WYKŁAD 27.02.2012r
Historia Integracji Europejskiej
Zarys historii integracji europejskiej:
- XIV pierwsze koncepcje zjednoczenia Europy zgłoszone przez Pierre’a Duboisa prawnika Filipa IV Pięknego z 1306r oraz króla czeskiego z Podiebradu z 1460r
- XIV – XVIII próby politycznego zjednoczenia Europy z reguły pod egidą cesarza niemieckiego lub papieża, względnie do utworzenia antytureckiej chrześcijańskiej ligi militarnej
-od XIXw idee stworzenia w Europie utopijnego systemu zapewniającego ”wieczny pokój” czy wreszcie konfederacji………..
Plan Marshalla był jedną z najważniejszych inicjatyw wspierających odbudowę powojennej Europy. 5czerwca 1947r sekretarz stanu USA George Catleit Marszall w trakcie swojego przemówienia wygłoszonego w Uniwersytecie Harvarda przedstawił propozycje pomocy ze strony rządu amerykańskiego.
OJCOWIE ZJEDNOCZONEJ EUROPY
*Sir Winston Churchill
- były oficer armii ,
- sprawozdawca wojenny i premier W.Brytanii (1940-45 oraz 51-55).
-Był jednym z pierwszych polityków nawołujących do utworzenia Stanów Zjednoczonej Europy.
- Na podstawie doświadczeń I wojny światowej doszedł do wniosku, że osiągnięcie długotrwałego pokoju możliwe jest jedynie z zjednoczonej Europy.
* Robert Schuman
- jeden z pomysłodawców EWWiS,
- premier, Minister spraw zagranicznych Francji , przewodniczący PE
- walczył z nazizmem
- pojawiły się propozycje by beatyfikować R.Schumana
-zaproponował Europejską Wspólnotę Polityczną
-9 V 1950r podpisano deklarację Schumana (plan Schumana) który jest obchodzony jako urodziny UE
*Konrad Adenauer
- pierwszy kanclerz Niemiec po wojnie minister spraw zagranicznych
- współtwórca idei zjednoczonej Europy
-urodzony w Kolonii –Nadrenii
- więziony za nieprzyjęcie Hitlera –przeciwnik pruskiego militaryzmu
*Jean Monnet
-współautor i pomysłodawca EWWiS (przewodniczący jej organ wysokiej Rady)
- francuski doradca w kwestiach gospodarczych i polityk
-wojenny logistyk brytyjsko-francuski
*Paul- Henri Spaak
-premier Belgii
-podczas II wojny św opracował plany stworzenia Beneluksu
-pisał ekspertyzy dotyczące EWG i EWWiS
-Spaak odgrywał wiodącą
rolę przy redagowaniu treści traktatu rzymskiego.
* Alcide de Gesperi
-premier Włoch w latach 1945-53
-współinicjator utworzenia w 1949r Rady Europy i Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali
- urodzony we Włoszech był antyfaszystą
- w 1947 r podejmuje on decyzję wydania partii komunistycznej
Początkowe inicjatywy Europejskie
01.01.1948r- powstanie Unii Celnej Beneluksu (Belgia, Holandia, Luksemburg)
*Traktat Brukselski- podpisany 17 marca 1948r przez Państwa Beneluksu oraz Francje i W.Brytanie
* traktat paryski – Minister Spraw Zagranicznych Francji Robert Schuman
Sześć państw zachodnioeuropejskich (tzw. szóstka europejska): Belgia, Holandia, Luksemburg, Francja, Republika Niemiec, Włoch poparło propozycje powołując do istnienia Europejską Wspólnotę Węgla i Stali.
Został podpisany 18 maja 1951r
EWWiS- posiada osobowośc prawną organizacji miedzynarodowej i była wyposażona w ponadnarodowe kompetencje. Wspólnota ustanowiła swoje organy wysoką władzą Radę Ministrów, Zgromadzenie oraz Trybunał Sprawiedliwości
Traktat organizował obrót na rynku węgla i stali, uwzględniał zniesienie opłat wywozowych i przywozowych na wymienione surowce strategiczne, zniesienie subwencji ze strony państwa dla produkcji stali oraz wydobycia węgla
Wpływał na utrzymanie stałych zasad związanej z nimi wymiany handlowej
Europejska Wspólnota Politobronna (EWP) i Europejska Wspólnota Obronna (EWO)
traktat ustanawiający EWO(TEWO) został podpisany 27 maja 1952r przez Belgię, Holandię, Luksemburg, RFN, Francję, i Włochy. TEWO jak i EWWiS miał obowiązywać przez 50lat.
TEWO został odrzucony 30VIII 1954r przez francuskie Zgromadzenie Narodowe.
Sprzeciw Francji doprowadził do planów zbudowania Wspólnej armii europejskiej. powołana do życia 1954r unia zachodnioeuropejska
Europejska Wspólnota Gospodarcza
- prowadzenie ustanowienia wspolnego węgla i stali w ramach EWWiS spowodowało powstanie nowych inicjatyw ingerencji
-traktat ustanawiający Europejska Wspólnote Gospodarczą wszedł w życie 1 stycznia 1950r
Głownym celem było ustanowienie wspólnego rynku i stopniowe zbliżanie politycznych, gospodarczych państw członkowskich
Dla osiągnięcia celów postanowiono:
- zagwarantować swobodę przepływów towarów, pracowników, usług i kapitału
- zbliżanie ustawodactw państw członkowskich w stopniu koniecznym do zapewnienia właściwego funkcjonowania wspólnego rynku
-ustanowienie wspólnej taryfy ……..i prowadzenie wspólnej polityki handlowej względem państw trzecich
-TEWG ustanowił wspólną politykę konkurencji wspólną politykę rolną i transportowy.
Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EUROATOM)
Drugi traktat podpisany 25III w Rzymie był traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej
Miała zapewnić rozwój przemysłu jądrowego, wprowadzenie wspólnej nad nimi kontroli aby był on wyłącznie do celów pokojowych
W przeciwieństwie do EWWIS zawarto je bezterminowo
I-sze rozszerzenie Wspólnot Europejskich nastąpiło 1 I 1973r (Dania, Irlandia, W,Brytania)
II-gie -//- 1 I 1981r Grecja
III –cie -//- 1 I 1986r Hiszpania i Portugalia
IV-rte -//- 1 I 1995r Austria, Finlandia, Szwecja
V –te -//- 1 V 2004r- Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry i objęło 10 państw choć zgodnie z ustaleniami konferencji Miedzynarodowej z Nicei (2000r) do grupy tej miały należeć także Bułgaria i Rumunia (UE-25)
VI –te 1 I 2007r objęło Rumunia, Bułgaria które nie mogły przystąpic w 2004r
Traktat o fuzji
8 kwiatnia 1965r- podpisano traktat ustanawiający jednolitą Radę i kOmisję Wspólnot Europejskich
Utworzona na jego mocy Rada (Ministrów) zastąpiła odrębne Rady działające w EWG, EWEA oraz specjalną Radę Ministrów EWWiS a nowa Komisja zajęła miejsce dwóch funkcjonujących w EWG i EWEA oraz wysokiej władzy EWWiS
od wejścia w życie traktat (1lipca 1967) wspólnoty posiadaly cztery wspólne instytucje.
Radę , Komisję , parlament europejski, europejski trybunał sprawiedliwości
Rozwój ingerencji w sferze polityki i w sferze polityki w latach 60tych i 70 tych XXw
- 1965r kryzys polityczny z związku z propozycją Komisji w sprawie zmiany zasad finansowania Wspólnej polityki Rolnej
- od 1961r – spotkania głów państw lub szefów rządów państw członkowskich organizowano…….
1979r pierwsze bezpośrednie wybory do parlamentu Europejskiego
Wykład II Instytucje i źródła prawa Unii Europejskiej 5.03.2012r
JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI
Był umową międzynarodową zawartą w ramach Wspólnot Europejskich, która modyfikowała Traktaty Rzymskie z 1957r . Podpisywano go dwuetapowo 17 i 28 lutego 1986r. JAE był inicjatywą o dużym znaczeniu dla procesu integracji europejskie. JAE nadał ramy organizacyjne Europejskiej Współpracy Politycznej , wzmocnił pozycję Parlamentu Europejskiego. Wprowadzono nowe dziedziny tj, wspólna polityka gospodarcza i społeczna ochrona środowiska, rozwój nauk i postęp technologiczny. Wprowadzono również regulacje dotyczące utworzenia od 1 stycznia 93r. wspólnego rynku wewnętrznego.
WSPÓŁPRACA W RAMACH SCHENGEN
Układ 14 czerwca 1985r. wprowadził obowiązek znoszenia kontroli na wspólnych granicach pięciu państw (Belgia, Holandia, Luksemburg, RFN, Francja) . Wprowadzono ułatwienia na przejściach granicznych, wzmocniono współpracę służb policyjnych i celnych w walce z nielegalnym handlem środkami odurzającymi oraz bronią
SCHENGEN II – 19.06.1990r. Konwencja Wykonawcza do Układu z Schengen do którego należą 22 państwa UE oraz Islandia i Norwegia.
SCHENGEN III- siedem państw UE (Austria, Belgia, Francja, Hiszpania, Luksemburg, Holandia, Niemcy) podpisały one konwencję w Prum dotyczącą pogłębienia współpracy transgranicznej.
TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ
Traktat z Maastricht o UE został uzgodniony 11 grudnia 1991r. , a następnie podpisany 7 lutego 1992r. .
3 filary UE
Filar I Wspólnota Europejska- wspólny rynek, wspólna polityka rolna i strukturalna, unia walutowa i rozwój regionu (unia gospodarcza)
Filar II wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (unia polityczna)
Filar III- współpraca policyjna i sadowa w sprawach karnych
Zgodnie z postanowieniami TUE, UE wyznaczono konkretne cele:
Popieranie postępu gospodarczego i społecznego oraz wysokiego poziomu zatrudnienia
Umacnianie ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich
Utrzymanie i rozwijanie UE jako przestrzeni wolości
Zachowanie dorobku wspólnotowego
Znaczący wzrost kompetencji UE miała ograniczyć wprowadzona do traktatu zasada pomocniczości (subsydiarności).
Zmiany instytucjonalne
Wzmocnienie pozycji parlamentu europejskiego
Wydłużona kadencja członków komisji europejskiej z 4 do 5 lat
Rozszerzono zakres spraw w których rada podejmowała decyzję większością kwalifikowaną
Stworzono podstawy prawne do funkcjonowania Trybunału Obrachunkowego
Na nowo określono zakres jurysdykcji wspólnotowych
Przewidziano utworzenie nowych organów pomocniczych
TRAKTAT AMSTERDAMSKI
Umowa międzynarodowa podpisana 2 października 1997r w Amsterdamie TA wszedł w życie 1 maja 1999r.
Zmiany w państwie materialnym
Polityka wizowa, imigracyjna i azylowa została wyłączona z zakresu przedmiotowego III filara
Wzmocnienie tożsamości UE na arenie miedzynarodowej
TRAKTAT NICEJSKI
Podpisano 26 lutego 2001r. w Niceii TN wszedł w życie 1 lutego 2001r. .
Najważniejsze postanowienia:
W jednym kraju występował jeden komisarz
Wzmocnienie pozycji przewodniczącego Komisji Europejskiej
Poszerzenie zakresu głosowania większością kwalifikowaną w Radzie UE o 28 kolejnych dziedzin
Wprowadzenie nowych zasad głosowania większością kwalifikowaną w Radzie
Nowe rozdzielenie miejsc w Parlamencie Europejskim
KARTA PRAW PODTAWOWYCH
To zbiór fundamentalnych dokumentów praw człowieka, uchwalony 7 grudnia 2000r.
Karta praw podstawowych w Polsce uchwalona została 4 października 2007r.
TRAKTAT USTANAWIAJĄCY KONSTYTUCJĘ DLA EUROPY
To umowa międzynarodowa podpisana przez państwa członkowskie UE 29 października 2004r. w Rzymie. W związku z brakiem ratyfikacji przez wszystkie strony umowa nie weszła w życie.
WYKŁAD 12.03.2012r
Traktat lizboński
Traktat reformujący został podpisany 13 grudnia 2007r w Lizbońskim Klasztorze Hieronimitów.
STRUKTURA TRAKTATU
I preambuła
II protokoły do dołączenie do traktatu a UE
III protokoły do dołączenie do traktatu ustanawiające Wspólnotę Europejską
IV Ustalenia końcowe
V Protokoły
VI objaśnienia
Postanowienia traktatu
- UE została nadana osobowość prawna
- zniesiony został system filarowy
-usunięte zostały wszelkie postanowienia sugerujące państwowość UE takie jak nazwa „konstytucja” czy tez artykuły o symbolach Unii
- ustanowienie stanowiska Przewodniczącego Rady Europejskiej wybieranego na 2,5 letnią kadencje
- wzmocniona została rola Parlamentu Europejskiego, który został wyposażony w nowe kompetencje w dziedzinie prawodawstwa unijnego, budżetu oraz rola parlamentów krajowych, które zyskały większe możliwości udziału w pracach UE
-obywatele zyskali prawo inicjatywy 1 mln podpisów
- od 2014r w komisjach każdorazowo będą zasiadać przedstawiciele 2/3 państw UE a sprawiedliwą reprezentację zapewnia system rotacyjny
- traktat ten zreorganizował instytucje sądownicze UE
-wprowadził nowa instytucję, którą został Europejski Bank Centralny
- traktat nadaje prawny charakter Karcie Praw Podstawowych będący zbiorem fundamentalnych praw człowieka
POLSKA A UE
-19 września 1989r podpisano umowę Polska- EWG
-26lutego 1990r pierwszym ambasadorem Polski przy komisji Wspólnot Europejskich został Jan Kułakowski
- 25 maja 1990r Polska założyła oficjalny wniosek o rozpoczęcie negocjacji umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi ( układ Europejski) została podpisana 16 grudnia 1991r wchodzi w żucie 1 lutego 1994r (część 2 lata wcześniej)
-w 193r kryteria Kopenhaskie musiały je spełnić państwa, które ubiegały się o przystąpienie
- oficjalny wniosek o członkowstwo Polska wniosła 8 kwietnia 1994r w Atenach
- 8 sierpnia 1996r powołano Komitet Integracji Europejskiej
Komitet Integracji Europejskiej
Składał się z:
- przewodniczącego (z reguły premiera) ,
-sekretarza (będącego szefem Urzędu Komitetu Intgr. Europ.)
-członków (wybieranych ministrów)
ZADANIA KOMITETU
-koordynowanie procesów adaptacyjnych i integracji UE , integracyjnych Polski z UE
- inicjowanie, organizowanie, koordynowanie działań kształtujących te procesy
* w celu dostosowania prawa polskiego prawem unijny
* w celu opiniowania projektów aktów prawnych UE do ich zgodności z prawem UE
- ocena przebiegu procesów dostosowawczych
- współpraca z Komisją Europejską w zakresie realizacji indywidualnego programu wymagań integracyjnych
Negocjacje w sprawie Polski do UE
Podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Luksemburgu w grudniu 1997r zapadła decyzja o podjęciu negocjacji państw członkowskich z sześcioma państwami i Polską, Węgrami, Czechami, Słowenią , Estonią, Cyprem –tzw. Grupa Luksemburska.
Negocjacje poprzedziły przegląd zgodności prawa wewnętrznego z prawem Wspólnotowym tzw.I etap negocjacji
Wszystkie sprawy związane z integracją Polski z UE koordynował utworzony w 1996r Komitet Integr Europ.
Negocjacje w imieniu rządu prowadził Pełnomocnik Rządu ds. Negocjacji o członkowstwo Polski w UE. Od marca 1998rr był nim Jak Kułakowski a od 2001r zastąpił go Jan Truszczyński
Negocjacje prowadzone były w 31 obszarach zakończyły się one 13 grudnia 2002r podczas sesji Rady Europejskiej W Kopenhadze.
Wykład IV 19.03.2012
PARLAMENT EUROPEJSKI
Reprezentuje obywateli wszystkich państw członkowskich UE i jest instytucją wyrażającą ich demokratyczną wolę. Posiedzenie całego PE odbywa się w Strasburgu , siedziba administracji jest Luksemburg, natomiast komisje parlamentarne odbywają się w Brukseli.
Krótka historia PE
W 1952r. powstało Wspólne Zgromadzenie EWWiS
W 1962r. pojawia się nazwa Parlamentu Europejskiego
W 1979r. odbywają się pierwsze wybory bezpośrednie do PE
Parlament jest przede wszystkim organem prawotwórczym, który wspólnie z Radą stanowi akty prawne w toku różnych procedur legislacyjnych. Po funkcji prawodawczej należy też współudział w uchwaleniu budżetu i udzieleniu Komisji absolutorium.
PE może tez kontrolować inne instytucje oraz posiada do pewnego stopnia uprawnienia kreacyjne:
Zatwierdza Komisję i jej przewodniczącego
Ma prawo uchwalenia wotum nieufności wobec Komisji (większością 2/3 głosów)
Ma prawo zadawania pytań komisarzom
Ma zwyczajową możliwość zadawania pytań Radzie
Komisja jest zobowiązana do składania PE sprawozdań z działalności Unii
Przewodniczący Rady Europejskiej składa Parlamentowi sprawozdania z posiedzeń Rady Europejskiej
PE ma prawo do ustanawiania Komisji śledczych na wniosek ¼ swoich członków
Parlament dysponuje także szerokimi uprawnieniami opiniotwórczymi – Konsultowanie Parlamentu jest obowiązkowe w przypadku niektórych procedur
Obywatele UE mają prawo składania petycji do PE . Każdy obywatel działając indywidualnie lub łącznie z innymi obywatelami może złożyć petycję do PE. Prawo do złożenia petycji przysługuje też przedsiębiorstwom organizacjom i stowarzyszeniom, które posiadają siedzibę na terenie UE. Petycja może mieć formę skargi bądź wniosku, może Zawierć indywidualny wniosek, skargę bądź komentarz obywatela wspólnotowego prawa.
Petycja może dotyczyć zagadnień:
Państwa praw jako obywateli UE określony w traktatach
Ochrony środowiska naturalnego
Ochrony konsumentów
Swobodnego przepływu osób towarów i usług, oraz rynku wewnętrznego
Zatrudnienia i polityki społecznej
Wzajemnego uznawania kwalifikacji zawodowych
Innych problemów związanych z wprowadzeniem w życie prawa UE
Skład Parlamentu Europejskiego
Obecnie w PE zasiada 754 posłów od następnej kadencji będzie 750+1
Ogólna zasada: liczba miejsc w PE przyznana jest proporcjonalnie do liczby mieszkańców danego kraju (od 2014r. max.96 posłów min.6)
Posłowie są wybierani w wyborach bezpośrednich na 5 lat
Posłowie sprawują mandat w sposób niezależny
Podział mandatów pomiędzy państwa członkowskie: Liczba posłów wybieranych w poszczególnych państwach jest w miarę proporcjonalna do liczby mieszkańców
Prawa wyborcze obywateli UE: Czynne prawo wyborcze przysługuje każdemu obywatelowi UE, który ukończył 18 lat
Ordynaja wyborcza w Polsce: Wybory do RP, również do PE reguluje ustawa z dnia 5 stycznia 2011r
Kodeks wyborczy:
Według kodeksu wyborczego posłowie do PE są przedstawicielami narodu państw UE, nie są związani z żadnymi instytucjami i nie mogą być odwołani.
Bierne prawo wyborcze przysługuje w Polsce po ukończeniu 21 lat, osobom, które mają prawo do głosowania, nie zostały prawomocnie skazane przez Sąd, oraz stale zamieszkują Polsce, bądź innym państwie członkowskim przez co najmniej 5 lat.
Prawo zgłaszania list kandydatów przysługuje Partiom Politycznym, Koalicjom Partii oraz wyborcom. Stosuje się przy tym odpowiednio przepisy dotyczące wyborów do Sejmu RP. Wybory w Polsce przeprowadza się w 13 okręgach wyborczych odpowiednich obszarowi jednego lub dwóch województw. Przeliczane głosy na mandaty dokonuje się metodą d’Hondta
Funkcje Parlamentu;
Kandydaci do Parlamentu startują w wyborach zwykle w barwach którejś z Partii istniejącej w swoim kraju. Jednak po wejściu do Parlamentu przyłączają się do jednej z frakcji politycznych funkcjonujących oficjalnie w Parlamencie (lub pozostają niezależni). Posłowie zasiadają w izbie Parlamentu.
Istniejące frakcje:
Europejska Partia Ludowa (EPP) najliczniejsza obecnie frakcja w PE składa się z polityków o umiarkowanych poglądach konserwatywnych, chadeckich i demokratycznych.
Postępowy Sojusz Socjalistów i demokratów- druga co do wielkości grupa w PE
Porozumienie Liberałów i Demokratów na rzecz Europy
Zieloni- wolny sojusz europejski
Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy
Zjednoczona Lewica Europejska- Nordycka Zielona Lewica
Europa Wolności i Demokracji
Obrady:
Parlament wybiera z poduś swych członków przewodniczącego na 2,5 letnia kadencję, który reprezentuje Parlament na zewnątrz i kieruje jego obradami. Przewodniczącym PE jest Martin Schulz.
Parlament nie używa jednego języka
Każdy Poseł może mówić w swoim ojczystym języku
Obrady są tłumaczone na język wszystkich państw stowarzyszonych
Wszystkie sesje zwołuje przewodniczący
W razie potrzeby zwołuje się też sesje nadzwyczajne
WYKŁAD 26.03.2012r
RADA UE
Historia
Rada UE powszechnie określana jest jako Rada lub Rada Ministrów.
Do końca 1967r każda Wspólnota Europejska miała odrębny organ naczelny. Na mocy porozumienia z 8 VI 1965r nastąpiła fuzja najwyższych organów, powstał jeden wspólny orga. Od 1 XI 1993r Rada UE jest organem naczelnym UE.
SKŁAD
W skład Rady UE wchodzą przedstawiciele wszystkich państw członkowskich. Delegatami do Rady są ministrowie, kierujący w swych krajach resortami odpowiedzialne za problemy rozpatrywane na forum Rady. Rządu państw członk delegują do niej jednego ze swych ministrów.
Od wejścia w życie Traktatu z Lizbony jest 10 konfiguracji Rady, np.:
- Rada ds. Ogólnych
-Rada ds. zagranicznych
- Rada ds. Gospodarczych i finansowych
- Rada ds. Konkurencji
Poszczególnym składom Rady przewodniczy prezydencja z wyjątkiem Rady ds. zagranicznych.
Siedzibą Rady UE jest Bruksela jak w kwietniu, czerwcu i październiku jej posiedzenia odbywają się w Luksemburgu.
KOMPETENCJE:
Zgodnie z traktatem o funkcjonowaniu UE podst są: funkcje prawodawcze i budżetowe.
Dzieli się jako równorzędny prawodawca z parlamentem Europejskim w tym zakresie i we współpracy z Parlamentem Rada:
-wydaje akty prawnie wiążące (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje( w toku procedur legislacyjnych
- wydaje akty nie mające mocy prawnie wiążącej(zalecenia, opinie, memoranda, stanowiska)
- wzywa Komisje Europ. do określonych działań, w tym do inicjatywy ustaw
- bierze udział w tworzeniu budżetu
- zawiera umowy międzynarodowe i koordynuje negocjacje przed ich zawarciem
-Rada wraz z Radą Europ. posiada tez kompetencje do podejmowania decyzji w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa
-posiada również pewne kompetencje w zakresie wyboru członków innych instytucje
* zatwierdza listą członków Komitetu Ekonomiczno- społecznego oraz Komitetu Regionów
* bierze udział w wyborze członków komisji
Ponadto jest organem uprzywilejowanym w kwesti kierowania skarg do TS UE o stwierdzenie nieważnośći aktów prawa wspólnotowego oraz skarg na bezcznnosć organow
TRYB FUNKCJONOWANIA RADY UE
-obrady mogą być tajne lub jawne, jawne SA posiedzenia podaczas, których Rada obraduje i głosuje nad projektem aktu prawodawczego
- członkowie Rady reprezentują interesy poszczególnych państw
- przedstawiciel państw muszą uczestniczyć osobiście (wyjątkowo dopuszczalny jest pełnomocnik)
- posiedzenia Rady są przygotowywane przez Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER) składający się z ambasadorów państw członk. akredytowanych przez UE
W zależności od istotności sprawy Rada podejmuje decyzje w trojaki sposób:
1. większością zwykłą- jest to domyślny sposób podejmowania uchwał, jednak w praktyce stosuje się go tylko do spraw technicznych
2. większością kwalifikowaną- obecnie uchwala się tak większości decyzji merytorycznych
3. jednomyślnie- dawnej stosowna najczęściej
WYKŁAD VI 2.04.2012r
Komisja Europejska
Historia
Początki KE związane z wysoką władzą, która była główną instytucją EWWiS . W jej skład wchodzi dziewięciu funkcjonariuszy międzynarodowych .
Ponadto w 1958r. istniały dwie niezależne Komisje: Komisja EWG, oraz Komisja Euroatomu. W 1967r, zgodnie z postanowieniami traktatu o fuzji powołano jedna komisją dla wszystkich trzech wspólnot.
Wraz z rozszerzeniem UE zwiększyła się liczba komisarzy. Od momentu przystąpienia Romunii i Bułgarii Komisja liczyła 27 Komisarzy. Kadencja obecnej Komisji trwa do 31 października 2014r. jej przewodniczącym jest Jose Manuel Barroso
KE – uwagi ogólne
Organ wykonawczy UE jest instytucja odpowiedzialną za bieżącą politykę Unii nadzorującą pracę wszystkich jej agencji i zarządzającą jej funkcjami. Siedziba Komisji mieści się w Brukseli i Luksemburgu.
Skład KE
W skład Komisji wchodzi obecnie 27 Komisarzy po jednym z każdego państwa członkowskiego, w tym wysoki przedstawiciel Unii do spaw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Kadencja Komisji trwa 5 lat. Komisarze są powoływani z pośród kandydatów zgłoszonych przez państwo członkowskie. Obecnie Komisja liczy tylu członków ile jest państw-27. Od 1 listopada 2014r. liczyć będzie w każdej kadencji 2/3 członków Unii. Rada Europejska stanowiąc jednomyślnie będzie mogła uchwalić inną liczbę. Członkowie KE wybierani są na podstawie systemu bezwzględnej równej rotacji. System ten ma na celu uwzględnienie różnorodności demograficznej i geograficznej wszystkich państw członkowskich.
Komisarz
5 lat kadencji
Mandat odnawialny
Komisarzem może zostać osoba posiadająca obywatelstwo państwa członkowskiego
Kwalifikacje i zaangażowanie w sprawy europejskie
Niezależność kandydata na komisarza musi być niekwestionowana
Członkowie komisji nie mogą podejmować żadnej innej zarobkowej lub niezarobkowej działalności zawodowej
Naruszenie obowiązków uczciwości może skutkować dymisją, utrata prawa do emerytury lub innych uposażeń
Członkom komisji przysługują ponadto przywileje i immunitety
mandat wygasa z chwilą:
śmierci
upływu kadencji
dobrowolnej rezygnacji
rezygnacji na wezwanie przewodniczącego komisji
dymisji
Komisja Europejska to organ kolegialny, decyzje przez nią podejmowane są wspólne. Merytoryczne wsparcie poszczególnym członkom komisji zapewnia Dyrekcja Generalna KE. Bieżącymi zadaniami Komisji zajmują się jej urzędnicy administracyjni, tłumacze, eksperci i inni. Komisja ponosi odpowiedzialność polityczną przed Parlamentem, działa na podstawie własnego regulaminu wewnętrznego, posiedzenia Komisji są tajne powoływane przez przewodniczącego.
Zgodnie z regulaminem komisja wyróżnia 4 tryby podejmowania przez nią decyzji
podejmowanie decyzji na posiedzeniach
procedura delegacji
procedura umocowania-komisja może upoważnić 1 lub więcej swoich członków do podjęcia w imieniu KE o charakterze administracyjnym lub wykonawczym
procedura pisemna-komisarz przedstawia pisemne propozycje pozostali mają czas na zgłoszenie poprawek, jeżeli ich nie ma to projekt uznaje się za przyjęty.
Kompetencje Komisji
Podstawową kompetencją KE jest prawo inicjatywy legislacyjnej. Komisja jest odpowiedzialna za opracowywanie propozycji nowych przepisów wspólnotowych a następnie przedstawienie ich Parlamentowi i Radzie.
Komisja roczny plan prac legislacyjnych Unii określający akty prawne
Komisja działa jako ,,strażniczka Traktatu”
Komisja wraz z TS jest odpowiedzialna za zapewnienie właściwego stosowania przepisów prawa YE we wszystkich państwach członkowskich
Komisja jest odpowiedzialna za zarządzenie i realizację budżetu Unii, kierunków jej polityki oraz programów przyjętych przez Parlament i Radę. Realizacja wydatków jest wyłączna przez władze krajowe i lokalne.
Komisja jest odpowiedzialna za nadzór
Komisja monitoruje działania karteli i koncentracje przedsiębiorstw oraz upewnia się, że państwa UE nie dotują swoich sekretów gospodarki w taki sposób, który naruszał by Konstytucję.
Komisja reprezentuje UE w stosunkach zewnętrznych, podpisuje umowy z państwami trzecimi
Komisja zarządza funduszami UE.
Administracja
Aparat urzędniczy 20000 osób
Personel Komisji pracuje w departamentach zwanych Dyrekcjami Generalnymi oraz Służbami
Nad administracją KE czuwa Sekretariat Generalny na którego czele stoi Sekretarz Generalny
W ramach struktury KE ważną funkcje pełnia również Gabinety Polityczne członków Komisji
Wysoki Przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i bezpieczeństwa
Organ UE odpowiedzialny za prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej ,bezpieczeństwa i obrony
Wysoki przedstawiciel jest powoływany na 5 letnią kadencję, obecnie funkcję tą sprawuje Brytyjka Catherine Ashton
Stanowisko wysokiego przedstawiciela łączone jest z 3 instytucjami
-Rada Europejka (uczestniczy w jej pracach)
-Rada Do Spraw Zagranicznych (przewodniczący)
- Komisja Europejska (wiceprzewodniczący)
Kompetencje Wysokiego Przedstawiciela Unii
Prowadzi wspólna politykę bezpieczeństwa i obrony.
Prowadzi dialog polityczny ze stronami trzecimi
Czuwa nad spójnością działań zewnętrznych Unii
Uczestniczy w pracach Rady Europejskiej
Zapewnia wykonanie decyzji przyjętych Radę Europejska i Radę UE
WYKŁAD 16.04.2012r
Rada Europejska
Rada Europejska- instytucja UE mająca za zadanie wyznaczanie ogólnych kierunków rozwoju unii i jej priorytetów politycznych.
HISTORIA:
Rada Europejska wywodzi się z nieformalnych spotkań szefów rządów państw członkowskich, Wspólno Europejskich odbywanych nieregularnie od 1961r inicjatorem był Charles de Geulle.
W czasie konferencji na szczycie w Paryżu 9-10 XII 1974r, zdecydowano o zinstytucjonalizowaniu tych spotkań i nazwano ją Radą Europejską.
Deklaracja londyńska przyjęta podczas obrad Rady Europejskiej w 1977r określała m.in. liczebność delegacji towarzyszących ………… państw lub rządów, sposób wydawania oficjalnych komunikatów przygotow. Porządku obrad.
Podstawą traktatową jej funkcjonowania stworzył dopiero jednolity Akt Europejski, który wszedł w życie w 1987r.
Traktach z Maastricht ustanawiający UE zmienił umocowanie Rady, która w 1993r stała się organem unii, a nie wspólnot.
SKŁAD RE :
-głowy państw lub szefów rządów państw członkowskich
-przewodniczącego (wybieranego przez Rade Europejską na 2,5 letnią kadencję)
- przewodniczącego Komisji Europejskiej
-w jej pracach bierze udział wysoki przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa
*członkowie Rady Europejskiej mogą podjąć decyzje, by każdemu z nich towarzyszył minister, a w porządku przewodniczącego Komisji- jeden z członków Komisji
- rada Europejska może zaprosić na swe posiedzenie przewodniczącego Parlamentu Europejskiego
Posiedzenia Rady odbywają się raz w ciągu półrocza.
KOMPETENCJE(5)
-nadawanie impulsów do rozwoju i określania ogólnych kierunków i priorytetów politycznych- charakter stricte polityczny
-określa strategiczne cele w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz podejmuje w tym zakresie niezbędne decyzje
- może jednomyślnie podjąć decyzje o ustanowieniu wspólnej europejskiej obrony
- posiada uprawnienia decyzyjne w niektórych kwestiach związanych z przestrzenią wolności i bezpieczeństwa i sprawiedliwości
- ma istotny wpływ na proces przyjmowania nowych członków
- może stwierdzić poważne i stałe naruszenie wartości demokratycznych ….. praw człowieka jednym z państw członkowskich
- określa kolejność sprawowania predyspozycji w Radzie UE
- określanie kolejności rotacji stanowisk komisarzy w sytuacji, gdy komisarzy jest mniej niż państw członkowskich
- kompetencje kreacyjne:
#wybiera przewodniczącego Rady Europejskiej
# mianuje wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa
#wskazuje kandydata na przewodniczącego Komisji Europejskiej
# mianuje zatwierdzony przez Parlament Europejski skład Komisji
# wybiera prezesa , wiceprezesa i członków zarządu Europejskiego Banku Centralnego
ORGANIZACJE MIEDZYNARODOWE
Są tworzone przez państwa i działają na podstawie umów międzynarodowych. Posiadają pewien zakres podmiotowości prawnej. Można ją określić jako formę współpracy państw.
ONZ
- uniwersalna organizacja miedzynar. Z siedzibą w Nowym Jorku powstała w 1945r, Jest następczynią Ligi Narodów.
- jej celem jest zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa na świecie, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie przestrzegania praw człowieka
- jej głównym pomysłodawcą był prezydent USA
- członkami ONZ są 192 państwa
TREŚĆ KARTY NARODÓW ZJADNOCZONYCH
Jest swoistą konstytucją ONZ, opisuje jej organy, sporządzona jest w 5 językach: angielski, francuski, hiszpanski, rosyjski, chiński. SKłąda się ze wstępu oraz 111art , podzielone na 19 rozdziałów
Integracyjny statut Narodowy
Charakter prawny ONZ:
- ONZ jest powszechną organizacją międzynar. o bardzo szerokich celach i zadaniach
- ONZ jest podmiotem prawa miedzynar
FINANSE ONZ:
- 5 rodzajów wydatków: operacje pokojowe oraz pomoc humanitarna- finansowane z obowiązkowych skldek; rozwój gospodarczy- z wpłat dobrowolnych
Podstawowym budżetem ONZ jest bużet regularny, z którego finansuje się bieżącą działalność organizacji.
Po stronie wpływów główną pozycje stanową składki od państw członkowskich
CZŁONKOSTWO ONZ:
ONZ liczy 51 członów pierwotnych. Jest to grupa 50 państw które brały udział w konferencji w San Franciso oraz Polska.
Wśród członków pierwszeństwo szczególnie znacznie mają 5 wielkich mocarstw.
Państwo może utracic swoje członkowstwo w ONZ przez wystąpienie lub wykluczenie
CELE ONZ:
- zapewnienie trwałego pokoju
- rozwijanie przyjaznych stosunków między państwami oparte na poszanowaniu rady równouprawnienia i samostanowienia mandatów
- popieranie współpracy miedzynar. W dziedzinie gospodarczej, społecznej i kulturalnej
- ONZ ma być ośrodkiem harmoniującym działalność miedzynar. do osiągnięcia wyżej wymienionych celów
ZGROMADZENIE OGÓLNE
Składa się ze wszystkich członków ONZ
#Rada Bezpieczeństwa: członkowie stali (Chiny, Francja, ZSRR(Rosja))i członkowie niestali
# Rada Gospodarcza i Społeczna ONZ- tworzy ją 54 członków wybieranych przez Zgrom. Narod. Pokoju ONZ NA 3-LETNIĄ kadencje, obraduje w GENewie
# Rada Powiernicza- składa się z 5 członków stałych
#Sekretariat ONZ
WYKŁAD VIII
Organizacja Państw Afrykańskich
Powstanie- 30 IV 1948r
Organy;
Konferencja Miedzy amerykańska,
Zjazd Konsultacyjny,
Minister Spraw Zagranicznych,
Rada,
Unia Panamerykańska
Cele :
umocnienie bezpieczeństwa na półkuli zachodniej,
zapobieganie powstania sporów miedzy państwami członkowskimi,
organizowanie wspólnych działań państw członkowskich w przypadku agresji
rozwiązywanie zagadnień o charakterze politycznym, prawnym, gospodarczym
popieranie wspólnoty gospodarczej społecznej i kulturalnej państw członkowskich
karta OPA mieści w sobie zobowiązania sojusznicze.
Liga Państw Arabskich
Powstanie:22.03.1945r.
Organy:
Rada
Sekretariat Generalny
Cele:
Zaciśnianie węzłów łączących państwa Arabskie
Promowanie współpracy politycznej i gospodarczej
Państwa zobowiązują się do nie używania siły w stosunkach wzajemnych i do nieingerowania w swoje sprawy wewnętrzne
Unia Afrykańska
Organ Międzynarodowy o charakterze politycznym gospodarczym i wojskowym, obejmuje wszystkie państwa Afrykańskie
Powstanie: 11 lipca 2000r. w Lome odbyło się posiedzenie zgromadzenia szefów państw i rządów org. jedności Afryki, w czasie którego podpisano statut nowej organizacji 26 maja 2001r. akt założycielski UA wszedł w życie 8 lipca 2002r.
Założenia UA
Promować zasady i instytucje demokratyczne
Chronić prawa człowieka w kontynencie Afrykańskim
Wprowadzić mechanizm wywierania wzajemnego wpływu
Pakt Północnoatlantycki
Podpisany 4.04.1949
Formalną podstawą powstania sojuszu był Art. 9 Traktatu Waszyngtońskiego, powołujący Rade Północnoatlantycką
Podstawę zawarcia Traktatu Waszyngtońskiego stanowił Art.51 Karty Narodów Zjednoczonych, na mocy którego każdemu państwu przysługuje prawo do samoobrony
Powody powstania NATO
Poczucie zagrodzenia państw zachodnich ze strony ZSRR
Dążenie do narzucenia systemu komunistycznego
Tłumienie ruchów demokratycznych
Masowe łamanie praw człowieka
Rozbudowanie potencjału militarnego
Członkowie NATO
1949r- państwa założycielskie Belgia, Dania, Francja, Holandia, Islandia, Kanada, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Wielka Brytania, Włochy, Stany Zjednoczone
1952r.- Grecja, Turcja
1955r- Republika Federalna Niemiec
1982r.-Hiszpania
1999r.- Czechy, Węgry, Polska
2004r.-Bułgaria, Estonia, Litwa, Łotwa, Rumunia, Słowacja, Słowenia
2009r.-Albania, Chorwacja
Głównym celem sojuszu jest zagwarantowanie środkami politycznymi i militarnymi- wolności bezpieczeństwo wszystkich państw członkowskich. Do osiągnięcia tego celu NATO wykonuje podstawowe zadania w zakresie bezpieczeństwa:
Zapewnia fundament trwałego bezpieczeństwa w Europie
Zapewnia środki odstraszenia i obrony przed jakąkolwiek formą aktu na terytorium państw członkowskich
Rozwija bezpieczeństwo międzynarodowe przez stałą i aktywną współpracę ze wszystkimi państwami należącymi do programu Partnerstwo dla Pokoju
Sekretarz Generalny NATO
Najwyższe stanowisko polityczne w sojuszu, którego zgodnie z przyjęta polityką obsadzane jest przez cywilnych polityków europejskich. Sekretarzem jest Anders Rasmussen (Dania)-1 sierpnia 2009r. nadal
Rada Europy
Powstała-5 maja 1949r
Miejsce powstania- Londyn 10 państw członkowskim
Siedziba : Strasburg
Cele: umocnienie współpracy politycznej, gospodarczej, społecznej, kulturowej i prawnej
Rada opracowała ważne konwencje międzynarodowe, np. Europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Europejską Konwencję Kulturalną, Europejska Kartę Socjalną, Konwencje w sprawie ochrony środowiska, Europejską Kartę Samorządów Lokalnych.
Członkowstwo w RE
Każde państwo może ubiegać się o członkowstwo pod warunkiem, że zaakceptuje zasadę państwa prawa. Obecnie RE liczy 47 członków. Polska została przyjęta w 1991r.
Utrata członkowstwa
Wystąpienie zainteresowanego państwa
Wykluczenie w wyniku naruszenia przez dane państwo członkowskie zasad rządów prawa i ochrony praw człowieka
Poza członkowstwem pełnoprawnym w RE istnieją również instytucje
Członka na zasadach stowarzyszenia
Obserwatora
Gościa specjalnego
Organy RE
Komitet Ministrów 47 ministrów
Zgromadzenie Parlamentarne 636 członków
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie OBWE
OBWE- to organizacja europejska utworzona w 1994r. w Budapeszcie w wyniku przekształceń KBWE. Jej zadaniem jest zapobieganie powstaniu konfliktów w Europie. W skład OBWE wchodzą wszystkie państwa Europejskie, a także USA, Kanada i część państw Azjatyckich.
Akt Końcowy KBWE
Suwerenność, równość
Nienaruszalność godności
Pokojowe załatwianie sporów
Integralność terytorialna spraw
Nieingerencja w sprawy wewnętrzne
Współpraca między państwami
W 1994r na Konferencji przeglądowej w Budapeszcie przekształcono KBWE w OBWE.
Wykład 14.05.2012
1.Europ.Bank Inwestycyjny
- instytucja finansowa UE
- jego akcjonariuszami są państwa członkowskie Wspólnoty
- siedziba- Luksemburg
- jest bankiem niekomercyjnym,
- główny cel- udzielanie długoterm. Pożyczek na finansowanie projektów
- Rada Gubernatorów składa się z 28 członków- po jednym nominowanym przez każde państwo członkowskie oraz jedna osoba wyznaczona przez Komisje Europejską
- bank udziela kredytow (lub je gwarantuje)
- nadrzędnym celem jego działania jest przyczynanie się do harmonijnego rozwoju Wspólnoty
- może uczestniczyc w realizacji polityki UE w zakresie pomocy państwom
2. Europejski Bank Centralny
- bank centralny UE
- bank emisyjny w odniesieniu do waluty euro
- siedziba – Frankfurt nad Menem
HISTORIA
- Europejski Instytut Walutowy
- powstał 1.VI.1998r
- 1.01.1999r wprowadzono w formie bezgotówkowej euro oraz powstał Eurosystem w 11 państwach
- 2000r- zastąpienie banknotów i monet krajowych banknotami i monetami euro
KOMPETENCJE:
- odpowiada za nadzorowanie systemów bankowych w krajach Unii
- zbieranie danych statystycznych potrzebnych dla prowadzenia polityki monetarnej
- funkcjonowanie systemów płatniczych
- zapobieganie fałszerstwom banknotów
- współpracuje z innymi organami w zakresie regulacji rynków finansowych
- emituje wspólną walutę euro
- prowadzi politykę monetarną w strefie euro
Przy realizacji tych zadań posługuje się Europejski System Banków Centralnych , grupującym EBC oraz 27 banków centralnych krajów UE.
Na politykę monetarną ma wpływ dyscyplina budżetowa krajów strefy euro.
Niezależność EBC:
- niezależność polityczna- przejawia się w niemożności zwracania się przez EBC, krajowe banki centralne państwa czł. UE i członków ich organów decyzyjnych o instrukcje lub przyjmowaniu ich od instytucji lub organizacji unijnych, rządów państwa członk. ani żadnych innych organów.
*nie może też udzielać kredytów organom wspólnotowym, ani podmiotom sektora publicznego w poszczególnych krajach
- niezależność personalna- uwidacznia się w długości kadencji prezesów krajowych banków centralnych trwającej 5lat. Członkowie zarządu EBC mogą piastować swoje stanowiska przez 8 lat i nie maja możliwości wyboru na kolejną kadencje
- niezależność finansowa- dostrzegalna jest w rozdzielności finansów EBC i finansów UE. EBC dysponuje też własnym budżetem
- niezależność funkcjonalna- oznacza że Eurosystem jest swoim działaniu niezależny. EBC ma przyznane wszelkie instrumenty i kompetencje, które są niezbędne do sprawnego prowadzenia polityki pieniężnej.
Władze EBC
Sprawowana przez3 organy:
a) Rada Prezesów- jest naczelnym organem władzy ; w jej skłąd wchodzi 23 członków. Mario Draghi- Prezes Rady Prezesów od 1.XI. 2011r
b) Zarzad składa się z:
- prezes
- wiceprezes
- 4 członków mianowanych przez rządy państw Eurosystemu po konsultacjach z Parlamentem Europejskim, Radą Prezesów
Członkowie Zarządu są wybierani na 8-letnią kadencję
Zarząd jest organem wykonawczym, zajmuje się administrowaniem i organizacją pracy EBC. Realizuje politykę pieniężną strefy euro.
c) Rada Ogólna
- prezes
- wiceprezes EBC
- 27 prezesów banków centralnych państw członk. UE
Kompetencje:
- udział w działaniach doradczych EBC
- ustala zasady konieczne do normalizacji procedur rachunkowych i sprawozdawczych stosowanych przez krajowe banki centralne państw UE