Płyny ustrojowe

MLEKO

Mleko jest trwałą emulsją kropelek tłuszczu w roztworze wodnym zawierającym białka, cukier mlekowy(laktozę) i sole mineralne.

Badanie odczynu mleka.
Papierkiem uniwersalnym zbadać odczyn mleka świeżego i stojącego przez pewien czas. Porównać wyniki.
Oznaczenie kwasowości mleka.
Do erlenmajerki odmierzyć 10cm3 mleka, dodać 20 cm3 wody dest., parę kropel fenoloftaleiny i miareczkować O,1 M NaOH do słabo różowego zabarwienia.
Ilość cm3 NaOH pomnożona przez 10 daje kwasowość mleka w stopniach.
Wykrywanie cukru w mleku.
Do 2 cm3 przesączu dodać taką samą objętość odczynnika Fehlinga i ogrzać. Pojawia się ceglasty osad tlenku miedzi(I), świadczący o obecności cukru.
Wyosobnienie kazeiny z mleka.
Ogrzać w zlewce 100 cm3 wody dest. Do 38%C, dodać 50 cm3 mleka, a następnie mieszając, dodawać kroplami 1% roztwór kwasu octowego, aż do pojawienia się kłaczkowatego osadu. Po kilku minutach, kiedy osad opadnie na dno, należy go odsączyć, a Przesącz zachować do dalszych analiz.
Z osadu usunąć wodę przez wyciśnięcie między dwoma arkuszami bibuły, a następnie umieścić go w suchej zlewce i przemyć 20 cm3 etanolu. Po odlaniu etanolu przemywa się osad 20 cm3 eteru, ponownie dekantuje, suszy między dwoma arkuszami bibuły, a na-stępnie na powietrzu. Wysuszony osad kazeiny rozpuścić w O,1 M roztworze NaOH i przeprowadzić reakcje charakterystyczne na białka, np. reakcję ksantoproteinową i biuretową.
Wykrywanie jonów Ca2+.

Do 1 cm3 przesączu dodać 1 cm3 nasyconego roztworu szczawianu amonu. Wytrąca się biały osad szczawiany wapnia (COO)2Ca.
Wykrywanie jonów Cl-.

Do 1 cm3 przesączu dodać kulka kropli stęż. HNO3, a następnie 1 cm3 roztworu AgNO3. Wytrąca się biały, serowaty osad AgCl.
Wykrywanie jonów PO3-4.

Do 1 cm3 przesączu dodać 1 cm3 stęż. HNO3 i 3 cm3 molibdenianu (VI) amonu. Ogrzać do wrzenia. Po oziębieniu wytrąca się żółty osad fosforomolibdenianiu amonu.
Odtłuszczenie mleka
3 cm3 mleka wstrząsać w probówce z taką samą objętością eteru. Po rozdzieleniu płynów nie ma widocznej zmiany w warstwie mle-ka. Po dodaniu kilku kropel 2 M NaOH i ponownym wstrząsaniu, płyn dzieli się na dwie różniące się warstwy: dolną – klarowną, za-wierającą białka i górną – eterową zawierającą tłuszcz.
Poprzez dodanie NaOH powstaje rozpuszczalna sól słodowa kazeiny, której roztwór, w przeciwieństwie do obecnych w mleku soli wapniowych kazeiny, nie opalizuje.
Wykrywanie kwasu mlekowego w zsiadłym mleku.
Do 10 cm3 wody dest. Dodać kilka kropel 10%-owego roztworu FeCl3, oraz 1 cm3 oraz 1 cm3 serwatki. Powstaje zabarwienie „kanar-kowe”.
Odróżnienie mleka surowego od gotowanego.
Do 2cm2 surowego mleka dodać 2cm2 roztworu benzydyny w lod. kwasie octowym oraz parę kropel H2O2. Występuje niebieskie za-barwienie. Powtórzyć doświadczenie z mlekiem przegotowanym.


ŚLINA

Ślina jest pierwszym sokiem trawiennym działającym na pobrany pokarm, wydzielanym przez gruczoły ślinowe przyuszne, pod-szczękowe i podjęzykowe. Jest płynem bezbarwnym, lepkim, słabo opalizującym.

Wykrywanie białka w ślinie.
1 cm3 śliny zadać 1 cm3 10%owego NaOH i paroma kroplami 1%-owego CuSO4. Powstaje fiołkowe zabarwienie.
Wytrącanie mucyny i wykazanie w niej obecności cukru.
Do 5 cm3 śliny dodawać kroplami 0,1 M kwasu octowego. Wytrąca się klaczkowaty osad mucyny. Osad ten zebrać bagietką i prze-nieść do innej probówki. Dodać 3 cm3 stęż. HCl i ogrzewać kilka minut. Pojawia się fioletowe zabarwienie. Analogiczne doświad-czenie można przeprowadzić wprost ze śliną.

KREW

Krew, będąca jedyną płynną tkanką ustroju, znajduje się w ciągłym ruchu w układzie krążenia. Spełnia ona rolę łącznika między po-szczególnymi tkankami i narządami, przyczyniając się w znacznym stopniu do utrzymania stałości środowiska wewnętrznego. Krew składa się z ok. 55% płynnego osocza, a pozostały procent stanowią zawieszone w nim krwinki, głównie erytrocyty, leukocyty i płytki krwi.
Osocze stanowi roztwór wodny przede wszystkim białek – albumin i globulin, nadto cukrów, lipidów, kwasu moczowego, kreatyniny, witamin, hormonów i soli mineralnych.
Odbiałczenie surowicy kwasem trichlorooctowym (TCA).
Surowicę rozcieńczyć 4 objętościami wody i dodawać kroplami mieszając 5 objętności 20%-owego TCA. Po 10 minutach odsączyć osad wytrąconego białka, a przesącz zachować do dalszych prób.
Wykrywanie kwasu moczowego.
Do 4 cm3 przesączu dodać kilka kropel odczynnika Folina Denisa i 2 cm3 20%Na2CO3. Roztwór przyjmuje zabarwienie niebieskie.
Wykrywanie kreatyniny.
Do 2cm3 przesączu dodać nasyconego roztworu kwasu pikrynowego, a następnie 1 cm3 10%-owego NaOH. Roztwór przyjmuje po-marańczowe zabarwienie. Równolegle przeprowadzić próbę porównawczą z wodą.
Wykrywanie glukozy.


Wykrywanie tłuszczowców.
Do 1cm3 surowicy dodać 5cm3 1%-owego fenolu w 12%-owym roztworze NaCl. Zawartość próbówki mętnieje.


MOCZ

Mocz jest płynem wytwarzanym w nerkach, a ściślej w ich nefronach. Jest on wydalany z organizmu razem ze szkodliwymi lub zbędnymi końcowymi produktami przemiany materii, głównie produktami przemiany białek i innych związków azotowych.
Normalny mocz ma barwę jasnożółtą, pochodzącą od głównego barwnika moczu urochromu.

1. Próby obecności białka.
a.) Próba z kwasem sulfosalicylowym
Do 4 cm3 moczu dodać 2 krople 30%-owego kwasu octowego i w razie powstanie zmętnienia przesączyć. Dodać następnie po 2 kro-ple 20%-owego kwasu sulfosalicylowego na każdy cm3 moczu. W zależności od ilości białka pojawia się opalescencja, zmętnienie lub wyraźny osad.
b.) Próba koagulacji cieplnej
Do 4 cm3 moczu dodać 0,5 cm3 nasyconego roztworu NaCl, zakwasić 2 kroplami 30%-owego kwasu octowego i zagotować. Jeżeli pojawi się zmętnienie lub osad, to może on pochodzić od zdenaturowanego białka, fosforanu lub węglanu wapni. W celu rozstrzy-gnięcia wątpliwości, należy dodać 3,4 krople 30%-owego kwasu octowego i ponownie zagotować. Jeżeli osad pochodzi od soli wap-nia, uleganie rozpuszczeniu; jeżelu od białka – pozostanie niezmieniony.
2. Wykrywanie cukru.
Jeżeli do 5cm3 odczynnika Benedicta doda się 8 kropli moczu i ogrzeje do wrzenia przez 2 minuty, to na podstawie powstałego za-barwienia można orientacyjnie wnosić o ilość glukozy e badanym moczu. Jeżeli kolor nie zmienił się – glukoza nieobecna, kolor zie-lony bez osadu – 0,1-0,3% cukru, zielony z osadem – 0,5% cukru, oliwkowozielony – 1%, pomarańczowy 1,5%, jasnoczerwony – 2 i więcej % cukru.
3. Wykrywanie ciał ketonowych
Przygotować odczynnik przez dokładne roztarcie 0,5 g nitroprusydku sodu z 20 g siarczanu (VI) amonu oraz 20g bezw. węglanu so-du. Szczyptem mieszaniny zwilżyć analizowanym moczem.
W przypadku obecności ciał ketonowych występuje zabarwienie fioletowe, a w razie ich braku słabo różowe.
4. Wykrywanie mocznika.
Mocznik utlenia się bromianem (I) sodu na azot, wodę i CO2. Ten ostatni wiązany jest przez NaOH na węglan sodu.
CO(NH2)2+3NaOBr+2NaOH→N2+Na2CO3+3NaBr+3H2O
Jest to metoda gazometryczn. Z objętości wydzielonego azotu oblicza się zawartość mocznika, uwzględniając warunki: temperaturę i ciśnienie.
Wykonanie: Do 1cm3 moczu dodać 1cm3 odczynnika bromianowego. Przy zmieszaniu obserwujemy wydzielanie azotu.