Przestępstwo – czyn karalny, dokonany przez człowieka, zabroniony.
Koncepcje czynu:
Ontologiczne (czynem jest realny byt; coś co istnieje; a zadaniem prawnika jest odkrycie tego czynu):
Naturalistyczno-kauzalna – czynem jest zachowanie człowieka, zależne od jego woli i wywołuje zmiany w świecie zewnętrznym; pierwotnie nie przewidywała zaniechania; przewidywała przeszkodzenie zmianie lub nieprzeszkodzenie zmianie; „nie radziła sobie” z przestępstwami nieumyślnymi.
Finalistyczna (w czynie nie chodzi o przyczynowość; najważniejszą cechą ludzkiego zachowania jest przewidywalność skutków naszych zachowań; czynem jest aktywność człowieka, która jest ukierunkowana na jakiś cel. Ważna jest właśnie antycypacja celu; twierdzą, że zaniechanie nie jest czynem, bo wg nich nie jest aktywnością
Normatywne (polega na możliwości stworzenia definicji czynu w oparciu o konkretne kryteria):
Socjologiczna – czynem jest społecznie doniosły, odpowiednio spójny fragment ludzkiego zachowania; ma znaczenie społeczne
PRZESTĘPSTWO:
Bezprawność – czyn jest bezprawny, kiedy jest sprzeczny z obowiązującym porządkiem prawnym;
Narusza normę sankcjonowaną (musi być norma prawno-karna, która zostaje naruszona)
Narusza bądź naraża dobro prawne na niebezpieczeństwo
Naruszenie reguł postępowania z danym dobrem prawnym (pewne reguły wyznaczają zasady postępowania z dobrem prawnym;
Czyn karalny – to czyn zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia; czyny wyłączające karalność:
Art. 25 § 3. Nie podlega karze, kto przekracza granice obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu
Czyn karygodny – czyn szkodliwy społecznie w stopniu wyższym niż znikomy : na społeczną szkodliwość mają wpływ elementy podmiotowe(odnoszą się do stanu psychicznego sprawcy) i przedmiotowe, uniwersalne (elementy przedmiotowe, podmiotowe oraz właściwości i warunki osobiste sprawcy. Obecnie kk przyjął elementy podmiotowe i przedmiotowe)
Wina – art. 1 par 3 :
Art. 1 § 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.
Sprawca zawinił, jeżeli nie znajdziemy okoliczności, które mogłyby wyłączyć jego winę. – str. Negatywna
Odpowiedzialność za przestępstwa materialne z zaniechania (skutkowe) :
1.
Art. 2. Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione przez zaniechanie podlega ten tylko, na kim ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi.
Sposoby stania się gwarantem:
- Ustawa
- Umowa
- Nominacja
- Orzeczenie organu sądowego lub administracyjnego
2.
Obowiązek działania musi się zaktualizować – występują okoliczności obligujące do działania
Należy wyróżnić możność subiektywną i obiektywną zapobieżenia skutkowi.
Gwarant ma wybrać taki sposób ratowania dobra, który daje największe szanse na uratowanie tego dobra.
Brak osoby bardziej powołanej do zapobiegania skutkowi.
Odpowiedzialnośći z zaniechania podlega osoba będąca gwarantem, obowiązek działania się zaktualizował.