Chmiel – Humulus lupulus L. – Chmiel zwyczajny ( rodz. Cannabacaceae)

Pochodzi prawdopodobnie z Azji. W starożytności ceniono bardziej jego właściwości smakowe, a nie lecznicze, a sam Pliniusz zalecał chmiel jako jarzynę. Dopiero od czasów Renesansu wprowadzony został do medycyny.

Chmiel jest rośliną pnącą i zwisającą dookoła drzew i krzewów. Jego pędy mają nieraz po kilkanaście metrów długości. Kwitnie od lipca do września. Owocostanem są jasnozielone „szyszki”, żółknące i brunatniejące w miarę dojrzewania. Na łuskach szyszek widoczne są małe, żółto-czerwone gruczoły.

Występuje w stanie dzikim w wilgotnych lasach w Europie, na Syberii i w Ameryce Północnej. Najczęściej uprawiany jest w ogrodach lub też na skalę przemysłowa do wyrobu piwa. Rozmnażany jest na wiosnę z korzeni.

Szyszki chmielu zbiera się po zupełnym dojrzeniu, gdy mają barwę żółtozielonkawą. Suszyć szyszki należy szybko, w cieniu, rozłożone cienką warstwą, w miejscach suchych i przewiewnych. Po wysuszeniu odsiewa się pył (żółtoczerwone gruczoły). Szyszki przechowywać należy w naczyniach szczelnie zamkniętych.

Właściwości lecznicze
Surowcem są dojrzałe owocostany chmielu (tzw. szyszki chmielowe – Strobili Lupuli) i gruczoły wydzielnicze (Lupulinum), otarte z powierzchni szyszek.

Skład chemiczny i działanie
Szyszki zawierają olejek lotny (kumulen, myrcen, farnezan), mieszaninę żywic (humulon, lupulin), flawonoidy, garbniki, cholinę, pochodne purynowe. W gruczołach występuje olejek lotny, żywica, woski i związki tłuszczowe.

Chmiel działa uspokajająco, antyseptycznie, pobudza czynność żołądka, zmniejsza popęd płciowy.

Zastosowanie
Zalecany jest głównie jako środek uspokajający w stanach wyczerpania nerwowego, w nadmiernej pobudliwości nerwowej, w bezsenności, ogólnym osłabieniu, w nadmiernej pobudliwości płciowej. W wielu przypadkach lupulina jest skuteczniejsza od waleriany. Jej działanie określane jest często jako hipnotyczne. Po podaniu doustnym lupulina wzmaga wydzielanie soku żołądkowego. Ważne jest jej działanie bakteriostatyczne i bakteriobójcze (zaburzenia trawienia).

Postacie leku

■Napar z szyszek chmielowych: Łyżeczkę do herbaty szyszek chmielowych zalać szklanką wrzątku, pozostawić 10- minut pod przykryciem. Pić 2-3 razy dziennie po szklance naparu.
■Napar z dodatkiem kozłka: szyszek chmielowych i korzenia kozłka po łyżce do herbaty zalać szklanką wrzątku. Zagotować, a następnie odcedzić. Pić 1-2 razy dziennie po szklance naparu. Bardzo dobre działanie mają kąpiele z dodatkiem szyszek chmielowych.




ZIOŁA I ICH STOSOWANIE
B. Kuźnicka ,M. Dziak