ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KULTURY
28.02.2013
Instytucja kulturalna/instytucja inteligentna/instytucja ucząca się – nieustanna modyfikacja własnych struktur, reakcja na zmiany w otaczającej rzeczywistości; posiada osoby odczuwające potrzebę ustawicznego kształcenia się; potrafi przewidywać potrzeby otoczenia oraz kreować je dla własnych potrzeb
Instytucja = budynki + sieć zależności (np. między komisjami itp.) + osoby fizyczne
Zarządzanie – kontrolowanie i podejmowanie decyzji w przedsiębiorstwie lub w innej firmie, bądź w innym podmiocie, oraz organizowanie czegoś; proces motywowania osób, jednostek, kontrolowania ich pracy, który wymusza ich monitoring
Drucker: zarządzanie to złożony proces społeczny; bada zależności zachodzące między pracującymi w firmie pracownikami oraz relacje między tymi pracownikami i otoczeniem
Martwa instytucja – taka, do której nie przychodzą ludzie (ani ludzie, ani pracownicy)
Warunki dobrego, skutecznego zarządzania:
Należy jasno określić cele i misję
Zarządzanie wymaga określenia kodeksu wartości, którymi instytucja będzie się posługiwać; wartości te muszą być zrozumiałe
Zaufanie połączone z bezpieczeństwem – zaufanie do misji, przełożonych, współpracowników...
Pozytywna postawa w stosunku do nabywania nowych kompetencji
Instytucja musi wychodzić naprzeciw potrzebom klientów
Umiejętność rozmowy
Opracowanie zbioru wskaźników, wg których będzie weryfikowana instytucja
Zarządzanie wynika z kultury.
Cantin Lon/Ion (???!): dobry zarządca to ten, który podejmuje ryzyko i reaguje na zmiany
Joseph Schumpeter: zarządzanie i przedsiębiorczość jest stanem ducha i umysłu; stan ducha – coś niestałego, raz jest, raz go nie ma
SZKOŁA KLASYCZNA:
ROBERT OWEN (XVIII/XIX) – reforma:
- 10,5h pracy (zamiast 13h)
- obowiązkowe przerwy
- zakaz pracy dzieci poniżej 10. roku życia
- osiedle robotnicze niedaleko zakładu pracy (aby skrócić wędrówkę)
- sklepy spożywcze i usługowe przy osiedlu robotniczym, niższe ceny
Dzisiaj nazywamy to EKONOMIĄ SPOŁECZNĄ – celem firmy przynoszenie dochodów i humanistyczne tworzenie środowiska pracy
FREDERIK TYLOR:
- próby obliczania, jak powinno wyglądać miejsce pracy robotnika
- pomiar czasowy i przestrzenny: kto, w jakiej przestrzeni, jaką ma wykonywać pracę, aby była maksymalna wydajność
- zróżnicowanie zarobków
HENRY GANTT:
- rozwijał metodę Tylora
- codzienna weryfikacja pracowników, zasada codziennej premii dla dobrze pracujących – formy motywowania
Henri Fayol (XIX/XX w.): zarządzania można się nauczyć; broszury/podręczniki dla przyszłych menadżerów
Etapy zarządzania wg Fayol’a/ZASADY ZARZĄDZANIA (w duchu korporacji):
Planowanie.
Organizacja.
Wydawanie poleceń.
Koordynacja.
Kontrola.
Środowisko zarządzania nieustannie się zmienia.
Mary Parker Follett (XIX/XX w.): podejście egalitarne, zarządzanie horyzontalne, model budowania wzajemnego zaufania, zarządzanie równoległe (model powszechnie stosowany w krajach skandynawskich)
Oliver Sheldon „Filozofia zarządzania” (1 poł. XX w.):
- firma, przedsiębiorstwo, instytucja jest podmiotem, na którym spoczywa odpowiedzialność
- ekonomia = moralność; orędownik ekonomii społecznej
Karol Adamiecki (XIX/XX w.): termin „harmonia zarządzania” – właściwy dobór osób do stanowisk, otoczenia; wyliczenie optymalnej produkcji – należy właściwie określić produkcję dóbr
Hugo Münsterberg (XIX/XX w.): opracowanie i stosowanie testów psychologicznych wobec pracowników; system motywowania pracownika (bodźce stymulujące)
Elton Mayo: terminy „zasoby ludzkie” i „relacje międzyludzkie”; kondycja firmy w dużej mierze zależy od relacji między pracownikami
14.03 (chyba)
SZANSE KULTURY W GOSPODARCE WOLNORYNKOWEJ & ANALIZA SWOT
1991 – rozpad Związku Sowieckiego, destabilizacja ówczesnego ładu skutki polityczne, gospodarcze, społeczne, kulturalne
- promowanie wolnego rynku
- gospodarka straciła źródło finansowania
- apele do społeczeństwa o dodatkowe fundusze, by ocalić istniejące fundacje i instytucje
- państwo przestaje być jedynym podmiotem odpowiedzialnym za kulturę odpowiedzialność obywatelska, kuratela społeczeństwa
- państwo moderuje życie polityczne, gospodarcze, społeczne, kulturalne
- rolą państwa jest zapewnienie odpowiednich warunków do rozwoju kultury działanie pośrednie
Trzy podmioty/aktorzy zaangażowani w proces moderowania kultury:
- państwo
- zbiór organizacji non-profit
- wolny rynek
Nicholas Garnham – badania polityki kulturalnej poszczególnych państw; charakterystyczne są dwa modele:
Znacząca ingerencja w proces państwa, finansowanie kultury
Odpowiedzialność za kulturę na poziomie lokalnym, terytorialnym (wg Garnhama najskuteczniejszy)
Postępująca komodyfikacja dóbr kultury (wiąże się z poziomem lokalnym) – utowarowienie dóbr kultury (mają na siebie zarobić), kwestia zdefiniowana już w latach 60. przemysł(y) kultury (Adorno; Horkheimer)
- kultura wysoka jest nadbudową (‘superstructure’)
- kultura popularna, masowa to bardzo szeroka podstawa
FINANSOWANIE DÓBR KULTURY
Źródła:
- dotacje od państwa
- granty międzynarodowe/unijne
- tzw. podmioty trzecie (przedsiębiorstwa, konsorcja, firmy)
Państwo w sposób pośredni motywuje podmioty trzecie do finansowania dóbr kultury:
- odpowiednia polityka fiskalna (np. redukcja podatku)
- potrzeba szukania/pozyskiwanie sponsorów przez instytucje kulturalne
Różne modele finansowania kultury – uwarunkowania historyczne i kulturalne
Ciała trzecie (instytucje kultury, rady kultury...) – podmioty odpowiedzialne za odpowiednie rozdzielanie funduszy (np. Art Council w WB).
Do końca XVIII w. kultura/działalność kulturalna była marginalna, w gospodarce występowała symbolicznie ( Turgot; Quesnay – doceniali symbolicznie kulturę)
XIX w. – kultura uznana za nieproduktywną działalność ( John Stuart Mill)
XIX/XX w. – nowa koncepcja kultury, produktywna działalność kultury, poszczególne dobra kultury mogą przynieść zyski ( James Mill)
masowa edukacja jest elementem niezbędnym, by tworzyć społeczeństwo dobrze zarządzane
XX w. – kultura sektorem wspieranym przez państwo, niesie ze sobą ideologię, dobro kultury to dobro publiczne
XX/XXI w. – kultura ma na siebie zarobić ( Derrida; Lotard: kultura stanie się dominującym aspektem postnowoczesnych społeczeństw)
21.03.2013
Zasady organizacji instytucji kultury:
- Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej z 25 X 1991 (wraz z poprawkami) (Dz. U. z 2001, nr 13, poz. 123.)
- obowiązywała do 31 XII 2013: Ustawa o finansach publicznych (Dz. U. z 2005, nr 249, poz. 2104.)
Sponsoring kultury:
- 1999, Bank Światowy/Florencja rekomendacja dot. stymulowania związków sponsoringu z produkcją kulturalną ustawodawcy poszczególnych krajów powinni zadbać o zapewnienie kulturze zrównoważonego i efektywnego finansowania
- 2001, uchwała Parlamentu Europejskiego współpraca sponsorska to nieodłączna część strategii komunikacyjnej korporacji, a sponsoring kulturalny powinien się rozwijać, przynosząc oczywiste korzyści polu kultury