16 października 2011 r.
Zasady prawa karnego:
NULLUM CRIMEN SINE PERICULO SOCIALI – nie ma przestępstwa bez czynu społecznie szkodliwego ( przestępność zależy od stopnia szkodliwości społecznej jeśli jest wyższy niż znikomy, jest przestępstwem)
NULLUM CRIMEN SINE CULPA – nie ma przestępstwa bez winy art. 1 par. 3 KK:
Art. 1 § 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.
NULLA POENA SINE LEGE – nie ma kary bez ustawy art. 1KK:
Art. 1. § 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
§ 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.
§ 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.
LEX RETRO NON AGIT – prawo nie działa wstecz (zakaz wprowadzania z mocą wsteczną karalności czynu dotychczas niezabronionego pod groźbą kary)
ZASADA HUMANITARYZMU – art. 3 KK :
Art. 3. Kary oraz inne środki przewidziane w tym kodeksie stosuje się z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu, w szczególności z poszanowaniem godności człowieka.
Wina legitymuje karę, uzasadnia karnoprawną funkcję państwa.
Funkcja limitująca winy.
Sankcje względnie oznaczone – rodzaj kary oraz jej granice:
Proste – jednorodzajowe (jeden rodzaj kary)
Złożone – wielorodzajowe ( kilka rodzajów kar):
Ujęte alternatywnie – stosuje się jedną karę spośród kilku
Ujęte kumulatywne – stosuje się kilka kar
Sankcje bezwzględnie oznaczone – rodzaj kary i konkretny wymiar.
Sankcje bezwzględnie nie oznaczone – nie określony rodzaj kary i jej granic.
Prawo karne intertemporalne (międzyczasowe):
Art. 4KK:
Art. 4. § 1. Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.
§ 2. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem zagrożony jest karą, której górna granica jest niższa od kary orzeczonej, wymierzoną karę obniża się do górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za taki czyn w nowej ustawie.
§ 3. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zagrożony karą pozbawienia wolności, wymierzoną karę pozbawienia wolności podlegającą wykonaniu zamienia się na grzywnę albo karę ograniczenia wolności, przyjmując że jeden miesiąc pozbawienia wolności równa się 60 stawkom dziennym grzywny albo 2 miesiącom ograniczenia wolności.
§ 4. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony pod groźbą kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.
Mają zastosowanie w przypadku kolizji ustaw w czasie
Czas popełnienia czynu zabronionego - art. 6 par.1 czas działania lub zaniechania działania dotyczy przestępstw skutkowych i bez skutkowych.:
Art. 6. § 1. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany.
Czas orzekania - nie tylko czas wydania wyroku, ale czas orzekania we wszystkich częściach postępowania (np. w postępowaniu przygotowawczym, wykonawczym)
Zmiana ustawy - cały obowiązujący stan prawny odnoszący się do konkretnego czynu.
Ustawa nowa - jest o ustawa obowiązująca w czasie orzekania.
Ustawa obowiązująca poprzednio - to ustawa, która obowiązywała w czasie popełnienia przestępstwa, wszystkie inne zmiany prawne, ale przed momentem orzekania.
Ustawa pośrednia – ustawa obowiązująca w okresie pomiędzy popełnieniem przestępstwa, a czasem orzekania
Ustawa czasowa (epizodyczna) - ustawy czasowe są wydawane na z góry oznaczony czas. Stosuje się ją wyjątkowo kiedy zawiera klauzulę, że obowiązuje wszystkie przestępstwa w czasie jej obowiązywania.
Tryb zmiany normatywnej | Zmiana ustawy przed prawomocnym osądzeniem | Zmiana ustawy po prawomocnym osądzeniu |
---|---|---|
Penalizacja | Art.1 par.1 KK NULLUM CRIMEN SINE LEGE POENALI ANTERIORI – zakaz wstecznego działania ustawy penalizującej |
Art. 1 par.1 NE BIS IN IDEM – nie można karać dwa razy za to samo |
Depenalizacja całkowita | Art.4 par.1KK zasadą jest stosowanie ustawy nowej! / Ustawa względniejsza dla sprawcy/ wiąże się to z zakończeniem postępowania karnego | Art. 4 par.4 – zatarcie skazania z mocy prawa ; przerwanie odbywania kary |
Depenalizacja częściowa | Art.4 par.1KK/ odpowiedzialność za wykroczenie mimo że w momencie popełnienia czyn był wykroczeniem | - Art.4 par. 4 –zatarcie skazania z mocy prawa lub - Art. 4 par 2 i 3 – zatarcie skazania nie następuje, a dochodzi jedynie do zmniejszenia wymiaru kary |
Modyfikacja penalizacji | Art. 4 par. 1.KK Stosujemy ustawę nową o ile nie jest dla sprawcy surowsza. - LEX SEVERIOR NON AGIT – zakaz wstecznego stosowania prawa surowszego - LEX MITIOR RETRO AGIT – nakaz stosowania prawa względniejszego dla sprawcy. |
- zaostrzenie odpowiedzialności (nie wpływa na sytuację skazanego) - złagodzenie odpowiedzialności (Art. 4par. 2 i 3) |
Stabilizacja penalizacji | Stosowanie ustawy nowej | Zasada stabilności orzeczenia |
Zapoznać się z art. 5 , 6 par. 2, rozdział 13
Art.5
Ustawę karną polską stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej.
Art.6 § 1
Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany.