Socjalizacja to proces nabywania przez jednostkę systemu wartości, norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zbiorowości.  Socjalizacji dokonuje się poprzez oddziaływanie środowiska społecznego (np. rodziny, kolegów), osób (np. nauczyciela) lub instytucji (np. szkoły). Wyróżniono trzy mechanizmy socjalizacji:

W toku socjalizacji człowiek poznaje i przyswaja sobie:

• umiejętności, które leżą u podstaw wszelkich interakcji społecznych, tj. zdolność rozumienia znaków, w tym języka oraz symboli; także umiejętność posługiwania się nimi

• normy i wzory zachowań; Uczą się, jak zachowywać się w określonych sytuacjach i jak te sytuacje rozpoznawać.

• wartości.

• umiejętność posługiwania się rozmaitymi przedmiotami, która jest konieczna do sprawnego funkcjonowania w danej cywilizacji, a nawet wręcz do przeżycia.

Mechanizmy socjalizacji:

1. Wzmacnianie - zachowania „właściwe" zostają nagrodzone i w ten sposób skojarzone z przyjemnością, niepożądane zaś - ukarane i skojarzone z przykrością.

2. naśladowanie. Widząc, jak wokół nas zachowują się inni ludzie, zaczynamy zachowywać się podobnie.

3. Przekaz symboliczny.

Wyróżniamy dwie główne fazy socjalizacji.

• Socjalizacja pierwotna – obejmuje okres dzieciństwa, dokonuje się w rodzinie i innych grupach pierwotnych. Charakteryzuje się ona silnym emocjonalnym oddziaływaniem znaczących innych na jednostkę. Jednostka po raz pierwszy zostaje wprowadzona w świat wzorów, reguł i oczekiwań społecznych. Reguły i normy społeczne są przyswajane zazwyczaj na drodze naśladownictwa.

• Socjalizacja wtórna – Socjalizacja wtórna dotyczy jednostki, która ma już za sobą socjalizację pierwotną. Jest to okres, w którym człowiek uczy się nowych norm, umiejętności, aby przygotować się na pełnienie kolejnych, nowych ról społecznych. Przeprowadza człowieka w poszczególne segmenty życia społecznego. Mówimy o socjalizacji politycznej, obywatelskiej, ekonomicznej, kulturowej, zawodowej.

Socjalizacja dziecka ściśle powiązana jest ze środowiskiem rodzinnym w którym dziecko wzrasta i kształtuje się. Dzięki rodzinie od najmłodszych lat dowiadujemy się jak to jest być częścią większej zbiorowości, uczymy się żyć i współpracować z najbliższymi. Rodzina przekazuje młodym ludziom m.in. wiedzę o nich samych, ich przodkach, przynależności narodowej, przekazuje system wartości, normy moralne, wzory zachowań, dzięki którym będą umieli sprawnie funkcjonować w społeczeństwie. Według Jana Rembowskiego w miarę rozwoju dziecka zwiększa się jego doświadczenie życiowe, a przystosowanie się do otoczenia staje się bogatsze i angażuje cały organizm. Dziecko poprzez dostrzeganie różnego postepowania ludzi ukierunkowuje swoje poglądy .

Okres młodości jest to faza szczególnie gwałtownego i głębokiego kryzysu tożsamości. Osoba dorastająca stoi tu przed zadaniem odtworzenia i ponownego zintegrowania zebranych w okresie dzieciństwa wartości. Istota integracji polega na formowaniu się swojej tożsamości, jest czymś więcej niż sumą identyfikacji z okresu dzieciństwa. Jeśli przebiega w sposób prawidłowy to etapem końcowym jest uzyskanie przekonania, że podąża się ku bardziej zrozumiałej, społecznej rzeczywistości.