BAROK koniec XVI- I połowy XVIII !!!
- dostatecznie długi okres trwania (ponad wiek)
- występować muszą wspólne cechy dla tej kultury i przejawiać się w mentalności, sposobie myślenia, nauce, literaturze, architekturze, poezji, sztuce, malarstwie, rzeźbie
- musi występować na dostatecznie dużym obszarze (musi obejmować kilka państw)
- pojawia się w Europie Wschodniej- do obszarów Rosji Carskiej
- dociera do obu Ameryk, zwłaszcza środkowej i południowej- na skutek konkwisty.
- globalizacja kultury- pierwszy przejaw- wpływ baroku za pośrednictwem Hiszpanów i Portugalczyków
- kultura baroku jest okresem, w którym szczególny wpływ na kulturę współczesną wywierało malarstwo, muzyka (barokowa)
KOMPOZYTORZY:
Bach- muzyka poważna- koncert Brandenburski- żył w XVII w na początku XVIII w.
* J. S. bach
* G. F. Haendel- Niemiec, ale Anglik
* H Purcell- Francus
* A. Corelli- włoscy kompozytorzy Antonio
* A. Vivaldi- włoscy kompozytorzy Antonio
Barok- nazwa pochodzi od słowa włoskiego barocco- „perła o nieregularnym kształcie”, lub z francuskiego: baroque- „bogactwo ozdób”- główny kierunek w kulturze środkowo i zachodnioeuropejskiej, którego trwanie datuje się na zakres czasowy: od końca XVI wieku do XVIII wieku. Barok obejmował wszystkie przejawy działalności literackiej i artystycznej, a także filozofię i architekturę. U jego podstaw leżał sprzeciw wobec renesansowego klasycyzmu, głęboka religijność, mistycyzm i egzystencjalny niepokój. Barok wyrósł na gruncie renesansu i manieryzmu, we Włoszech, w II połowie XVI wieku. W XVII stuleciu rozpowszechnił się w niemal całej Europie, chociaż jego najsilniejszym ośrodkiem pozostała Italia. W XVIII wieku najpierw przeszedł w rokoko, a potem ustąpił miejsca klasycyzmowi w sztuce i oświeceniu w nauce.
ZABYTKI:
Fara w Poznaniu- najwybitniejszy z zabytków okresu baroku.
FASADA- budowli jest dziełem Giovanni Vatenazziego; portal główny zaprojektował Pompeo Ferrari. We wnęce nad wejściem znajduje się figura św. Ignacego Loyoli, założyciela zakonu jezuitów. Trójnawowe wnętrze przytłacza wielkością. Jego długość wynosi 55m, szerokość 34m, wysokość nawy głównej 27m. Niezwykle bogaty jest wystrój kościoła. W żadnej polskiej świątyni nie zaprezentowano w tak dużym stopniu ekspresyjnej maniery baroku rzymskiego, nie bez powodu zwanego „barokiem triumfującym”
IL GESU RZYM- wzór dla europejskiego baroku - Po bokach nawy głównej stoi 16 potężnych kolumn, wykonanych ze sztucznego marmuru.
Pałac w Wilanowie- pałac barokowy znajdujący się w warszawskim Wilanowie. Wzniesiony w latach 1677- 1696 dla króla Jana III Sobieskiego według projektu Augustyna Locciego i rozbudowany (skrzydła boczne)przez kolejnych właścicieli Wilanowa. Pałac, wraz z otaczającym go parkiem i zabudowaniami, który przetrwał czasy zaborów, wojen i okupacji, zachowując swoje walory historyczne i artystyczne, należy do najważniejszych zabytków polskiej kultury narodowej.
POZOSTAŁE:
* Dreno, Zwinger- Pałac, Saski- galeria starych mistrzów malarstwa Europejskiego np. Madonna Sykstyńska, Rafael Santi
* Rzym- muzeum Renesansu
* okno z rodzajem
* Wiedeń- zespół pałacowo- parkowy
* Rzym- Fontanna Di Trevi
* Barok w Niemczech- Dreno
* Carskie Sioło, Sanki Petersburg- Rezydencja Carów Rosyjskich- Barok Rosyjski zbudował Piotr I
* Polska- św. Lipka
* Kraków- wzorowany na Il Genui
* Krzysztopór- koło Opatowa
* Bielsko- Biała
* Podhorce- pałac barokowy
* Ujazd
WERSAL: rozpoczęto budować w roku 1668. znajduje się pod Paryżem i słynie z zespołu pałacowego, miejsca rezydencji królów francuskich od 1682 roku. Pałac wersalski rozbudowany z rozmachem za Ludwika XIV, wraz z kompleksem ogrodowo- parkowym jest najwspanialszym dziełem francuskiego klasycyzmu barokowego. Twórcą założenia ogrodowo- parkowego był Andre Le Notce. W Wersalu w 1789 roku zwołane zostały Stany Generalne, w 1871 roku pałac był siedzibą rządu (wersalczycy), który stłumił Komunę Paryską. Miejsce wielu konferencji międzynarodowych między innymi został podpisany Traktat wersalski 28 czerwca 1919.
CECHY BAROKU:
- bogactwo środków – oryginalność – kontrast – ruch – patos - emocjonalność
- łączenie różnych elementów - nawiązywanie do kultury ludowej, współczesności i codzienności - tematyka religijna i mitologiczna – dynamika - ekspresja, teatralność
- znaczna rola koloru - posługiwano się alegorią i personifikacją - światłem wydobywano dominantę (czyli motyw najważniejszy) - w kompozycji dominują kierunki ukośne
MALARSTWO:
- Frans Hals, Harlem- portret Kartezjusza- jedyny portret Szekspira- początek XVIIw
- Rembrandt- autoportret - Rubens- autoportret - Van Dych
- Velascquez - Vermer van Delft- nie stosował baroku w malarstwie, uważany prekursor nowoczesnego malarstwa
- dziewczyna z perłą- obraz, a na jego podstawie powstał film tego samego tytułu.
NAUKA
W epoce baroku nastąpił niebywały rozwój nauk przyrodniczych, określany jako rewolucja naukowa. W dziedzinie biologii William Harley opisał działanie układy krwionośnego, a John Ray stworzył pierwszą systematykę roślin. Dzięki mikroskopowi przełomowych odkryć dokonali również Robert Hooke, Antonie van Leeuwenhoek i Marcello Malpighi. Z kolei Robert Boyle rozpoczął erę nowoczesnej chemii.
W czasach baroku wielki krok naprzód uczyniła astronomia. Teleskop pozwolił poznać wszechświat lepiej niż kiedykolwiek. Johannes Kepler odkrył prawa rządzące ruchem planet, a Galileusz odkrył księżyce Jowisza i zjawisko bezwładności. Obaj spopularyzowali również teorię heliocentryczną. Edmond Halley odkrył ruchy własne gwiazd oraz eliptyczne orbity komet, a gdańszczanin Jan Heweliusz przeprowadził szczegółowe obserwacje Księżyca.
HEWELIUSZ
W twórczości naukowej polskiego Baroku można znaleźć nie tylko rozwiązania techniczne, które legły u podstaw współczesnej epoki podróży poza Ziemię. Na ziemi polskiej zrodziła się również polska selenografia, a na mapach Księżyca, zabranych przez lądujących tam kosmonautów, były nazwy gór i mórz księżycowych, nadane przez gdańskiego astronoma, Jana Heweliusza.
OBSERWATORIUM ASTRONOMICZNE
Heweliusz cały swój majątek poświęcił urządzeniu prywatnego obserwatorium na dachu swoich trzech kamienic. Sam wykonał większość przyrządów do badań. Skonstruował np. zegar wahadłowy, rodzaj peryskopu, udoskonalił śrubę mikrometryczną i zbudował olbrzymią lunetę. Przez długi czas obserwatorium Heweliusza było największym, najlepiej wyposażonym i zorganizowanym ośrodkiem badań w Europie. Gdański astronom opracował pierwszą i niesłychanie na owe czasy dokładną topografię Księżyca, opublikowaną pt. „Selenographia” (1647), w której zarejestrował 550 plan księżycowych, nadał nazwy licznym pasmom górskim i tzw. morzom. Następnie jego dzieło pt. „Cometographia” (1668) zawierało historię i opis wszystkich znanych komet do 1665r, w tym 6 odkrytych przez Heweliusza. Inne jego dzieło „Machina nieba” zawierało historię astronomii, opis używanych przez autora instrumentów i wyniki długotrwałych obserwacji planet. Astronom ten określił 12 nowych gwiazdozbiorów, których nazwy pozostały na stałe np. Psy Gończe, Żyrafa, Warkocz Bereniki, Jaszczurka, Trójkąt i Lew Mały.
PASCAL-
fizyk, matematyk, filozof Barokowy, od niego powstała skala Hektopaskal- ciśnienie atmosferyczne
HALS, KARTEZJUSZ
Kartezjusz (Rene Descartes) urodził się 31 marca 1596r w en- Touraine (obecnie Descartes) w Turenii, zmarł 11 lutego 1650r w Sztokholmie. Był francuskim matematykiem, filozofem i fizykiem. Jeden z najwybitniejszych uczonych XVII w., uważany za prekursora nowożytnej kultury umysłowej.
W 1649 przyjął zaproszenie królowej szwedzkiej Krystyny do Sztokholmu, która chciała pod jego kierunkiem studiować filozofię i skorzystać z jego rad przy organizowaniu szwedzkiej akademii nauk. Królowa wyznaczyła mu godzinę swoich korepetycji na piątą rano, a odbywały się one w nie ogrzewanej Sali. Nie mogąc znieść ostrego klimatu, filozof zmarł w roku następnym.
W „Rozprawie o metodzie” Kartezjusz usiłował sformułować metodę myślenia całkowicie niezawodną, uniwersalną i użyteczną praktycznie. Opartą na wzorach rozumowań matematyki, stanowiącej dla niego model wszelkiej nauki. W poszukiwaniu niezawodnej postawy wiedzy Kartezjusz podał w wątpliwość wiarygodność danych zmysłowych. Pierwszą prawdą niewątpliwą, jaką wg niego możemy uznać bez wahań, jest narzucająca się z bezpośrednią oczywistością pewność naszego własnego myślenia, a tym samym naszego istnienia. Rozumowanie to ujęte w formułę „cogito, ergo sum”- „myślę, więc jestem”, prowadziło Kartezjusza do wniosku, że właściwe istnienie człowieka określone jest przez fakt jego myślenia, zupełnie różny od faktu jego cielesnego bytowania.
Kulturowy wpływ Kartezjusza na późniejszą myśl filozoficzną był olbrzymi i wielostronny. Głównie nurt kartezjanizmu kładł nacisk na racjonalistyczną orientację tej filozofii, jej dążność do przyczynowego tłumaczenia wszystkich zjawisk, fizykę mechanistyczną, krytykę aparatu pojęciowego logiki i metafizyki arystotelesowsko- scholastycznej. Nurt ten przyczynił się walnie do powstania-> deizmu oświeceniowego i upowszechnienia ogólnej racjonalistycznej postawy wobec świata. Inny nurt rozwijał raczej kartezjańską metafizykę duszy i Boga, a „cogito” stało się punktem wyjścia dla licznych doktryn idealistycznych, szukających w samowiedzy jednostki jedynego źródła bezpośredniej pewności i nie znajdujących następnie środków myślowej rekonstrukcji świata zewnętrznego.
2 metody Kartezjańskie:
- dedukcja
- indukcja
Pozostałości Baroku są w równym stopniu co spuścizna humanizmu renesansowego żywe do dziś. Współczesna myśl europejska opiera się nie tylko na postawieniu człowieka i jego spraw na pierwszym miejscu. Wyraźny jest nadal kult wyobraźni, który zawdzięczamy właśnie Barokowi. Sam wiek XVII ściśle łączy się z poprzedzającym go Renesansem i z następującym po nim Oświeceniem. Z drugiej strony jest epoką oryginalną wśród okresów zwróconych ku ideałom Starożytności.
Issak Newton (będzie na teście)
Najwybitniejszym fizykiem epoki był Isaak Newton, który sformułował prawo powszechnego ciążenia i trzy fundamentalne zasady dynamiki. Gabriel Fahrenheit podobnie jak Heweliusz pochodzący z Gdańska, znacznie wzbogacił ludzką wiedzę na temat temperatury. Barok przyniósł również wiele nowych wynalazków. Fahrenheit stworzył pierwszy termometr rtęciowy. Athanasius Kircher skonstruował „latarnię czarnoksięską”, służącą do wyświetlania na ścianie powiększonych obrazów. W dziedzinie matematyki Leibniz i Newton stworzyli niezależnie od siebie rachunek różniczkowy i całkowy, a Jakob Bernoulli- rachunek prawdopodobieństwa. W czasach baroku narodziły się także towarzystwa naukowe, znajdujące się pod opieką monarchów. Pierwszymi były: angielskie Rogal Society (1662) oraz francuska Akademie Royale des Science (1666)
REWOLUCJA INTELEKTUALNA BAROKU:
Poważnym osiągnięciem baroku była tzw. rewolucja intelektualna, w wyniku której oddzielono metody badań naukowych od rozumienia teologicznego. Rozwinęła się metodologia (gr methodos- nauka o metodach i procedurach badania naukowego)
Nauki muszą być powtarzalne.
EPISTEMOLOGIA:
Pod względem filozoficznym w baroku dominował racjonalistyczny sposób myślenia- reprezentantami tego kierunku byli Galileusz, Kartezjusz, Hobbes, Spinoza, Leibniz i Newton. Dominowała tendencja do ujęć poglądów w kategoriach epistemologicznych (wiedza, poznanie), nie jak do tej pory metafizycznych (badających najogólniejsze własności bytu) i teistycznych (zakładających istnienie jednego Boga). W opozycji do dotychczasowego światopoglądu wykształcił się światopogląd mechaniczny, wyrażający przekonanie że świat funkcjonuje w uporządkowany sposób, zgodnie z niezmiennymi prawami natury. Zwolennicy takiego sposobu myślenia nie zaprzeczali istnienia Boga, jednak jego działanie odsuwali na drugi plan, niektórzy próbowali przekonywać, że Bóg stwórca nie ingeruje w maszynę wszechświata. Człowiek według światopoglądu mechanicznego jest w stanie, nie tylko zbadać te prawa, ale również zapisać w matematyczny sposób.
KIERUNKI MYŚLENIA:
W okresie baroku pojawiły się następujące kierunki myślenia filozoficznego i społeczno- politycznego:
Racjonalizm - głosił, że poznanie jest możliwe jedynie na drodze rozumowej, odrzucając poznanie zmysłowe jako niepewne, fałszywe, prowadzące do nieprawdziwych sądów. Racjonalizm odrzucał również wszelkie autorytety, jednak Bóg pozostał nadal istotą doskonałą i głównym konstruktorem świata. Za ojca racjonalizmu uznano Francuza Rene Descarta (Kartezjusza), który w dziele zatytułowanym „Rozprawa o metodzie” wypowiedział słynne zdanie „Myślę, więc jestem” (Cogito ergo sum). Kartezjusz przekonywał, że myślenie twórcze stanowi o istocie człowieka, który posiada zdolność dedukcji, pozwalająca mu dojść do poznania świata. Baruch de Spinoza
Empiryzm - gr empiria- doświadczenie- według tego poglądu źródłem wiedzy jest doświadczenie zmysłowe. Reprezentantami takiego rozumowania byli w baroku Blaise Pascal i Izaak Newton. Według Pascala, którego poglądy zostały zebrane w zbiór zatytułowany „Myśli” życie człowieka jest kruche jak trzcina, „porządek serca” powinien być oddzielony od „porządku rozumu” (powiedział: „serce ma swoje racje, których nie zna rozum”), w słynnym „zakładzie Pascala” uzasadnił sens wiary i kultu religijnego. Izaak Newton w dziele zatytułowanym „Matematyczne zasady filozofii przyrody” ogłosił swoje wyniki badań i odkrycia, w tym prawo powszechnego ciążenia oraz zasady mechaniki. Newton doszedł do wniosków badawczych na drodze indukcji.
Transcendentalny idealizm - podzielił sądy na a priori i a posteriori oraz na analityczne i syntetyczne.
Liberalizm - łac. Liber- wolny; liberalizm0 wolnościowy; był to pogląd kładący nacisk na wolność jednostki oraz nieskrępowane działanie gospodarcze i polityczne, podkreślając znaczenie praw jednostki ponad prawami grupy. Prekursorem takiego sposobu myślenia w baroku był Anglik John Locke (1632- 1704). On również podkreślał w licznych swoich pracach naukowych )np. „List o tolerancji”, „Dwa traktaty o rządzie”), że człowiek jest z natury wolny, a społeczeństwa wyłaniają władzę po to by dbała o ich prawa.
Monarchia absolutna - teoretykiem koncepcji władzy opartej na suwerenności władzy panującego był Francuz Jan Bodin- autor sławnego dzieła ogłoszonego w 1577 roku pt. „Sześć ksiąg o Rzeczypospolitej”, w którym zawarł teorie władzy absolutnej. Według Jana Bodin władca ma moc stanowienia prawa nienaruszalności własności poddanych, podstawowe normy ustrojowe, porządek sukcesji tronu oraz prawo niezbywalności dóbr. Poddani bez wyjątków polegają interesowi państwa. Tomasz Hobbes podkreślał, że władza monarchy pochodzi z umowy społecznej. Całkowicie inny podgląd miał J. Bossuet, który twierdził, że wszelka władza pochodzi od Boga, a monarchowie jedynie działają Jego słudzy.
KLASYCY WIEDEŃSCY:
Mozart, Beethoven, Haydna- Wielka Trójka
Henry Purcell- kompozytor- Barok- „Zimna Pieśń” !!!
KLASYCYZM !!!
Kultura oświecenia przełom XVIII i XIX wieku
Klasycyzm panował od końca XVII wieku do końca wieku XVIII, w niektórych krajach trwał do lat 30. XIX stulecia, a nawet dłużej. Okres ten szczególnie nawiązywał do antyku. Zmodyfikowany klasycyzm przeradzał się czasem w eklektyzm końca XIX wieku. Klasycyzm jako styl panował w epoce oświecenia. Najpełniejszy rozkwit klasycyzmu nastąpił w II poł. XVIII wieku. W dziedzinie literatury swoisty kres klasycyzmu przyniosła wojna klasyków z romantykami. Klasycyzm to także styl w muzyce, sztuce, literaturze oraz architekturze odwołujący się do osiągnięć starożytnych Greków i Rzymian.
Klasycyzm- nurt w sztuce, architekturze, literaturze, oświecenia dotyczy kultury politycznej, intelektualnej, umysłowej
Panteon- Rzym
Panteon- Paryż
CECHY KLASYCYZMU:
- wzorowanie się na tematyce i architekturze starożytnej Grecji i Rzymu (rzymski Panteon i Partenon w Atenach)
- chęć wiernego odwzorowania elementów dekoracji, stroju czy architekturze Antyku
- statyka zamiast dynamizmu - oszczędność wyrazu - spokój jako przeciwieństwo barokowej ekspresji - uwypuklenie cnót obywatelskich w przeciwieństwie do rokokowej frywolności
- obraz idealistyczny - kształt ważniejszy niż barwa
MALARSTWO:
W malarstwie klasycystycznym tematyka moralizatorska, często propagandowa (np. Jacques- Louis David Śmierć Marata) ukazywanie momentu przed ważnym wydarzeniem lub akcją ( np. Jacques- Louis David Przysięga Horacjuszy) używanie silnego strumienia „snopu” światła (np. Jacques- Louis David Śmierć Sokratesa)
Dawid- „Przysięga Horacjusza”- najsłynniejszy malarz
Dawid. Śmierć Marata. Marut był jednym z przywódców rewolucji francuskiej, głosił ultraradykalne poglądy nawołując do egzekucji setek arystokratów i rojalistów. Po jego śmierci na krótko zapanował rewolucyjny kult jego osoby. Był też dziennikarzem wydawcy gazet rewolucyjnych m.in. „Przyjaciele Ludu”
REWOLUCJA FRANCUSKA:
rewolucja w polityce i w kulturze 1789- 1799 (nazywana też Wielką Rewolucją Francuską lub po prostu Wielką Rewolucją)- okres w historii Francji (1789- 1799), w którym doszło do głębokich zmian polityczno- społecznych i kulturowych oraz obalenia monarchii Burbonów. Za jej symboliczny początek uważa się zdobycie przez lud Paryża twierdzy Bastylia 14 lipca 1789 roku. Natomiast za koniec rewolucji uznaje się kres rządów Dyrektoriatu 9 listopada (18 brumaire’a) 1799 roku kiedy to Napoleon Bonaparte przeprowadził zamach stanu ogłaszając się dzień później Pierwszym Konsulem.
O FRANCJI SŁÓW KILKA:
Francja przed rewolucją była monarchią absolutną. Władza królewska nie była ograniczona prawem pozytywnym, lecz Prawami Fundamentalnymi Królestwa i przywilejami stanowymi. Państwo utożsamiano z osobą władcy. (Chłop niosący na swych barkach Księdza i szlachcica- satyra polityczna)
3 STANY WE FRANCJI:
We Francji były trzy stany: duchowny (120tys), szlachecki (180tys). te dwa panowały w systemie feudalnym. Najliczniejszy stan trzeci obejmował chłopstwo i mieszczaństwo (99% ludności Francji, w tym mieszczaństwo 15%, a chłopstwo 84%)
ZGROMADZENIE NARODOWE:
Dnia 20 czerwca 1789 roku deputowani Zgromadzenia Narodowego zebrali się na Sali do gry w piłkę w Wersalu i uroczyście złożyli tam przysięgę, iż nie rozejdą się dopóki nie uchwalą konstytucji dla Francji. Wielu duchownych i szlachciców dołączyło do Zgromadzenia. Ludwik XVI postanowił zastraszyć zbuntowanych i na plac przed pałacem sprowadził wojsko. Równocześnie zażądał by obradowano oddzielnie. Tylko nieliczni przystali na żądanie króla. W odpowiedzi Zgromadzenie uchwaliło nietykalność jego członków. 27 czerwca 1789 r., król ustąpił zgodziwszy się na wspólne obrady i uznał Zgromadzenie Narodowe.
KARTA PRAW CZŁOWIEKA:
Prawa człowieka- nowe społeczeństwo- nowa kultura polityczna
Koniec feudalizmu początek kapitalizmu we Francji. Francja wzorem dla innych społeczeństw- wrogiem monarchów. 26 sierpnia 1789 roku Konstytuanta przyjęła akt wstępny przyszłej konstytucji, pod nazwą Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela. Wzorowana była na Konstytucji Stanów Zjednoczonych, ale założenia zawarte w tej konstytucji zostały opracowane na podstawie dzieł myślicieli francuskich
UMOWA SPOŁECZNA:
Umowa społeczna- jedna z najbardziej fundamentalnych pojęć kultury współczesnej XIX, XX, XXI wieku. Pojawiła się wraz z zakończeniem kultury agrarnej (kultury tradycyjnej). Kultura agrarna oparta głównie na kulturze wolnej (uprawa ziemii).
Kultura agrarna głównym źródłem egzystencji było rolnictwo, ale nie tylko.
kultura agrarna = kultura tradycyjna
Próba zerwania z chrześcijaństwem. Nowym fundamentem staje się umowa społeczna- kto i w jaki sposób ,a sprawować władzę.
UMOWA SPOŁECZNA- teoria umowy społecznej stanowi racjonalne uzasadnienie historyczne ważnego poglądu, że legalna władza państwowa musi wywodzić się od zgody społeczeństwa. Punktem wyjścia dla większości tych teorii jest heurystyczna analiza kondycji ludzkiej, określana jako „stan natury” lub „stan naturalny”, czyli bez jakiegokolwiek porządku społecznego. W związku z tym, działanie jednostki jest ograniczone jedynie przez jej sumienie. Podążając tym torem, różni autorzy teorii umowy społecznej usiłują na wiele sposobów wyjaśnić, dlaczego w interesie własnym jednostki leży dobrowolna zamiana swobody działania, która gwarantuje stan naturalny (zwany także „prawami naturalnymi”) na korzyści wynikające z tworzenia struktur społecznych. Jan Jakub Rousseau- ojciec umowy społecznej
Immanuel Kant- „krytyka czystego rozumu”
KRYTYKA CZYSTEGO ROZUMU
Zagadnieniem podstawowym, z którego Kant wyszedł w „Krytyce czystego rozumu”, było pytanie, jak jest możliwe przejście od przedstawień do rzeczy i co uprawnia człowieka, mającego tylko przedstawienia o rzeczach, do wydawania o nich sądów.
Odpowiedź na to miały dać badania nazywane przez Kanta „transcendentalnymi”, to znaczy nie dotyczącymi przedmiotów, lecz samego sposobu ich poznawania, mianowicie czy jest ono możliwe a priori (przed doświadczeniem). Zadanie filozofii transcendentalnej polega na zbadaniu warunków możliwości doświadczenia. Warunki te należy rozumieć u Kanta jako logiczne założenia aprioryczne w umyśle ludzkim, będące podstawą powszechności i konieczności wszelkiego poznania. Podstawą poznania jest myślenie aprioryczne- oparta na racjonalizmie.
Teorie Kanta
„postępuj tak, abyś mógł chcieć, aby zasada twego postępowania była prawem powszechnym” Z tego nakazu wynikają wszystkie obowiązki człowieka. Do rozpoznania tych obowiązków służy druga formuła imperatywu kategorycznego:
„postępuj tak, aby ludzkość nigdy tobie ani innym jednostkom nie służyła za środek, lecz zawsze była celem”
Ten właśnie nakaz jest najważniejszym nakazem rozumu praktycznego. W konsekwencji normą moralności jest u Kanta nie dobro, lecz prawo.
Człowiek podmiotem a nie przedmiotem działania.
MALARSTWO:
Malarstwo nawiązuje do wzorców antycznych
- Bellotto- Warszawa
- Biała Fabryka w Łodzi- klasycyzm
- Rzym- Kapitol- siedziba władz państwa polskiego
- Warszawa- pomnik J. Poniatowskiego
- Pałac na wodzie- Łazienki Warszawa
- Wodzisław Śląski- Zamek
- Canaletto
IDEE KULTURY OŚWIECENIOWEJ:
1. krytycyzm- krytyczne podejście, weryfikacja prawd i zasad dotychczas utworzonych = krytyczne spojrzenie na ustrój polityczny, poglądy religijne i na stosunki społeczne.
2. racjonalizm- prekursor Kartezjusz; akcentował rolę rozumu w poznawaniu świata; ratio- rozum
3. empiryzm- łac. empirio- doświadczenie; świat może być poznawany dzięki doświadczeniu; tylko to co jest sprawdzalne, doświadczalne jest prawdziwe
4. sensualizm- świat poznajemy poprzez zmysły; na podstawie tego poglądu J. Locke stworzył pojęcie „tabula rasa”- czysta karta
Odpowiedzialność jednostki
5.ateizm- pogląd odrzucający całkowicie istnienie Boga
6. deizm- uznaje istnienie Boga i to, że stworzył świat; człowiek w życiu ma kierować się prawdami moralnymi wynikającymi z religii; Bóg nie ingeruje w życie ludzi.
Kult istoty najwyższej