HYDRLOGIA wykład 3 9.11.2012r.

1. Jak i do czego człowiek wykorzystuje wodę?

• Do picia

• Do produkcji żywności (w tym do rolnictwa)

• Ablucja

• Do produkcji energii:

• Chłodnice w elektrowniach i innych zakładach przemysłowych

Taki kształt (katenoida) chłodnicy, bo:

- najmniejsze opory powietrza

- najmniejsza powierzchnia łącząca dwa okręgi o dwóch różnych promieniach

• Koła wodne

• Zbiorniki wodne

Zadania zbiorników wodnych:

• Produkcja energii elektrycznej

• Zaopatrzenie w wodę (lewobrzeżna Warszawa zaopatrywana przez zbiornik w Wieliszewie, nie przez Filtry Warszawskie):

- do picia

- do rolnictwa (produkcja żywności)

- do produkcji przemysłowej

• Ochrona przeciwpowodziowa

• Wędkarstwo / gospodarka rybna (tylko wtedy, kiedy woda nie jest wykorzystywana do celów pitnych)

• Rekreacja / żeglarstwo

1. Konflikty o wodę

1. Konflikty na tle ilości wody (niedostatek wody, wody graniczne)

2. Konflikty na tle jakości wody (użytkownicy w górze i dole rzeki)

3. Konflikty na tle wykorzystania zasobów wodnych (użytkownik – energetyka, użytkownik – ekologia)

4. Konflikty na tle dynamiki zasobów (przerwanie wałów przeciwpożarowych, dolina Rospudy)

Ad.a)

Konflikt Izrael – Palestyna – problem z rzeką Jordan

Izraelczycy odprowadzają rzekę, powodując, że Jordan na terenie autonomii palestyńskiej jest „strumyczkiem”. Izraelczycy zaproponowali rozwiązanie – budowę 60 fabryk wody (odsalających wodę morską), oddając kilka stacji na wyłączność Palestynie.

Konflikty na wodach granicznych. Dwa rodzaje granic:

• Np. Niemcy – Polska – granica zawsze wyznaczana jest w nurcie rzeki, w wyniku czego tyle samo przepływu rzeki należy do obu państw. W przypadku Granicy polsko – niemieckiej jest inaczej. Po II wojnie światowej Polska zabrała całą rzekę, tylko zachodni brzeg Odry należy do Niemiec. W efekcie Niemcy wrzucają do rzeki zanieczyszczenia, a cała odpowiedzialność za jej oczyszczenie leży w rękach Polaków.

• Jedno państwo ma źródło rzeki, drugie – przebieg (np. republiki byłego ZSRR) – posiadacze źródeł odprowadzają wodę do zbiorników, skąd odpływa ona dalej na ich terenie. Do drugiego właściciela często dopływa zbyt mała ilość tej wody

Ad.b)

Posiadacze źródeł rzek nie dbają o czystość rzeki, przerzucając dbanie o czystość rzeki, przerzucając odpowiedzialność za oczyszczenie na posiadacza dalszej części tej rzeki (np. konflikt polsko-czeski – rozwiązaniem okazała się budowa oczyszczalni w Dolinie Ostrawskiej).

Ad.c)

Energetyka vs. ochrona przeciwpowodziowa – energetycy chcieliby, aby zbiornik zawsze był wypełniony do oporu – istnieje wówczas duża potencjalna energia zamieniona na jej inny rodzaj. Ochrona przeciwpowodziowa wymaga opróżnienia zbiornika.

Obecnie wydane są odpowiednie rozporządzenia kto i kiedy wykorzystuje zbiornik (Zalew Zegrzyński na co dzień wykorzystywany jest przez energetyków).

Ad.d)

Konflikty tego rodzaju pojawiają się, gdy przepływy są ogromne, ale też wówczas, gdy są niewielkie.

Przerwanie wałów przeciwpowodziowych – czynność, jaką wykonuje się, kiedy wiadomo, że wezbranie spowoduje przelanie wału (pewne obszary przy wałach – poldery – utrzymywane są w stanie, w którym gotowe są do zalania – lasy, łąki etc. – mało wartościowe tereny). Jest o mało efektywne ze względu na chłonięcie tych terenów (w porównaniu do działania wałów przeciwpowodziowych poldery są w stanie przechować dużo mniej wody, dlatego przerwanie wałów przeciwpowodziowych następuje bardzo rzadko).

Dolina Rozpudy – związana z budową obwodnicy Augustowa; Rozpuda płynie na osadach torfowych, żyją tam organizmy, których nie ma nigdzie w Polsce. Rośliny torfowe w warunkach beztlenowych obumierają. Most bez przęseł nie był możliwy do zbudowania. Ekolodzy zrobili z tego aferę, bo podpory do mostu miały powstać poprzez przewiercenie polodowcowej warstwy podziemnej, w celu oparcia podpór na bardziej stałej warstwie (warstwa polodowcowa nie dałaby rady utrzymać takiego obciążenia). Okazuje się, że przepływ wody spod warstwy polodowcowej mógłby wpłynąć na zmianę chemizmu w torfowisku Rozpudy, w efekcie w ciągu 15 lat zmieniając całą gospodarkę ekologiczną na tum obszarze).