Socjalizacja :Powstawanie istoty społecznej

1. Człowiek jako istota społeczna:

• Przychodzimy na świat jako potencjalne istoty społeczne;

• Po urodzeniu i przez kilka kolejnych lat jesteśmy całkowicie bezradni i zależni od innych;

• Procesy społecznej interakcji pozwalają rozwinąć tożsamość, przekonania i wiele umiejętności niezbędnych do aktywnego udziału w społeczeństwie (to jest istota procesu socjalizacji);

1. Tło filozoficzne:

• John Locke: siedemnastwieczny filozof brytyjski, był prekursorem późniejszego enwironmentalizmu; zakładał, że umysł noworodka jest jak biała kartka papieru, na której środowisko i doświadczenie piszą scenariusz życia dziecka;

• Tabula rasa

1. Jan Jakub Rousseau

• Osiemnastowieczny filozof francuski, opisywał swoje natywistyczne poglądy na rozwój człowieka w traktacie „Emil – czyli o wychowaniu”;

• Dzieci rodzą się z określonym zasobem wiedzy, który ujawnia się z wiekiem w sposób naturalny;

• Rozwój przebiega według możliwych do przewidzenia etapów, które następują zgodnie z wrodzonym rozkładem;

• Koncepcja szlachetnego dzikusa;

1. Karol Darwin

• Teoria ewolucji sformułowana w poł.XIX wieku; („O powstawaniu gatunków”);

• Poszczególni przedstawiciele gatunku różnią się od siebie pod wieloma względami(szybkością, sprawnością umysłową, etc.);

• Większość gatunków produkuje więcej potomstwa niż może wyżywić;

• Poszczególni osobnicy muszą walczyć o przetrwanie;

• Selekcja naturalna jest motorem ewolucji i sprawia, że ludzie stają się coraz lepiej przystosowani do środowiska.

• Inspiracje dla socjobiologii;

1. Przekształcenie organizmu biologicznego (homo sapiens) w aktywnego członka społeczeństwa

• Natura a wychowanie (natywiści kontra środowiskowcy);

• Natura: poglądy instynktywistów – ludzkie zachowanie jest wynikiem działania instynktów;

• Instynkty – wrodzone, niezmienne, genetycznie zaprogramowane wzory działań, które są wspólne całemu gatunkowi i nie podlegają różnicowaniu ze względu na doświadczenie jednostkowe;

1. Wychowanie

• Ludzkie zachowanie jest wynikiem działania środowiska społecznego;

• Ludzkie zachowanie i tożsamość mogą być kształtowane w dowolny, pożądany sposób (John Watson);

1. Koncepcja interakcyjna

• Zarówno dziedziczność jak i środowisko mają wpływ na zachowanie człowieka;

• Czynniki wyzwalające określone geny, np. gen alkoholizmu

1. Dzikie dzieci

• Dzikie dzieci, wilcze dzieci – dzieci egzystujące w społecznej izolacji, wychowywane przez zwierzęta lub posiadające jedynie pośredni kontakt z ludźmi (np. dzieci trzymane w niewoli i nie kontaktujące się z innymi ludźmi). Literackim przykładem dzieci wilczych są Romulus i Remus lub Mowgli.

• Jednymi z najsłynniejszych dzikich dzieci są Victor i Genie. Prawdopodobnym przypadkiem dzikiego dziecka jest również tajemniczyKaspar Hauser.

• Dzikie dzieci mają problemy z opanowaniem ludzkiej mowy. Istnieje hipoteza stworzona przez Erica Lenneberga, że ludzkie dziecko przechodzi w swym rozwoju okres, kiedy zdolne jest przyswoić sobie język z niezwykłą łatwością. Ten optymalny okres kończy się jednak z wejściem w wiek dojrzewania i człowiek, który swej szansy opanowania mowy nie wykorzystał przed mniej więcej dwunastym rokiem życia, traci ją bezpowrotnie

1. Perspektywy teoretyczne

• Zygmunt Freud:

• Eros i Tanatos;

• Id, ego, superego;

• Rozwój psychoseksualny człowieka (faza oralna, faza analna, faza falliczna i kompleks Edypa, faza latencji, faza genitalna);

1. Erik Erikson

• Teoria rozwoju psychospołecznego – koncepcja wywodzącą się z psychoanalizy, w której wiodącą rolę przyznaje się działaniomświadomym jednostki pod wpływem środowiska. Rozwój ujmowany jest jako proces ewolucyjny, w którym jednostka poprzez kryzysypsychospołeczne osiąga coraz to wyższy poziom integracji. Dokonuje się on poprzez rozwiązywanie trudności związanych ze zmianami na płaszczyznach na których się odbywa: biologicznej, psychicznej oraz społecznej. Rozwój jest więc wzajemnym dostosowywaniem się do siebie jednostki i środowiska.

• Fazy rozwoju psychospołecznego; (osobny plik)

1. George Herbert Mead: symboliczny interakcjonizm

• George Mead sformułował oryginalny program behawioryzmu społecznego, który bada procesy adaptacji organizmów, ujmując je jako proces komunikacji. Organizm w relacji ze środowiskiem, inaczej niż to ma miejsce w behawioryzmie, nie pozostaje bierny. Organizmy dokonują selekcji tego co istnieje dla nich jako bodziec. Od zasady tej selekcji zależeć będzie ich sukces adaptacyjny.

• Badał rozwój i organizację ‘jażni’;

• Jażń wyrasta z doświadczenia społecznego, ponieważ jednostka potrafi patrzeć na własne działania z perspektywy swoich partnerów;

• Jest to możliwe dzięki językowi;

• W procesie komunikacji jesteśmy zarówno podmiotem działania (mówimy), jak i przedmiotem działania (osobą odbierającą);

• Rozwijamy naszą jaźń, gdy przyjmujemy rolę innego i patrzymy na siebie jako przedmioty działania;

• Jaźń jako produkt interakcji między niepowtarzalną jednostką a kontekstem społecznym;

1. Czynniki socjalizacji

• Socjalizacja jest skomplikowanym procesem obejmującym wiele jednostek, grup społecznych i instytucji;

• Elementy te są kanałami wpływu, poprzez nie dochodzi do procesu socjalizacji;

1. Rodzina

• Jest jednym z najważniejszych czynników socjalizacji;

• Tworzą się w niej pierwsze i najbardziej trwałe więzi społeczne;

• Umiejętność porozumiewania się, kontakt z kulturą;

• Jest całym światem społęcznym niemowlęcia; zapewnia mu tożsamość społeczną w kwestii rasy, religii,klasy społecznej;

1. Szkoła

• Instytucja społeczna bezpośrednio odpowiedzialna za przekazywanie jednostce informacji, umiejętności i wartości, które uważa się za ważne dla życia społecznego;

• Sformalizowany system ocen;

• Możliwość kooperacji i rywalizacji;

1. Grupa rówieśnicza

• Nowe modele zachowań;

• Nowe obiekty identyfikacji;

• Aletrnatywne sposoby myślenia i waloryzowania świata

1. Media

• Media tradycyjne;

• Nowe media;

1. Socjalizacja jako proces trwający przez całe życie

• Socjalizacja w wieku dojrzałym pod wpływem zmiany społecznej;

• Resocjalizacja – polega na wykorzenieniu i restrukturyzacji podstawowych wartości, postaw czy tożsamości;

• Resocjalizacja dobrowolna/resocjalizacja przymusowa