego w Polsce wyróżnia się następujące okresy:
naukę skarbowości – okres II RP (1919-1939)
naukę socjalistyczną prawa finansowego – okres powojenny (1945-1988)
naukę prawa finansowego w gospodarce rynkowej – od 1989 roku
Prawo finansowe przestało być jedną gałęzią prawa, która regulowała publiczną gospodarkę finansową i które występowało jako:
system budżetowy, planowanie finansowe, kontrola finansowa
administracja i postępowanie finansowe
rozliczenia, wydatki i dochody w formie pieniężnej
wszystkie państwowe wydatki osobowe
w dziedzinie umów dotyczących tzw. Podwójnego opodatkowania
naruszenia dewizowe i daniowe
W socjalistycznym prawie finansowym wyróżniano 4 podstawowe jego dziedziny (do roku 1988)
Prawo budżetowe
budżet państwa, dochody wydatki budżetowe, daniny
Prawo finansowe bankowe
prawo walutowe - emisja i obieg pieniądza
prawo o obrocie bezgotówkowym – obieg bezgotówkowy
prawo finansowe o kredycie bankowym – czynne i bierne operacje kredytowe
prawo dewizowe – obrót zagranicznymi środkami płatniczymi
Prawo finansowe ubezpieczeniowe
składki wypłata odszkodowania
Prawo finansowe przedsiębiorstw uspołecznionych
gospodarka pieniężna przedsiębiorstw państwowych ni spółdzielczych
Komar A., Dębowska-Romanowska T., Borodo A. |
Wojtowicz W., Ruśkowski E. |
Brzeziński B., Matuszewski W., Morawski W., Olesińska A. |
Finanse publiczne | Prawo finansowe | Prawo finansów publicznych |
Budżet państwa Budżety lokalne oraz elementy finansów Unii Europejskiej |
Budżet państwa, Budżety lokalne oraz elementy finansów Unii Europejskiej, publiczne prawo bankowe, prawo dewizowe, prawo walutowe |
Znaczenie wąskie= prawo budżetowe Znaczenie szerokie= Prawo podatkowe, Prawo celne, Prawo bankowe, Prawo dewizowe, Prawo walutowe Kontrola skarbowa. |
DEFINICJA PRAWA FINANSOWEGO
Trudności wynikające w zdefiniowaniu prawa finansowego:
Różnorodność materii uregulowanej w ramach finansów
Zmieniający się charakter ingerencji podmiotów prawa publicznego w sferę życia gospodarczego
Tendencji do wyodrębniania się poszczególnych dziedzin w ramach prawa finansowego (prawo dewizowe, prawo walutowe)
Prawo finansowe sensu largo- są to określenia wskazujące na bardzo szeroki zakres prawa finansowego jako gałęzi prawa regulującej stosunki: ustrojowe (organizacje, kompetencje oraz normy prawne dotyczące podmiotów prawa publicznego); materialno-prawne(akty prawne powszechnie obowiązujące i akty indywidualne) oraz proceduralne(regulują zasady postępowania uczestników stosunków finansowych).
W tym ujęciu w ramach prawa finansowego znajduje się zarówno:
Prawo finansów publicznych,
Prawo daninowe (przede wszystkim podatkowe),
Prawo walutowe,
Prawo dewizowe,
Publiczne prawo bankowe,
Prawo finansowe sensu stricte- w tym ujęciu do prawa finansowego należy zaliczyć tylko te regulacje, które bezpośrednio dotyczą finansów państwa i samorządu terytorialnego, czyli odnoszą się do publicznej działalności finansowej. (Prawo budżetowe, można tutaj tylko zaliczyć)
CHARAKTERYSTYKA DZIEDZIN PRAWA FINANSOWEGO
Prawo finansów publicznych – przedmiotem jest badaniem norm odnoszących się do publicznych zasobów pieniężnych oraz operacje tymi zasobami. Ponadto częścią prawa finansów publicznych jest prawo budżetowe, które obejmuje całokształt norm prawnych regulujących publiczna gospodarkę budżetową tj. gospodarkę objęta budżetem państwa i budżetami samorządu terytorialnego.
Prawo podatkowe – to normy odnoszące się do wszystkich podatków oraz normy tworzące poszczególne konstrukcje podatków. Normy te tworzą ogólne prawo podatkowe oraz szczególne prawo podatkowe.
Prawo celne - Regulacje celne odzwierciedlają rolę państwa w kształtowaniu obrotu towarowego z zagranicą i mieszczą się w szerszym zagadnieniu państwa w gospodarce, co jest przedmiotem regulacji publicznego prawa gospodarczego.
Prawo dewizowe - Jest zespołem norm prawnych określających zasady rozliczeń z zagranicą warunkami posiadania i dysponowania walutami zagranicznymi, dewizami i innymi środkami płatniczymi pochodzenia zagranicznego, a także kruszcami zagranicznymi.
Prawo walutowe, system pieniężny, obieg pieniężny – Obejmuje regulacje prawne wszystkich praw niezbędnych do określenia prawa ustroju pieniężnego kraju, co obejmuje też prawo obiegu pieniężnego.
Prawo bankowe publiczne – to normy prawne, które regulują sposób tworzenia i zasady działania banków oraz ich publicznoprawnego nadzoru, a także statusu banku centralnego i jego relacje z bankami operacyjnymi.
Prawo rynku finansowego - to całokształt rozwiązań prawnych, które mają na celu regulację działalności instytucji finansowych, a zwłaszcza ich autoryzowanie oraz nadzór nad nimi.
ZWIĄZKI MIEDZY PRAWEM FINANSOWYM SENSU LARGO A INNYMI GAŁĘZIAMI PRAWA PUBLICZNEGO
Prawo konstytucyjne – Ochrona prawną własności oraz konstytucyjna zasada sprawiedliwości, a także równości i powszechności opodatkowania.
Prawo administracyjne – pojęcie organu, jego kompetencji i form prawnych, działania, stosunku służbowego w administracji hierarchicznego podporządkowania organów administracji czy tez prawa obowiązującego wewnątrz jej struktur organizacyjnych, a także postępowania przed tymi organami
Prawo karno-skarbowe (prawo publiczne)
Prawo prywatne
Prawo cywilne wspiera funkcjonowania prawa podatkowego skutkiem realizacji norma prawa cywilnego jest powstanie stanów faktycznych rodzących obowiązek podatkowy
Prawo finansowe oparte jest na władztwie finansowym i podporządkowaniu, czyli przymusie prawnym umożliwiającym wiążące kształtowanie sytuacji prawnej podmiotu podporządkowanego przez podmiot nadrzędny, podczas gdy finanse prywatne cechuje równorzędność podmiotów
Cechy (właściwości) prawa finansowego
występowanie specyficznych źródeł prawa finansowego
brak kodeksowej kodyfikacji przepisów prawa finansowego
określenie i stosowanie zasad ogólnych prawa finansowego
swoiste oznaczenie podmiotów prawa finansowego
normy prawa finansowego, ze względu na swoje specyficzne cele, budowę i rodzaje
obok powszechnie znanych, stosowanie specyficznych form wykładni przepisów prawa finansowego
stosowanie aktów zarządzania finansowymi publicznymi oraz prawnych form stosowania prawa finansowego
występowaniem, często równocześnie wielu odrębnych form odpowiedzialności
Autonomiczne – niezależne od innych gałęzi prawa i może w sposób swobodny konstruować własne instytucje prawne. Określone przedmiotowo, podmiotowo i proceduralne
WYKŁAD 2 8.11
ŹRÓDŁA PRAWA FINANSOWEGO
Źródła (sposoby) powstawania prawa:
Stanowienie,
Prawo zwyczajowe
prawo precedensowe (common law) obowiązuje przede wszystkim w państwach anglosaskich, regułą jest tam prawotwórcza działalność sądów.
Umowa (pacta sunt servanda).
Religia (kraje muzułmańskie).
W Polsce obowiązuje punkt 1 – działanie organów kolegialnych do ustanowienia aktów prawnych, akty muszą być przez odpowiedni organ
Źródła prawa stanowionego (art. 87 Konstytucji RP):
Akty prawne powszechnie obowiązujące:
Konstytucja RP
Ustawy
Ratyfikowane umowy międzynarodowe.
Rozporządzenia.
Akty prawa miejscowego (ograniczone do danego obszaru), gminy, powiaty, czy województwa.
Akty wewnętrzne:
Zarządzenia
Uchwały
Cechy konstytucji:
Szczególna nazwa
Szczególny tryb uchwalania i zmiany
Najwyższa moc prawna
Jeśli umowa międzynarodowa ratyfikowana nie zgadza się z naszą konstytucją wówczas zmienia się kolejność pierwszy będzie umowa międzynarodowa ratyfikowana (jesteśmy w UE i musimy się dostosować)
Tak samo będzie gdyż będzie rozporządzenie UE to ono będzie przed Ustawami polskimi
Rozporządzenia UJEDNOLICAJĄ prawo w Unii
Art. 216 ust. 1 - sposób gromadzenia i wydatkowania środków finansowych na cele publiczne
Art. 219-226 – ustalanie budżetu państwa (jego zmiana) + prowizorium budżetowe
Art. 84 i art. 217 – stanowienie podatków i innych ciężarów publicznych
Art. 216 i 89 – określenie warunków i form korzystania z kredytu publicznego oraz udzielanie gwarancji i poręczeń finansowych przez państwo (art. 216 ust. 4 i 5), a także ratyfikacja umów międzynarodowych przewidujących znaczne obciążenie państwa pod względem finansowym (art. 89 ust. 1 pkt 4)
Art. 227 ust. 1-7 – określenie organizacji i zasad działania NBP
Art. 216 ust. 2 – określenie zasad i trybu nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości, udziałów, akcji oraz emisji papierów wartościowych przez Skarb Państwa, NBP lub inne państwowe osoby prawne
Art. 218 – określenie organizacji Skarbu Państwa oraz sposoby zarządzania majątkiem Skarbu Państwa
Art. 203-204 – określenie organizacji systemu kontroli państw
Art. 216 ust. 3, 167, 168– ustanawianie monopoli; finanse samorządu terytorialnego (art. 167 i 168)
W Konstytucji RP sformułowano zasadę ustawowej regulacji podstawowych zagadnień materii finansowo-prawnej.
USTAWA
Część ustaw pełni rolę tzw. Małych kodyfikacji zbiorów przepisów prawa finansowego. (dokładnie str. 41)
Prawo finansów publicznych
Prawo podatkowe
Nowa ustawa Ustawa z dnia 10 lipca 2015 o administracji podatkowej (Dz. U. 2015 r., poz. 1269)
Prawo celne
Prawo dewizowe
Prawo walutowe
Publiczne prawo bankowe
Publiczne prawo rynku finansowego :
Nadzór bankowy
Nadzór emerytalny
Nadzór ubezpieczeniowy
Nadzór nad rynkiem kapitałowym
Nadzór nad instytucjami płatniczymi
Nadzór nad agencjami raitingowymi
Nadzór uzupełniający
Nadzór nad SKOKami
Prawo karno-skarbowe
Do najważniejszych aktów ustawowych dotyczących gałęzi prawa finansowego należy zaliczyć:
Zasada organizacji funkcjonowania sektora finansów publicznych zawierają ustawy:
Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r.
Ustawa przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Ustawa o finansach publicznych- dotacje, subwencja, finanse samorządów , dyscyplina finansów publicznych, audyt wewnętrznych, kontrola zarządcza, poręczenia i gwarancje udzielane przez Skarb Państwa
Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Ustawa o samorządowych kolegiach odwoławczych
Ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych
Ustawa o NIK
Kodyfikacja – proces jednorazowego połączenia dużego zespołu przepisów prawnych w jednolity, usystematyzowany zbiór, z którego można interpretować podstawowe normy danej gałęzi prawa. Zadaniem kodyfikacji jest uporządkowanie wszystkich norm tworzących daną gałąź prawa.
Art. 3 OP
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
ustawach podatkowych – rozumie się przez to ustawy dotyczące podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych określające podmiot, przedmiot opodatkowania, powstanie obowiązku podatkowego, podstawę opodatkowania, stawki podatkowe oraz regulujące prawa i obowiązki organów podatkowych, podatników, płatników i inkasentów, a także ich następców prawnych oraz osób trzecich;
przepisach prawa podatkowego – rozumie się przez to przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych
Definicja legalna ustawy podatkowej - To ustawa dotycząca podatków, opłat oraz nie podatkowych należności budżetowych określające podmiot i przedmiot opodatkowania, powstanie obowiązku podatkowego, podstawę opodatkowania, stawki podatkowe oraz regulujące prawa i obowiązki organów podatkowych, podatników, płatników, inkasentów, a także ich następców prawnych oraz osób tzw. trzecich.
Przepisy prawa podatkowego - to przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez RP umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez RP innych umów międzynarodowych.
DZIEDZIENY PRAWA CHRONIONE PRZEZ KKS
prawo podatkowe
Prawo cele
Prawo dewizowe
Prawo gier hazardowych
Prawo karno-skarbowe – to zbiór przepisów określających:
Jakie czyny społecznie szkodliwe są przestępstwami skarbowymi a jakie wykroczeniami skarbowymi
Jakie stosuje się zasady odpowiedzialności za te czyny
Jakie kary i środki karne grożą za ich popełnienie
Jak wygląda postępowanie przed organami ścigania i wymiaru sprawiedliwości
Jak należy wykonywać prawomocne orzeczenie
Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.
Upoważnienie (pełnomocnictwo) powinno zawierać :
dane mocodawcy (imię, nazwisko, data urodzenia, adres zamieszkania, nr dokumentu tożsamości)
dane upoważnionego (imię, nazwisko, data urodzenia, adres zamieszkania, nr dokumentu tożsamości)
określenie czynności, do dokonania których upoważnia się daną osobę
określenie organów, przed którymi będzie ona występować
wytyczne dotyczące treści aktu
PRZYKŁAD ROZPORZĄDZENIA mf W SPRAWIE SPRAWOZDAWCZOŚCI BUDŻETOWEJ ART. 46
Znaczenie ustaw w prawie finansowym sprawa, że ograniczoną rolę powinny spełniać akty normatywne pochodzące od organów władzy wykonawczej, uprawnień i obowiązków prawno-finansowych.
Nie można obecnie regulować uchwałami RM, zarządzeniami ministrów oraz aktami normatywnymi organów centralnego banku państwa.
Podmioty te mogą wydawać akty kierownictwa wewnętrznego, które są adresowane do jednostek organizacyjnych podległych tym podmiotom.
Akty prawa miejscowego należą do przepisów prawnych powszechnie obowiązujących na oznaczonej części terytorium państwa. Są wydawane na podstawie upoważnienia ustawowego przez uprawnione do tego organy. Organami tymi są np. wojewoda, organ administracji niezespolonej, sejmik województwa, rada powiatu, rada gminy.
Akty prawa wewnętrznego nie składają się na wzajemnie powiązany system, tak jak akty prawa powszechnie obowiązującego. Są kierowane do jednostek organizacyjnych podległych organowi wydającymi te akty.
Każdy akt prawa wewnętrznego musi więc odpowiadać następującym wymaganiom:
Musi być adresowany tylko do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu ten akt
Może obowiązywać tylko te jednostki, a nie może działać na zewnątrz, w szczególności nie może być podstawą decyzji wobec obywateli, osób prywatnych i innych podmiotów
Może być wydany tylko w ramach ustawy, która musi określać ogólne kompetencje danego organu do wydawania aktów prawa wewnętrznego (jedyny wyjątek tworzą uchwały Rady Ministrów, które mogą być stanowione w ramach konstytucyjnych kompetencji tego organu
Jedną z podstawowych różnic między aktami prawa wewnętrznego a aktami prawa powszechnie obowiązującymi polega na ujęciu kręgu ich adresatów- art. 93 ust. 1 dopuszcza kierowanie aktów prawa wewnętrznego tylko pod adresem ,,……jednostek organizacyjnie podległych wydającemu te akty”
Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych niektórych innych aktów prawnych oraz zasad i tryb wydawania dzienników urzędowych określa:
Ustawa z dnia 20 lipa 2000 roku o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych
Ogłaszanie aktu normatywnego w dzienniku ustaw jest obowiązkowe !
Dziennik Ustaw RP (Dz.U.)
Konstytucja
Ustawy
Rozporządzenia z mocą ustawy wydawane przez Prezydenta RR
Rozporządzenia wykonawcze
Orzeczenia TK dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dz.U.
RUM
Uchwały RM uchylające rozporządzenie ministra
Obwieszczenie o sprostowaniu błędów
Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski” (M.P.)
Zarządzenia Prezydenta RP wydawane na podstawie ustaw
Uchwały RM i zarządzenia PRM wydawane na podstawie ustaw
Orzeczenia TK dotyczące aktów normatywnych ogłaszanych w M.P. lub które nie były ogłoszone
Umowy międzynarodowe zatwierdzone przez RM
Uchwały Zgromadzenia Narodowego
Uchwały Sejmu
Uchwały Senatu
Dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej (Sz.Urz. Min…)
Dzienniki urzędów centralnych (np. GUS, KNF)
Wojewódzkie dzienniki urzędowe – wydaje wojewoda
Akty prawa miejscowego
W serii L (legislacja) – źródła prawa wtórnego (dyrektywy, rozporządzenia, decyzje, zalecenia, opinie)
Seria C – komunikaty, streszczenia ETS, protokoły z posiedzeń Parlamentu, raporty TO
Seria S
PRAWO UNIJNE I PRAWO
MIĘDZYNARODOWE
16.04.2003r podpisanie traktatu akcesyjnego, na mocy którego weszliśmy do UE
01.05.2004r wstąpienie Polski do UE
13.12.2007r podpisanie traktatu reformującego w Lizbony
01.12.2009r wejście w życie traktatu z Lizbony
02.12.2009 wszedł w życie w Polsce bo musiał być najpierw opublikowany
Jest 28 państw Unii Europejskiej, ale tylko 12 gwiazd na fladze !!!
Zgodnie z postanowieniami traktatu z Lizbony podstawę UE stanowi:
TUE – traktat o Unii Europejskiej
Ma charakter ustrojowy (konstytucyjny)
TFUE – Traktat o funkcjonowaniu UE
reguluje organizację i funkcjonowanie Unii (uszczegółowia TUE)
System prawa UE art. 288 TFUE
Prawo traktatowe (pierwotne)
Traktaty założycielskie
Traktaty zmieniające (rewizyjne) – zmieniają postanowienia traktatów założycielskich
Traktaty akcesyjne - traktaty na mocy których do UE są przyjmowane nowe państwa członkowskie
Ogólne zasady prawa - zasady które tkwią w traktatach i są jedyne odkrywane w wyniku interpretacji traktatów dokonywanej przez TSUE, mają na celu wypełnianie luk w prawie UE
Protokoły i oświadczenia przyjęte przez państwa członkowskie i załączniki do traktatów
Akty „konstytucyjne” Rady - akty przyjmowane w specjalnej procedurze przez Radę, a następnie zlecane przez te instytucje do przyjęcia państwom członkowskim zgodnie z ich wewnętrznymi wymogami konstytucyjnymi np. w drodze ratyfikacji.
Prawo pochodne (wtórne)
Akty ustawodawcze - wiążące akty prawne przyjmowane w drodze procedury ustawodawczej z inicjatywy Komisji UE, ogłoszone Dzienniku Urzędowym UE i wchodzą w życie od razu lub gdy nie jest znaczone to po 20 dniach od ogłoszenia. Są to:
Rozporządzenie - zawiera ogólną, abstrakcyjną regulację i jest wiążący we wszystkich swych częściach. Nie są nazwane wprost ustawami i obowiązują bezpośrednio we wszystkich krajach członkowskich; nie można go zmienić aktem krajowym np. ustawą
Dyrektywa – skierowana jest wyłącznie do państw członkowskich i wiąże tylko to państwo, do którego jest skierowane; państwo to samo może wybrać środki i metody osiągnięcia celów wyznaczonych w dyrektywie
Decyzja – akt prawnie wiążący podmioty, do których jest adresowana.
Zalecenia oraz opinie – formalnie nie są wiążące
Inne akty z poza katalogu art. 288 TFUE – nieoznaczone akty prawne
Ad. 1 PRAWO TRAKTWOWE
TRAKTATY ZAŁOŻYCIELSKIE
traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty węgla i Stali wygasł 23 lipca 2002 r.
traktat o utworzeniu europejskiej wspólnoty gospodarczej zwarty w Rzymie 1957r. zwanej od Traktatu z Maastricht Wspólnotą Europejską (TWE) od Traktatu z Lizbon z 2007r. zastąpioną Unią Europejską (TFUE)
traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej EURA_TOM) Rzym 1957r.
Traktat o Unii Europejskiej TUE Maastricht 1992r.
TRAKTATY NOWELIZUJĄCE
1986- jednolity Akt Europejski
1992- Traktat z Maastricht
1997- Traktat Amsterdamski
2001- traktat z Nicei
2007- Traktat z Lizbony
Ad. 2 PRAWO WRÓTNE
Rozporządzenie UE:
ma charakter generalny i abstrakcyjny
podstawowy instrument ujednolicenia prawa unijnego,
wiąże wszystkich adresatów w całości państw członkowskich UE
nie wymaga ratyfikacji ani implementacji
Dyrektywa
Harmonizacja zupełną (zbliżająca do unifikacji) i częściową (z podziałem na minimalną – określa tylko minimalne standardy, alternatywną – wskazuje opcje która mogą zostać wybrane i opcjonalną – wybór odpowiedniego środka pozostawiony państwu członkowskiemu).
służy harmonizacji systemów prawnych państw członkowskich
adresatami są państwa członkowskie
wiąże co do celów pozostawiając wybór formy i metody realizacji tych celów
nie może zmieniać rozporządzenia UE, a ni pozostawiać z nim w sprzeczności
należy implementować do porządku wewnętrznego
Dyrektywa nie korzysta z bezpośredniej skuteczności i bezpośredniego stosowania wyjątkowo jednak może wywołać tzw. wertykalny (pionowy) skutek bezpośredni:
możliwość bezpośredniego dochodzenia przez osobę fizyczną lub osobę prawną swoich uprawnień przed sądami krajowymi wobec instytucji finansowych
jego przeciwieństwem jest horyzontalny (poziomy) skutek bezpośredni:
możliwościowy bezpośredniego dochodzenia przed osoby fizyczne lub osoby prawne swoich uprawnień przed sądami krajowymi wobec innych osoby fizyczne lub osoby prawne
Decyzja wiąże w całości, decyzja która wskazuje adresatów, wiąże tylko tych adresatów.”
Akt konkretny i indywidualny
adresatami decyzji mogą być państwa członkowskie (pojedyncze lub kilka z nich), przedsiębiorstwa lub inne podmioty prawa
za pomocą decyzji instytucje mogą wezwać państwa członkowskie lub obywatele Unii do działania lub zaniechania działania, przyznając im prawa lub nałożyć określone obowiązki.
Zalecenia i opinie:
dochodzi do skutku z inicjatywy własnej organu uchwałodawczego
sugerują adresatowi autorytatywne rozwiązanie
może stanowić podstawę interpretacji prawa krajowego
forma wyrażenia stanowisk przez instytucje unijne lub przedstawienie pewnych postulatów co do zachowanie się adresatów
Inne nieoznaczone:
regulaminy
porozumienia
rezolucje
komunikacje rady
deklaracje
Założenia traktatu z Lizbony
został zniesiony podział na Wspólnotę Europejską i Unię Europejską, jest tylko Unia Europejska, która zastąpiła Wspólnotę
UE – ma osobowość prawna, została przekształcona w organizacje międzynarodową
powołano nowe instytucje
przekształcono UE w organizację międzynarodowo
dodano nowe polityki, bezpieczeństwo
powołano nowe instytucje
wzmocniono Parlament Europejski
Akty prawa UE – ogłaszanie
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
Serii L – legislacja: rozporządzenie, dyrektywy, decyzje, zalecenia, opinie
Serii C – komunikaty lub informacje i zawiadomienia, streszczenia wyroków sądów UE
Serii S – suplement: umowy publiczne
UMOWY MIĘDZYNARODOWE
Źródła prawa powszechnie obowiązujące
ratyfikowane za uprzednią zgodą Sejmu i Senatu wyrażoną w ustawie- w porządku prawa przed ustawą – pierwszeństwo w stosowaniu
moc prawna równi ustawie
w przypadku kolizji z ustawą pierwszeństwo w stosowaniu
zasada bezpośredniego stosowania w krajowym porządku prawnym
ogładzenie w DZ.U
konstytucyjnie określony przedmiot umowy (art. 89 ust.1 Konstytucji)
nie można nadmiernie obciążane finansowo państwa umową międzynarodową
ratyfikowane bezpośrednio przez prezydenta (art.133 Konstytucji)
moc prawna równia ustawie
brak pierwszeństwa przed ustawą
zasada bezpośredniego stosowania w krajowym porządku prawnym
ogłoszona w DZ.U Monitor Polski
Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:
pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,
wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,
członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej,
znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,
spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy.
O zamiarze przedłożenia Prezydentowi Rzeczypospolitej do ratyfikacji umów międzynarodowych, których ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie, Prezes Rady Ministrów zawiadamia Sejm. Zasady oraz tryb zawierania, ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych określa ustawa.
Najobszerniejszą grupą stanowi umowy regulujące sprawy:
wzajemne popieranie i ochrony inwestycji
unikanie międzynarodowego podwójnego opodatkowania
systemu pieniężnego i instytucji finansowych
ZADANIE BANKU ODBUDOWY I ROZWOJU Z KSIĄZKI
popieranie i pobudzanie działania, za pośrednictwem prywatnych i innych zainteresowanych inwestorów, podejmowania, udoskonalania i rozwoju produktywnej, konkurencyjnej, prywatnej działalności, zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw
mobilizowanie krajowego i zagranicznego kapitału
popieranie inwestycji produkcyjnych
udzielanie pomocy technicznej w celu przygotowania, finansowa i realizacji przedsięwzięć
stymulowanie i popieranie rozwoju rynków kapitałowych
udzielania wsparcia zdrowym i uzasadnionym ekonomicznie przedsięwzięć
wspieranie trwałego i nieszkodliwego dla środowiska rozwoju
Co to jest europejski BC a eurosystem
EBC – odpowiada za prowadzenie polityki pieniężnej strefy euro
EUROSYSTEM – składa się z EBC i banków centralnych wszystkich krajów członkowskich Unii, niezależnie od tego czy w krajach tych wprowadzono walutę euro czy też nie
WYKŁAD 3 21.11
ZASADY OGÓLNE PRAWA FINANSOWEGO
Postulaty nauki pod adresem prawodawcy i praktyki finansowej
Jak i normy prawne mające wiodący charakter wobec innych norm regulujących publiczną działalność finansową
Zasady ogólne prawa finansowego- pojęcie zasad ogólnych prawa finansowego obejmuje zarówno postulaty nauki pod adresem prawodawcy i praktyki finansowej jak i normy prawne mające wiodący charakter wobec innych norm regulujących publiczną działalność finansową.
ZASADY OGÓLNE:
Legalności – wymóg oparcia procesów gromadzenia i wydatkowania publicznych środków pieniężnych na podstawie prawnych (ustawy) [art.7 Konstytucji]
Celowości – nakaz gromadzenia i wydatkowania publicznych środków pieniężnych jedynie dla osiągnięcia wyznaczonego celu społecznego, gospodarczego lub politycznego państwa
Planowości – wymóg ujmowania procesów gromadzenia i wydatkowania publicznych środków pieniężnych w ramy planów finansowych o charakterze mikro i makroekonomicznym
Równowagi dochodów i wydatków publicznych - idealna sytuacja, ale nie realna
Obligatoryjności powiązań finansowych poszczególnych jednostek sektora finansów publicznych z budżetem państwa – występowanie powiązań finansowych poszczególnych jednostek sektora finansów publicznych z budżetem państwa
Jawności (Przejrzystość) – Finanse publiczne nie mogą być tajne dla społeczeństwa. Nakaz jawności materialnej finansów publicznych.
Rachunkowości (Sprawozdawczość, Kontrola) – Analiza i kontrola procesów finansowych oraz oddziaływanie na ich pożądany przebieg
Nadrzędności interesu finansowego państwa – To dyrektywa, którą należy się kierować tworząc prawo o dochodach i wydatkach publicznych, a także stosując je w praktyce.
Zdolności finansowej podmiotów biernych – normy prawa finansowego muszą nie tylko uwzględnić interes finansowy państwa, ale mieć na uwadze zdolności adresatów do wypełniania nakładanych na nich obowiązków prawno-finansowych.
Sądowej ochrony podmiotów zobowiązanych ze stosunku prawno - finansowego – Spowodowana jest tym, iż działania władz publicznych oparte jest na nadrzędności publicznego interesu finansowego nie mogą przekraczać wyznaczonych przez przepisy prawa finansowego ram.
Dyscypliny finansowej – gromadzić dochody w sposób terminowy, a wydatki w ramach przyznanych limitów
Zasady ogólne można zaliczyć do poszczególnych dziedzin i omówić je bardziej szczegółowo.
ZASADY BUDŻETOWE:
ZASADA POWSZECHNOŚCI- zupełności, budżetowania brutto- Wszystkie jednostki budżetowe wchodzą do budżetu. Wchodzą całością swoich dochodów i wydatków
ZASADA PRZEJRZYSTOŚCI - Jasne i jednolite zasady rachunkowości i sprawozdawczości, czytelne i logiczne zasady konstrukcji budżetu
ZASADA JEDNOŚCI– budżet państwa jest jednym całościowym aktem
ZASADA ROCZNOŚCI BUDŻETU - Co do zasady budżet obowiązuje tylko przez 1 rok budżetowania
ZASADA UPRZEDNIOŚCI BUDŻETU- budżet powinien być uchwalony przez końcem roku budżetowego
ZASADA PRZEMIENNOŚCI KOMPETENCJI- Podział kompetencji pomiędzy organ wykonawczy (projekt, wykonanie, rozliczenie z budżetu) a organ stanowiący (uchwalenie, kontrola rozliczenia budżetu)
ZASADA JAWNOŚCI- Budżet powinien być podany do wiadomości publicznej
ZASADA JEDNOŚCI MATERIALNEJ BUDŻETU= niefunduszowania- Budżet zorganizowany na zasadzie jednej puli wydatków i dochodów;
ZASADA SZCZEGÓŁOWOŚCI- klasyfikacja budżetowa oraz szczegółowy plan dochodów i wydatków
Ad. g) Art. 34.1. ustawy o finansach publicznych
Zasada jawności gospodarowania środkami publicznymi jest realizowana przez:
1) jawność debaty budżetowej w Sejmie i Senacie oraz debat budżetowych w organach stanowiących jednostek samorządu terytorialnego;
2) jawność debaty nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa w Sejmie i debat nad sprawozdaniami z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego;
3) podawanie do publicznej wiadomości:
a) kwot dotacji udzielanych z budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego,
b) kwot dotacji udzielanych przez państwowe fundusze celowe,
c) zbiorczych danych dotyczących finansów publicznych, d) informacji o wykonaniu budżetu państwa za okresy miesięczne;
4) jawność debaty nad projektem uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego;
5) podawanie do publicznej wiadomości przez jednostki sektora finansów publicznych informacji dotyczących:
a) zakresu zadań lub usług wykonywanych lub świadczonych przez jednostkę oraz wysokości środków publicznych przekazanych na ich realizację,
b) zasad i warunków świadczenia usług dla podmiotów uprawnionych, c) zasad odpłatności za świadczone usługi;
6) zapewnianie radnym danej jednostki samorządu terytorialnego dostępu do: a) dowodów księgowych i dokumentów inwentaryzacyjnych – z zachowaniem przepisów o rachunkowości oraz o ochronie danych osobowych, b) informacji o wynikach przeprowadzonych kontroli gospodarki finansowej, c) sprawozdania z wykonania planu audytu za rok poprzedni;
7) udostępnianie przez Narodowy Fundusz Zdrowia informacji o przychodach i kosztach oraz o świadczeniodawcach realizujących świadczenia opieki zdrowotnej, z którymi Fundusz zawarł umowy, o zakresie przedmiotowym umów oraz o sposobie ustalania ceny za zamówione świadczenia;
8) udostępnianie przez jednostki sektora finansów publicznych wykazu podmiotów spoza sektora finansów publicznych, którym ze środków publicznych została udzielona dotacja, dofinansowanie realizacji zadania lub pożyczka, lub którym została umorzona należność wobec jednostki sektora finansów publicznych;
9) udostępnianie corocznych sprawozdań dotyczących finansów i działalności jednostek organizacyjnych należących do sektora finansów publicznych;
10) podejmowanie, w głosowaniu jawnym i imiennym, uchwał organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego dotyczących gospodarowania środkami publicznymi;
11) podawanie do publicznej wiadomości treści planów działalności, sprawozdań z wykonania planów działalności oraz oświadczeń o stanie kontroli zarządczej, o których mowa w art. 70.
2. Minister Finansów podaje do publicznej wiadomości sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej przyjęte przez Radę Ministrów
ZASADY PRAWA CELNEGO:
Zasada wolności obrotu towarowego z zagranicą (wyjątek np. koncesje, pozwolenia)
Zasada równego traktowania towarów (wyjątki wynikające z ustaw regulujących np. konwencji dyplomatycznych, konsularnych)
Zasada równego traktowania podmiotów (wyjątki dot. zwolnienia z opłaty należności celnych niektórych przewidzianych ustawą ...)
Zasad powszechności cła i opłat celnych (zwolnienia od płatności wynikają z ustawowych regulacji określonych operacji celnych np. niektóre procedury gospodarczej).
Zasada powszechnego dostępu do informacji o prawie celnym
ZASADY PRAWA DEWIZOWEGO (art. 9 prawo dewizowe)
Swoboda obrotu dewizowego
Zasada immunitetu dewizowego (skarb państwa, NBP, organy publiczne)
Zasada wprowadzania nadzwyczajnych ograniczeń dewizowych
A. POSTĘPOWANIE PODATKOWE- ZASADY OGÓLNE
ZASADA LEGALNOŚCI ART. 120 OP- Organy podatkowe działają na podstawie przepisów prawa
ZASADA ZAUFANIA I INFORMOWANIA UCZESTNIKÓW POSTĘPOWANIA - Art. 121. Postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych. Organy podatkowe w postępowaniu podatkowym obowiązane są udzielać niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania.
ZASADA PRAWDY OBIEKTYWNEJ - Art. 122. W toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym.
ZASADA CZYNNEGO UDZIAŁU STRON - Art. 123. Organy podatkowe obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Organ podatkowy może odstąpić od zasady przewidzianej w § 1, jeżeli w wyniku postępowania wszczętego na wniosek strony ma zostać wydana decyzja w całości uwzględniająca wniosek strony, oraz w przypadkach.
ZASADA WYJAŚNIANIA - Art. 124. Organy podatkowe powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwianiu sprawy, aby w miarę możliwości doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez stosowania środków przymusu.
ZASADA SZYBKOWSCI POSTEPOWANIA I OGRANICZONEGO FORMALIZMU - Art. 125.OP Organy podatkowe powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwiane niezwłocznie.
ZASADA PISEMNOŚCI Art. 126.Sprawy podatkowe załatwiane są w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
ZASADA DWUINSTANCYJNOŚCI POSTĘPOWANIA - Art. 127. Postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne. Możliwość odwołania
ZASADA TRWAŁOŚCI DECYZJI PODATKOWYCH - Art. 128. Decyzje, od których nie służy odwołanie w postępowaniu podatkowym, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana tych decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania mogą nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w niniejszej ustawie oraz w ustawach podatkowych.
ZASADA JAWNOSCI - Art. 129. Postępowanie podatkowe jest jawne wyłącznie dla stron.
4. B. ZASADY PRAWA PODATKOWEGO– orzecznictwo TK
Zasada demokratycznego państwa prawnego
Zasada wyłączności ustawy w kształtowaniu obowiązków podatkowych
Zasada retroaktywności prawa podatkowego
Zasada zaufania państwa i stanowionego przezeń prawa podatkowego
Zasada sprawiedliwości opodatkowania
Zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika
Zasada ograniczonego stosowania analogii przy interpretacji prawa podatkowego
Zasada trwałość uprawnień podatnika do korzystania z ulg i zwolnień podatkowych
Zasada respektowania pojęć przejętych z innych gałęzi prawa
Zasada stosowania przepisów, które w momencie orzekania są już uchylone dla oceny zdarzeń, które miały miejsce pod ich rządami
Analogia legis z ustawy - Zapożyczenie podstawy decyzji dla potrzeb konkretnych procesu stosowania prawa z istniejących przepisów regulujących podobny stan faktyczny
Analogia Iuris - podstawą analogii nie jest konkretny przepis, ale duch (istota) prawa lub ogólna zasada (norma). Zasada (norma) ta jest wtedy jednak niewyrażona wprost w przepisach obowiązującego prawa, ale co najwyżej da się z nich wywnioskować tudzież jest uzasadniona w danym systemie prawa aksjologicznie. Mówi się wtedy o zasadzie danej gałęzi lub całego sytemu prawa.
Art.56 p.b. Definicja DYSPOZYCJI WKŁĄDEM NA WYPADEK ŚMIERCI
Posiadacz rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej może polecić pisemnie bankowi dokonanie – po swojej śmierci – wypłaty z rachunku wskazanym przez siebie osobom: małżonkowi, wstępnym, zstępnym lub rodzeństwu określonej kwoty pieniężnej
może być w każdym czasie przez posiadacza rachunku zmieniona lub odwołana na piśmie
Jest to instytucja prawa bankowego
Art. 56a
1. Bank jest obowiązany przy zawieraniu umowy rachunku, o którym mowa w art. 56 ust. 1, poinformować w sposób zrozumiały dla posiadacza rachunku o możliwości wydania przez niego dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz o treści art. 56.
2. W przypadku powzięcia przez bank informacji o śmierci posiadacza rachunku, który wydał dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, bank jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić wskazane przez posiadacza rachunku osoby o możliwości wypłaty określonej kwoty.
PROJEKT ZMIAN 2016
3) dostęp instytucji prowadzącej rachunek do informacji o śmieci posiadacza rachunki
4) Dyspozycja na wypadek śmierci
7) ZARZĄDZANIE ŚRODKAMI PIENIEZNYMI ZGROMADOZNYMI NA RACHUNKACH UŚMIONYCH I UTWORZENIE …………….
PREZENTACJE:
CZY NAPIWEK PODLEGA OPODATKOWANIU?
Powinno się go opodatkować; w rozliczeniu jest kolumna „inne dochody” ale jest kwota wolna od podatku więc i tak nie będzie trzeba zapłacić za ten napiwek
Zwyczajowo przyjęte, uznawane i dobrowolne świadczenie pieniężne, będące zazwyczaj wyrazem zadowolenia konsumenta z jakości obsługi, najczęściej hotelowej czy gastronomicznej (wyrok WSA w Szczecinie z dnia 8 lipa 2009 r.)
2. gdy środki pieniężne w postaci napiwków trafiające do pracodawcy, a dopiero później przekazywane lub dzielone pomiędzy pracowników, stanowią przychód pracowników ze stosunku pracy i podlegają opodatkowaniu
NAPIWEK A VAT
W przypadku obowiązkowego doliczania do wartości usługi: napiwek stanowi element ceny i wchodząc w zakres obrotu wartość napiwku zwiększa podstawę opodatkowania VAT
WYKŁAD 4 29.11
Uchylanie się od opodatkowania
działanie niezgodne z przepisami prawa zmierzające do całkowitego wyeliminowania obciążenia podatkowego.
Zobowiązanie podatkowe powstaje i podatnik temu nie przeciwdziała, natomiast zataja je lub udaremnia jego wykonanie
Cechuje je skrytość, potajemność działania
Uchybia dosłownemu brzmieniu ustawy
Np.:
Nieujawnianie źródeł przychodów (nie zgłaszanie przedmiotu opodatkowania)
Fałszowanie księgi
rozliczanie VAT od faktur fikcyjnych
tworzenie fałszywych dowodów
oszustwa podatkowe
Unikanie opodatkowania
działanie zgodnie z prawem zmierzające do redukcji obciążań podatkowych przy pomocy struktur dozwolonych przez prawo.
jest to działanie zmierzające do optymalizacji podatkowej, które stanowi element zarządzania ryzykiem podatkowym.
Ma na celu niedopuszczenie do powstania zobowiązania podatkowego
Jest przeprowadzane otwarcie
Uchybia sensowi i celowi ustawy podatkowej
Przykłady:
Raj/oaza podatkowa – miejsca, których podatki są minimalne
Luki w prawie
Ulgi i zwolnienia podatkowe
Specjalna strefa ekonomiczna
Zarządzanie ryzykiem podatkowym – celowe i świadome postępowanie zgodne z przepisami prawa zmierzające do osiągnięcia określonych celów głownie w zakresie eliminowania ryzyk (podatkowych) oraz optymalizacji podatkowej
NORMY PRAWA FINANSOWEGO
1 elementowa norma:
Dyspozycja – wzór zachowania np. nie zabijaj
2 elementowa norma:
Hipoteza i dyspozycja
Dyspozycja i sankcja
3 elementy struktura normy:
Hipoteza – określa adresata i jego cechy
Dyspozycja – wzór zachowania
Sankcja – ujemne skutki niedostosowania się do dyspozycji
NORMA PRAWNA A PRZEPIS PRAWA
NORMA PRAWNA | PRZEPIS PRAWA |
---|---|
Najmniejsza cząstka systemu prawnego Jednostka treściwa (określa adresata, okoliczności, wzór zachowania i sankcję) |
Najmniejsza wyodrębniona graficznie cząstka tekstu prawnego Jednostka formalna (np. artykuł, paragraf) często niosąca treść |
charakter wtórny (normy są interpretowane z przepisów) | charakter pierwotny ( przepisy są punktem wyjścia dla normy) |
tworzą ją podmioty stosujące prawo w procesie stosowania prawa | tworzy go prawodawca w procesie tworzenia prawa |
NORMA PRAWNA A NORMA MORALNA
NORMA PRAWNA | NORMA MORALNA |
---|---|
Na straży norm prawnych stoi aparat państwowy wraz ze swoimi środkami przymusu Normy prawne mają charakter dwustronny |
Na straży moralności opinia publiczna, sumienie, nawyki Normy moralne mają charakter jednostronny |
Normy prawne to czyny i słowa człowieka | Normy moralne ingerują w myśli i uczucia |
Normy prawne dokładnie regulują postępowanie człowiek | Normy moralne jest nieprecyzyjna |
NORMA PRAWA FINASOWEGO to wynikająca z przepisów prawa finansowego reguła zachowania (postępowania), wydana lub usankcjonowania przez państwo i zagwarantowana przymusem państwowym
Charakter normy:
Dwustronna
Imperatywno –atrybutywana : zobowiązująco-uprawniająca
Techniczna : wyraża uprawnienia i obowiązki prawno-finansowe za pomocą wzorów parametrów i opisu technik finansowych
Cechy norm prawnych:
Obiektywizm - tworzenie przesłanek powstania obowiązku normą prawna o charakterze obiektywnym (niezależnym)
Automatyzm - fakt uruchamiania działania normy bez konieczności uprzedniej władczej ingerencji organu stosującego prawo
Ekonomizacja - dążenie do unormowania za pomocą norm kategorii ekonomicznych
Europeizacja - jednolitość stosowania standardów prawno-finanoswych
Koncepcje struktur norm prawa finansowego
Modle trójczłonowej struktury normy prawnych
Model norm podwójnej (norma sprzężonych)
AD. 1
Modle trójczłonowej struktury normy prawnych
Hipoteza – określa adresata i jego cechy
Dyspozycja – wzór zachowania
Sankcja – ujemne skutki niedostosowania się do dyspozycji
*** wszystkie musza być w tej samej gałęzi prawa finansowego
PRZYKŁADY
Ustawa o grach hazardowych art. 89.
1. Karze pieniężnej podlega:
1) w ust. 1 pkt 1 – wynosi 100% przychodu, w rozumieniu odpowiednio przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych albo przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych, uzyskanego z urządzanej gry;
2) urządzający gry na automatach poza kasynem gry;
3) uczestnik w grze hazardowej urządzanej bez koncesji lub zezwolenia.
2. Wysokość kary pieniężnej wymierzanej w przypadkach, o których mowa:
1) w ust. 1 pkt 1 - wynosi 100% przychodu uzyskanego z urządzanej gry;
2) w ust. 1 pkt 2 - wynosi 12 000 zł od każdego automatu;
3) w ust. 1 pkt 3 - wynosi 100% uzyskanej wygranej.
KARA GRZYWNY W STAWKACH DZIENNYCH 2015
Wysokość jednaj stawki dziennej może być w przedziale:
Minimalna: 1/30 razy płacy min. (1.750 zł) = 58,33 zł
Maksymalna: 400 razy 1/30 płacy min. = 23.332 zł
Kara grzywny za przestępstwa skarbowe
Minimalna: 10 stawek dziennych razy 58,33 = 583 zł
Maksymalna: 720 stawek dziennych razy 23.332 = 16.799.040 zł
UoPDOF art. 30 ust, 1 pkt 7 (uchylony)
Kompleksową regulację zasad opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w źródłach ujawnionych lub pochodzących ze źródeł nieujawionych
AD. 2
Model norm podwójnej (norma sprzężonych)
Całość tworzą dwie normy wzięte łącznie:
Norma sankcjonowana – składa się z hipotezy i dyspozycji
Norma sankcjonująca – składająca się z hipotezy i dyspozycji
Hipoteza – naruszenie normy sankcjonowanej
Dyspozycja - obowiązek poniesienia skutku naruszenia i uprawnienie do realizacji tego skutku
HIPOTEZA
Na hipotezę normy prawa finansowego składają się następujące elementy:
fakty prawne, z którymi ustawa łączy powstanie zmianę lub ustanie uprawnień i obowiązków prawnofinansowych
oraz ich adresaci
Fakty prawne (zdarzenie prawne) to wszystkie te okoliczności wymieniane w przepisach prawa finansowego, które pociągają za sobą wywołują czy też rodzą skutki prawne
Zdarzenia- wywołujące skutki prawnofinansowe, okoliczności niezależne, od zachowania się podmiotów prawa finansowego. Śmierć człowieka- ustanie stosunku prawnego łączącego zmarłego z organem podatkowym a może także wystąpić po nabyciu praw spadkowych przez spadkobierców do powstania ich odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe spadkodawcy.
Zachowanie (działanie) podmiotów prawa finansowego- przejaw woli człowieka (są od nas zależne); musza wywoływać skutki prawno-finansowe
Działanie – zachowanie się podmiotu prawa finansowego polegające na wykonywaniu określonych czynności, a więc takich czy innych ruchów, które można poznać za pomocą obserwacji zewnętrznej;
Zaniechanie – brak działa powinnego, wymaganego przez prawo.
Czyny niezgodne z prawem (bezprawne, niedozwolone)
Czyny zgodne z prawem (dozwolone) np. wydatki podniesione w związku z nakładami na zbywaną rzecz stanowią koszty uzyskania przychodu wówczas gdy podatnik dysponuje fakturą VAT (art. 22 ust. 6e PDOFizU)
Czynności prawne dzielą się na:
jednostronne oświadczenie woli
dwustronne oświadczenie woli
wielostronne – tylko w spółkach
Akty finansowe – to władcze jednostronne oświadczenie woli np. organu finansowego opartego na przepisach prawa finansowego dotyczące indywidualnie oznaczonego podmiotu i konkretnego zdarzenia (inaczej: decyzja podatkowa)
Konstytutywne orzeczenia sądowe – powoduje powstanie bądź zmianę czyjś uprawnień lub obowiązków
np. orzeczenie rozwodu już nie mogą się rozliczać wspólnie
*** należy pamiętać, że dopiero razem wzięte zdarzenie lub zachowanie oraz tzw. Konstytutywne orzeczenie sądowe wskazują cechy faktu prawnego i rodzą odpowiednie skutki prawne
PRZYKŁAD CO Z SEPRAACJĄ I DAROWIZNĄ
dopóki nie ustaną skutki małżeństwa małżonkowie podlegają rozliczeniu ze spadków i darowizn
Deklaratoryjne orzeczenia sądowe – jedynie stwierdzają istnienie określonych uprawnień lub obowiązków, nie zmienią istniejącego stanu prawnego, nie rodzą skutków prawnych i w związku z tym nie kwalifikuje się ich jako formy prawne
Orzeczenie podmiotów prawa finansowego (adresatów) następuje ze względu na:
ich uprawnienia i obowiązki (podmioty bierne prawa finansowego)
kompetencje (podmioty czynne prawa finansowego)
PODMIOTY PRAWA FINANSOWEGO
Status prawny podmiotów prawa finansowego jest zróżnicowany ze względu na odmienne wzorce zachowań jakie formułuje się wobec podmiotów biernych i czynnych prawa finansowego
bierne maja uprawnienia i obowiązki o charakterze materialnym i proceduralnym
czynne mają kompetencje o charakterze proceduralnym co wiąże się z realizacją uprawnień i obowiązków materialnych podmiotów biernych
Zakres uprawnień i obowiązków prawnofinansowych pomiotów biernych zleży do następujących okoliczności:
Czy są to osoby fizyczne, prawne lub jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej(s. jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne)
Czy są to podmioty krajowe, czy zagraniczne
Czy są to podmioty publiczne czy prywatne
Czy są to podmioty wykonujące działalność gospodarczą, czy też nie wykonujące takiej działalności
Czy są to podmioty będące jednostkami sektora finansów publicznych
Czy są to podmioty mające uprawnienia do świadczeń pieniężnych ze strony państwa, czy podmioty zobowiązane wobec państwa do ponoszenia danin publicznych
Analiza usługowego katalogu jednostek sektora finansów publicznych prowadzi do wyodrębnienia 5 zasadniczych kryteriów zaliczania poszczególnych podmiotów do tego sektora.
Status ustrojowy pomiotu, wskazujący na jego przynależność do systemu organów państwowych / samorządowych / jednostek im podporządkowanych
Forma prawna, wskazująca na to, ze jest on państwową / samorządową osobą prawną, nie zaś osoba fizyczną
Stosunki prawno-finansowy jednostki :
Charakter działalności danego podmiotu i celu jej prowadzenia
Inne oznaczenie podmiotu
STATUS PRAWNO FINANSOWY PODMIOTÓW BIERNYCH
PRAWO FINANSÓW PUBLICZNYCH
Jednostki sektora finansów publicznych (art. 9 UFP):
(jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jedn. Budżetowych oraz państwowe i samorządowe fundusze celowe lub np. przeds. państwowe)
Inne podmioty w zakresie w jakim wykorzystują środku publiczne lub dysponują nimi (Osoby fizyczne/ prawne też korzystające ze świadczeń lub dotacji finansowych ze środków budżetowych lub funduszy celowych)
Agencje wykonawcze:
Agencje Nieruchomości Rolnych
Agencja Rezerw Materialnych
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
Agencja Restruktyryzacji i Modernizacji Rolnictwa
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
PRAWO PODATKOWE
Podmioty:
Podatnik - osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu
Płatnik podatkowy - osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu
Inkasent podatkowy - osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe podatnika
Małżonek podatnika
Następcy prawni
Spadkobiercy i zapisobiorcy Konkubina NIE
Odpowiedzialność za zalęgłości podatkowe podatników
Tzw. Osoby trzecie (art. 110-117 Ordynacji podatkowej) zapamiętać ¾
Rozwiedziony małżonek podatnika (art. 110)
Członek rodziny podatnika (art. 111)
Zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki
Wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie)
Rodzeństwo (bracia, siostry)
Małżonkowie zstępnych (synowe, zięciowie)
Osoby pozostające w stosunku przysposobienia (dzieci adoptowane)
Nabywca majątku podatnika (art. 112)
Firmujący działalność gospodarcza podatnika (art. 113)
FIRMANSTWO – polega na tym iż podatnik FIRMOWANY, za zgodą innej osoby FIRMUJACEGO działając w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej, albo rzeczywistych jej rozmiarów posługuje się imieniem i nazwiskiem/nazwą/firma tej osoby
Właściciel, samoistny posiadacz lub użytkownik wieczysty rzeczy lub prawa majątkowego związanego z działalnością gospodarczą (art. 114)
Dzierżawca i użytkownik nieruchomości (art. 114a)
Wspólnik spółki niemający osobowości prawnej
Członkowie zarządu spółek kapitałowych
Członkowie organów zarządczych
Gwarant i poręczyciel
Likwidatorzy spółek (od 01.01.2016)
Osobami trzecimi w rozumieniu OP nie są:
Małżonek podatnika (art. 29)
Spadkobiercy podatnika (art. 98)
Następcy prawni podatnika (art. 97)
Zapisobiorcy podatnika (art. 106)
III. PRAWO CELNE
Osoby fizyczne prawne jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej
PRAWO WALUTOWE
Podmioty krajowe oraz podmioty zagraniczne :
Świadczące usługi kredytowe (bankowe) i finansowe
Będące odbiorcami usług wymienionych powyżej
Udzielające pomocy podmiotom z powyższych punktów
PRAWO DEWIZOWE
Rezydenci
Os fizyczna zamieszkała w kraju
Os. Prawna mająca siedzibę w kraju
Inne podmioty mające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu mające siedzibę w kraju
Znajdujące się w kraju oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez nierezydentów
Polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne polskie przedstawicielska oraz misje specjalne, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych
Nierezydenci
Os fizyczna zamieszkała za granicą
Os. Prawna mająca siedzibę za granicą
Inne podmioty mające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu mające siedzibę za granicą
Znajdujące się za granicą oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez nierezydentów
Obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne polskie przedstawicielska oraz misje specjalne, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych
PRAWO RYNKU FIANSOWEGO
Banki i instytucje para bankowe (SKOK-i)
Zakłady ubezpieczeń
Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych
Pośrednicy ubezpieczeniowi
Giełdy pieniężne i biura maklerskie
Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych
Towarzystwa Funduszy Emerytalnych
Oraz klienci tych instytucji
WYKŁAD 5 12.12
DO EGZAMINU: (10-12 pytań wielokrotnego wyboru)
4 ZASADY:
sprawdź wiarygodność
nie rozumiesz nie podpisuje
piolish cost
dokładnie przeczytaj
Umowa o mediacje (jak nie pisać wyrok sądu powszechnego)
Terminy podatkowe
Różnica między agencją a ajencją
NOWY PRAWA FINANSOWANIA C.D
PODMIOTY CZYNNE – pojęcie to odnosi się do podmiotów publicznoprawnych wyposażonych w określone kompetencje. stosunku do podmiotów biernych prawa finansowego.
Podział administracji finansów publicznych mogą funkcjonować jako:
Jednostka organizacyjna (najwyższa izba kontroli, narodowy bank polski)
Organy kolegialne (rada gminy, rada ministrów)
Podmioty jednoosobowe Prezydent Miasta, Ministr Finansów,
Do organów zarządzających administracji finansów publicznych należy zaliczyć:
Ministra właściwego do spraw finansów publicznych
Organy podatkowe (naczelnik urzędu skarbowego, celnego, wójt burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek, województwa, dyrektor izby skarbowej, izby celnej, samorządowe kolegium odwoławcze
Art. 7. Organami administracji podatkowej są:
1) minister właściwy do spraw finansów publicznych;
2) dyrektor izby skarbowej;
3) dyrektor Biura Krajowej Informacji Podatkowej;
4) naczelnik urzędu skarbowego
5) marszałek województwa
6) samorządowe kolegium odwoławcze
ADMINISTRACJA PAŃSTWOWA:
Organami administracji podatkowej są:
Minister właściwy do spraw finansów publicznych
Dyrektor izby skarbowej
Dyrektor Biura Krajowej Informacji Podatkowej
Naczelnik urzędu skarbowego
Organy kontroli skarbowej:
Dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej
Generalnych Inspektorat Kontroli Skarbowej
Minister Finansów
Organy administracji celnej:
Minister właściwy do spraw finansów publicznych
Szef służby celnej
Dyrektor izb celnych
Naczelnicy urzędów celnych
Organy administracji dewizowej:
Minister właściwy do spraw finansów publicznych
Prezes NBP
ADMINISTRACJA SAMORZĄDOWA
Organy uchwałodawcze i kontrolne:
Rada gminy
Rada powiatu
Sejmik województwa
Organy wykonawcze:
Wójt burmistrz prezydent miasta
Zarząd na czele którego stoi starosta
Zarząd województwa, któremu przewodniczy marszałek województwa
Aparat pomocniczy:
Gmina
Starostwo
Skarbnicy???
ORGANY WŁADZY PUBLICZNEJ
Organy administracji rządowej- to RM ( Prezes Rady Ministrów i ministrów kierujących określonymi działami administracji rządowej) oraz kierownicy urzędów centralnych i wojewodów, organy o charakterze kolegialnym np. KNF oraz agencje państwowe.
Wśród organów kontroli państwa i ochrony prawa
NIK
Rzecznik Praw Obywatelskich
Krajową Radę Radiofonii i Telewizji
REGIONALNE Izby Obrachunkowe
Niewymienione wprost w konstytucji:
Rzecznik Praw Dziecka
Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych
Instytut pamięci narodowej
Krajowe Biuro Wyborcze
Organy te korzystają z odrębności i uprzywilejowania w ramach procedury tworzenia projektu budżetu państwa
Agencja bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencję Wywiadu
Straż Graniczna
Prokuratura
Policja
Żandarmeria Wojskowa
Wśród sądów i trybunałów konstytucja wymienia:
Sąd najwyższy: sprawowanie wymiaru sprawiedliwości, rozpoznawania protestów wyborczych oraz stwierdzenie ważności wyborów do Sejmu i Senatu oraz Prezydenta oraz Parlamentu Europejskiego
Sądy powszechne: rejonowe okręgowe, apelacyjne. Sprawują wymiar sprawiedliwości w zakresie nienależącym do sądów administracyjnych, sądów wojskowych oraz Sadu Najwyższego.
Sądy administracyjne- sądy niezawisłe od innych typów władzy, jest sądownictwem dwuinstancyjnym. Nie orzeka o istocie sprawy administracyjnej (zadanie organu podatkowego). Mają za zadanie kontrolę działalności administracji publicznej. Termin sądy administracyjne dotyczą WSA i NSA
Sądy wojskowe
Trybunał konstytucyjny
Trybunał stanu
Kontrola działań administracji publicznej przed sądy administracyjne:
Dwuinstancyjne sądownictwa administracyjnego:
WSA- sąd I instancji
NSA- Sąd II instancji
Środkami odwoławczymi do orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych są
Skarga kasacyjna art. 173.p.p.s.a
Art. 173. § 1. Od wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 58 § 1 pkt 2–4, art. 161 § 1 oraz art. 220 § 3, przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. § 2. Skargę kasacyjną może wnieść strona, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka po doręczeniu im odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.
Zażalenie art. 194.1.p.p.s.a
Art. 194. § 1. Zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego przysługuje na postanowienia wojewódzkiego sądu administracyjnego w przypadkach przewidzianych w ustawie, a ponadto na postanowienia, których przedmiotem jest:
1) przekazanie sprawy innemu sądowi administracyjnemu;
odrzucenie skargi w przypadkach
umorzenie postępowania;
2) wstrzymanie lub odmowa wstrzymania wykonania decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności, o których mowa w art. 61;
3) (uchylony);
4) odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku;
5) sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa;
odrzucenie wniosku o uzupełnienie wyroku albo odmowa jego uwzględnienia;
6) oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego;
7) odrzucenie skargi kasacyjnej;
8) odrzucenie zażalenia;
9) zwrot kosztów postępowania, jeżeli strona nie wnosi skargi kasacyjnej;
10) ukaranie grzywną.
§ 2. Zażalenie wnosi się w terminie siedmiu dni od doręczenia postanowienia.
§ 3. Zażalenie powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego zmianę lub uchylenie, jak również zwięzłe uzasadnienie zażalenia.
§ 4. Zażalenie, którego przedmiotem jest odrzucenie skargi kasacyjnej, powinno być sporządzone przez adwokata lub radcę prawnego.
Przepis art. 175 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Przy mnogości organów należy wskazać na ich właściwość. Przez właściwość organu rozumienie się zdolność prawną do rozpatrywania i rozstrzygania spraw określonego rodzaju, a więc prowadzenia postępowania w konkretnych sprawach oraz dokonywania wszelkich czynności uregulowanych w przepisach prawa, które należą do kompetencji organów.
Wyróżnia się właściwość:
Miejscową- określa jaki organ jest kompetentny do rozstrzygania danej sprawy po d względem ustalenia jego terytorialnego zakresu działania
Rzeczową- wskazuje na określoną kategorię spraw przekazaną danemu organowi np. uprawnienia do wydania paszportu jest wojewoda, zmiana nazwiska- kierownik urzędu stanu cywilnego)
Funkcjonalną (instancyjną)- określa organ właściwy instancyjnie do rozstrzygania danej sprawy. Organ nie może swojej kompetencji przekroczyć, zrzec się lub jej organizować.
Właściwość miejscową organów podatkowych ustala się w sprawach
Opłatach targowej trag
Opłaty miejscowej i opłaty uzdrowiskowej
Opłaty od posiadania psów gmina wg miejsca zamieszkania osoby posiadającej psa
Gdy małżonkowie mają różne miejsca zamieszkania, wobec czego mają inną właściwość miejscową organów podatkowych (wspólne zeznanie, mogą sobie wybrać pomiędzy którymi podlegają, miejsce zamieszkania jednego z małżonków).
PYTANIA SPRAWDZAJĄCE PO ROZDZIALE V
Co rozumiesz przez podmiotowość prawnofinansową ?
Podmiotowość prawnofinansowa jest to cecha normatywna przypisywana przez przepisy prawa finansowego. Przyznają one określone zdolności prawne podmiotom prawa finansowego tj. zdolność posiadania określonych praw i obowiązków wyznaczonych przepisami prawa finansowego oraz zdolności ich wykonywania, przez co podmiot ma możność wejścia w konkretne stosunki prawnofinansowe uprawniające lub zobowiązujące do określonego zachowania się w sferze prawa finansowego.
Podmiotem prawa finansowego jest każdy, kto na mocy przepisów prawa finansowego posiada określone uprawnienia lub na kim ciążą obowiązki prawnofinansowe.
Wskaż różnicę między podmiotem biernym a czynnym prawa finansowego.
Podmioty bierne prawa finansowego mają uprawnienia i obowiązki o charakterze materialnym i proceduralnym, natomiast podmioty czynne prawa finansowego mają uprawnienia i obowiązki o charakterze proceduralnym, co wiąże się z realizacją uprawnień i obowiązków materialnych podmiotów biernych prawa finansowego.
Wymień przykłady podmiotów biernych w poszczególnych dziedzinach prawa finansowego.
Prawo publiczne
Jednostki sektora finansów publicznych
jst oraz ich związki
jednostki budżetowe
samorządowe zakłady budżetowe
agencje wykonawcze
instytucje gospodarki budżetowej
państwowe fundusze celowe
Inne podmioty w zakresie, w jakim wykorzystują środki publiczne lub dysponują tymi środkami
osoby fizyczne (np.. prowadzące działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej)
osoby realizujące zadania zlecone przez administrację rządową lub samorządową lub grupy tych osób (np. komitety społeczne różnych przedsięwzięć o charakterze publicznym)
osoby prawne (np. przedsiębiorstwa państwowe, fundacje, kościoły i związki zawodowe)
Prawo podatkowe
Podatnik
Płatnik
Inkasent
Podmioty ponoszące odpowiedzialność za zobowiązanie podatkowe podatnika (małżonek podatnika, następcy prawni, spadkobiercy, zapisobiorcy)
Podmioty ponoszące odpowiedzialność za zaległości podatkowe podatnika tzw. osoby trzecie (art.110-117 OP) np. rozwiedziony małżonek
Prawo walutowe
Podmioty krajowe oraz zagraniczne:
świadczące usługi finansowe
banki krajowe oraz ich oddziały krajowe i zagraniczne
instytucje kredytowe i ich oddziały
banki zagraniczne i ich oddziały
instytucje finansowe (ZU, FI, FE, giełda)
będące odbiorcami usług w/w (klienci)
udzielające pomocy podmiotom w/w (przedsiębiorstwa pomocnicze, doradcy finansowi)
Prawo dewizowe
rezydenci
osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w kraju
osoby prawne mające siedzibę w kraju
inne podmioty mające siedzibę w kraju, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu
znajdujące się w kraju oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez nierezydentów
polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne polskie przedstawicielstwa oraz misje specjalne, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych
nierezydenci
osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą
osoby prawne mające siedzibę za granicą
podmioty mające siedzibę za granicą, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu
znajdujące się za granicą oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów
obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne obce przedstawicielstwa oraz misje specjalne, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych
Prawo celne
osoby fizyczne
osoby prawne
jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej
Prawo rynku finansowego
banki i instytucje parabankowe
zakłady ubezpieczeń
towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych
pośrednicy ubezpieczeniowi
giełdy pieniężne i biura maklerskie
towarzystwa funduszy inwestycyjnych
towarzystwa funduszy emerytalnych i klientów tych instytucji
Jakie podmioty ze sfery finansów publicznych należy wyłączyć ?
W drodze enumeracji negatywnej ze sfery finansów publicznych należy wyłączyć podmioty, które:
nie należą do sektora publicznego
są osobami fizycznymi
wykonują niektóre zadania publiczne, lecz nie stanowi to wyłącznego celu ich działalności
dla realizacji zadań publicznych nie korzystają ze środków publicznych
Wskaż tzw. osoby trzecie w rozumieniu przepisów Ordynacji Podatkowej.
Art. 110-117 OP
(s.108) np.
rozwiedziony małżonek podatnika
członek rodziny podatnika
nabywca majątku podatnika
dzierżawca i użytkownik nieruchomości
członkowie zarządu spółek kapitałowych
gwarant i poręczyciel
Wymień przykłady podmiotów czynnych w poszczególnych dziedzinach prawa finansowego.
ADMINISTRACJA PAŃSTWOWA
Organy zarządzające finansami publicznymi
Minister Finansów
Rada Ministrów
Prezes NBP
Organy administracji
Organy podatkowe
naczelnik US
naczelnik UC
wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa
dyrektor izby skarbowej (organ odwoławczy)
dyrektor izby celnej (organ odwoławczy)
samorządowe kolegium odwoławcze (organ odwoławczy)
Organy kontroli skarbowej
dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej
Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej
Minister Finansów
Organy administracji celnej
Minister Finansów
Szef Służby Celnej
Dyrektorzy izb celnych
Naczelnicy urzędów celnych
Organy administracji dewizowej
Minister Finansów
Prezes NBP
ADMINISTRACJA SAMORZĄDOWA
Organy uchwałodawcze i kontrolne
rada gminy
rada powiatu
sejmik województwa
Organy wykonawcze
wójt, burmistrz, prezydent (gmina)
zarząd, na czele którego stoi starosta (powiat)
zarząd województwa, któremu przewodniczy marszałek województwa (województwo)
Wskaż jednostki organizacyjne zaliczane do podmiotów czynnych prawa finansowego.
Organy kontroli państwa i ochrony prawa
NIK – Najwyższa Izba Kontroli
RPO – Rzecznik Praw Obywatelskich
KRRiT – Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
RIO - Regionalne Izby Obrachunkowe
RPD – Rzecznik Praw Dziecka
GIODO – Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych
KBW – Krajowe Biuro Wyborcze
IPN – Instytut Pamięci Narodowej
Prokuratura
Policja
Żandarmeria Wojskowa
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencja Wywiadu
Straż Graniczna
Sądy i trybunały
Sąd Najwyższy
Sądy powszechne
Sądy administracyjne
Wymień jednoosobowy podmiot czynny prawa finansowego.
Naczelnik urzędu skarbowego
Prezydent miasta
Minister Finansów
Art. 26 zaskarżenie i wzruszenie decyzji organu kontroli skarbowej
Od decyzji o które mowa w art. 24 służy odwołanie do właściwego dla kontrolowanego w dniu zakończenia postępowania kontrolnego dyrektora izby skarbowej lub dyrektora izby celnej- jeżeli decyzję wydał dyrektor urzędu kontroli skarbowej. Jeżeli nie można ustalić właściwego dyrektora izby skarbowej lub dyrektora izby celnej odwołanie służby d dyrektora izby skarbowej lub dyrektora izby celnej właściwego ze względu na siedzibę urzędu kontroli skarbowej, którego dyrektor wydał decyzje.
Jan W. wynajmujący rozwiązał umowę ze spółką s.a. lokalu w Bielsku białej ul. Nowa
Zarząd spółki podjął decyzję o zmianie siedziby spółki- Warszawa, ul. Stara.
Dokumenty złożył w KRS na początku grudnia
Spółka przeniosła się do nowego lokalu 20 grudnia
KRS dokonał wpisu 7 stycznia
Zakładając, że rok obrotowy pokrywa się z kalendarzowym za kończący się rok spółka powinna rozliczyć się w starym urzędzie skarbowym, gdyby KRS wpis do ostatniego grudnia to nowy urząd skarbowy
Rozporządzenie ministra finansów w sprawie właściwości organów podatkowych art. 11
Organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach należnego za dany rok podatkowy od podatku dochodowego:
Od osób fizycznych dla podatników, którzy zmienili miejsce zamieszkania lub pobytu, wskutek czego właściwy stał się organ podatkowy inny niż dotychczasowy- jest organ podatkowy właściwy według miejsca zamieszkania lub pobytu w ostatnim dniu roku podatkowego, a gdy zamieszkanie lub pobytu na terytorium RP ustał przed tym dniem- według ostatniego miejsca zamieszkania lub pobytu na jej terytorium
Od osób prawnych dla podatników, którzy zmienili adres siedziby, wskutek czego właściwy stał się organ podatkowy inny niż dotychczasowy- jest organ podatkowy właściwy według adresu siedziby w ostatnim dniu roku podatkowego, za który jest składane zeznanie.
Jeżeli zgodnie z odrębnymi przepisami podatnik jest obowiązany do ujawnienia adresu siedziby w odpowiednim rejestrze, przepis stosuje się gdy nowy adres siedziby został ujawniony w tym rejestrze do końca roku podatkowe, za który jest składane zeznanie
Podatnik zmienił miejsca zamieszkania na początku grudnia w tym samym zeznanie podatkowe powinien złożyć w NOWYM URZEDZIE SKRBOWYM
Podatnik zmienił miejsca zamieszkania na początku stycznia tym samym zeznanie podatkowe powinien złożyć w STARYM URZĘDZIE SKARBOWYM
Czy KNF jest centralnym organem administracyjnym, nie bo nie jest wymieniona w art. 5 KPA
Różnica pomiędzy pojęciem „niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej” a pojęciem „zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej” jako swoistego kamuflażu w sferze podmiotowości podatkowo prawnej. Zob. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 8 marca 2011r. I SA/Bk 736/10.
Niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej wiąże się uchylanie od opodatkowania. Uchylanie się od opodatkowanie to działanie niezgodne z przepisem prawem zmierzające do całkowitego wyeliminowania obciążenia podatkowego.
Fikcyjna faktura – uchylanie się od opodatkowania
Unikanie opodatkowania to optymalizacja podatkowa, to zarządzanie ryzykiem podatkowym => szukanie luk w prawie.
Zatajenie prowadzenie działalności gospodarczej – firmujący / firmant
akcentuje się działanie firmującego i firmanta ukierunkowane na stworzenie mylnego przeświadczenia otoczenia, w tym także organów podatkowych, o podmiocie, na którym spoczywają obowiązki podatkowe. Jest to zatem swoisty kamuflaż w sferze podmiotowości prawnopodatkowej.
Pojęcie niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej wiąże się ze zwykłym uchylaniem się od opodatkowania. Nie ma tu znaczenia to, czy podatnik czyni jakiekolwiek kroki w celu ukrycia znamion prowadzonej działalności, której prowadzenie wiąże się z ponoszeniem ciężarów podatkowych. Innymi słowy można prowadzić niezgłoszoną do opodatkowania działalność gospodarczą i nie ukrywać faktu prowadzenia tej działalności.
Z kolei w pojęciu "zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej" akcentuje się działanie firmującego i firmanta ukierunkowane na stworzenie mylnego przeświadczenia otoczenia, w tym także organów podatkowych, o podmiocie, na którym spoczywają obowiązki podatkowe.
Zgodnie z art. 113 Ordynacji podatkowej jeżeli podatnik, za zgodą innej osoby, w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności, posługuje się lub posługiwał się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą tej osoby, osoba ta ponosi solidarną odpowiedzialność z podatnikiem całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe powstałe podczas prowadzenia tej działalności.
Wystąpienie firmanctwa w rozumieniu art. 113 Ordynacji podatkowej warunkują trzy przesłanki: 1) świadoma zgoda osoby użyczającej swojego imienia i nazwiska lub firmy; 2) zatajenie przez podatnika prowadzenia działalności, albo jej rozmiarów, a w konsekwencji uchylanie się od opodatkowania; 3) powstanie zaległości podatkowej w okresie, w którym firmujący użyczał swojego imienia lub nazwiska albo firmy.
Organ II instancji przeprowadził postępowanie podatkowe z udziałem osoby zmarłej, a wydana decyzje skierował do osoby, która nie może być stroną.
Czy organ dopuścił się rażącego naruszenia prawa ? TAK
Czy w stosunku do osoby zmarłej można wszcząć postępowanie podatkowe, czy wydać decyzje? NIE
Czy decyzja taka może wywołać jakieś skutki prawne? NIE
Zob. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 22 lipca 2010r. I SA/Ke 331/10.
Po śmierci nie może być wydana decyzja, nie może być stroną w postępowaniom, ani rodzić skutków prawnych.
Gdyby za życie to wtedy tak.
Podatnik będący osobą fizyczną z chwilą śmierci:
traci zdolność prawną tj. zdolność bycia podmiotem praw i obowiązków wynikających z ustaw podatkowych
w stosunku do takiej osoby nie można wszcząć postępowania podatkowego
w stosunku do takiej osoby nie można wydać decyzji
decyzja obarczona jest wadą nieważności (nie wywołuje skutków prawnych)
Postępowanie prowadzone z udziałem osoby nieżyjącej i skierowanie do niej decyzji ma charakter postępowania nieistniejącego i rażąco naruszającego prawo. Prowadzenie postępowania w stosunku do osoby zmarłej i wydanie decyzji której jest adresatem stanowi uchybienie, w wyniku którego, jak trafnie podnosi się w orzecznictwie sądów administracyjnych powstają skutki niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia praworządności.
Podatnik będący osobą fizyczną z chwilą śmierci traci zdolność prawną tj. zdolność bycia podmiotem praw i obowiązków wynikających z ustaw podatkowych. To oznacza, że w stosunku do takiej osoby nie można wszcząć postępowania podatkowego, ani wydać decyzji. Decyzja taka, jako obarczona wadą nieważności, nie wywołuje skutków prawnych.
Osoby trzecie ponoszą odpowiedzialność za cudzy dług jednakże odpowiedzialność ta może wynikać wyłącznie z mocy konkretnego przepisu ustawy, a do kręgu tych osób należą wyłącznie podmioty wymienione w art., 110-117a,b. Nadmienić jednocześnie należy, że orzeczenie o odpowiedzialności osób trzecich nie uwalnia dłużnika od tej odpowiedzialności, tylko poszerza krąg podmiotów, od których organ podatkowy może dochodzić zaspokojenia przeterminowanych zobowiązań. Zatem odpowiedzialność osób trzecich w OP ma charakter subsydiarny( posiłkowy) w stosunku do odpowiedzialności podatnika (płatnika, inkasenta). Zależna jest nadto od istnienia podatnika ( a w zasadzie braku realizacji zobowiązania- w całości lub części). Ma zatem także charakter akcesoryjny. Czy katalog osób trzecich ponoszących odpowiedzialność z tytułu cudzych zaległości podatkowych ma charakter zamknięty? TAK
Najważniejsze do egzaminu: rozwiedziony małżonek, członek rodziny + konkubent i konkubina( czy mogą być członkami rodziny) oraz wspólnik w spółce
kto sprawuje kontrolę orzecznictwa kolegiów: sądy powszechne ustawa o ustroju sądów powszechnych czy sądy administracyjne? Sądy administracyjne najpierw wojewódzki potem naczelny
Właściwość instancyjna przysługiwać będzie
w stosunku do naczelnika urzędu skarbowego: dyrektor izby skarbowej
w stosunku do urzędu celnego: dyrektor izby celnej
w stosunku do wójta burmistrza, starosty, marszałka: samorządowe kolegium odwoławcze: ustawa o samorządowym kolegium odwoławczym
DYSPOZYCJA PRAWA FINANSOWEGO
Dyspozycja
Określa się zachowania wynikające z faktów prawnych wymienionych w hipotezie normy oraz odnoszących się do wskazanych w niej adresatów. Na dyspozycję normy składa się przedmiot normy i podmiot normy. Przedmiot normy to określone zachowanie stanowiące uprawnienie jednego podmiotu a zobowiązanie drugiego, zachowanie może być szczegółowo określone co do czasu miejsca i sposobu jego wykonania. Podmiot normy adresat z jednej strony czynny uprawniony z drugiej strony bierny zobowiązany który podjął zachowanie według wzorca określonego w hipotezie normy.
Uprawnienia i obowiązki prawno-finansowe nie mają jednolitego charakteru. Indywidualne dla poszczególnych podmiotów gałęzi prawa finansowego.
Ze względu na rodzaj publicznej działalności finansowej którego dotyczą zachowania podmiotów prawa finansowego istnieją następujące uprawnienia o obowiązku prawno-finansowych:
budżetowe
daninowe (podatkowe i celne)- zapłata podatku, cła
walutowe i dewizowe- zakaz prowadzenia działalności bez pozwolenia
bankowe
rynku finansowego
Uprawnienie to nie obowiązek, to możliwość określonego zachowania. Z podmiotowego punktu widzenia uprawnienia i obowiązki prawnofinansowe dotyczą dwóch grup podmiotów prawa finansowego tj. podmiotów biernych i podmiotów czynnych.
Obowiązek prawny – polega na tym, że przepis prawa ustanawia dla danej klasy adresatów nakaz lub zakaz określonego zachowania się (działanie lub zaniechanie)
Często niewypełnienie obowiązku powinno lub może pociągnąć za sobą przewidziane przez prawo ujemne dla adresata skutki prawne.
Uprawnienia nalezą do klasy następstw, jakie przepisy prawa wiążą z określonymi faktami prawnymi. Przepisy prawa przewidują dla danego podmiotu pewną możliwość zachowania się wywołującego skutki prawne, ale zachowanie to nie jest obowiązkiem tegoż podmiotu.
Z podmiotowego punktu widzenia uprawnienia i obowiązku prawnofinansowe dotyczą dwóch grup podmiotów prawa finansowego tj. podmiotów biernych oraz podmiotów czynnych
(działania lub zaniechania)
Podmioty odpowiedzialne za przestępstwa:
czyny zabronione ogólnie- podlega każda osoba poczytalna w odpowiednim wieku
od 17 lat jest odpowiedzialność karno-skarbowa,
od 13 lat jest odpowiedzialność za przestępstwa, a nie za wykroczenia
czynu zabronione indywidualnie- jest określony podmiot np. podatnik, inkasent, importer itp.
Ujemne konsekwencje zachowania niezgodnego z zakazem lub nakazem a także
następstwa prawne zachowania niezgodnego z bodźcem wyrażonym w dyspozycji normy prawa finansowego.
Podatek to obowiązek a z obowiązkiem związany jest przymus prawny a tym przymusem sankcja prawna. Możliwość zastosowania sankcji prawnej ma służyć w przypadku oporu podatkowego realizacji podstawowego celu tj. sprawnej realizacji dochodów podatkowych
Systematyka sankcji podatkowych wg skutków sankcji prawnych:
art. 19 ust. 2 VATU – pozbawienie podatnika podatku od towarów i usług prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony => od 2008r jest to nie aktualny przepis
art. 17 ust 2 Ryczałtu – opodatkowanie przychodu przy zastosowaniu stawki pięciokrotnie podwyższonej w sytuacji nieprawidłowo prowadzonej ewidencji
art 40 ust pkt 4 Ryczałtu – pozbawienie podatnika prawa do korzystania z opodatkowania w formie karty podatkowej na skutek podania w fakturze ….
art. 15 ust, 4 PSpDarU
Pozbawienia podatnika naruszające normę korzystek sytuacji finansowej w jakiej już się znajduje
opodatkowanie przychodu przy zastosowaniu stawki 5krotnie powiększonej w przypadku nieprawidłowo prowadzonej ewidencji
Art. 17. 1. W przypadku nieprowadzenia ewidencji lub prowadzenia jej niezgodnie z warunkami wymaganymi do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, a także w przypadku stwierdzenia istnienia związków gospodarczych podatnika, o których mowa w art. 25 ustawy o podatku dochodowym, organ podatkowy określi wartość niezaewidencjonowanego przychodu, w tym również w formie oszacowania, i określi od tej kwoty ryczałt zgodnie z ust. 2.
2. Ryczałt, o którym mowa w ust. 1, stanowi pięciokrotność stawek, o których mowa w art. 12, które byłby zastosowane do przychodu w przypadku jego ewidencjonowania; ryczałt ten nie może być wyższy niż 75% przychodu, o którym mowa w ust. 1.
pozbawienie podatnika prawa do skorzystania z opodatkowania w formie karty podatkowej na skutek podania w fakturze lub rachunku nieprawidłowych danych
Art. 40. 1. W przypadku, gdy podatnik:
1) poda we wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej dane niezgodne ze stanem faktycznym, powodujące nieuzasadnione zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej, bądź ustalenie wysokości podatku dochodowego w formie karty podatkowej w kwocie niższej od należnej, lub
2) prowadzi nierzetelnie (niezgodnie ze stanem faktycznym) ewidencję zatrudnienia bądź, mimo obowiązku, nie prowadzi tej ewidencji, a stwierdzony stan zatrudnienia jest wyższy od zgłoszonego naczelnikowi urzędu skarbowego, lub
3) nie zawiadomi naczelnika urzędu skarbowego w terminie, o którym mowa w art. 36 ust. 7, o zmianach powodujących utratę warunków do opodatkowania w formie karty podatkowej albo mających wpływ na podwyższenie wysokości podatku dochodowego w formie karty podatkowej, bądź w zawiadomieniu poda dane w tym zakresie niezgodne ze stanem faktycznym, lub
4) w rachunku lub fakturze stwierdzających sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi poda dane istotnie niezgodne ze stanem faktycznym
– naczelnik urzędu skarbowego stwierdza wygaśnięcie decyzji, o której mowa w art. 30 ust. 1.
2. W przypadkach określonych w ust. 1:
1) podatnicy są obowiązani płacić podatek dochodowy na ogólnych zasadach za cały rok podatkowy,
2) obowiązek założenia właściwych ksiąg powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została doręczona decyzja stwierdzająca wygaśnięcie decyzji ustalającej wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej
pozbawienie podatnika w VAT do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony
opodatkowanie podatkiem od spadków i darowizn przy zastosowaniu stawki 20% w sytuacji niezapłacenia należnego podatku połączonego z powołaniem się przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego przez podatnika na okoliczność dokonania darowizny. Art. 15.4 PSpDarU
W zależności od rodzaju sankcji normy prawa fin wyróżnia się następujące procedury ich stosowania:
sankcje finansową (podatkową, dewizowa, celną)
dot. naruszenia dyscypliny finansów publicznych
administracyjną
karną skarbową
cywilną
konstytucja
pracowniczą
Do sankcji prawa finansów publicznych
konieczność pozbawienia zwrotu dotacji
pozbawienie możliwości otrzymania bezzwrotnych
blokowanie limitów wydatkowych
a z zakresu ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych:
kary pieniężne
upomnienia
zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi
Do sankcji podatkowych zalicza się te związanie z niewypełnieniem obowiązku:
odsetki za zwłokę/zaległości
oszacowanie podstawy opodatkowania
opodatkowanie restrykcyjną stawką nieujawionych źródeł dochodów
przejęcie własności nieruchomości
związane z wadliwym wykorzystaniem z uprawnień: utrata prawa do ulgi podatkowej, utrata prawa do obniżki podatku lub odliczeniu podatku.
sankcje celne:
kara pieniężna
cofnięcie, zawieszenie lub zmiana pozwoleń
Do sankcji podmiotów czynnych prawa finansowego zaliczamy:
organów zarządzających- pozbawienie pełnienia funkcji , zakaz zajmowania stanowiska, utrata praw wyborczych, utrata mocy
aparat wykonawczy pozbawienie pełnienia funkcji, zakaz posiadania stanowiska, zawieszenie kompetencji, utrata praw wyborczych- nieważność decyzji podatkowej
Przykład:
obowiązek zapłaty podatku w określonym terminie zabezpieczony jest kilkukrotnie aczkolwiek różnymi spodobamy:
odpowiedzialność prawnofinansowa
odpowiedzialność karnoskarbowa
W takiej sytuacji należy odrzucić koncepcję trójczłonowej struktury normy bowiem jest zbyt szeroka. Jej przyjęcie powodowałoby rozciągnięcie płaszczyzny rozważań często na sankcje należące do innych gałęzi praw. Jeżeli uwzględnione zostanie bezpośrednie powiązanie norm (sankcjonowanych i sankcjonujących) oraz dodatkowo cel istnienia odpowiedzialności, nie uniknie się badania instytucji, które mogą być zaliczane do innych gałęzi prawa ( i często jednocześnie do prawa finansowego)
Jak kształtować świadomość prawną?
Publikacja informacji dotycząca systemu prawa podatkowego
Kampanie społecznego
Działania promujące określone postawy
Sądy- np. publikacja wydanych orzeczeń w ogólnodostępnych bazach danych
Organizacje społeczne
ODPOWIEDZIALNOŚC W PRAWIE FINANSOWYM
Odpowiedzialność prawna oznacza ponoszenie lub potencjalność ponoszenia przez określone podmioty określonych przepisami prawa ujemnych konsekwencji (sankcji) pewnych zdarzeń lub stanów rzeczy.
Funkcja ochronna - Niezbędność szczególnej ochrony interesów fiskalnych władz publiczny
Funkcja wychowawcza Kształtowanie wśród adresatów norm prawnych właściwych postaw względem obowiązujących norm postępowania
Funkcja prewencyjna - Zapobieganie/przeciwdziałanie naruszeniom prawa
Funkcja egzekucyjna - Doprowadzenie do przywrócenia pożądanego przez ustawodawcę stanu
Pośrednio skłonienie lub też zmuszenie podmiotu do realizacji ciążących na nim obowiązków
Bezpośrednio na mocy prawa lub stosownego orzeczenia organu – restytucja
Funkcja represyjna - Ukaranie sprawcy naruszenia prawa
Funkcja kompensacyjna - Wyrównanie uszczerbku powstałego wskutek niewykonania lub wadliwego wykonania obowiązku, lub kompetencji
Krąg podmiotów (kto odpowiada)
Przedmiot (za co i dlaczego)
Podstawa prawna (wskazanie przepisu prawnego danego aktu normatywnego)
Postać i forma (zachowanie bezprawne w postaci przestępstwa lub wykroczenia, bądź czynu niedozwolonego albo naruszenie kompetencji lub obowiązku)
Cel (czemu służy)
Tryb i procedura (karna, cywilna, administracyjna, finansowa)
Sankcji systemowych prawa finansowego
Sankcji wynikających z naruszenia dyscypliny finansów publicznych
Sankcji karnych oraz sankcji karnych skarbowych
Sankcja administracyjnych
Sankcji cywilnych ponieważ mają one swoje odpowiedniki w postaci sankcji finansowych (np. sankcji cywilnej wyrażającej się obowiązku zwrotu nienależnego świadczenia pieniężnego)
Sankcji pracowniczych
Konstytucyjną (organy władzy państwowej)
Ustrojowej (organy samorządu terytorialnego)
Karną organów zarządzających finansami publicznymi)
Administracyjną i odszkodowawczą organów finansowych
Celem wyodrębnienia odpowiedzialności prawnofinansowej należy przyjąć koncepcję norm sprzężonych gdzie odpowiedzialności prawno-finansowa oznacza ponoszenie przez podmioty prawa finansowego, w związku z zaistnieniem pewnych zdarzeń lub stanów stanowiących naruszenie (bezpośrednie) normy prawa finansowego, ujemnych konsekwencji( sankcji) zawartych w normie zwrotnie sprzężonej z normą naruszoną (sankcjonowaną)
Zasadnicze znaczenie da odpowiedzialności prawnofinansowej ma:
Wybór rodzaju sankcji
Tryb dochodzenia sankcji
Przesłanki odpowiedzialności
Podmioty studiujące sankcję
Konstrukcja norm sankcjonujących
Przy tworzeniu systemu odpowiedzialności prawnofinansowych powinno się skupić na następujących kwestiach:
Jakiego rodzaju sankcje najlepiej będą służyć ochronie publicznej gospodarki finansowej oraz jakie szczegółowe funkcje są priorytetowe
Czy normy sankcjonujące powinny zawierać typizację zachowań ujemnie kwalifikowanych czy tez wystarczające jest ustalenie ogólnych reguł ponoszenia odpowiedzialności za naruszenie reżimu finansów publicznych
Wybór przesłanek odpowiedzialności przy skorelowaniu jej z funkcjami odpowiedzialności – sankcji- oraz zakresem podmiotowym odpowiedzialności
Określenie podmiotu oraz trybu stosowania sankcji ze szczególnym uwzględnieniem wymogów sprawności i skuteczności postępowania.
PRAWO KARNO-SKARBOWE
Podstawowy akt prawny jest to ustawa z dnia 10 września 1999r. Ten akt prawny stał się wtedy kodeksem.
Kodeks karno-skarbowy określa jakie czyny społecznie szkodliwe są przestępstwami skarbowymi a jakie są wykroczeniami skarbowymi, jakie stosuje się zasady odpowiedzialności za te czyny, jakie kary i środki grożą za ich popełnienie, jak wygląda postępowanie przed organami ścigania i wymiaru sprawiedliwości oraz jak należy wykonywać orzeczenia sadu.
Dziedziny prawa finansowego chronione prze KKS (kodeks karny-skarbowy):
Prawo podatkowe
Prawo celne
Prawo dewizowe
Prawo gier hazardowych
KKS składa się z:
Prawa materialnego:
Część ogólna
Część szczególna:
przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu subwencji lub dotacji,
przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami,
przestępstwa i wykroczenia skarbowe przeciwko obrotowi dewizowemu
przestępstwa skarbowe i wykroczenia przeciwko organizacji gier hazardowych
Prawa procesowego – określa zasady postępowania przed organami
Prawa wykonawczego – do wykonywania orzeczeń
Cechy charakterystyczne:
Kompleksowość - zastosowanie KSK może mieć zastosowanie tylko do tych czynów zabronionych, które zostały w nim stypizowane
Autonomiczność – reguluje ją
blankietowość – przedmiot ochrony
subsydiarność – odpowiedzialność karno-skarbowa jest niezależna od odpowiedzialności finansowo-prawnej
Funkcję prawa karno-skarbowego:
Ochronna (chroni interes finansowy skarbu państwa)
Prewencyjno-sprawiedliwościowa (wymiar kary musi być sprawiedliwy czy adekwatny do wagi czynu oraz stopnia winy sprawcy)
Prewencyjno-wychowawcza (czyli określa czego robić nie wolno, czyli przeciwdziałanie i zapobieganie przestępczości)
Egzekucyjna (powołane są odpowiednie instytucje które zapewniają wyrównywanie należności publiczno prawnych)
Gwarancyjna (nie ma kary bez przepisów kodeksu karno-skarbowego)
Podmioty przestępstw i wykroczeń skarbowych:
Czyny zabronione ogólne ( powszechnie), które może popełnić każda osoba poczytalna w wieku odpowiedzialności karnej np. art.11 i 5.1 KKS)
Art. 11. [Niepoczytalność]
§ 1.Nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, kto z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności
Art. 5. [Wiek nieletniego a kara]
§ 1.Na zasadach określonych w kodeksie odpowiada ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu lat 17, chyba że przepis ustawy stanowi inaczej.
§ 2.W stosunku do sprawcy, który popełnił przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary lub środka karnego stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.
Czyny indywidualne, które może popełnić tylko osoba o określonych cechach, w dyspozycji przepisu typizującego dany czyn zabroniony
Przykłady:
Art. 67. [Fałszerstwo znaku akcyzy] CZYN OGÓLNY
§ 1.Kto podrabia albo przerabia znak akcyzy albo upoważnienie do odbioru banderol,
podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
§ 2.Kto w celu popełnienia przestępstwa skarbowego określonego w § 1 uzyskuje lub przysposabia środki,
podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
§ 3.Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe określone w § 2 sprawca, który odstąpił od jego dokonania, w szczególności zniszczył uzyskane lub przysposobione środki lub zapobiegł skorzystaniu z nich w przyszłości.
§ 4.W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 lub 2
podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Art. 56. [Oszustwo podatkowe] CZYN INDYWIDUALNY PODATNIK
§ 1.Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie,
podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
Art. 77. [Niewpłacenie pobranego podatku] CZYN INDYWIDUALNY
§ 1.Płatnik lub inkasent, który pobranego podatku nie wpłaca w terminie na rzecz właściwego organu,
podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.
Art. 104. [Uchylanie się od kontroli dewizowej] CZYN INDYWIDUALNY
§ 1.Rezydent, który bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom otwiera bądź utrzymuje rachunek w banku lub oddziale banku mającym siedzibę w kraju trzecim,
podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych
Art. 75. [Brak akcyzowego raportu dziennego] CZYN INDYWIDUALNY
Importer, podmiot dokonujący nabycia wewnątrzwspólnotowego oraz przedstawiciel podatkowy, który nie dopełnia obowiązku uzyskania od podmiotu mającego siedzibę poza terytorium kraju rozliczenia z przekazanych mu znaków akcyzy,
podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.
Czy zmiana wysokości płacy minimalnej ma wpływ na kwalifikację czynu zabronionego?
W przypadku gdy uszczuplana lub naraża na uszczuplenie należności publicznoprawna albo wartość przedmiotu nie przekroczy kwoty to czyn taki zakwalifikowany zostanie jako wykroczenie lub skarbowe a nie przestępstwo skarbowe.
Dwupodział czynów karalnych:
Przestępstwo skarbowe – jest to czyn zabroniony pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych kary ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności. Czyn bezprawny, karalny, karygodny, zawiniony.
Środki penalne za przestępstwa skarbowe:
KARY:
Kara grzywny w stawkach dziennych (sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej najniższa liczba stawek wynosi 10 najwyższa 720 stawka nie może być niższa od 1/30 części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej 400stu krotności.
Kara ograniczenia wolności od 1 do 24 miesięcy min 20 godzin 480 max liczba godzin.
Polega na obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, obowiązku pozostawania w miejscu stałego pobytu innym wyznaczonym miejscu, z zastosowanie systemu elektronicznego dozoru, potrąceniu od 10% do 25% wynagrodzenia w stawkach dziennych na cel społeczny.
Kara pozbawienia wolności od 5 dni do 5 lat
ŚRODKI KARNE:
Dobrowolnie poddanie się odpowiedzialności
Przepadek przedmiotów
Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów
Przepadek korzyści majątkowej
Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej
Zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska
Podanie wyroku do wiadomości publicznej
Pozbawienie praw publicznych
Środki związane z poddaniem sprawcy próbie
Warunkowe umorzenie postępowania karnego
Warunkowe zawieszenie wykonania kary
Warunkowe zwolnieni
ŚRODKI ZABEZPIECZAJĄCE:
Umieszczenie w zakładzie zamkniętym
Umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym
Umieszczenie w zakładzie karnym, w którym stosuję się środki lecznicze lub rehabilitacyjne
Umieszczenie w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego
Skierowanie do placówki leczniczo rehabilitacyjne
Przepadek przedmiotów
Zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska
Funkcje środków zabezpieczających:
Stosowanie przy braku zawinienia popełnionego czynu
Stanowią karę alternatywną
Chronią społeczeństwo przed zagrożeniami ze strony sprawcy
Realizują cele prewencyjne i wychowawcze
Dają szansę sprawcy na poprawę w warunkach wolnościowych bez wykonywania kary w całości, w części lub niknięcie kary w przypadku pozytywnego przebiegi próby przy warunkach umorzenia postepowania karnego
Jan od 1.01.2008 do dnia 31.12.2009 r. prowadził kantor w Katowicach bez wpisu do rejestru działalności kantorowej.
W tracie rozprawy wyjaśnił, że nie wiedział, że dla prowadzenia tego typu działalności wymagany jest wpis do rejestru. Jakiej kwalifikacji prawnej odpowiada zachowanie Jana?
Art. 106d. [Działalność gospodarcza]
§ 1.Kto wykonuje działalność gospodarczą polegającą na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży bez wpisu do rejestru działalności kantorowej lub wbrew przepisom ustawy, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do roku, albo obu tym karom łącznie.
§ 2.W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Art. 34. [Niemajątkowe środki karne] § 1.Zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej oraz pozbawienie praw publicznych można orzec tylko wtedy, gdy kodeks tak stanowi. § 2.Sąd może orzec środek karny zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej w wypadkach określonych w art. 38 § 1 i 2 oraz w razie skazania sprawcy za przestępstwo skarbowe określone w art. 54 § 1, art. 55 § 1, art. 56 § 1, art. 63 § 1-5, art. 64 § 1-6, art. 65 § 1, art. 66 § 1, art. 67 § 1 i 2, art. 68 § 1 i 2, art. 69 § 1-3, art. 69a § 1, art. 70 § 1, 2 i 4, art. 72, art. 73 § 1, art. 73a § 1, art. 76 § 1, art. 77 § 1, art. 78 § 1, art. 82 § 1, art. 83 § 1, art. 85 § 1 i 2, art. 86 § 1 i 2, art. 87 § 1 i 2, art. 88 § 1 i 2, art. 89 § 1 i 2, art. 90 § 1 i 2, art. 91 § 1, art. 92 § 1, art. 93, art. 97 § 1 i 2, art. 100 § 1, art. 101 § 1, art. 102 § 1, art. 103 § 1, art. 104 § 1, art. 106c § 1, art. 106d § 1, art. 106j § 1, art. 107 § 1-3, art. 107a § 1 oraz art. 110
Art. 29 Przepadek przedmiotów obejmuje:
1) przedmiot pochodzący bezpośrednio z przestępstwa skarbowego;
2) narzędzie lub inny przedmiot stanowiący mienie ruchome, które służyło lub było przeznaczone do popełnienia przestępstwa skarbowego;
3) opakowanie oraz przedmiot połączony z przedmiotem przestępstwa skarbowego w taki sposób, że nie można dokonać ich rozłączenia bez uszkodzenia któregokolwiek z tych przedmiotów;
4) przedmiot, którego wytwarzanie, posiadanie, obrót, przechowywanie, przewóz, przenoszenie lub przesyłanie jest zabronione.
Wykroczeniem skarbowym jest czyn zabroniony przez kodeks karny skarbowy pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej należności publicznoprawnej albo wartości przedmiotu czynu nie przekracza dwudziestokrotności wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia.
1. Kary
Kara Grzywny określona kwotowo
Może być wymierzona w granicach od 1/10 do 20krotnej wysokości minimalnego
mandat karny wynagrodzenia
Może być wymierzony jedynie w wykroczeniu skarbowym (min 1/10 max 2krotnośc)
2. Środki karne:
dobrowolne poddanie się odpowiedzialności,
przepadek przedmiotów (art.47)
ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów.
3. Środek zabezpieczający:
przepadek przedmiotów
AD. 1.2.
Przesłanki dodatnie mandatu
kto może otrzymać mandat karny
- osoba sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia nie budzą wątpliwości 9jest jasne co się wydarzyło i KTO)
wystarczające jest wymierzenie kary grzywny do wysokości podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia
zgoda sprawcy
- sprawca musi się zgodzić na otrzymanie mandatu
brak okoliczności wyłączających postępowanie mandatowe
- np. jeżeli następuje przepadek przedmiotu
Przesłanki ujemne:
- sprawca znajduje się pod wpływem alkoholu, zachodzi uzasadniona możliwość co do poczytalności sprawcy
- nastąpił przepadek przedmiotów, zbieg przepisów
W związku z wykroczeniem publicznym nastąpiło uszczuplenie należności publicznych
Środki karne
dobrowolne poddanie się odpowiedzialności
przepadek przedmiotów art. 47
ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku pieniężnego
WYKROCZENIA
Samodzielne - brak odpowiednika w znamiennych przestępstwa
Przepołowione – te same znamienia co przestępstwa ale różnią ich znamienia mniejszej wagi lub program
Przestępstwo i wykroczenie podatkowe:
Art. 54. § 1. Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Art. 9 KKS § 3. Za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną.
Gdy świadczysz usługi doradztwa podatkowego oraz prowadzenia księgo rachunkowej najczęściej postawą zajmowania się sprawami gospodarczymi jest umowa.
SPRAWSTWO !!! Art. 9 KKS 84, 96, 106, 111.
§ 1. Jeżeli ten sam czyn będący przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa lub wykroczenia określonego w przepisach karnych innej ustawy, stosuje się każdy z tych przepisów.
§ 2. Wykonaniu podlega tylko najsurowsza z kar, co nie stoi na przeszkodzie wykonaniu środków karnych lub innych środków orzeczonych na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów. Środki karne i środki zabezpieczające oraz dozór stosuje się, chociażby je orzeczono tylko na podstawie jednego ze zbiegających się przepisów; w razie orzeczenia za zbiegające się czyny zabronione zakazów tego samego rodzaju lub pozbawienia praw publicznych, sąd stosuje odpowiednio przepisy o karze łącznej.
§ 3. Jeżeli obok kary najsurowszej, która podlega wykonaniu, orzeczono także karę grzywny, również ta kara podlega łącznemu wykonaniu; w razie orzeczenia obok kary najsurowszej kilku kar grzywny, łącznemu wykonaniu podlega tylko najsurowsza kara grzywny.
§ 1. Kto, nie dopełniając obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w działalności danego przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej, dopuszcza, chociażby nieumyślnie, do popełnienia czynu zabronionego określonego w tym rozdziale,
podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli czyn sprawcy wyczerpuje znamiona innego przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego określonego w tym rozdziale albo jeżeli niedopełnienie obowiązku nadzoru należy do ich znamion
Art. 96. § 1. Kto, nie dopełniając obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w działalności danego przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej, dopuszcza, chociażby nieumyślnie, do popełnienia czynu zabronionego określonego w tym rozdziale,
podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli czyn sprawcy wyczerpuje znamiona innego przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego określonego w tym rozdziale albo jeżeli niedopełnienie obowiązku nadzoru należy do ich znamion.
Art. 106c. § 1. Kto bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom dokonuje w obrocie dewizowym z zagranicą rozliczeń pieniężnych,
podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 2. Jeżeli wartość przedmiotu obrotu, o którym mowa w § 1, nie przekracza ustawowego progu, sprawca
podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Art. 106d. § 1. Kto wykonuje działalność gospodarczą polegającą na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży bez wpisu do rejestru działalności kantorowej lub wbrew przepisom ustawy,
podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do roku, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1
podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Art. 111. § 1. Kto, nie dopełniając obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w działalności danego przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej, dopuszcza, chociażby nieumyślnie, do popełnienia czynu zabronionego określonego w tym rozdziale,
podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli czyn sprawcy wyczerpuje znamiona innego przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego określonego w tym rozdziale albo jeżeli niedopełnienie obowiązku nadzoru należy do ich znamion.
Jan W. doradca podatkowy zawarł ze spółką SA umową, w której zobowiązał się do obsługi podatkowej spółki w zakresie podatku dochodowego oraz VAT. Czy Jan W. odpowiada np. za niezłożenie przez spółkę deklaracji PCC-3? NIE
Do najczęściej popełnianych przez doradców podatkowych i księgowych przestępstw skarbowych oraz wykroczeń skarbowych należą:
Nierzetelne oraz wadliwe prowadzenie ksiąg
Uchylanie się od opodatkowania
Oszustwo podatkowe
Z kolei księga wadliwa jest to księga prowadzona niezgodnie z przepisami prawa
Jan W. (księgowy) prowadzący swojemu klientowi PKiR wprowadził przychody oraz koszty w niewłaściwych kolumnach. Czy na Jana W może zostać nałożona grzywna zw. wykroczenie skarbowym ?
Czyn ten zawsze stanowi wykroczenie skarbowe zagrożone karą grzywny
Przykład:
Spółka Roma zatrudnia Jana W oraz Adolfa W. (księgowych)
Jan W. odpowiada za składanie deklaracji VAT, natomiast Adolf za składanie pozostałych deklaracji podatkowych.
Organy podatkowe stwierdziły, że w jedne ze złożonych przez spółkę deklaracji ROMA deklaracja VAT7 zawyżona została kwota podatku podlegającego odliczeniu, a w konsekwencji zaniżona został podatek do zapłaty.
Kto będzie podciągnięty do odpowiedzialności?
Oszustwo podatkowe – art. 56
Doradcy podatkowi oraz księgowi mogą być pociągnięci do odpowiedzialności karnej skarbowej za oszustwa podatkowe jeżeli to oni:
Składają deklaracje lub oświadczenia w imieniu podatnika (w przypadku oszustwa podatkowego podlegającego na podaniu nieprawdy lub zatajeniu prawdy w deklaracji lub oświadczeniu złożonym organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi)
Jeżeli zakres ich obowiązków obejmu zawiadamianie w imieniu podatnika o zmianie danych objętych tymi deklaracjami lub oświadczeniami (w przypadku oszustwa podatkowego polegającego na niedopełnieniu obowiązku zawiadomienia o zmiennie danych objętych deklaracjami lub oświadczeniami)
Jak uniknąć kary?
Doradca podatkowy lub księgowy może złożyć czynny żal zanim organ dowie się o popełnionym czynie zabronionym, natomiast dobrowolnie poddać się karze w stosunku do którego organy prowadza już postępowanie.
Brak konieczności korzystania z instytucji czynnego żalu
Art. 16a. Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, kto złożył prawnie skuteczną, w rozumieniu przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa lub ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2015 r. poz. 553, z późn. zm.), korektę deklaracji podatkowej i w całości uiścił, niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ, należność publicznoprawną uszczuploną lub narażoną na uszczuplenie.
Z instytucji czynnego żalu (art. 16 KKS) nie może korzystać sprawa, który bądź to:
Kierował wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego
Wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie polecił jej wykonanie ujawnionego czynu zabronionego
Zorganizował grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo taką grupą lub związkiem kierował (chyba że zawiadomienia dokonał ze wszystkimi członkami grupy lub związku)
Nakłaniał inną osobą do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego w celu skierowania przeciwko niej postępowania o ten czyn zabroniony
Art. 117. § 1. Orzekanie w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe następuje w postępowaniu:
1) w przedmiocie udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności;
2) zwyczajnym;
3) nakazowym;
4) w stosunku do nieobecnych.
§ 2. W sprawach o wykroczenia skarbowe w postępowaniu zwyczajnym orzeka się, gdy brak jest podstaw do rozpoznania sprawy w postępowaniu nakazowym oraz gdy odmówiono uprzednio udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.
§ 3. W wypadkach wskazanych w kodeksie i na zasadach w nim określonych upoważniony organ postępowania przygotowawczego lub jego przedstawiciel może nakładać za wykroczenia skarbowe karę grzywny w drodze mandatu karnego.
Postępowanie w stosunku do nieobecnych
Sprawca pozostaje za granicą, a przedmiot podlegający przepadkowi w kraju
Pozytywne przesłanki 173 KKS
Sprawca przebywa stale za granicą
Nie można ustalić miejsca jego zamieszkania lub pobytu w kraju
Art. 173 KKS § 1. Przeciwko sprawcy przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego przebywającemu stale za granicą albo gdy nie można ustalić jego miejsca zamieszkania lub pobytu w kraju, postępowanie toczyć się może podczas jego nieobecności.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli:
1) wina sprawcy lub okoliczności popełnienia czynu zabronionego budzą wątpliwości;
2) oskarżony o przestępstwo skarbowe ukrył się po wniesieniu do sądu aktu oskarżenia, a także wówczas, gdy w toku postępowania przed sądem ustalono jego miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej.
Strony w postępowaniu:
Postępowanie skarbowe
Oskarżyciel publiczny
Oskarżony
Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej
Interesariusz
Wykroczenie skarbowe
Oskarżyciel publiczny
Oskarżony
Interesariusz
Urząd skarbowy
Inspektor kontroli skarbowej
Urząd celny
Straż graniczna – art. 63-71 art. 85-96 KKS
Policja
Żandarmeria wojskowa
ABW i CBA (tylko w przypadkach przestępstw skarbowych)
Adam na festynie trudnił się sprzedażą losów. Czy jego działalność była dozwolona? Czy w razie skazania sąd może orzec zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej oraz orzec przepadek przedmiotów?
Art. 110. Kto, nie będąc do tego uprawnionym, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej trudni się sprzedażą losów lub innych dowodów udziału w grze losowej, zakładzie wzajemnym, grze na automacie lub grze na automacie o niskich wygranych, podlega karze grzywny do 360 stawek dziennych albo karze ograniczenia wolności, albo obu tym karom łącznie
Art. 34
§ 3. Pozbawienie praw publicznych sąd może orzec w wypadkach określonych w art. 38 stosowanie nadzwyczajnego obostrzenia kary , § 1 i 2 w razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
§ 4. Zakazy wymienione w art. 22 katalog kar, środków karnych i środków zabezpieczających, § 2 pkt 5 oraz pozbawienie praw publicznych orzeka się w latach, od roku do lat 5.
Art. 30
§ 5.4 W wypadkach określonych w art. 107 § 1-3 orzeka się przepadek dokumentu lub urządzenia do gry losowej, gry na automacie lub zakładu wzajemnego, a także znajdujących się w nich środków pieniężnych oraz wygranych, które na podstawie tego dokumentu przypadają grającemu, a także środków uzyskanych ze sprzedaży udziału w grze lub wpłaconych stawek. Przepis stosuje się odpowiednio także w wypadkach określonych w art. 107a § 1, art. 108 § 1, art. 109 i art. 110.
Adam utrudniał wykonanie czynności służbowej przez kontrolę podatkową przez ukrywanie dokumentów. Czy jest to czyn zabroniony stypizowany w KKS?
Art. 83. § 1. Kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli skarbowej lub czynności kontrolnych w zakresie szczególnego nadzoru podatkowego udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności kto wbrew żądaniu tej osoby nie okazuje księgi lub innego dokumentu dotyczącego prowadzonej działalności gospodarczej lub księgę lub inny dokument niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznymi, ukrywa lub usuwa, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Adam J. działając w celu puszczenia w obieg alkoholu etylowego dokonał 10.01.2009 r. podrobnienia 10 znaków akcyzy. Sąd Rejonowy w X odstąpił od wymierzenia kary poprzestając na orzeczeniu przepadku podrobionych banderol i alkoholu. Jaka jest kwalifikacja prawna i nazwa karalnego zachowania oraz oceń zasadność orzeczenia Sądu?
Art. 67. § 1. Kto podrabia albo przerabia znak akcyzy albo upoważnienie do odbioru banderol, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Kto w celu popełnienia przestępstwa skarbowego określonego w § 1 uzyskuje lub przysposabia środki, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
§ 3. Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe określone w § 2 sprawca, który odstąpił od jego dokonania, w szczególności zniszczył uzyskane lub przysposobione środki lub zapobiegł skorzystaniu z nich w przyszłości.
§ 4. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 lub 2podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe
Anna J. wyrokiem Sądy Rejonowego w Katowicach została skazana na karę grzywny (2150 zł) oraz zakaz prowadzenia działalności gospodarczej za uporczywe niepłacenie podatków w terminie. Oceń trafność wyroku Sądu
Zdjęcie X
Art. 57. § 1. Podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
§ 2. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o wykroczenie skarbowe określone w § 1 wpłacono w całości należny podatek na rzecz właściwego organu.
WYKŁAD 6 20.12
Wykładnia prawa finansowego
Interpretacja przepisów prawa polega na odczytywaniu przepisów prawa celem odczytywania zachowań podmiotów(odbiorców).
Wykładnia prawa finansowego zespół czynności, które zmierzają do ustalenia norm prawnych zawartych w obowiązujących przepisach prawnych
polega na wyjaśnieniu sensu przepisów prawnofinansowych, ustaleniu właściwego ich rozumienia przepisaniu im odpowiedniego znaczenia, bądź wyznaczeniu ich zakresu.
jest to ogół operacji myślowych opartych na odpowiedniej wiedzy prawniczej, znajomości języka prawnego, oraz umiejętności posługiwania się językiem prawniczym, mających na celu wydobycie norm prawnych z obowiązującego przepisu prawa oraz ustalenie ich znaczenia.
Wykładnia sensu largo = Wykładnia sensu stricto (interpretacja tekstów prawnych + Wnioskowanie )
Generalna zasada clara non sunt interpretanda- jasne prawo nie wymaga interpretacji(wyjątek do definicje legalne w ustawie). Obecnie coraz częściej można się spotkać z podejściem omnia sunt interpretanda- wszystko podlega interpretacji.
Język tekstów aktów normatywnych to język prawny- formułowany przez prawodawcę. Zbudowany na podstawie języka narodowego
Język prawniczy- język interpretacji przepisów prawnych oraz refleksji nad prawem a więc wypowiedzi o prawie obowiązującym innych zjawiskach prawnych. Jest dziełem prawników- praktyków powstałych przy okazji interpretacji wymodzi norm prawnych EGZAMIN!!
Art. 62 Konstytucji
Zasady wyboru w wyborach. Są to ogólne zasady wyboru a ich rozwinięcie dot. Wyboru określa kodeks wyborczy.
„Prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania nie przysługuje osobom, które prawomocnym orzeczeniem sądowym są ubezwłasnowolnione lub pozbawione praw publicznych albo wyborczych.”
Art. 10.2. kodeks wyborczy
§ 1. Prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) ma:
1) w wyborach do Sejmu i do Senatu oraz w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej - obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat;
2) w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej - obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3) w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego:
a) rady gminy - obywatel polski oraz obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na obszarze tej gminy,
b) rady powiatu i sejmiku województwa - obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na obszarze, odpowiednio, tego powiatu i województwa;
4) w wyborach wójta w danej gminie - osoba mająca prawo wybierania do rady tej gminy.
§ 2. Nie ma prawa wybierania osoba:
1) pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;
2) pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;
3) ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu.
Czy złożenie podpisu przez doradcę podatkowego zwalnia podatnika z obowiązku złożenia podpisu pod sporządzoną i podpisaną przez doradcę podatkowego deklaracją?
Art. 40 ustawa od doradztwie podatkowym
Doradca podatkowy jest obowiązany umieszczać na wszystkich pismach sporządzonych w związku z wykonywaniem doradztwa podatkowego firmę
Art. 40. 1. Doradca podatkowy jest obowiązany umieszczać na wszystkich pismach sporządzonych w związku z wykonywaniem doradztwa podatkowego firmę (nazwę), pod jaką doradztwo to wykonuje, oraz miejsce jego wykonywania, podpis oraz numer wpisu na listę doradców podatkowych.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do zeznań i deklaracji podatkowych sporządzonych przez doradcę podatkowego w imieniu i na rzecz podatnika.
3. Firma (nazwa), o której mowa w ust. 1, obejmuje imię i nazwisko doradcy podatkowego oraz ustawowe określenie zawodu "doradca podatkowy", a w przypadku spółek niemających osobowości prawnej - imiona i nazwiska wszystkich wspólników oraz ustawowe określenie zawodu "doradca podatkowy". Tytuły służbowe lub inne godności i tytuły, z wyjątkiem stopni i tytułów naukowych, nie mogą być zamieszczone w oznaczeniu firmy (nazwy).
Odp. Tak zwalnia.
Pismo z 2006r. zeznanie podatkowe sporządzone przez doradcę podatkowego nie zwalnia podatnika z obowiązku złożenia podpisu pod sporządzoną deklarację
Wyrok WSA charakter oświadczenia składanego przez podatnika w zeznaniu podatkowym. Jest to oświadczenie wiedzy, a nie woli, co wyklucza złożenie tego oświadczenia przez pełnomocnika.
Zdaniem WSA podpis doradcy nie zwalnia podatnika z odpowiedzialności
Glosa krytyczna- komentarz do orzeczenia sądowego
Art. 80a. OP § 1. Jeżeli odrębne ustawy nie stanowią inaczej, deklaracja, w tym deklaracja składana za pomocą środków komunikacji elektronicznej, może być podpisana także przez pełnomocnika podatnika, płatnika lub inkasenta.
§ 2. Pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji oraz zawiadomienie o odwołaniu tego pełnomocnictwa składa się organowi podatkowemu właściwemu w sprawach podatku, którego dana deklaracja dotyczy.
§ 2a. Pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji składanej za pomocą środków komunikacji elektronicznej oraz zawiadomienie o odwołaniu tego pełnomocnictwa podatnik, płatnik lub inkasent składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu w sprawach ewidencji podatników i płatników.
§ 3. Jeżeli przepisy prawa podatkowego wymagają podpisania deklaracji przez więcej niż jedną osobę, pełnomocnictwo do podpisania tej deklaracji jest skuteczne, jeżeli udzieliły go wszystkie osoby.
§ 4. W kwestiach dotyczących pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące pełnomocnictwa w postępowaniu podatkowym
5. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzory pełnomocnictw do podpisywania deklaracji i wzory zawiadomienia o zmianie lub odwołaniu tych pełnomocnictw, uwzględniając zakres pełnomocnictwa i dane identyfikujące podatnika, płatnika lub inkasenta oraz pełnomocnika, a także mając na celu uproszczenie zgłaszania pełnomocnictwa oraz pewność ustalenia zakresu działania pełnomocnika
WYKŁADANIA ZE WZGLĘDU NA MOC WIĄŻĄCĄ LUB PODMIOT
Wykładnia o mocy powszechnie obowiązującej
Wykładnia autentyczna – interpretatorem jest organ, który dany przepis ustanowił (kto jest upoważniony do tworzenia prawa, ten może je również interpretować)
Wykładnia oficjalna- prawodawca wypowiada się co do znaczenia ustanowionych przez siebie norm
Wykładnia nieoficjalna- intencje ustawodawcy poznaje się na podstawie różnego rodzaju materiałów przygotowawczych, deklaracji lub prywatnych oświadczeń prawodawcy, które formalnie nie są wiążące. Bardzo rzadko występuje ze względu na podział władzy ustawodawczej i wykonawczej.
Wykładnia legalna – organ który legitymuje się poważaniem do dokonywania wykładni(interpretacji prawa):
TK- w toku badania konstytucyjności zaskarżonych przepisów prawnych i tylko na wniosek uprawnionego podmiotu
SN- nie należy rozpatrywanie kasacji lub innego środka odwoławczego dotyczącego orzeczeń wydawanych na podstawie przepisów prawa finansowego
NSA- wykładania przepisów prawa finansowego głównie w związku z rozpatrywaniem skargi kasacyjnej lub gdy zachodzi potrzeba ujednolicenia orzecznictwa WSA w sprawach finansowych
MF- wykładnia przepisów prawa podatkowego( zatem nie finansowego prawa)
Wykładnia o ograniczonej mocy wiążącej Wykładnia praktyczna (sądowa) może być dokonywana przez organ, który jednocześnie stosuje interpretowany przepis,. Jedynie na użytek jednego rozstrzygnięcia. Jeżeli rozstrzygnięcie się uprawomocni to jest obowiązujące
Wykładni dokonywanej przez organ stosujący prawo- wykładnia dokonywana jedynie na użytek wydanego rozstrzygnięcia. Jeżeli się uprawomocni, to wiążące jest tylko dla stron postępowania wyłącznie w danej sprawie np. decyzja podatkowa
Wykładni dokonywanej przez organ odwoławczy- wykładnią związany jest sąd niższej instancji w przypadku zwrócenia spawy do ponownego rozpatrzenia przez sąd apelacyjny
Wykładni dokonywanej przez Sąd Najwyższy w odpowiedziach na pytania prawne- jedną z funkcji SN jest rozpatrywanie zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości, których odesłanie z sądu do SN powoduje, że wykładnia SN obowiązuje wszystkie sądy rozstrzygające w danej sprawie,
Wykładnia nie mająca mocy wiążącej
Wykładnia doktrynalna (naukowa) – szczególne znaczenie przepisuje się tu interpretacji dokonywanej przez teoretyków i dogmatyków prawa (w postaci m.in. artykułów, głos itp.). Nie mają one mocy wiążącej, ale mogą wpływać na organy stosujące prawo. Zawarta w literaturze prawniczej, monografiach, artykułach, tzw. glosa. Czy sędzia może wyciągnąć wnioski z glosy? Powinien.
WYKŁADNIA ZE WZGLĘDU NA METODĘ
Wykładnia językowa – polega na ustaleniu znaczenia i zakresu wyrażeń tekstu prawnego ze względu na język, w który zostały sformułowane. Zbiór różnych narzędzi(język potoczny, prawny i prawniczy), których użycie wiedzie do różnych efektów, z których interpretator wybiera jeden.
Wykładnia pozajęzykowa
Wykładnia celowościowa(funkcjonalna) – przepis ustawy musi być tłumaczony tak, aby był najbardziej zdatnym środkiem do osiągnięcia celu ustawy EGAMIZN!!- (z punktu widzenia celu aktu prawnego vat gromadzenie, dewizowy zabezpieczenie obiegu pieniądza)
Wykładnia systemowa (systematyczna) – ze względu na położenie normy w systemie prawnym. Badanie relacji systemowych pomiędzy różnymi aktami. Dzieli się na :
Zewnętrzną- badanie relacji systemowych między różnymi aktami np. prawa podatkowego, między dwiema ustawami czy też rozporządzeniem
Wewnętrzną- dotyczy analiz treści jednego aktu prawnego
WYKŁADNIA ZE WZGLĘDU NA PUNKT ODNIESIENIA
Wykładnia statyczna – zakładająca niezmienność znaczenia przepisu w całym okresie jego obowiązywania.
EGZAMIN!
Wykładnia dynamiczna – zakładająca możliwość, a nawet konieczność zmiany rozumienia przepisu w konsekwencji zmieniającego się w czasie kontekstu społecznego, w jakim jest stosowany
WYKŁADNIA ZE WZGLĘDU NA SPOSÓB ROZUMIENIA NORMY
Literalna (dosłowna)- występuje, gdy spośród różnych znaczeń uzyskanych za pomocą odmiennych dyrektyw interpretacyjnych zostaje wybrane to rozumienie, które zostało ustalone za pomocą dyrektyw językowych. Np. rozwiedziony małżonek odpowiada za zaległości majątkowe
Zwężająca- ścieśniająca- interpretacja normy; polega na wyborze spośród różnych zakresów przepisu prawnego rozumienie uzyskanego za pomocą dyrektyw pozajęzykowych, które jest węższe od rozumienia językowego
Rozszerzająca- występuje, gdy porównując zakresy przepisu prawnego, uzyskane za pomocą różnych dyrektyw interpretacyjnych, wybieramy rozumienie wynikające z dyrektyw pozajęzykowych i jest ono szersze od rozumienia językowego.
3 RODZAJE WYKŁADNI:
W nauce w tym prawa podatkowego jakie najczęściej przyjmuje się trzy podstawowe tworzące tym samym ich hierarchię grupy władni:
Językowa
Systemowa
Funkcjonalna(celowościowa)
Zasady wykładni Unii Europejskiej
Sądy krajowe oraz organy administracji publicznej są zobowiązane do wykładni prawa krajowego w świetle sformułowań i celu dyrektywy.
Obowiązek wykładni Unijnej istnieje z mocy samego prawa Unijnego i jest niezależny od prawa krajowego
INTERPRETACJA PRZEPISÓW PRAWA PODATKOWEGO
Ogólne interpretacja prawa podatkowego
Indywidualne interpretacje prawa podatkowego
Interpretacje ogólne stanowią formę wykładni przepisów prawa podatkowego, dokonywanej wyłącznie przez MF. Nie jest to jednakże wykładnia realizowana w procesie stosowania prawa podatkowego.
Zawiera natomiast prawne elementy wykładni doktrynalnej, a nawet legalnej, ale jedynie przy zestawieniu jej z wykładnią operatywną. W ten sposób MF realizuje swój obowiązek zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz kontroli skarbowej. Art. 14a OP
INT. OGÓLNA ART. 10 usdzg | INT. INDYWIDUALNA ART. 14 OP | |
---|---|---|
Kto może złożyć wniosek? | przedsiębiorca | Każdy zainteresowany |
Czego dotyczy wniosek? | Wyjaśnienie zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne w indywidualnej sprawie przedsiębiorcy. Przedstawia zaistniały stan faktyczny, zdarzenie przeszłe. Należy przedstawić zaistniały stan faktyczny i swoje stanowisko w sprawie |
Wyjaśnienie przepisów podatkowych. Wniosek o interpretację indywidualną może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych wraz z własnym stanowiskiem w sprawie |
Co we wniosku? | - firma, siedziba, adres, NIP, KRS, nr ewidencji działalności gospodarczej, adres do korespondencji | |
forma | Decyzja administracyjna- przysługuje od niej odwołanie | interpretacja |
Czas oczekiwania EGZAMIN ZBĘDNA ZWOŁKA |
Wydanie interpretacji bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w ciągu 30 dni od złożenia wniosku | Wydaje się bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż do 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku |
koszt | 40 zł opłata za pojedynczy stan faktyczny, należy wpłacić w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku | 40 zł opłata od każdego przedstawionego odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia prawnego. Opłatę należy wpłacić w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku. Zwrot nienależnej opłaty zostanie zwrócony w ciągu 7 dni od dnia zakończenia postepowania |
Skutki prawne | Interpretacja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, jednak przedsiębiorca nie może być obciążony jakimikolwiek daninami publicznymi, sankcjami administracyjnymi lub karami w zakresie, w jakim zastosował się do wydanej interpretacji | Zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą lub przed doręczeniem organowi podatkowego odpisu prawomocnemu orzeczenia sądu uchylającego interpretację nie może szkodzić wnioskodawcy. Gdy skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji miały miejsce przed opublikowaniem interpretacji lub przed doręczeniem interpretacji indywidualnej, zastosowanie się do tej interpretacji nie zwalnia z obowiązku zapłaty podatku Pozostaną interpretacje- nie trzeba uzasadniać Negatywną trzeba uzasadniać |
Jakie znasz interpretacje dokonywane przez przedsiębiorców? Podatkowe, ZUS, NFZ, doktrynalna, naukowa na własny użytek
Czego dotyczącą interpretacje?
- podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych
- podatek od wartości dodanej
- pozostałe: tzw. podatki niszowe:
- Podatek od spadków i darowizn
- podatek akcyzowy
- PCC
-podatek o gier: Interpretacje Wydają DYREKTORZY IZB SKARBOWYCH W KATOWICACH I WARSZAWIE
Która z oddanych norm nie jest regułą kolizyjną? Lex retro non agit
REGUŁY KOLIZYJNE:
LEX SUPERIOR DEROGAT LEGI INFERIORI- ustawa nadrzędna uchyla ustawę podrzędną- przyjmująca, że norma prawna o wyższej mocy prawnej uchyla normę prawną o niższej mocy prawnej.
LEX POSTERIOR DEROGAT LEGI PRIORI- akt późniejszy uchyla moc obowiązującą aktu wcześniejszego- prawo ustanowione później (pochodzące z aktów prawnych o tej samej mocy, np. z dwóch ustaw i tym samym stopniu szczegółowości) należy stosować przed prawem ustanowionym wcześniej.
LEX SPECIALIS DEGOAT LEGI GENARI- prawo o większym stopniu szczegółowości (pochodzące z aktów prawnych o tej samej mocy, np. z dwóch ustaw, obowiązujące w tym samym czasie) należy stosować przed prawem ogólniejszym.
Do ustalania powszechnie obowiązującej wykładni ustaw umocowanych jest: art. 239 K EGZAMIN
W okresie 2 lat od dnia wejścia w życie Konstytucji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją ustaw uchwalonych przed dniem jej wejścia w życie nie są ostateczne i podlegają rozpatrzeniu przez Sejm, który może odrzucić orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego większością 2/3 głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Nie dotyczy to orzeczeń wydanych w następstwie pytań prawnych do Trybunału Konstytucyjnego.
Postępowanie w sprawach o ustalenie przez Trybunał Konstytucyjny powszechnie obowiązującej wykładni ustaw wszczęte przed wejściem w życie Konstytucji podlega umorzeniu.
Z dniem wejścia w życie Konstytucji uchwały Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ustalenia wykładni ustaw tracą moc powszechnie obowiązującą. W mocy pozostają prawomocne wyroki sądu oraz inne prawomocne decyzje organów władzy publicznej podjęte z uwzględnieniem znaczenia przepisów ustalonego przez Trybunał Konstytucyjny w drodze powszechnie obowiązującej wykładni ustaw.
TK tylko przez dwa lata po wejściu konstytucji, Sąd najwyższy też nie.
normy prawne bezwzględnie obowiązujące określane są jako:
ius cogent ( imperatywne)- nakaz państwa co do których nie można się uchylić; norma prawna bezwzględnie wiążąca.
ius Dispositivum względnie obowiązujące
semiimperatywne
moc zasad prawnych uzyskują uchwały skład 7 sędziów
Ustawa o sądzie najwyższym art. 61
Uchwały pełnego składu Sądu Najwyższego, składu połączonych izb oraz składu całej izby z chwilą ich podjęcia uzyskują moc zasad prawnych. Skład siedmiu sędziów może postanowić o nadaniu uchwale mocy zasady prawnej.
Wykładni autentycznej dokonuje organ, który ustanowił interpretowany przepis. Zatem przyjmuje się, że ma ona moc prawną równą mocy prawnej aktu normatywnego, który został poddany interpretacji.
PRZESTĘPSTWO |
---|
Urzędnicze art. 231 KK |
Płatnej protekcji art. 230 KK |
Łapownictwo czynne art. 229 KK |
Łapownictwo bierne art. 228 KK |
OPŁATA SKARBOWA
Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej powstaje:
z chwilą dokonania czynności urzędowej- zgłoszenia lub złożenia wniosku o dokonanie czynności urzędowej
z chwila wydania zezwolenia(koncesji)- złożenia takiego wniosku o wydanie zezwolenia/ koncesji
Opłatę skarbową wpłaca się z chwilą powstania obowiązku jej zapłaty.
Organem podatkowym właściwym w sprawach opłaty skarbowej : WÓJT/ BURMISTRZ PREZYDENT MIASTA
PRZYKŁADOWE 3 ZAPAMIAETAC POGRUBIONE
sporządzanie aktu małżeństwa- 84 ZŁ
decyzja o zmianie nazwiska 37 ZŁ
akt urodzenia ZWOLNIONE
akt zgonu ZWOLNIONE
indywidualne zezwolenie dewizowe
PEŁNOMOCNICTWO 17 ZŁ
Z treści art. 84 konstytucji jakie są 3 zasady podatkowe?
Art. 84. Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.
Z zasady powszechności opodatkowania wynikają trzy zasady podatkowe:
Równości opodatkowania
Ustawowej regulacji
Powszechność opodatkowania
Ustawa podatkowa stanowi odmianę ustawy zwykłej co ją odróżnia od zwykłej ustawy
Przepis prawa podatkowego jest szersze niż ustawa podatkowa
Od zwykłej ustawy odróżnia ją przedmiot tj. Ma dotyczyć tylko danin publicznych, wymagana jest kompletność i precyzja regulacji, specyfika trybu ustawodawczego
Czy mogą być rozpatrywane w trybie pilnym? Ustawy podatkowe nie mogą być rozpatrywane w trybie pilnym!!! Art. 217 konstytucji nakaz przeprowadzenia 1. Czytania na planarnym posiedzeniu sejmu.
Art. 217. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.
NIE ODNOSI SIĘ DO PODSTAWY OPODATKOWANIA!!!
ILE WYNOSI VOACTIO LEGIS DLA USTAW PODATKOWYCH? ŚREDNIO 30 DNI!!! egzamin
Co stanowi o czytelności (przejrzystości) ustaw podatkowych? Regułą jest ze każdy podatek jest unormowany odrębną ustawą.
Czy orzeczenia arbitra bankowego są dla banku jako strony sporu ostateczne? Co z konsumentem?
Sąd polubowny – sąd niepaństwowy orzekający w sporach cywilnoprawnych poddanych mu pod rozstrzygnięcie mocą zapisu na sąd polubowny. wyróżniamy tutaj:
Arbitraż
Mediacja
Bankowy Arbitraż Konsumencki* działa przy Związku Banków Polskich i został powołany w celu rozstrzygania sporów pomiędzy konsumentami-klientami banków a bankami w zakresie roszczeń pieniężnych z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania przez bank czynności bankowych lub innych czynności na rzecz konsumenta pozasądowe postępowanie rozjemcze). Bankowy Arbitraż Konsumencki jest członkiem sieci FIN-NET, czyli założonej przez Komisję Europejską transgranicznej sieć rozpatrywania skarg pozasądowych dotyczących usług finansowych, funkcjonującej w oparciu o sieć krajowych pozasądowych systemów rozstrzygania sporów wynikłych z korzystania przez konsumentów z usług finansowych, zwłaszcza bankowych, ubezpieczeniowych oraz dotyczących rynku papierów wartościowych.
* Za konsumenta uznawana jest osoba fizyczna, która zawiera umowę z bankiem w celu nie związanym z działalnością gospodarczą.
Przedmiotem postępowania mogą być wyłącznie spoty, których wartość przedmiotu nie jest wyższa niż kwota 800 zł. Do wartości sporu nie wlicza się odsetek i innych kosztów, żądanych obok roszczenia głównego
Postępowanie przez Arbitrem Bankowym nie jest postępowanie przed sądem polubownym w rozumieniu przepisów KC
Organem rozstrzygającym jest Arbiter Bankowy i Zastępca Arbitra Bankowego, których powołuje Rada Związku Banków Polskich
Arbiter powoływany jest na 4-letnią kadencję
Wszczęcie postępowania następuje na wniosek konsumenta. Wniosek powinien być sporządzony w formie pisemnej. Wszystkie załączniki do wniosku i pisma procesowe kierowane do Arbitra powinny być również w formie pisemnej.
Do wniosku należy dołączyć dokument potwierdzający zakończenie postępowania reklamacyjnego w banku lub oświadczenie konsumenta, e w terminie 30 dni nie uzyskał z banku odpowiedzi na swoją skargę.
Wraz z wniesieniem wniosku konsument uiszcza opłatę w kwocie 50 zł. Gdy wartość przedmiotu spor jest niższa niż 50 zł opłata ta wynosi 20 zł.
Po skierowaniu sprawy do rozpoznania, bank ma 14 dni na przedstawienie swojego stanowiska w sprawie
Bank przegrywający jest zobowiązany do zapłacenia konsumentowi uiszczonej przez niego opłaty
Orzeczenia arbitra są dla banku ostateczne
Orzeczenie arbitra nie jest ostateczne dla konsumenta,
Organy administracji podatkowej
Art. 7. Organami administracji podatkowej są:
1) minister właściwy do spraw finansów publicznych;
2) dyrektor izby skarbowej;
3) dyrektor Biura Krajowej Informacji Podatkowej;
4) naczelnik urzędu skarbowego.
STOSOWANIE PRAWA FINANSOWEGO
Stosowanie prawa finansowego polega na jego wykonywaniu przez podmioty, do których jest ono adresowane(podmioty bierne), oraz podmioty, które działają na podstawie prawa, są obowiązane do jego przestrzegania w zakresie wykonywanych zadań oraz w stosunkach z podmiotami biernymi(podmioty czynne). Stosowanie prawa następuje zawsze przez podmioty czynne prawa finansowego, bo pozostaje ono zawsze w związku z uprawnieniami i obowiązkami podmiotów biernych.
3 SFERY STOSOWANIA PRAWA FINANSOWEGO:
Zarzadzanie finansami publicznymi- polega na realizacji funkcji zarządzania przez organy zarządzania . ich celem jest:
tworzenie prawa finansowego,
kontrola i nadzór w zakresie przestrzegania prawa finansowego,
tworzenie planów finansowych,
tworzenie programów polityki finansowej,
tworzenie organizacji administracji finansowej i kierowanie jej działalnością
Postepowanie finansowe głównym zadaniem jest konkretyzacja podmiotowa i przedmiotowa uprawnień i obowiązków podmiotów biernych prawa finansowego. W wyniku postepowania finansowego powinno dość do ustalenia czy dany podmiot bierny : ma uprawnienia lub obowiązki prawno-finansowe, jakiego rodzaju oraz w jakich rozmiarach. Następuje tutaj zamiana stosunku abstrakcyjnego na stosunku konkretne.
Postępowanie przed organami ochrony prawnej i wymiaru sprawiedliwości
musimy ustalić czy podmioty bierne przestrzegają przepisów prawa( działania wywiadowcze, sprawdzające, kontrolne),
sprawdzić i ocenić legalność orzeczeń organów administracji finansowej podjętych w toku postępowania finansowego
orzec o odpowiedzialności prawnej podmiotów biernych i czynnych ze stosowania prawa finansowego( wymiar sprawiedliwości oraz w pewnym zakresie inne podmioty orzekające)
PRAWNE FORMY STOSOWANIA PRAWA FINANSOWEGO(kategoria zmienna, zróżnicowana)
CZYNNOŚCI PRAWNE wykonywane przez podmioty czynne prawa finansowego obejmują wydawane:
AKTY NORMATYWNE- stanowione przez publiczną władzę finansową. Jest to akt jednostronny ustanowiony przez kompetentny organ władzy publicznej, w trybie określonym prawem, zawierający w swej treści normę prawną. Ważne jest aby akty normatywne powszechnie obowiązujące zawarte były w ustawie
Akty normatywne zewnętrzne( powszechnie obowiązujące)- rozporządzenia , upoważnienie do ich wydania jest zawarte w ustawie w celu ich wykonania; rozporządzenia lub zarządzenia wykonawcze
Akty normatywne wewnętrzne- mają charakter generalno-abstrakcyjny, są wydawane przez odpowiednie organy prawa finansowego i regulują przede wszystkim funkcjonowanie urzędów. Nie mogą być podstawą w rozstrzyganiu prawa podmiotów jednostkowych wobec władzy publicznej. Różnica; akty wewnętrzne: adresatem są z reguły podporządkowane organowi wydającemu jednostki organizacyjne lub pracownicy. : uchwały, zarządzenia, zarządzenia PRM
AKTY GENERALNE- służą również( jak akty normatywne) do tworzenia nowych norm prawnych, które służą stosowaniu prawa, zawierające wskazówki interpretacyjne, jak rozumieć określony normy prawne (charakter nienormatywny). Podstawę prawną aktów generalnych stanowią kompetencje zawarte w ustawach, ale także w innych podstawowych aktach normatywnych. Adresat aktu generalnego nie jest oznaczony imiennie. Są katami kierownictwa wewnętrznego i obowiązują tylko w sferze wewnętrznej
INDYWIDUALNYCH AKTÓW FINANSOWYCH tzw. aktów prawnofinansowych- są podstawową i najczęściej używaną formą władczego stosowania prawa finansowego i dotyczą gromadzenia i wydatkowania publicznych środków pieniężnych. Oparta jest na przepisach PF powszechnie obowiązującego, stanowi:
władcze oświadczeni woli organu finansowego,
aktywność w sferze finansów publicznych polega na dokonywaniu prawem określonych czynności konwencjonalnych
Czynności te mają na celu wywołanie bezpośrednich skutków prawnofinansowych
Stanowi akt złożenia oświadczenia woli, którego przedmiotem jest wiążące określenie konsekwencji prawnych
PODZIAŁ INDYWIDUALNYCH AKTÓW FINANSOWYCH WEDŁUG NOWOŚCI TWORZENIA STOSUNKU PRAWNEGO |
---|
Akty konstytutywne |
Tworzą, zmieniają lub uchylają sytuacje prawnofinansowe. Wywołują skutki prawne od chwili wydania (ex nunc). Zawsze mają charakter twórczy, ze względu na skutki jakie wywołują |
PODZIAŁ INDYWIDUALNYCH AKTÓW FINANSOWYCH WEDŁUG ZWIĄZANIA ORGANU PODATKOWEGO |
---|
AKTY ZWIĄZANE |
Organ finansowy musi wydać indywidualny akt finansowy uwzględniający żądanie przy zaistnieniu określonych przez przepisy warunków |
Aktów planowania finansowego- służą wykonywaniu i stosowaniu prawa finansowego w zakresie gromadzenia i wydatkowania publicznych zasobów pieniężnych. Tworzenie planów, programów, strategii w sferze finansów publicznych. Np. budżet, który ma charakter aktu normatywnego.
CZYNNOŚCI FAKTYCZNE- nie wywołują bezpośrednich skutków prawnych, ale dotyczą czynności podejmowanych przez organy zarządzania finansami publicznymi:
Działalność społeczno-organizatorską- osoby mogą się do niej podporządkować, ale nie muszą
Czynności materialno- techniczne- rodzą po stronie adresata obowiązek podporządkowania się działaniu (zaświadczenia, wezwania, wyjaśnienia, protokoły, doręczenia, czynności egzekucyjne, prowadzenie ewidencji, rejestrów
PYTANIA SPRAWDZAJĄCE
JAKA JEST RÓŻNICA POMIĘDZY ORZECZENIEM SĄDOWYM A AKTEM FINANOSWYM?
Orzeczenia sądowe | Akt finansowy |
---|---|
|
|
JAKI JEST CEL WYDANIA AKTÓW PLANOWANIA FINANSOWEGO? Aktem prawa finansowego jest m.in. budżet JST. Dlatego ważne jest aby obywatele wybierając władzę publiczną mogli sprawdzać jak są zagospodarowane i na jakie cele wydatkowe zasoby Pieniężne.
OMÓW UMOWĘ PUBLICZNOPRAWNĄ W PRAWIE FINANOWYM I JEJ PERSPEKTYWY
To jedna z przyszłościowych form działania. Umowa będzie podporządkowana władzy publicznej, gdzie jedną ze stron będzie organ władzy publicznej, a drugą osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna.