Geografia fizyczna

1. Cele:

• Geografia jako samodzielna dyscyplina naukowa jej podział w naukach społecznych

• Zwrócenie uwagi na postępowanie badawcze w ramach geografii fizycznej

• Prezentacja wybranych problemó fizyczne-geograficznych w skali globalnej

1. Problematyka:

• Przedmiot badań, metody badań, podział, definicje geografii fizycznej.

• Geografia fizyczna, jako nauka empiryczna ( realizacja standardów nauk empirycznych)

• Dawne i aktualne kierunki rozwoju geografii fizycznej świata

• Współczesność - dynamiczny rozwój nauk

• Współczesne cechy rozwoju geografii fizycznej , nauk i ich realizacja w geografii fizycznej

Czas – przestrzeń- człowiek atrybuty w geografii fizycznej

• Teoria funkcjonowania systemu, jako propozycja metodologiczna w geografii fizycznej ( metodyka jest jej podporządkowana)

Podejście dynamiczne stan środowiska trzeba określić na zasadzie pewnego czasu

1. Wybrane problemy geografii fizycznej

• Wielkie orogenezy kuli ziemskiej w układzie chronologicznym:

- góry orogenezy alpejskiej

- góry orogenezy hercyńskiej

- góry orogenezy kaledońskiej

• Ogólna cyrkulacja atmosferyczna i jej wpływ na rozmieszczenie wielkich stref krajobrazowych

- schemat ogólnej cyrkulacji atmosferycznej jak determinuje skład stref klimatycznych

• Współczesne zlodowacenie kuli ziemskiej

- okres globalizacji – teraz globalne ocieplenie ( jaki wpływ na zlodowacenie)

- obszary współczesnego zlodowacenia ( lodowce, lądolody – typy)

• Pustynie kuli ziemskiej – typy, rozmieszczenie:

- cecha wskaźnikowa współczesnych zmian globalnych- zlodowacenie i pustynie współczesne przemiany klimatu.

1. Literatura.

2. Metody badań geografii fizycznej.

Problem badawczy geografii fizycznej ma charakter integracyjny dyscyplin geograficznych.

• Współczesne przemiany krajobrazu w warunkach zmian klimatu i narastającej antropopresji z zachowaniem założeń ekorozwoju.

• Problem badawczy zawiera zmiany globalne, człowieka, zrównoważony rozwój.

1. Ocena krytyczna problemu badawczego ( publikacji- wg standardów

• Tytuł pracy ( czy zawiera element nowości naukowej – czy jest interesujący)

• Ocena podjętego problemu badawczego w zakresie jego nowości naukowej, określone cele badawcze – czy są interesujące z metodycznego i aplikacyjnego pkt. Widzenia

• Indywidualność podjętego problemu na tle aktualnego stanu wiedzy ( rozpoznanie w literaturze)

• Ocena zastosowanych metod badawczych i ich wiarygodność

• Prezentacja dokumentacji ( czy przedstawione fakty stanowią odpowiedź na postawiony problem) czy autor odwojuje się do wcześniejszych badań

• Czy przestawione zostały prawidłowości, które są odpowiedzią na postawiony problem badawczy? Prawidłowości, które są efektem przeprowadzonego postępowania badawczego stanowią teorię naukową. Teorią naukową jest także potwierdzenie wcześniej stwierdzonych prawidłowości przez nowy materiał dokumentacyjny

• Podsumowanie ( zebranie całej informacji)

• Strona formalna ( czy jest spis treści, podpisy zdjęć, spis literatury

1. Miejsce geografii fizycznej w rozwoju historycznym nauk geograficznych.

Geografia rozpoczęła się wraz z pojawieniem się człowieka na Ziemi.

Zorganizowany rozwój nauk geograficznych rozpoczął się od początku XIX wieku.

• Kierunek opisowy:

- zebrano duży zasób ( haotyczny) informacji o świecie

- wzrost zainteresowania różnymi kierunkami świata ( wyprawy, podbojem, zdobywanie kolonii)

• Kierunek systematyzujący

Cel: pierwsza próba uporządkowania zebranych informacji w oparciu na przyjęte kryteria.

- powstanie dyscyplin geograficznych np. geografia fizyczna

- pierwsza klasyfikacja nauk geograficznych

• Kierunek teoretyczno – wyjaśniający

Naukowe wyjaśnienie zebranej informacji geograficznej oraz rozwój teorii naukowej .

Problematyka badawcza

Podstawy

/ \

Społeczna Przyrodnicza

• Kierunek porównawczy.

W naukach geograficznych na początku XIX wieku, twórca kierunku, geograf niemiecki – Karol Ritter

- podstawowy walor tego kierunku to wprowadzenie metody porównawczej ( wymóg metodologiczny geografii)

Metoda porównawcza – podstawowa metoda badawcza, polega na porównywaniu badanych zjawisk geograficznych, określenia różnic i podobieństw między nimi i na tej podstawie sformułowanie prawdopodobieństw

Metoda porównawcza zaawansowała rozwój teoretyczny geografii; na początku miałą charakter jakościowy, a później ilościowy.

• Kierunek krajobrazowy.

Rozwinął się w okresie międzywojennym podstawowym założeniej jest koncepcja krajobrazu geograficznego.

- Podział powierzchni ziemi na krajobrazy zgodne z koncepcją krajobrazu.

- Po II wś. Kierunek był zaniedbany.

- geografia to dyscyplina ilościowa

- termin krajobraz – sankcjonowany jest w polskiej literaturze geograficznej w dwóch znaczeniach:

a) fizjonomicznym ( oznaczającym różnicowanie typów krajobrazu w oparciu o jego wygląd leśny, wodny itp. Może być jedynie wstępnym etapem oceny krajobrazu. Nie może decydować o jego typie.)

b) genetycznym ( polega na wybraniu i zastosowaniu kryterium o charakterze genetycznym do typologii krajobrazu. Kryterium np. rzeźba, geologia, gleby, roślinność itp.

- zaproponowanie poprawnych podstaw typologii z uwzględnieniem kryterium ilościowego stanowi podstawę dobrej typologii krajobrazu.

- krajobraz uznajemy, jako jednostkę przestrzenną, która wydzielona została w oparciu o kryteria delimitacji ( podziału)

Poprawność stosowanych terminów.

Każdy termin ma swój zakres, definicje w geografii stanowią sformułowanie i nie można ich zmienić – musimy znać autora.

KRAJOBRAZ – część powierzchni ziemi posiadające granice różniące się jakościowo od innych oraz posiadające wewnętrzną całość elementów, obiektów i zjawisk, które są w stałych związkach i zależnościach

Stwierdzenie wiarygodności definicji obejmuje wyjaśnienie wyrażeń słownych w definicji, stwierdzenie czy definicja jest wiarygodna pod względem geograficznym.

1. Część powierzchni ziemii – jednostka przestrzenna, część przestrzeni geograficznej, struktura przestrzeni geograficznej

2. Granice – administracyjne, naturalne

3. Różniące się jakościowo od innych – różnice fizjologiczne i genetyczne badanego krajobrazu

4. Całość – jednostka przestrzenna traktowana jako system. Występują elementy – cechy fizyczne ( przyrodnicze) krajobrazu tj. rzeźba terenu, klimat, geologia, gleby, wody powierzchniowe i podziemne, roślinność, zwierzęta, człowiek

5. Zjawiska- procesy fizyczne ( kształtowanie warunków pogodowych; powodzie, huragany) i społeczne ( migracje) w krajobrazie

6. Obiekty- urządzenia wprowadzone do krajobrazu przez człowieka ( charakter antropogeniczny)

Definicja, aby była wiarygodna pod względem geograficznym musi spełniać funkcję czasu, przestrzeni i uwzględniać człowieka.

Typy krajobrazu ( z uwzględnieniem stopnia ingerencji człowieka, duże znaczenie człowieka w kształtowaniu środowiska przyrodniczego)

1. - krajobraz pierwotny

2. - krajobraz zmieniony

3. - krajobraz przekształcony

4. - krajobraz antropogeniczny

1. PIERWOTNY ( naturalny) części powierzchni Ziemi, które nigdy lub rzadko nie były odwiedzane przez człowieka.

Odziałływanie pośrednie zanieczyszczenie, transport

1. ZMIENIONY – części powierzchni Ziemi, które w sposób żywiołowy, niezorganizowany zostały zmienione przez człowieka, człowiek nie liczy się z dobrem przrody ( wypalanie puszczy równikowej, wycinanie tajgi syberyjskiej, czarnoziemy na Białorusi i Ukrainy zanieczyściła gospodarka)

2. PRZEKSZTAŁCONY – część powierzchni Ziemi w sposób planowany, zorganizowany zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju ( geopolityki, ekopolityki) zostały zmienione, przekształcone przez człowieka. Typ ten powinien być nadzorowany przez geografa fizycznego. Nie narusza równowagi funkcjonowania przyrody.

3. ANTROPOGENICZNY – brak elementów naturalnych występują wyłącznie elementy sztuczne. Nowy przedmiot badań fizyczno- antropogenicznych.

Progi przyrodnicze, geograficzne w rozwoju środowiska ograniczenia progowe- t0 określone uwarunkowania środowiska geograficznego, które ograniczają albo uniemożliwiają łączenie środowiska jako całości lub poszczególnych elementów do użytkowania przez człowieka.

Progi:

- ze względu na turystykę pieszą:

• nachylenie terenu

• ekspozycja

- rozwój roślinności :

• granice wilgotności

• głębokość wód gruntowych.

• Okres międzywojenny w rozwoju nauk geograficznych zaznaczył się rozwojem tzw. Kierunku syntetyzującego. ( syntetyczne podejście do opisu środowiska geograficznego, dominował w całej Europie zachodniej)

Prof. Stanisław Pawłowski 1936 t. zorganizował Kongres Międzynarodowej Unii Geograficznej; to wydarzenie utrwaliło polską geografię w geografii światowej.

• Kierunek antropogeniczny.

Wprowadził prof. Pawłowski ( geograf fizyczny). Zwolennicy przyjmowali, że geografia nie powinna zajmować się tylko opisem procesów fizyczno- ekonomicznych, ani procesów społeczno- ekonomicznych tylko zależnośći między nimi z pkt. Widzenia potrzeb człowieka.

- duże znaczenie dla geografii fizycznej ( nie można opisać części fizycznej środowiska bez udziału człowieka) i społeczno- ekonomicznej.

• Kierunek ekologiczny

W ramach geografii to wyraz ważny, potwierdzający nowoczesne ujęcie geografii okresu międzywojennego; Ziemię należy traktować jako siedzibę człowieka. Wszystkie badania w środowisku geograficzno- fizycznym należy prowadzić z uwzględnieniem obecności człowieka w środowisku i uwzględnieniem jego potrzeb. Dziś ekologię łączymy z biologię. Geografiowie wprowadzili : geoekologię i ekologię krajobrazu.

• Kierunek regionalny.

Podstawowym problemem to koncepcja regionu geograficznego i podział powierzchni Ziemi na regiony geograficzne; w regionalnej geografii fizycznej jest miejsce na geografię fizyczną.

1. Podsumowanie:

• Geografia fizyczna w rozwoju historycznym określiła swój przedmiot badań- fizyczny opis powierzchni Ziemi.

• Geografia fizyczna określiła podstawy metodologiczne uznająć, żę jest nauką empiryczną.

• Geografia fizyczna określiła metody badań, które polegają na syntetycznym opisie środowiska geograficznego

• Geografia fizyczna określiła swoje miejsce w systemie nauk przyrodniczych

• Geografia jest nauką dwu obszarową – obejmuje część przyrodniczą i ekonomiczną ( wg niektórych nawet trój obszarową – część fizyczna, ekonomiczna i społeczna)

UWARUNKOWANIA ROZWOJU GEOGRAFII W POLSCE

1. W Polsce geografia rozwija się we współpracy międzynarodowej

2. Priorytety w polityce społecznej i gospodarczej ( kiedyś nie była sprawą istotna dziś ważna)

3. Piorytety państwa w polityce naukowej- od strony praktycznej

   1. Rada nauki – jej zadaniem jest przedstawić priorytety ministrowi

Bio - info - chem

( nauki o życiu) nauki informatyczne inżynieria środowiska

Geografia jest w każdej wyżej wymienionej części i musi wypracować swoje miejsce

1. Zmiany struktur systemu edukacji

   1. Ostatnie lata w szkolnictwie wyższym ciągłe zmiany

   2. Autonomiczny trójstopniowy system edukacji ( licencjat, magister, doktorat( oddzielny na geografie fizyczną i geografie społeczną))

   3. Geografia fizyczna – samodzielna dyscyplina, coraz częściej geografia fizyczna zastępowana jest przedmiotami analitycznymi – lecz nie zanika jej analityczne zadanie geografię fizyczną i inne dyscypliny cechuje proces fragmentacji- proces ciągłego powstawania nowych specjalności ( o wymowie teoretycznej i aplikacyjnej )

   4. Kształcenie kadry – zobowiązanie dla ośrodków akademickich, żeby absolwenci mieli określony profil zawodowy. Problem nie ma dobrze określonego zawodu.

   5. Autorytet społeczny i naukowy geografów.

My też decydujemy o autorytecie geografów – kształtujemy środowiska społeczne! ( największe pole wydmowe jest przecinane przez drogę !)

1. Kontakt z nauką światową

Tworzenie zespołów interdyscyplinarnych

1. IDEOGRAMY- diagramy pojęciowe, wyobrażenia autora np. o strukturze wewnętrznej środowiska, o określonej koncepcji naukowej; ujęcie hipotetyczne, które podlega weryfikacji, zweryfikowany ideogram w toku postępowania badawczego jest diagramem.

Podejście interdyscyplinarne, zintegrowane holistyczne

Rozpoznanie aktualnego stanu środowiska fizyczno- geograficznego może stanowić podstawę sporządzenia różnych planów zagospodarowania środowiska i decyzji planistycznych.

Ideogram interakcji człowiek – środowisko

Ideogram interakcji człowiek- środowisko przedstawia jako podstawowe zadanie geografii fizycznej ocenę zasobów środowiska przyrodniczego ( geologia, rzeźba terenu, klimat, wody powierzchniowe i podziemne, gleby, rośliny, zwierzęta, człowiek). W zakresie ich odnawialności potrzeb i wykorzystania. Zwrócenie uwagi społeczeństwa na zasoby i w konsekwencji określenie przemian środowiskowych dotyczących części abiotycznych i biotycznych. Charakter pozytywny i negatywny.

Ideogram koncepcji IDRISI i jego zastosowanie w geografii fizycznej :

Siły sprawcze w środowisku to rozpoznanie czynników i procesów fizyczno- geograficznych, np. woda czynnik, proces- działalność rzek.

Presja oznacza rozpoznanie jakościowe i ilościowe oddziaływania procesów fizyczno- geograficznych na środowisko.

Stan oznacza określenie aktualnego stanu środowiska fizyczno- geograficznego ( stanu wód w rzekach).

Wpływ oznacza określenie wpływu stanu środowiska na człowieka.

Reakcja człowieka na działanie procesów fizyczno- geograficznych ( np. na powódź, huragan).

GEOGRAFIA I JEJ ZNACZENIE W BADANIACH KRAJOBRAZOWYCH

1. Definicja geografii wg Leszczyckiego i miejsce geografii fizycznej :

GEOGRAFIA- jest nauką o zróżnicowaniu przestrzennym, struktur fizyczno- geograficznych i społeczno ekonomiczno geograficznych i ich wzajemnych powiązaniach.

1. Ocena krytyczna definicji obejmuje

   1. Analizję wyrażeń słownych

   2. Określenie wiarygodności definicji

2. Analiza wyrażeń słownych

   1. Zróżnicowana – różnicowanie powierzchni ziemi w czasie i przestrzeni powinno być określone jakościowo i ilościowo

   2. Przestrzeń- rozumiana jako obiektywnie otaczająca nas rzeczywistość ( przyroda ożywiona i nieożywiona)

   3. Struktura – oznacza część przestrzeni geograficznej, która wydzielona została w oparciu o przyjęte kryteria. Struktura to jednostka przestrzenna.

   4. Fizyczno- geograficzne – regiony fizyczno- geograficzne jaki i regiony ekonomiczne

   5. Powiązana - zwraca uwagę na zastosowanie odpowiednich metod jakościowych i ilościowych do określenia związków, zależności, jakie zachodzą wewnątrz badanej struktury i między strukturami.

3. Ocena wiarygodności definicji.

Aby definicja była wiarygodna z punktu widzenia geografii musi spełniać funkcje czasu przestrzeni i uwzględniać człowieka.

1. Funkcja czasu – „ zróżnicowanie

2. Funkcja przestrzeni – „ przestrzeń”

3. Człowiek- „społeczno ekonomiczna”

Definicja jest wiarygodna bo spełnia wymienione 3 funkcje.

1. W definicji wg Leszczyckiego podział badań geografii fizycznej uwzględniany jest w wyrażeniu głównym STRUKTURA.

2. Podział nauk geograficznych wg Leszczyckiego z uzupełnieniem

1. Geografia, jako dyscyplina naukowa w systemie nauk jest dziedziną wielkoobszarową. W część fizyczna geografii mieści się w naukach przyrodniczych, naukach ścisłych.

2. Drugi obszar to obszar geografii społecznej, który mieści się w naukach społecznych.

3. Wielkoobszarowość geografii nie stanowi, że geografia tworzy osobną dziedzinę badań(?)

1. Dziedziny w ramach geografii

1. Historia geografii- obejmuje historię rozwoju dyscypliny geografii jako całości oraz jako geografię fizyczną i społeczno ekonomiczną

2. Geografia fizyczna- jako podstawowa _________ geografii z specjalnościami : geoinformacją, meteorologią, klimatologią, hydrologią, geografią gleb, biogeografią, fitografią, zoografią, geoekologią, geografią fizyczną surowców mineralnych, geografią fizyczną ogólną, geografią kontynentów i oceanografii, geografią fizyczną świata, regionalną geografią fizyczną itd.

W ramach geografii fizycznej dyscypliny analityczne ( np. geomorfologia), syntetyzujące ( geoekologia)

1. Geografia społeczno ekonomiczna

   1. Geografia regionalna stosowana

   2. Geografia regionalna szczegółowa

   3. Geografia regionalna kontynentów i oceanów

   4. Geografia regionalna ogólna

2. Geografia historyczna w odniesieniu do geografii fizycznej nazywa się paleogeografia, która obejmuje rozwój środowiska fizyczno- geograficznego w przeszłości

3. Kartografia i topografia

4. Geografia matematyczna

5. Nowe dziedziny w ramach geografii :

   1. Geografia polityczna

   2. Geografia religii

   3. Geografia turyzmu

   4. Geografia turyzmu

   5. Geografia lotnictwa

   6. Geoinformacja

6. Geografia fizyczna usankcjonowana jest jako samodzielna dziedzna badań we współczesnym podziale nauk geograficznych.

1. Współczesne cechy rozwoju nauk geograficznych i ich realizacja

Charakter i zakres współczesnych cech rozwoju geografii warunkowany jest rozwojem teorii naukowej, piśmiennictwa naukowego oraz wymogami praktycznymi.

1. Cechy :

   1. Geografia winna w swym postanowieniu badawczym uwzględniać przestrzeń

   2. Geografia winna w swym rozwoju uwzględniać czas. Funkcje czasu jest kolejną podstawową właściwością geografii

   3. Geografia winna w swym rozwoju uwzględniać człowieka. Nie ma środowiska geograficznego bez uwzględnienia człowieka.

   4. Geografia winna w swym rozwoju uwzględniać metodę porównawczą. ( Metoda ta winna być oparta na metodach jakociowych i ilościowych. Opis jakościowy w geografii może być przyjęty tylko wtedy gdy poparty jest badaniami ilościowymi).

   5. Geografia winna w swym rozwoju uwzględniać powinn przedstawiać dane zasobów przyrodniczych środowiska geograficznego w różnych skalach przestrzennych( skali globalnej, kontynentalnej, regionalnej, lokalnej). Zasoby przyrodnicze to np. klimat, rzeźba, geologia, gleby, roślinność.

   6. Geografia winna w Sym rozwoju uwzględniać problematykę kształtowania środowiska przyrodniczego. Oznacza to że przedstawiamy dane w zakresie stanu środowiska, kierunków zagrożeń i przedstawić program ochrony.

   7. Geografia winna w swym rozwoju zajmować się wybranymi specjalnymi przejawami funkcjonowania środowiska geografizycznego powierzchni ziemi np. globalne zmiany klimatu, procesy o charakterze katastroficznym

   8. Geografia winna w swym rozwoju stosować i rozwijać podejście geoekologiczne ( ochrony przyrody nieożywionej, ochronę georóżnorodności powierzchni ziemi)

   9. Geografia winna w swym rozwoju rozwijać teorię naukową.

   10. Geografia winna w swym rozwoju uwzględniać piśmiennictwo naukowe

   11. Geografia winna w swym rozwoju uwzględniać badania ilościowe.

   12. Geografia winna w swym rozwoju uwzględniać rozwój badań interdyscyplinarnych

   13. Geografia winna w swym rozwoju uwzględniać upowszechniania wyników swoich badań w ramach edukacji i statystyki

   14. Geografia winna w swym rozwoju uwzględniać badania we współpracy międzynarodowej.

Przedmiot badań geografii fizycznej interpretacja

1. Odrębność ( samodzielność) dyscypliny naukowych określa przedmiot badań. Poszczególne dyscypliny naukowe zróżnicowane są jakościowo.

   1. Współczesny okres jest okresem ciągłego pojawiania się nowych dyscyplin naukowych

   2. Przedmiot badań geografii podlega ciągłemu różnicowaniu (fragmentacji) co doprowadza do tworzenia nowych dyscyplin naukowych. Jest to proces ciągły, który świadczy pozytywnie o rozwoju teorii naukowej.

2. Przedmiotem badań geografii jest powierzchnia Ziemi. Zarówno geografii fizycznej i społeczno-ekonomicznej. Mamy na uwadze przestrzeń, czyli to co jest ponad powierzchnią ziemi i pod powierzchnią ziemi – to dla geografii fizycznej.

   1. Ideogram przedmiotu badań geografii fizycznej

IDEOGRAM

1. Poszczególne sfery są przedmiotem badań nauk analitycznych

Sfera	Przedmiot badań
ATMOSFERA	Meteorologii i klimatologii
BIOSFERA	Biogeografii, która obejmuje fito i zoogeografię
MORFOSFERA	Geomorfologia
HYDROSFERA	Hydrologia, ocenologia
ANTROPOSFERA	Geoekologia
PEDOSFERA	Geografia gleb
LITOFERA	Geomorfologia – wpływ skał podłoża na kształtowanie się współczesnej rzeźby

STRZAŁKI (NAJWAŻNIEJSZE!!!!) oznaczają badanie związków, zależności współdziałania między poszczególnymi sferami.

1. Związki zależności pomiędzy sferami powierzchni ziemi są procesem ciągłym w czasie w zróżnicowanych w przestrzeni. Efektem tych procesów jest powstanie nowych jakości na powierzchni ziemi. Proces różnorodności powierzchni Ziemi związany jest więc z ciągłym procesem powstawania nowych jakości- względnie ich degradacja. W literaturze proces ten określamy jako ewolucję powierzchni Ziemi, rozwój krajobrazu.

2. Jedynie procesy o charakterze katastroficznym mogą doprowadzić do przerwania ewolucji wybranych części ziemi

1. Granice powierzchni Ziemi jako przedstawienie badań geografii fizycznej.

   1. Granice powierzchni Ziemi określają kompetencje geografa fizycznego, jego prawo do przeprowadzania badań. Kompetencje badań w atmosferze sięga do wysokości do której wpływ mają procesy fizyczne na podłoże atmosfery ( granica warstw zjawisk przyrodniczych)

   2. Litosfera- kompetencje geografa fizycznego sięgają do miejsca w którym odziaływują procesy zewnętrzne ( pokrywa się ze strefą wietrzenia).

2. Ideogram przedmiotu badań geografii fizycznej uprawnia nas do przedstawienia następującego podziału geografii fizycznej:

   1. Dyscypliny analityczne ( geomorfologia, hydrologia, oceanologia klimatologia, meteorologia, biogeografia, fito i zoogeografia, geografia gleb)

   2. Dyscypliny syntetyzujące ( geoekologia, kształtowanie środowiska przyrodniczego, geografia fizyczna śwata, kontynentów i oceanów itd.)

   3. Regionalna geografia fizyczna – nauka o częściach powierzchni ziemi, które tworzą struktury czyli regiony fizyczno geograficzne.

3. Terminy określające przedmiot geografii fizycznej :

   1. Powierzchnia Ziemi

   2. Geosfera

   3. Geosystem

   4. Geoekosystem

   5. Krajobraz

   6. Region geograficzny

Wszystkie wymienione terminy możemy uznać jako przedmiot geografii fizycznej pod warunkiem że spełniają one wymogi IDIOGRAMU.

1. Geografia fizyczna jako nauka empiryczna

Współczesny system nauki w Polsce geografii fizycznej zalicza się do nauk empirycznych w przedziale nauk Narodowego Centrum Nauk geografia fizyczna jest w sekcji nauk ścisłych

W zespole nauk o Ziemi podstawowym wymogiem realizacji procesu badawczego w geografii fizycznej zgodnie ze standardami nauk empirycznych jest obserwacja i eksperyment.

1. OBSERWACJA – jest podstawową formą zbierania dokumentacji w geografii fizycznej.

   1. Obserwacja może być pośrednia, oznacza to że materiał dokumentacyjny zbieramy w oparciu o materiały archiwalne.

   2. Obserwacja bezpośrednia- polegająca na bezpośrednim zbieraniu dokumentacji w terenie.

   3. W geografii fizycznej obserwacja pośrednia jest jedynym wstępem do badań bezpośrednich.

   4. Obserwacja powinna być dobrze przygotowana, oparta na dobrym rozpoznaniu literatury. Powinna być planowa i systematyczna

   5. Dane zebrane w ramach obserwacji powinny być opracowane w oparciu o wiarygodne metody badawcze.

   6. Dane powinny być zweryfikowane pod względem matematyczno statystycznym co określa ich wiarygodność

   7. Wyniki badań powinny być upowszechnione.

2. EKSPERYMENT stanowi weryfikacje (uszczegółowienie obserwacji). Eksperyment może być terenowy lub laboratoryjny.

1. Wymogi metodologiczne geografii fizycznej jako nauki empirycznej:

   1. Geografia w swoim postępowaniu badawczym winna uwzględniać czas, przestrzeń i człowieka

   2. Uwzględniać w procesie badawczym metodę porównawczą

   3. Przestrzeganie prawa jedności przyrody.

PRZYRODA(środowisko geograficzne) nie jest przypadkowym nagromadzeniem, elementów, obiektów i zjawisk, ale prawidłowym i jednomyślnym systemem, w którym te elementy, obiekty, zjawiska wzajemnie się warunkują i pozostają w zależności od siebie.

Przedmiot badań geografii fizycznej traktujemy jako system

1. Przestrzeganie, uwzględnianie zasady ewolucjonizmu.

Zasada ewolucjonizmu zwraca uwagę na ciągłość rozwoju powierzchni Ziemi.

1. Przestrzeganie zasad aktualizmu geologicznego.

Lyell- wprowadził. Poznanie teraźniejszości jest kluczem do poznania przeszłości

1. Rozwój teorii naukowej

Teoria naukowa świadczy o randze dyscypliny. Stanowią ja wypracowane w procesie badawczym prawidłowości

1. Stosowanie badań o charakterze systematyzującym

Podejście systematyzujące stawia wymóg wypracowaniu podstaw klasyfikacji badanych elementów obiektów. Oznacza to że badając np. zjawiska pogodowe musimy określić typy wezbrań

1. Stosowanie wymogu idograficznego

Oznacza, że zajmujemy się badaniami o charakterze niepowtarzalnym

1. Przestrzeganie wymogu nomotetycznego.

Oznacza, że każde postępowanie badawcze powinno zakończyć się sformułowaniem prawidłowości

1. Stosowanie badań ilościowych

Opis jakościowy w geografii fizycznej może być przyjęty tylko w przypadku, który poparty jest badaniem ilościowym

1. Geografia powinna spełniać wymogi badań aplikacyjnych.

Oznacza to że powinna wykazywać wykorzystanie teorii naukowej dla celów praktycznych

GEOGRAFIA FIZYCZNA- bada powierzchnię Ziemi i jej poszczególne struktury w zakresie budowy, składu materialnego, rozczłonkowania, rozwoju z uwzględnieniem człowieka i efektów jego działania.

Analiza wyrażeń słownych:

1. STRUKTURY – oznacza jednostki przestrzenne

2. POWIERZCHNIA ZIEMI- przedmiot badań ( patrz ideogram)

3. BUDOWA- układ poszczególnych sfer powierzchni Ziemi

4. SKŁAD MATERIALNY- cechy fizyczno-chemiczne poszczególnych sfer

5. ROZCZŁONKOWANIE - oznacza różnicowanie powierzchni Ziemi w toku rozwoju

6. ROZWÓJ- ewolucja powierzchni Ziemi

Definicja jest wiarygodna bo uwzględnia czas przestrzeń człowiek

Możemy stwierdzić że geografia fizyczna bada prawidłowości fizyczne na Ziemi z uwzględnieniem człowieka, natomiast geografia społeczno ekonomiczna bada prawidłowości społeczno ekonomiczna z uwzględnieniem powierzchni Ziemi.

1. Georóżnorodność.

Jest to jeden z priorytetów badawczych polskich geografów fizycznych. Rozpoznanie georóżnorodności oznacza rozpoznanie powierzchni Ziemi w zakresie części abiotycznej ( rzeźby, wód, gleb, klimatu) oraz wytypowanie elementów o charakterze wyjątkowym i niepowtarzalnym do geoochrony .