Polityka bilansowa

22.02.2012

Literatura:

• Ustawa o rachunkowości

• MSSF 8 zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów

• Kodeks Zawodowej Etyki w Rachunkowości, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce

• Polityka bilansowa i sprawozdawczość finansowa w zarządzaniu firmą. Pr. zb. Pod red. K. Sawickiego, Ekspert, Wrocław 1996

Na zaliczenie zrobienie pracy:

Można łączyć się w grupy (3osoby) – zadania + test na egzaminie

Polityka bilansowa – pojęcie i miejsce w polityce przedsiebiorstwa

Pojęcie polityka jest wieloznaczne i ogólnie wiąże się z dążeniem do wyznaczonego celu przez podmiot. W ogólnym znaczeniu przez określenie polityka rozumie się:

• Zręczne, konsekwentne postępowanie jednostki zmierzające do określonego celu

• Konsekwentne stosowanie przez kierownictwo zorganizowanych grup zasad i metod zmierzających do osiągnięcia określonych celów

• Polityka bilansowa jest częścią składową polityki firmy

• Polityka firmy nazywana również polityką przedsiębiorstwa, to określenie celów i metod ich osiągnięcia w dziedzinie zaopatrzenia, magazynowania, produkcji, sprzedaży, inwestycji, gospodarki finansowej itp.

Cel działalności przedsiębiorstwa powinien odpowiadać celom właścicieli przedsiębiorstwa. W rzeczywistości cel przedsiębiorstwa jest wypadkową różnych celów cząstkowych, będących odzwierciedleniem różnych grup interesu. Między tymi wszystkimi celami istnieją indywidualne, często przeciwstawne dążenia, aby wybrać i realizować najistotniejsze dla przedsiębiorstwa cele działania, trzeba opracować plan konsekwentnego postępowania, który będzie oparty na właściwej hierarchii istotności, czyli wyznaczyć politykę przedsiębiorstwa.

W nowoczesnym podejściu do zarządzania przedsiębiorstwem przyjmuje się że głównym celem działania firmy jest maksymalizacja bogactwa jej właściceli, czyli maksymalizacja wartości rynkowej przedsiębiorstwa.

Jako cele działalności przedsiębiorstwa wymienia się także:

• Maksymalizację zysku

• Zapewnienie bezpieczeństwa funkcjonowania firmy w dłuższym okresie

• Redukcja kosztów działania

• Zachowanie płynności/wypłacalności finansowej

• Minimalizację obciążeń podatkowych itp.

Pojęcie polityki o rachunkowości zostało zdefiniowane w ustawie o rachunkowości. Są to przyjęte zasady rachunkowości przez które rozumie się wybrane i stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą w tym też określone w MSSF, zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych.

Pojęcie polityki rachunkowości zostało rozszerzone o dokumentacje opisujące przyjęte zasady (polityki) rachunkowości, a w szczególności dotyczące:

1. Określania roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych

2. Metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego

3. Sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych w tym co najmniej:

   1. Zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgo głównej

   2. Wykazu ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera – wykazu zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych z określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań oraz funkcji w organizacji całości ksiąg rachunkowych i w procesach przetwarzania danych.

   3. Opisu systemu przetwarzanych danych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy uzyciu komputera

   4. Opisu systemu informatycznego, zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji, w zależności od struktury oprogramowania wraz z opisem algorytmów i parametrów oraz programowych zasad ochrony danych, w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych i systemu przetwarzania, a ponadto określenie wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji

4. Systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innej dokumentacji danych

Polityka rachunkowości według MSSF 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów”

Konkretne prawidła, metody, konwencje, reguły i praktyki przyjęte przez jednostkę gospodarczą przy sporządzaniu i prezentacji sprawozdań finansowych.

Przyjęte zasady (politykę) rachunkowości należy stosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, dokonywania odpisów amortyzacyjnych, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych w kolejnych latach w sposób porównywalny. Obowiązuje zasada ciągłości bilansowej. Przyjmuje się też i weryfikuje założenie, że jednostka będzie kontynuowała działalność w dającej się przewidzieć przyszłości w niezmienionym istotnie zakresie.

Polityka bilansowa

• ogół zgodnych z prawem decyzji podmiotu gospodarczego, mających na celu takie ukształtowanie wykazywanych w bilansie wyniku finansowego, majątku, zobowiązań czy własnych źródeł finansowania ab zapewnić optymalną realizację założeń gospodarczych.

• To wszelkie przedsięwzięcia podejmowane w trakcie roku obrotowego i podczas sporządzania zamknięcia rocznego, mające na celu wpływ na ocenę sprawozdania finansowego przez adresata i skłonienie go do pożądanych zachowań (pozyskanie kredytu, pozyskanie nabywców akcji, fuzja z innymi przedsiębiorstwem, nawiązanie współpracy z innym przedsiębiorstwem itp.)

• Środkiem polityki bilansowej jest odpowiednie poruszanie się (wykorzystanie) istniejących regulacji prawnych rachunkowości i teorii bilansowania, które pozwala na wykorzystanie swobody działania lub praw wyboru przy sporządzaniu sprawozdania finansowego

• Polityka bilansowa dotyczy kształtowania się całego sprawozdania finansowego, a nie tylko bilansu

• Możliwości i skuteczność stosowania polityki bilansowej są uzależnione m.in. od funkcjonowania polityki firmy. Np. niewłaściwa polityka sprzedaży spowoduje zmniejszenie przychodów ze sprzedaży i zmniejszenie wyniku finansowego. Nadmierne, nieefektywne koszty wynikające ze złej organizacji pracy lub kontroli wewnętrznej także spowodują zmniejszenie wyniku finansowego.

Elementy składowe polityka przedsiębiorstwa a cele polityki bilansowej

Polityka informacyjna i publikacyjna	Wpływ na decyzje ekonomiczne adresatów sprawozdania finansowego zgodny z założonymi celami firmy
Polityka dywidend	Wpływ na wysokość wyniku finansowego oraz sposób jego rozdysponowania (zysku)
Polityka podatkowa	Dążenie do obniżenia podstawy opodatkowania oraz wysokości bieżących obowiązków podatkowych
Polityka finansowa	Poprawa wskaźników rentowności, płynności, wypłacalności, zdolności do obsługi zadłużenia, kształtowanie optymalnej struktury kapitałów
Polityka inwestycyjna	Wpływ na właściwą ocenę działań inwestycyjnych, wykazanie wzrostu wartości inwestycji oraz korzyści ekonomicznych związanych z działalnością inwestycyjną

Polityka bilansowa obejmuje takie działania księgowe czy sprawozdawcze które są zgodne z obowiązującymi regulacjami prawnymi.

Polityka bilansowa

07.03.2012

Polityka bilansowa kończy się wówczas gdy następuje:

• Zamazywanie bilansu – tzn,. niejasne, rozmyte prezentowanie działalności przeds oraz jego majątku i źródeł pochodzenia

• Fałszowanie bilansu – zamieszczanie nieprawdziwych danych

Tzw. neutralne zafałszowanie bilansu ma miejsce wówczas gdy następuje:

• Łączenie ze sobą pozycji niezgodnych co do istoty, o odmiennej treści ekonomicznej

• Wykazywanie niepłynnych aktywów jako aktywa płynne

• Wykazywanie krótkoterminowych zobowiązań jako zobowiązania długoterminowe

• Stosowanie niedopuszczalnych kompensat pozycji majątku przedsiębiorstwa ze składnikami kapitałowymi

• Pomijanie ważnych szczegółów informacyjnych na przykład wykazywanie ogólnej wartości należności i pomijanie wartości należności wątpliwych w przypadku których istnieje większe ryzyko nieściągalności

• Sztuczne upłynnianie aktywów przez np. pozyskanie czeków i weksli od wątpliwych dłużników bez zamiaru wprowadzenia ich w obieg i wykazania w bilansie zamiast należności wątpliwych – innych środków pieniężnych

Praktyczne osiągnięcie celów polityki bilansowej napotyka na wiele ograniczeń. Wśród nich wymienia się następujące sytuacje:

• Przy sporządzaniu informacji muszą być przestrzegane zasady prawidłowej rachunkowości (w tym zasada true and fair view)

• Polityka bilansowa zawsze musi szukać równowagi między interesami różnych podmiotów będących adresatami sprawozdania finansowego

• Prawa wyboru ujęcia pozycji aktywów i pasywów nie zawsze mogą być w pełni swobodnie wykorzystywane bowiem niekiedy są ograniczane określonymi faktami z przeszłości i wcześniej podjętymi założeniami, których nie można zmienić

• Przedsięwzięcia podjęte w danym roku w ramach polityki bilansowej, z uwagi na wymóg ciągłości wpływają na skuteczność polityki bilansowej w latach następnych, podobnie jak oddziałuje na nie polityka bilansowa lat poprzednich

• Częsta zmienność przepisów gospodarczych wprowadzanie ich z mocą obowiązującą wstecz od daty ich opublikowania, przekreślają możliwość stosowania racjonalnej polityki bilansowej

• Obowiązek zamieszczania informacji dodatkowej omówienia stosowanych metod wyceny aktywów, pasywów, przychodów i kosztów ułatwia poznanie celów polityki bilansowej, przez co traci ona częściowo swoją skuteczność

Rachunkowość kreatywna – pojęcie

Z kreatywną księgowością mamy do czynienia, gdy dopuszczone regulacjami prawnymi zasady, zwyczaje i polityki księgowe są tak dobrane, aby zaprezentować najbardziej pożądany w danych okolicznościach obraz przedsiębiorstwa

Główne motywy zastosowania rachunkowości kreatywnej

• Potrzeba pokazania wyniku finansowego spodziewanego przez „rynek”, czyli zmniejszenia strat lub zwiększanie zysku, szczególnie ważna dla spółek giełdowych

• Minimalizacja dochodu podlegającego opodatkowaniu. Przykładem są zamienne metody wyceny zapasów, które mogą doprowadzić do różnic w prezentowanej podstawie opodatkowania

• Przekonanie innych o swojej wiarygodności

• Sterowanie osiągnięciami managerów w celu uzyskania premii za wyniki lub premia dla zarządu uzależniona od poziomu osiągniętego zysku

• Wymagania jednostki dominującej odnośnie realizacji określonego minimalnego zwrotu z inwestycji przez jednostkę zależną

• Ukrywanie ryzyka finansowego

• Umożliwienie pozyskania zewnętrznego kapitału na finansowanie dalszych działań

• Manipulowanie wskaźnikami, które mogą być wykorzystane w analizie sprawozdań finansowych, na przykład zmniejszenie wskaźników zadłużenia

• Spodziewane, znaczne pogorszenie koniunktury gospodarczej w przyszłości

Rozróżnia się trzy poziomy kreatywnego prowadzenia rachunkowości. Są nimi:

1. Świadome testowanie polityki rachunkowości, aby oddać indywidualizm procesów jednostki i przedstawić je zgodnie z zasadą true and fair view

2. Świadome stosowanie polityki bilansowej (korzystanie z praw wyboru działania), aby zrealizować doraźne interesy (otrzymać kredyt, otrzymać premię, podnieść wartość przedsiębiorstwa) – głównie w krótkich okresach, w dłuższym okresie (kilka lub kilkanaście lat) najczęściej nie jest to możliwe

3. Łamanie prawa i oszustwa księgowe (niedopuszczalne – rachunkowość agresywna)

Poziom pierwszy jest ogólnie akceptowany i pożądany. International Financiial Reporting Standards zakładają, że jednostka świadomie wybierze odpowiednie instrumentarium polityki bilansowej, aby przedstawić prawdziwy i rzetelny obraz działalności przedsiębiorstwa. Zakłada się bowiem, że nie można realizować tej zasady identycznymi technikami w każdym podmiocie.

Poziom drugi jest zazwyczaj dopuszczalny, ale często ogólnie wątpliwy etycznie. Na tym poziomie przebiega granica między rachunkowością kreatywną, a agresywną, zaś granica między nimi jest cienka. Realizowanie doraźnych interesów może urosnąć do rozmiaru manipulacji danymi w taki sposób, aby skłonić użytkowników sprawozdania finansowego da zachowań sprzecznych z ich interesem, które nie zostałyby przez nich podjęte w warunkach innej (bardziej właściwej) informacji sprawozdawczej, zaś z tytułu podjęcia określonych zachowań zmniejszają swoje korzyści ekonomiczne.

Wśród przyczyn występowania rachunkowości agresywnej wymienia się m.in.:

• Naturę poziom edukacji człowieka, w której mieści się brak kompetencji, brak etyki zawodowej, brak odpowiedzialności, konflikt lojalności

• Zależność biur rachunkowych i firm audytorskich od swoich klientów

• Charakter regulacji prawnych, które stwarzają swobodę wyboru rozwiązań księgowych i sprawozdawczych

• Złożone strukturalne produkty i usługi, które są nieczytelne w interpretacji a co dopiero w ujęciu księgowym i sprawozdawczym,

• Globalizacja rynków, która doprowadziła do powstania wielopoziomowych i przestrzennych grup kapitałowych, których sprawozdawczość nie zawsze jest transparentna i zrozumiała.

W celu przedstawienia oczekiwanego obrazu przedsiębiorstwa przez zarząd stosowane są zazwyczaj określone rodzaje manipulacji w sprawozdaniach finansowych tj.:

• Zawyżone przychody ze sprzedaży poprzez przychody nie zrealizowane oraz manipulowanie datą zakończenia roku

• Zawyżone zyski ze sprzedaży poprzez obniżone koszty obowiązkowe, poprzez odsunięcie kosztów na późniejszy okres czy ukryte rezerwy

• Zawyżony majątek (należności nieściągalne, zapasy niezbywalne, nieprawidłowe wyceny majątku trwałego)

• Zaniżone zobowiązania. Warto zwrócić uwagę na pozycje pozabilansowe – zobowiązania warunkowe

• Transakcje z podmiotem powiązanymi takie jak np. sprzedaż aktywów trwałych

• Tworzenie nowych podmiotów (aport)

• Polityka tworzenia rezerw

• Żonglerka kapitałami przykładowo rozliczenie strat przez zmiany w kapitale własnym

Sytuacja ekonomiczno-finansowa podmiotu prezentowana w rocznym sprawozdaniu finansowym może być przedstawiona w przedziale między sposobem tendencyjnym pozytywnym lub tendencyjnym negatywnym. Wybór najlepszej polityki bilansowej to bilansowanie pomiędzy tymi dwoma wartościami (żeby przedstawić realną sytuację)

Tendencyjnie pozytywny obraz sytuacji przedsiębiorstwa można przedstawić w postaci:

• Wykazania możliwie wysokiego zysku dobrze prosperującego przedsiębiorstwa z uwagi na chęć podwyższenia kapitału

• Przekonywujące przedstawianie stale wzrastającego zysku w celu rozszerzania stosunków z dostawcami i odbiorcami

• Ujawnienie wyższego zysku niż rzeczywiście zrealizowano, aby wywołać wrażenie rozwoju firmy

• Potwierdzenia dla kredytodawcy korzystnej kondycji finansowej przedsiębiorstwa

Tendencyjnie negatywny obraz sytuacji przedsiębiorstwa można przedstawić w postaci:

• Wykazania możliwie niskiego zysku

• Utrzymania odpisów lub wypłat z zysku na możliwie niskim poziomie

• Utrzymanie stałej stawki procentowej dywidendy w dłuższym okresie mimo osiągnięcia relatywnie wyższych zysków

Dzięki pozytywnemu obrazowi działalności przedsiębiorstwa

• Wierzyciele skłaniają się utrzymać lub podwyższyć gotowość kredytową

• Zachęca udziałowców do utrzymania oraz nabycia udziałów w przedsiębiorstwie

• Pracownicy odnoszą wrażenie, że w przedsiębiorstwie są zapewnione wynagrodzenia i inne świadczenia

• Przekonuje się klientów że będzie zapewniona realizacja umów i usług

Zbyt pozytywny obraz działalności przedsiębiorstwa może prowadzić do:

• Żądania przez właścicieli wyższych odsetek od kapitału

• Żądania przez udziałowców, aby wypłacić im wyższe kwoty z zysku do podziału

• Żądania przez pracowników wyższych wynagrodzeń i świadczeń socjalnych

• Rozdysponowania wykazanego zysku bilansowego ‘poza przedsiębiorstwo’

• Żądanie obniżenia cen sprzedawanych produktów i towarów

• Wzrost konkurencji w danej branży

Formy polityki bilansowej:

• Materialna polityka bilansowa

• Formalna polityka bilansowa

Materialna polityka bilansowa

Polega na oddziaływaniu na wysokość wyniku finansowego wykazanego w sprawozdaniu finansowym oraz dochodu do opodatkowania

Formalna polityka bilansowa

Zajmuje się strukturą, grupowaniem, sposobem ujęcia oraz dodatkowymi objaśnieniami poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego. Obejmuje także podział zysku z lat ubiegłych.

Polityka bilansu handlowego

Obejmuje wszystkie zorientowane na przedsiębiorstwo decyzje, nakierowane na „handlowe zamknięcie ksiąg” w celu osiągnięcia celów założonych w polityce jednostki.

Polityka bilansu podatkowego

Ukierunkowana na dochód ustalony w ramach bilansu podatkowego. Są to przedsięwzięcia zmierzające głównie do minimalizacji obciążeń podatkowych.

Instrumenty polityki bilansowej można podzielić na:

1. Instrumenty materialne

2. Instrumenty formalne

3. Instrumenty czasowe

Instrumenty materialne obejmują przedsięwzięcia wpływające na:

• Wielkość aktywów i pasywów,

• Wielkość przychodów i kosztów,

• Metody wyceny majątku trwałego i obrotowego,

• Stosowania rozliczeń międzyokresowych

• Tworzenia odpisów i rezerw.

Formalne instrumenty polityki bilansowej to prawa wyboru:

• Sposobu prezentacji danych liczbowych w sprawozdaniu finansowym

• Wariantu rachunku zysków i strat

• Wariantu rachunku przepływów pieniężnych

• Stopnia szczegółowości informacji dodatkowej i sprawozdania z działalności w ramach przewidzianych zakresem ustawy

• Uzupełnienie informacji dodatkowej i sprawozdania z działalności dodatkowymi informacjami

• Sposobu podziału zysku

Czasowe instrumenty polityki bilansowej dotycza prawa wyboru:

• Dnia bilansowego

• Okresu oddziaływania poszczególnych przedsięwzięć

• Terminu przedłożenia, zatwierdzenia i opublikowania rocznego sprawozdania finansowego

Symptomy fałszowania sprawozdań finansowych

• Zwiększone przychody ze sprzedaży w ostatnim miesiącu, znacznie odbiegające od dotychczasowych

• Ponadprzeciętna rentowność transakcji lub sprzedaży w ostatnim okresie

• Nietypowe transakcje odnoszące się do pozostałej działalności (sprzedaży) operacyjnej

• Chaotyczna i niedokładna informacja dodatkowa do sprawozdania finansowego

• Opóźnione zamknięcie raportów sprzedaży

• Nietypowe warunki płatności za sprzedaż

• Duże obroty z jednostkami powiązanymi – mogą to być pozorne transakcje czy nieekwiwalentne przepływy pieniężne w postaci dostawy know-how, ekspertyz, konsultacji, prac badawczych, analiz rynku, usługi konsultingowe i inne

• Niższe zużycie materiałów bezpośrednich czy energii, przy jednoczesnej niewielkiej zmianie w produkcji

• Duży udział sprzedaży ogółem sprzedaży wewnątrz jednej grupy kapitałowej

• Wypłaty dużych honorariów konsultantom, ekspertom, doradcom i innym

• Zgodność zrealizowanych wyników z prognozami

Okoliczności ułatwiające fałszowanie sprawozdań finansowych

• Słabość systemu kontroli wewnętrznej

• Brak w radzie nadzorczej kompetentnych analityków, znających zasady sprawozdawczości finansowej i metody analizy

• Zawieranie transakcji nietypowych o dużej wartości

• Stosowanie złożonych instrumentów finansowych, na które nie ma aktywnego rynku i które trudno wycenić czy rozdzielić

Przykłady fałszowania sprawozdań finansowych – Enron Corp.

• Enron pod koniec lat 90 XX wieku był zaliczany do najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w USA. W momencie największego rozkwitu jego wartość rynkową szacowano na 70 mld dolarów, cena akcji sięgała 90 dol/szt.

• Stosowanie instrumentu finansowego MIPS (monthly interest preferred share, uprzywilejowana akcja z miesięczną dywidendą), wymyślonego przez bank inwestycyjny Goldman Sachs. Instrument w zależności od potrzeb księgowego można było ująć jako akcja lub obligacja

• W sprawozdaniach finansowych ten instrument przedstawiano jako akcja – odbiorcą byli akcjonariusze, agencje ratingowe, a to obniżało wskaźniki zadłużenia. Wypłacane posiadaczom MIPS odsetki ujmowano jako dywidendy

• W sprawozdaniu dla urzędu podatkowego instrument ten klasyfikowano jako obligację pomniejszano podstawę opodatkowania o wypłacane jego posiadaczom odsetki

• Założenie w karaibskim raju podatkowym firmy Enron Capital – spółki córki, której 100% udziałowcem był Enron. To ta spółka była emitentem MIPS, a uzyskane z tego środki – 214 mld dolarów – pożyczył firmie Enron na 50 lat. Płacone od sługu odsetki stanowiły koszt uzyskania przychodu.

• Ponadto zarejestrowanie spółki córki w raju podatkowym i przesunięcie do niej dochodów z emisji MIPS obniżyło płacone podatki

• Z uzyskanych odsetek Enron Capital wypłacał dywidendy posiadaczom MIPS, natomiast Enron wykazywał skonsolidowanym bilansie uprzywilejowane akcje firm podległych podczas gdy faktycznie był to dług.

• Jednocześnie Enron nie wykazywał w rachunku zysków i strat kosztów płaconych odsetek od długu wobec Enron Capital, ponieważ przy konsolidacji podlegały one wyłączeniu i nie wpływały na wynik finansowy. W sprawozdaniu z przepływów wykazywał je natomiast jako płacone dywidendy

• Enron tworzył tzw. spółki specjalnego przeznaczenia (special purpose entitles – SPE’s) w celu wprowadzenia swoich zobowiązań „poza bilans”. Spółki te zaciągały zobowiązania a uzyskane środki przekazywały Enronowi. Enron wyłączył te spółki ze swojego skonsolidowanego sprawozdania finansowego. SPE tworzone przez Enron zawierały liczne, wątpliwe transakcje headgingowe, ukrywano w ten sposób straty z tytułu ryzykownych przedsięwzięć Enronu

• W procesie dotyczącym upadku oskarżono także firmę audytorską Arthur Andersen, za pomoc w ukrywaniu długów firmy i fałszowanie sprawozdań finansowych w Enronie. Bezpośrednią przyczyną tego było niszczenie dokumentów z audytów przeprowadzonych przez firmę Arthur Andersen. Agencja zgodziła się zawiesić część praw i licencji do wykonywania audytów, w sierpniu 2002. Pomimo rozporządzenia w 2005 umożliwiającego agencji prowadzenie pełnej działalności, Arthur Andersen do dzisiaj nie odzyskał zaufania wśród klientów i wcześniejszego prestiżu, mimo że przed aferą w Enronie była jedną z największych i najbardziej poważanych oraz należała do ówczesnej „wielkiej Piątki” („big five”) agencji audytorskich na świecie

Nie mam dokończonego wykładu bo musiałam wyjść wcześniej!!!

Polityka bilansowa

21.03.2012

Fałszowanie sprawozdań finansowych :

• przypadek WordCom, drugiego operatora telefonii międzystrefowej w USA

Nieprawidłowe ujmowanie kosztów operacyjnych jako długoterminowe inwestycyjne kapitałowe. Pozwalało to na ukrywanie wydatków, zawyżanie przepływów finansowych i wykazywanie większych zysków.

• Adelphia – zatajenie ok. 3,1 mld dol pozyczek i gwarancji bankowych

• AOL Time – nieprawidłowe zaksięgowanie wydatków reklamowych z lat 2000-01

• Warmer Bristol Myers – zawyżenie przychodów o blisko 1 mld dol. Przy użyciu instrumentów pobudzających sprzedaż.

• Squibb computer – sztuczne zawyżanie przychodów i nieprawidłowości przy wynagradzaniu zarządu

• Associates Dynergy – sztuczne zwiększanie płynności i unikanie podatków

• Elan – stworzenie 55 spółek w celu uniknięcia zaksięgowania wydatków na rozwój

• Mirant – zawyżenie aktywów o ok. 253 mln dol

• Network Associates – ukrywanie wydatków, zawyżanie przychodów w latach 1998-2000

• Qwest – sztuczne zawyżanie przychodów w latach 200-01

• Tyco International – uzywanie do podwyższania zysków funduszy przeznaczonych na pokrycie kosztów fuzji

• Vivendi Universal – ukrywanie przez zarząd problemów z płynnością

• Xerox – ukarany za pompowanie przychodów i zysków 1997-2000

• Elektrim – dokonał zabiegu księgowego poprawiającego wyniki spółki matki, a nie zmieniającego wyników grupy. W końcu w 1999 roku podniósł kapitał (…) założonej Elektrim Telekomunikacja wnosząc do niej aportem udziały Polskiej Telefonii Cyfrowej wyceniając je znacznie wyżej niż wynosiły koszty objęcia udziałów PTC. Następnie sprzedał 49% udziałów ET i w 1999 różnicę między wartością wniesienia a wartością księgową udziałów PTC przed dokonaniem podniesienia kapitału ET zaksięgował jako przychody przyszłych okresów. W 2000r. Elektrim przeniósł różnicę z przychodów przyszłych okresów so przychodów finansowych i po zapłaceniu podatku wykazał ponad 3,45mld zł zysku netto z tej transakcji. Ponadto analitycy wyliczyli, że na kary i niechciane zakupy e-spółek Elektrin wydał we wrześniu 2002 86 mln dol., 68 mln dol. wydano na koszty administracyjne i usługi konsultingowe. W okresie 12.2001-01.2002 na nieokreślone wydatki wydano 15 mln euro.

• Przypadek Panel sp. z o.o.
  niewłaściwa wycena zapasów w magazynie zawyżyła wynik finansowy o 100 tys. zł
  brakowało odpisów aktualizujących należności na kwotę 60 tys. zł, cześć należności uległa przedawnieniu wskutek niedbałości pracowników w windykowaniu
  po weryfikacji przez biegłego rewidenta faktur stwierdzono fikcyjną sprzedaż materiałów i kradzież przez pracowników (30tys.zł) która nie została wykryta ponieważ nie było kontroli wewnętrznej
  brakowało uzgodnienia rozrachunków wewnętrznych między punktami sprzedaży, okazało się że pracownik zawłaszczył 25 tys. zł
  nieprawidłowości w sporządzeniu deklaracji VAT – zaległości podatkowe z tytułu samych odsetek to 18tys. zł

• Przepadek Śląskiego Towarzystwa Inwestycyjno-Leasingowa Sigma S.A.
  Przedsiębiorstwo założone przez prywatnych inwestorów w ciągu 4 lat prezentowało dodatni wynik finansowy, w 4-tym roku wyemitowało akcje nowej serii. Na koniec 5 roku działalności wykazało stratę 17 mln zł i spadek środków pieniężnych o 1 min zł.
  Główne powody:
  Część leasingowych samochodów pochodziła z kradzieży poza granicami kraju i została zarekwirowana przez organy ścigania. Ponadto wzrastały przeterminowane należności z tytułu rat leasingowych na które nie utworzono w poprzednim roku rezerwy (szacunkowa wartość tej rezerwy powinna wynosić w poprzednim roku 3 mln zł). Aby przywrócić płynność finansową zdecydowano się na nową emisje akcji. Było to możliwe ponieważ firma audytorska wydała w poprzednim roku pozytywną opinię.

Inne przykłady agresywnej rachunkowości i fałszowania sprawozdań finansowych

Przedwczesne ujęcie przychodów:

• Ujęcie przychodów z tytułu usług, które świadczone będą dopiero w przyszłości

• Ujęcie przychodów wątpliwych do zrealizowania

• Ujęcie przychodów z umów wieloletnich jako przychód danego okresu, bez rozliczenia w czasie

• Ujęcie fikcyjnych przychodów ze sprzedaży mimo iż wiadomo, że będą przedmiotem korekty

• Uznanie przychodów z tytułu zmiany „równych” wartościowo aktywów

• Niewłaściwe szacunki wartości przychodów danego okresu

• Manipulowanie datą uznania przychodu na przykład przesunięcie momentu uznania przychodu

Niewłaściwe sprawozdanie o kosztach

• Nietworzenie rezerw na prawdopodobne zobowiązania

• Ujmowanie kosztów działalności jako środków trwałych w budowie lub inwestycji

• Ujmowanie kosztów działalności lub rezerw jako fundusze (kapitały)

• Manipulowanie datą ujęcia kosztów

• Przesuwanie części kosztów bieżącego okresu na okresy późniejsze na skutek niewłaściwych szacunków (np. niewłaściwy pomiar zużycia)

• Prezentowanie kapitalów własnych, które nie zostały w rzeczywistości wniesione do przedsiębiorstwa

• Brak wykazania nienabytych akcji własnych jako zmniejszenie kapitału własnego

• Tworzenie skomplikowanych grup kapitałowych i wykazywanie transakcji zawieranych wewnątrz grup kapitałowych

• Nieujmowanie zdarzeń powstałych po dniu bilansowym

Podsumowanie:

• Dobrej jakości sprawozdania finansowe sprzyja prawidłowo działający system kontroli wewnętrznej (audytu wewnętrznego), mocna pozycja profesjonalnego głównego księgowego w przedsiębiorstwie, przestrzeganie dobrze opracowanych procedur obiegu i zatwierdzania dokumentów księgowych, profesjonalizm i znajomość przepisów przez pracowników, charakteryzujących się właściwą postawą etyczną i kulturą uczciwego działania

• Istotnym motywem do oszustw i fałszowania spr fin jest wywieranie presji na zarząd, odnośnie ich dokonań, zwłaszcza przypadki uzależnienia kadencji lub premii zarządu od sprawozdawanych zysków.

Można ogólnie założyć, że istnieją dwa odrębne systemy regulacji rachunkowości w skali międzynarodowej. Są to standardy rachunkowości reprezentowane przez regulacje rachunkowości głównie w USA wydane jako Ogólnie Akceptowane Zasady Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles, U.S. GAAP) oraz regulacje rachunkowości w Unii Europejskiej na których bazują MSSF (ang. International Financial Reporting Standards – IFRS)

IFRS używane są nie tylko w UE, ale także w krajach takich jak Hoongkong, Australi, Malezja, Pakistan, w krajach należących do Rady Współpracy Zatoki Perskiej, Rosji, Republikę Południowej Afryki, Singapur I Turcję. Na dzień 27 sierpnia 2008 roku ponad 113 państw świata łącznie z całą Europą wymagało lub zezwalało na sprawozdawczość zgodną z IFRS. Około 85 spośród tych krajów wymagało tej sprawozdawczości we wszystkich krajowych notowanych na giełdzie przedsiębiorstwach.

Istnieje pewna hierarchia IFRS związana ze stosowaniem polityki rachunkowości dla każdej transakcji. Kiedy mamy do czynienia ze szczególnym rodzajem transakcji, polityka rachunkowości jest zdeterminowana przez stosowanie standardów lub interpretacji i rozważanie w związku z poradami implementacyjnymi. W przypadku braku standardu lub interpretacji która szczególnie odnosi się do danej transakcji, kierownictwo zastosuje taką politykę rachunkowości która doprowadza do informacji, która jest
związana z ekonomicznymi potrzebami podejmowania decyzji przez użytkowników.

wiarygodna, że sprawozdanie finansowe spełnia następujące cechy jakościowe:

• Reprezentuje wiernie i bezstronnie pozycję finansową, wyniki finansowe i przepływy pieniężne przedsiębiorstwa

• Odzwierciedla ekonomiczną naturę transakcji

• Jest neutralna (tzn. wolny od kosztów)

• Jest ostrożna

• Jest kompletna we wszystkich materialnych szacunkach

Można więc stwierdzić, że IFRS są oparte na ogólnych zasadach, zwanych nadrzędnymi zasadami rachunkowości, którym podporządkowane są szczegółowe regulacje, a w miarę braku szczegółowych regulacji muszą być przestrzegany

Śtany Zjednoczone ogólnie zaakceptowały, że literatura Ogólnie Akceptowanych Zasad Rachunkowości (US GAAP) jest oparta na regułach (przepisach). Między innymi z tego powodu literatura USGAAP jest bardziej wielotomowa niż literatura IFRS.

Tutaj są podane te regulacje, ale takie małe że nie widzę. /jakby co to Ewelina to ma/

Na wspólnym spotkaniu we wrześniu 2002 International Accounting Standards Board oraz Financial Acconunting Standards Board uzgodniły że będą działać razem w kierunku opracowania w pełni zgodnych i wysokiej jakości standardów sprawozdania finansowego, które mogłoby być stosowane zarówno w kraju jak i za granicą. Taki wspólny wysiłek jest czasem określany jako międzynarodowa zbieżność ogólnie przyjętych zasad księgowania w USA…

W efekcie dążeń do jednolitości sprawozdań finansowych, ujednolicanie regulacji prawnych rachunkowości przybrało następujące formy:

• Harmonizacji regulacji rachunkowości

• Standaryzacji regulacji rachunkowości

Harmonizacja jako jedna z form ujednolicania regulacji rachunkowości rozumiana jest jako proces redukowania istniejących różnic systemów rachunkowości różnych krajów mający na celu zbliżenie tych systemów i zwiększenie porównywalności informacji sprawozdawczych. Proces ten uzewnętrznia się w postaci zmniejszenia ilości stosowanych praktyk poprzez wyznaczanie granic różnorodności i określania zestawu praktyk w ramach którego podmioty mogą dokonywać wyboru. Harmonizacji rachunkowości podjęły się Międzynarodowa Rada Standardów Rachunkowości i Rada Standardów Rachunkowości Finansowej.

Standaryzacja rachunkowości oznacza stosowanie dokładnie takich samych praktycznych reguł. Ma to miejsce wtedy, jeżeli podmiotom z różnych krajów narzucone zostanie stosowanie jednolitych praktyk rachunkowości i jednolitych norm rozwiązywania jej problemów. Takie praktyki narzuciły m.in. MSSF

Unifikacja regulacji rachunkowości związana jest z eliminowaniem różnorodnych rozwiązań, czyli odrzuceniem możliwości występowania odmiennych regulacji prawnych rachunkowości w poszczególnych krajach. Z chwilą wejścia w Zycie nowych regulacji o szerszym zasięgu, niezgodne z nią regulacje lokalne tracą moc prawną.

Celem ujednolicenia regulacji rachunkowości w skali międzynarodowej jest:

• Zwiększenie porównywalności sprawozdań finansowych przedsiębiorstw z róznych państw

• Redukcja sposobów prezentacji sprawozdawczej działalności przedsiębiorstw działających na różnych rynkach. Przedsiębiorstwo posiadające spółki zależne w innych państwach albo notowanych na zagranicznych giełdach, na przykład giełdzie nowojorskiej, zmuszone było sporządzać swoje spr fin na różne sposoby dostosowane do indywidualizowanych wymogów regulacyjnych.

Skutkiem takich różnych wersji spr fin było:

• Nieuzasadniona kosztochłonność i czasochłonność opracowania danych

• Czasochłonność odczytywanych różnych informacji

• Obniżenie zaufania inwestorów co do ujawnionych informacji …

Przy opracowywaniu ujednoliconych regulacji rachunkowości … c.d.n.

Polityka bilansowa

04.04.2012

Przy opracowywaniu ujednolicanych regulacji rachunkowości działa olbrzymi sztab ludzi zaangażowanych w różnych międzynarodowych organizacjach księgowych z których najważniejsze to:

• Międzynarodowa Rada Standardów Rachunkowości (ang. The International Accounting Standards Board IASB), którego efektem prac są MSSF i która zrzesza ponad 100 organizacji zawodowych

• Rada Standardów Rachunkowości Finansowej (ang. The Financal Accounting Standards Board, FASB) działa w Stanach Zjednoczonych wydając ogólnie akceptowane zasady rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles, U.S. GAAP)

• Międzynarodowa Federacja Księgowych (ang. The International Federation of Accounting, IFAC), której celem jest rozwój i wzmocnienie zawodu księgowego w świecie, a także popieranie procesu harmonizacji rachunkowości poprzez m.in. wydawanie międzynarodowych dyrektyw rewizji finansowej

• Międzynarodowy Komitet Praktyk Auditingu (an. The International Auditing Practices Commities, IAPC), który działa w ramach IFAC i dązy do ujednolicenia praktyk rewizji finansowej w drodze wydawanych wytycznych

• Grupa G4 (ang. The group off Four) zawodowa organizacja księgowych z USA, Kanady, Wielkiej Brytanii i Australii a także Nowej Zelandii (G4+1) dążąca do wpływu na proces tworzenia międzynarodowych standardów

• Europejskie Stowarzyszenie Rachunkowości (ang. The European Accounting Association EAA) upowszechnia wiedzę o rachunkowości wśród członków z całego świata przez organizowanie kongresów i wydawanie akademickiego pisma

• Międzynarodowe Stowarzyszenie Edukacji i Badań Rachunkowości (ang. The International Association for Accounting Education and Research IAAER) rozpowszechnia wiedzę o rachunkowości zwłaszcza sprawozdawczości finansowej wśród członków społeczności akademickiej

• Komitet Regulacyjny Rachunkowości (ang. The Accounting Regulatory Commitee ARC) działający przy UE którego celem jest harmonizacja przepisów i standardów rachunkowości w kraju członkowskim

• Europejska Grupa Rewizji Sprawozdań Finansowych (ang. European Financial Reporting Advisory Group EFRAG) niezależna instytucja prywatna udzielająca opinii w procesie zatwierdzania MSSF

• Międzynarodowa Grupa robocza Ekspertów ds. Mięszynarodowych Standardów Rachunkowości i Sprawozdawczości (ang. The International Standards od Acounting and Reporting ISAR) kontrolowana przez Konferencję ds. Handlu I Rozwoju ONZ której celem jest wspieranie tworzenia krajowych I regionalnych standardów rachunkowości zwłaszcza w krajach rozwijających się. Publikuje raporty z corocznych sesji „Problemy międzynarodowej rachunkowości i sprawozdawczości finansowej” wytyczne dla małych i średnich przeds, biuletyny ISAR Update

• Grupa robocza ekspertów rachunkowości (ang. The Working Group of the Accountancy) działająca w ramach Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD). Przedstawia raporty m.in. w sprawie zasad rachunkowości w różnych krajach I porównywalności sprawozdań finansowych.

• Komisja ds. interpretacji międzynarodowej sprawozdawczości finansowej (IFRIC) którą powołano dla pomocy Radzie Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (zastąpionej przez IASC)

• Komisja Europejska…….., organ wykonawczy UE, która wydaje dyrektywy na podstawie których państwa członkowskie Unii prowadzą własne regulacje m.in. z rachunkowości

• Roboczy Zespół Pojawiających się Zagadnień (ang. The Emerging Issues Task Force, EITF) który powstał z rekomendacji FASV, ma za zadanie asystować FASB w ulepszaniu spr fin dyskusjach i wydawanych decyzjach w ramach istniejącej autorytatywnej literatury

• Amerykański Instytut Certyfikujący Publiczną Rachunkowość (ang. The American Instituts od Certified Public Accountments (AICPA), który certyfikuje rachunkowość sektora publicznego w USA i rozwija standardy auditingu

• Rada Standardów Auditingu (ang. The Auditing Standards Board, ASB), która wydaje w USA standardy auditingu, wydaje atestacje auditingu, sprawozdania z kontroli jakości i porady o certyfikowaniu rachunkowości sektora publicznego dla niepublicznych audytów

• Komitet Standardów Rachunkowości Finansowej (ang. The Financial Accounting Standards Comitees FASC) udziela komentarzy na zagadnienia związane z raportowaniem finansowym

• Komisja ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej (ang. The International Financial Raporting Interpretation Commitees IFRIC), którą powołano dla pomocy Radzie Międzynarodowych Standardów Rachunkowości w kreowaniu i doskonaleniu MSSF zwłaszcza w obszarach w których mogłyby …

• Do ulepszania i wzmacniania dobrych praktyk rachunkowości przyczynia się też Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (ang. The Securities and Exchange Commission SEC) która jako niezależna agencja USA stawia wymagania m.in. co do sprawozdawczości finansowej przedsiębiorstw, których papiery wartościowe są wprowadzane do publicznego obrotu papierami wartościowymi na giełdzie nowojorskiej

Rozróżnić można następujące płaszczyzny polityki rachunkowości:

• Międzynarodowa polityk rachunkowości

• Krajowa polityka rachunkowości

• Polityka gospodarcza przedsiębiorstw

Celem międzynarodowej polityki rachunkowości jest opracowanie i promowanie ponadnarodowych standardów rachunkowości aby stopniowo minimalizować różnice pomiędzy systemami rachunkowości poszczególnych krajów i zwiększać porównywalność informacji ze sprawozdania finansowego

W ramach międzynarodowej polityki rachunkowości rozróżnić można regionalną i globalną międzynarodową politykę rachunkowości. Pierwsza z nich to np. polityka UE. Dyrektywy UE wyznaczają kierunki krajowych norm…

Krajowa polityka rachunkowości obejmuje takie działania jak:

• Wydawanie przepisów określających rachunkowość jednostek gospodarczych

• Opracowanie planów kont jednolitych wzorców spr fin wydawanie instrukcji metodologicznej do rachunku kosztów itp.

• Opracowywanie krajowych standardów rachunkowości

• Powoływanie instytucji których zadaniem jest opracowywanie wyżej wymienionych przepisów planów kont, standardów itp. czasem także ich wdrażanie do praktyki i interpretowanie

Międzynarodowa i krajowa polityka rachunkowości w postaci poszczególnych przepisów, standardów postępowania, wytycznych i procedur, kształtują ramy prawne i zwyczajowe w których przedsiębiorstwa realizują własną politykę przedsiębiorstwa.

W Polsce bezwzględnie obowiązujące sa przepisy UoR a także przepisy wykonawcze w postacie rozporządzeń Ministra Finansów czy Uchwał Komisji Nadzoru Finansowego. W razie braku uregulowań w ustawie o rach przeds powinno kierować się krajowymi standardami rachunkowości a w następnej kolejności IFRS. Jednakże wszystkie spółki notowane na giełdzie państw członkowskich UE a więc także na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie muszą od 2005 roku sporządzać skonsolidowane spr fin w zgodzie z IFRS. Polska Uor nałożyła ten wymóg też na wszystkie banki.

Referaty mamy wybrać narzędzia polityki bilansowej. Ważny jest skutek (można skupić się na wyniku finansowym jeśli się da w danym temacie).

Wskazać narzędzia i regulacje w ramach tych narzędzi.

Jakieś przykłady mają być (ok.2)

Mamy bazować na literaturze.

Ma być wstęp, rozwinięcie, zakończenie. Podzielone na punkty dla jasności pracy. Na koniec bibliografia, mają być przypisy.

Ma mieć ok. 10 stron.

Termin – po weekendzie majowym!

Przesłać w wersji elektronicznej.