T:Polska Pistowska w okresie rozbicia dzielnicowego

Wojna domowa i okes rządów synow boleslawa krzywoustego

1138r tron krakowski przejmuje Wladyslaw II jego zona Agnieszka rozpoczyna przygotowania do walki z bracmi by uzyskac wladze nad calym krajem. Wspiera go książę Ruski Wsiewołot a także niektórzy panowie Niemieccy Albrecht Niedzwiedz.

Dzialania rozpoczna się w 1141r. a w miedzyczasie potepi ksiecia wojewoda Slaski Piotr Włstowic i arcybiskup Gnieznienski Jakub Zeznino ( za sojusze z obcymi). W 1145r. wojska Wladyslawa II poniosła klęskę w bitwie nad Pilica a w 1146r. pod Poznaniem.

Ksiaze musi uciekac z kraju a Agnieszka opuszcza Krakow i wraz z synami udaje się do Niemiec. Tron krakowski przejmuje książę Boleslaw Kedzierzawy ja i również kontrole nad dzielnica dziedziczna Władyslawa Slaskiem.

Wladyslaw II Wygnaniec umrze w Niemczech w 1159r. a w tym czasie Boleslaw Kedzierzawy już od 2 lat będzie lennikiem cesarza Fryderyka Barbarosy.

Boleslaw Kedzierzawy, który władał dzielnica senioralna i dziedzicznym Mazowszem z czescia Kujaw przed śmiercią w 1173r zezwolil na powrot na slask synow Wladyslawa II i rozpocznie się wówczas podzial Slaska na odrębne księstwa.

Tymczasem wladze nad dzielnica senioralna przejmie Mieszko III Stary który będzie prowadzil rabunkowa polityke wobec rycerstwa i mieszczaństwa m.in. poprzez ściąganie monety zlotej i srebrnej z rynku i zastepowanie jej moneta z duza ilością miedzi.(break taty). Doszlo do zamachu stanu którym przewodzil biskup krakowski Gedko i obaleniu rządów mieszka który pozniej będzie podejmowal starania o powrot na tron.Wladze przejmie Kazimierz Sprawiedliwy i w okresie jego rządów do 1194r zanika zasada senioratu a panstwo zaczyna przpominac federacje odrębnych dzielnic które laczy jedynie uznawanie zwierzchnictwa ksiecia krakowskiego.

Zupelny upadek zasady senioratu wiaze się ze zjazdem w Gasawie w 1227r. kiedy dochodzi do zabicia ksiecia krakowskiego Leszka Bialego a dziedzicem tronu zostaje książę wielkopolski Wladyslaw Laskonogi który ostatecznie przekazuje tron ksieciu Henrykowi Brodatemu.

W tym czasie istnieje już monarchia Henrykow Slaskich.

T: Monarchia Hentykow Sląskich

O monarchii Henrykow Slaskich mowiono w sytuacji gdy ich panstwo obejmowalo większość ziem Polskich i sprawowali wladze nad dzielnica senioralna posiadając tron Krakowski.

W okresie rozbicia dzielnicowego w 1159r. umiera wnuczek Władyslaw wygnaniec a jego synowie obejmuja we wladanie dzielnice dziedziczna- Sląsk po śmierci ksiecia Boleslawa Kedzierzawego.

Ksiestwo Wroclawskie obejmuje Boleslaw Wysoki który będzie sprowadzal Niemcow i Żydow do tej dzielnicy a także dbal o wsparcie kościoła m.in. powstanie kościół sw. Mikolaja we Wroclawiu w 1175r. Jego synem jest Henryk Brodaty który przejmie wladze nad Slaskiem w 1202r i jego uznaje się za tworce monarchii Slaskiej.

Polityka wewnetrzna ksiecia Henryka Brodatego.

Ksiaze przy wsparciu swojej zony księżnej Jadwigi z Meranu prowadzil polityke wspierajaca kościół i osadnictwo zakonne m.in. osadzil siostry cysterki w Trzebnicy i dal im jako dobra wsie Lipnice Jawor i Sudylno. Doprowadzil tez do powstania kościoła św. Bartlomieja Apostola w Trzebnicy.

Te dzialania nie przeszkodzily jednak w doprowadzeniu do konfliktu z biskupem wrocławskim Tomaszem I i w latach 1232-38 ksiaze był oblozony klatwa przez biskupa. Spor dotyczyl m.in. wysokości dziesięcin a także podaktow wobec kościoła na rzecz wypraw wojennych ksiecia.

W zakresie polityki wewnętrznej w okresie rządów Heryka Brodatego nasila się osadnictwo Niemcow, Czechow i Zydom na slasku i dochodzi do odpolonizowania tej dzielnicy.

W polityce zewnętrznej poprzez systemy sojuszow i działaniach o charakterze militarnym Henryk Brodaty stworzy silne terytorialnie panstwo.

Tworzenie monarchii slaskiej Henryka i rozwoj terytorialny

W 1202r Henryk Brodaty panowal jedynie nad księstwem Wroclawskim i dopiero po śmierci stryja Mieszka Platonogiego przejal zwierzchnia wladze nad calym Slaskiem i w księstwie legnicym osadzil syna Henryka Poboznego a w księstwie głogowskim Konrada Kedzierzawego.

Po opanowaniu Slaska w 1208r zawarl układ w Głogowie ( dolnyslask) z Wladyslawem Laskonogim iż wspolnie będą dzialali na rzecz odzyskania władzy nad ziemia Lubuska a także w przypadku wcześniejszej śmierci Laskonogiego książę Henryk uzyska wladze nad czescia Wielkopolski wraz z Gnieznem. W 1228r. po zwycięstwie nad Ludwikiem Turygskim Henryk Brodaty opanowal Lubusz i przejal wladze nad cala ziemia lubuska do 1232r ( wówczas granice jego panstwa sięgały az po Szprewe). W miedzyczasie po zjezdzie w Gesawie i smierci ksiecia Krakowskiego Leszka Bialego Henryk Brodaty rozpoczął wojne o tron Krakowski i Konradem Mazowieckim i zwyciezyl go w bitwie pod Miedzybozem.

Zawarto w 1234r. układ w Skaryszewie: Henryk Brodaty uzyskiwal tron Krakowski i wladze nad dzielnica senioralna, Konrad Mazowiecki ziemie Łeczycko-sieradzka, wdowa po Leszku Bialym Grzymisława i jej syn Boleslaw Wstydliwy otrzymywali ziemie sandomierska.

Henryk Brodaty przejal wiec wladze zwierzchnia jako książę Krakowski nad ziemiami Polskimi. Po śmierci Wladyslawa Laskonogiego w oparciu o układ z Glogowa najechal na Wielkopolske rozgromil wojska ksiecia Wladyslawa Odonica i zajal prawie cala dzielnice wraz z Gnieznem, Srenem i Bninem.

W 1234r w granicach panstwa Henryka Brodatego były wiec Slask, ziemia Lubuska, czesc Wielkopolski, Malopolska wraz z Krakowem, ziemia Cedynska a także zwierzchnictwo nad dzielnica senioralna.

Stworzyl potężne panstwo a jednak nie doprowadzil do odbudowy królestwa Polskiego. Wiazalo się to z tym iż germanizowal Sląsk a także był zajety konfliktami wewnetrzymi i walka z biskupami Wroclawskimi, którzy dazyli do uniezależnienia Kosciola od władzy swieckiej.

Buntowal się przeciwko tej polityce jego syn Konrad Kedzierzawy i doszlo nawet do wojny: w 1237r. Henryk Brodaty rozbil wojska Konrada w bitwie pod Studnica kolo Legnicy. Mimo tego konfliktu Konrad w dalszym ciagu władał Głogowem w którym umarl w styczniu 1238r. 18 marca 1238 w Krosnie umiera Henry Brodaty a wladze po jego śmierci przejmuje nad calym Slaskiem i pozostałymi ziemiami książę Henryk Pobozny.

Henryk Pobozny nie rozwinął monarchi Henrykow Slaskich gdyz w czasie jego rządów dochodzi do najazdow Mongolow. 7 kwietnia 1241 rycerstwo Slaskie zostalo rozbite przez Mongołów ( odzialy Batu-Hana) w bitwie pod Legnica. Henryk Pobozny zginal. Po jego śmierci walke o wladze zaczeli miedzy soba toczyc jego synowie a miedzy czasie uniezależniła się od książąt Slaskich Wielkopolska , Malopolska wraz z Krakowem, gdzie tron objal książę Boleslaw Wstydliwy. Odpadla również ziemia lubuska która w 1253r. Brandenburczykom odsprzedal książę Boleslaw Rogatka ( Łysy). Pokoj na terenie Slaska zagwarantowal układ z Wroclawia z 1255r.

Henryk III- księstwo Wroclawkie, Boleslaw Rogatko- księstwo Legnickie, Konrad- księstwo Głogowskie dal poczatek głogowskiej linii Piastow Slaskich, która pozniej będzie walczyla o tron Polski)

Henryk III Wroclawski panowal nad księstwem Wroclawskim do 1268, a nastepnie wladze regencyjna sprawowal Wladyslaw.

W 1273r samodzielne rzady przejal syn Henryka III Henryk IV Probus, który stworzy powtornie monarchie Henrykow Slaskich m.in. narzuci zwierzchnictwo calemu Slaskowi i opanuje tron Krakowski wraz z Malopolska i calascia ziem dzielnicy senioralnej.

Henryk Probus podporządkował sobie na zjezdzie w Baryczy w 1283r. ksiecia Henryka Glogowczykaz

Ksiecia Legnickiego Henryka III Grubego, a jego sojusznikiem był książę Wielkopolski Przemysl II.

Kiedy umiera książę krakowski Leszek Czarny walke o panowanie podejmuja jego bracie Bolkopołocki i Wladyslaw Lokietek przeciw któremu przeciw staje książę Slaski Henryk Probus.

24 sierpnia 1289r Henryk Probus zwycieza swoich przeciwnikow w bitwie pod Krakowem i obejmuje wladze nad tronem krakowskim i dzielnica senioralna.

Bedac pod wpływem legendy o św. Stanisławie dazy do odbudowy królestwa Polskiego jednak przeszkodzi mu w tym przedwczesna śmierć w czerwcu 1290r.

Henryk Probus w 1288r ogłosił testament polityczny w którym głównym spadkobiercom uczynil krola Czech Waclawa II z którym był spokrewniony.

Zupelnie inaczej brzmial 2 testament ogłoszony przed śmiercią 23 czerwca 1290r: wladze nad tronem Krakowskim i dzielnica senioralna- Przemysł II

Księstwo Wrocławskie- Henryk III Głogowczyk

Wacławowi II przepisal jedynie ziemie Kłocka ale w zamian miał się zrzec pretensji do innych ziem Slaskich

2 Testament Probusa był wyrazem jego darzen do odbudowy Krolestwa Polskiego co miał już uczynic jego nastepca Przemysl II. Rownoczesnie w oparciu o ten 2 testament do walki o korone odbudowywanego panstwa Polskiego stanie Henryk Głogowczyk.

W 1295r. Przemysl II będzie koronowal się na Krola Polski ale na tej uroczystości nie będzie Henryka Glogowczyka, który nakarze tytułować siebie „ Panem ziem Polskich”.

Najwazniejsze wydarzenia:

1202-1238r rzady Henryka Brodatego tworcy monarchii Henrykow Slaskich

1238-1241r.- rzady Henryka Poboznego zakończone śmiercią w bitwie pod Legnica

1241-1255r. wojna domowa synow Henryka Poboznego zakonczona układem we Wroclawiu i podzialem Slaska na 3 Ksiestwa m.in. księstwo Glogowskie

1270-1290r. rzady Henryka Probusa, który jako pierwszy wladca Slaska dazy do odbudowy królestwa Polskiego

1295r. zwierzchnictwo nad calym Slaskiem obejmuje książę Henryk Głogowczyk i w oparciu o ta dzielnice rozczpoczyna walke o korone Polski.

Podporzadkowanie Slaska Czechom

Po śmierci Probusa i Glogowczyka w 1309r. Wladyslaw Łokitek dokonuje rzezi Niemcow i Czechow w Krakowie( 1311r) i Poznaniu (w 1314r.). Ludnosc Slaska zlozona z większości Niemcow i Czechow obawiając się Łokietka wesprze swoich władców którzy w latach 1327- 1333 zloza hold lenny krolowi Czech Janowi Luksemburgowi. Zwierzchnictwo Krola polski będzie uznawac księstwo Jaworsko-Swidnickie i jego wladca książę Bolko.