Rozdział III. Wizerunek karty płatniczej
3.1 Charakterystyka i zakres prowadzonych badań
3.2 Korzyści z kart płatniczych
3.3 Niebezpieczeństwa występujące w kartach płatniczych
3.4 Transakcje wykonywane za użyciem kart płatniczych
3.1 Charakterystyka i zakres prowadzonych badań
Głównym celem badania, przeprowadzonego wśród studentów Wrocławia było zbadanie ich opinii na, temat aktualnego korzystania z kart płatniczych , jego korzyści niebezpieczeństw, oraz transakcji co też stanowiło, przedmiot badań. Zakres podmiotowy obejmował, wyłącznie mieszkańców miasta, z uwzględnieniem, struktury wieku. Badanie przeprowadzone, zostało w grudniu 2010 roku i obejmowało okres 3 tygodni.
Pytania zawarte, w ankiecie dotyczyły użytkowania kart/y jako transakcji bezgotówkowe mających największy wpływ na płatności dokonywanych przez studentów. Badano również ilość posiadanych kart oraz ilość kont bankowych wraz z systemami i typami kart. W dalszej części kwestionariusza postawiono pytania, dotyczące ilości operacji bezgotówkowych, funkcji używania kart/y poziomu i stopnia korzystania z bankomatu. Próbowano zbadać jak wygląda sytuacja z kradzieżami, danych po przez wykorzystywanie nakładek na klawiaturę opinia na temat monitoringu bankomatów, poziomu bezpieczeństwa kart. Celem ankietyzacji, było także poznanie rozpoznawania kart debetowych od kredytowych , oraz korzystanie z rabatów oraz dokonywanie zakupów na studia.
Próba badawcza, odzwierciedlała, strukturę badanych kart płatniczych, kontrolowana była ze względu na, trzy kryteria tj. wiek, płeć oraz w jakim trybie respondent pracuje/studiuje. Obejmowała ona studentów, z miasta Wrocławia w wieku od 18 do 26 lat. Jednostkę próby stanowił każdy student, Wrocławia. Dzięki wykazaniu, dokładnej liczby osób w, poszczególnych przedziałach wiekowych istniała możliwość, precyzyjnego określenia struktury, badanych osób.
Badania wykonano, za pomocą przygotowanego wcześniej, kwestionariusza ankietowego. Dobór respondentów, do badania nastąpił drogą losową. W załączniku, zamieszczono kwestionariusz, ankietowy ( zał. nr 1) zastosowany, w badaniu. Dodatkowo przedstawione w (tab. nr. 1) , liczbę respondentów .
Ankieta obejmowała 19 pytania oraz 3 pytania metryczkowe. Ogółem, wśród studentów przeprowadzonych, zostało 100 Ankiet. Zwrotność, kwestionariuszy wynosiła 100%. Otrzymany zbiór, ankiet poddany został obliczeniom ilościowym, z zastosowaniem, metody komputerowej Microsoft Excel i tablic.
Analiza, odpowiedzi na pytania, stanowiące część metryczkową wykazała, iż, większość przebadanych respondentów, stanowiły kobiety. Ilość, kobiet, które wzięły udział w, badaniu wynosiła 54, co stanowi (54 %) ankietowanych. Pozostałą, część respondentów tj. (46%), stanowili mężczyźni. Udział respondentów, pod względem płci został, przedstawiony na rysunku nr 25.
Tabela nr. 1 Liczba osób biorących udział w badaniu
WIEK | Liczba respondentów | P - % |
---|---|---|
18-20 | 20 os. | 20% |
21- 24 | 40 os. | 40% |
25-26 | 40 os. | 40% |
RAZEM | 100 os. | 100% |
Źródło: opracowanie własne.
Rys. 25. Struktura badanych, według płci
Źródło: opracowanie własne.
W podziale wiekowym, wyodrębnione zostały trzy, grupy. W badaniu uczestniczyły, osoby od 18 roku życia. Pierwsza, grupa to osoby w wieku, 18-20 lata , druga grupa 21-24 lat, trzecia i ostatnia 25-26.
Rys. 26. Struktura badanych według kryterium wieku
Źródło: opracowanie własne.
Ostatnia liczbą grup, dotyczy podziału według, trybu pracy i studiowania. Wyróżniono grupy: studiuje dziennie, studiuję dziennie i pracuję, studiuję zaocznie, studiuję zaocznie i pracuje.
Rys. 27. Struktura badanych według kryterium w jakim trybie pracujesz/studiujesz
Źródło: opracowanie własne.
Odpowiedzi na pytania, stanowiące, część metryczkową kwestionariusza można, przyjąć, że osoby, biorące udział w badaniu ankietowym, dobrze odzwierciedlają wyniki, badań oraz wnioski wysuwane, na ich podstawie można rozszerzyć na całą, studencką populację Wrocławia.
3.2 Korzyści z kart płatniczych
Karty płatnicze są instrumentem rozliczeń bardzo popularnym na świecie w dniu dzisiejszym. Popularność ta wiąże się z korzyściami jakie niosą dla uczestników obrotu kartami czyli dla banków, akceptantów i posiadaczy1.
Korzyści dla banków
Banki zyskują na przeprowadzaniu obrotu bezgotówkowego, co prowadzi do ograniczenia podaży pieniądza gotówkowego. Przeprowadzanie transakcji jest szybsze , gdyż odbywa się przy wykorzystaniu zapisów elektronicznych umożliwiających pełną automatyzację obrotu bezgotówkowego. Istnieje także możliwość natychmiastowego zastrzegania kart utraconych oraz bieżącego monitorowania transakcji. Korzyścią dla banku jest także prowizja pobierana od akceptantów za pośredniczenie między nimi a nabywcami dóbr i usług. Karty płatnicze jako ,że dają możliwość uzyskania krótkoterminowego kredytu, przynoszą bankowi przychód w postaci odsetek. Wartość kredytu jest kontrolowana przez limit wypłat ustalony dla każdego posiadacza indywidualnie , w zależności od uzyskiwanych przez niego dochodów. Ta procedura pozwala na ograniczenie strat związanych z niewypłacalnością klienta.
Kolejną korzyścią dla banku są dochody z różnic kursowych wynikające z rozliczania transakcji przeprowadzanych w walutach obcych. Do innych zaliczamy: wpływy z prowizji za oferowane posiadaczom kart usługi dodatkowe typu ubezpieczeń podróżnych czy rezerwacji hoteli.
Inną ważną zaletą dla banku wynikającą z wydawania kart płatniczych jest zaufanie ze strony klienta , który dokonując płatności przy użyciu tego instrumentu ma świadomość ,że czyni to dzięki swemu bankowi załatwiającemu za niego wszelkie czynności. Ten aspekt pozwala bankowi zatrzymać dotychczasowych klientów .
Korzyści dla akceptantów, karta płatnicza zapewnia akceptantom gwarancję otrzymania zapłaty, wyeliminowanie trudności związanych z przetrzymywaniem gotówki, jej liczeniem i odstawianiem do banku , przez co zwiększa się ich bezpieczeństwo .
Najważniejszą jednak korzyścią dla akceptantów jest zwiększenie obrotów, które związane jest z faktem ,iż od klienta płacącego kartą można spodziewać się większych zakupów , niż gdyby posługiwał się tylko gotówką.
Korzyści dla posiadacza
Już samą korzyścią dla posiadacza karty płatniczej jest możliwość posiadania karty płatniczej i legitymowania się nią w obrocie. Karta jest bowiem dowodem posiadania zdolności płatniczej , jak również pozwala posiadaczowi znaleźć się w gronie osób z wyższych sfer. W tym celu właśnie emitenci wprowadzili specjalne typy kart dla wybranych klientów np. karty typu Gold, karty platynowe, przyznawane na wniosek prezydenta American Express. Tak więc posiadanie karty płatniczej jest tym czego pragnie każdy człowiek.
Inną korzyścią jest dostęp do kredytu , którego limit jest ustalany automatycznie i nie wymaga jakichkolwiek dodatkowych starań. Niektóre karty pozwalają na dokonywanie transakcji o zasięgu międzynarodowym lub zapewniają swoim posiadaczom dodatkowe usługi w postaci pomocy turystycznej w nagłych przypadkach, różnego rodzaju ubezpieczeń czy opieki medycznej. Usługi te mogą być świadczone w wielu wypadkach, niezależnie od tego czy karta została użyta i mogą obejmować poza posiadaczem także członków jego rodziny.
Posiadanie karty daje jej właścicielowi komfort psychiczny przy wszelkiego rodzaju podróżach , gdyż nie musi on troszczyć się o zabranie dużej ilości gotówki ze sobą.
Bardzo często karty zapewniają również rabaty cenowe przy zakupach i noclegach w sieciach hotelowych akceptujących ten produkt należący do określonego systemu.
W innych przypadkach oferują swoim posiadaczom możliwość przedłużenia gwarancji na wady towarów, które zostały zakupione przy ich wykorzystaniu.
W kwestionariuszu ankietowym, poproszono więc respondentów o, opinię: czy posiada Pan/Pani kartę/karty bankowe. Uzyskane wyniki, przedstawione zostały na rysunku nr 28.
Rys. 28. Czy posiada Pan/Pani kartę/karty bankowe?
Źródło: opracowanie własne.
Widzimy zatem, że posiadanie kart/karty jest wśród studentów bardzo wysokie. Wszystkie osoby ankietowane czyli 100% osób biorących udział w badaniu stwierdziło, że posiadają karty. Byli to mężczyźni (46%), oraz kobiety (54%).
Badając opinie studentów na temat ile kont bankowych Pan/Pani posiada otrzymano następujące wyniki (Rys. 29).
Rys. 29. Ile kont bankowych Pan/Pani posiada?
Źródło: opracowanie własne.
Odpowiedzi udzieliło 100% respondentów, z badań można wnioskować, że osoby badane posiadają konta bankowe według ankietowanych, w tym jedno konto bankowe posiada (53%), dwa konta założone mają ankietowani w (38%), a trzy i cztery konta ma tylko (9%).
Wyniki pytania studentów na temat od ilu lat Pan/Pani posiada pierwszą kartę otrzymano następujące wyniki (Rys. 30).
Rys. 30. Od ilu lat Pan/Pani posiada pierwszą kartę?
Źródło: opracowanie własne.
Badani studenci uznali w pytaniu od ilu lat Pan/Pani posiada pierwszą kartę, odpowiedzi udzieliło 100% studentów. W tym więcej niż dwa lata (58%), na odpowiedź więcej niż rok mniej niż dwa lata (27%) zadeklarowało w tym okresie że posiada pierwszą kartę, a trzecią odpowiedź zaznaczyło, że mniej niż rok (15%).
Respondenci zostali zapytani w jakim systemie Pan/Pani posiada kartę/karty. Mogli oni wybrać jedną spośród trzech zasugerowanych odpowiedzi (Rys. 31).
Rys. 31. W jakim systemie Pan/Pani posiada kartę/karty?
Źródło: opracowanie własne.
Przy pytaniu w jakim systemie Pan/Pani posiada kartę/karty ogółu badanej populacji najczęściej wskazywano wariant mówiący o tym, jako pierwszy VISA wybrało ta odpowiedź (59%) , drugi wariata została wskazany przez ankietowych na MasterCard zaznaczyło ta odpowiedz (38%) . Odpowiedzi na ostatni wskaźnik udzieliło odpowiedzi ( 3%).
VISA
“VISA International Service Association jest największą na świecie organizacją wydającą karty w systemie bankowym, wywodzącą się z systemu BankAmericard. Po zorganizowaniu międzystanowego systemu autoryzacji kart i rozwiniętej sieci akceptacji Bank of America rozpoczął udzielanie licencji innym bankom na wydawanie kart w tym systemie2”
Do końca 1970 roku do systemu przyłączyło się ponad 3 tysiące banków.
W 1974 roku została zawiązana Międzynarodowa Korporacja Bank Americard (International Bank Americard Corporation - IBANCO), która zrzeszała instytucje finansowe z wielu krajów świata, emitujące karty Bank Americard. Starała się stworzyć płaszczyznę współpracy bankom działającym w różnych systemach prawnych i strukturach. Idea karty okazała się sukcesem, lecz wiele banków nie chciało wydawać karty związanej tylko z jednym bankiem. Dlatego w 1977 roku kartę Bank Americard przemianowano na kartę Visa, zaś korporację IBANCO na obecne Visa International oddając jednocześnie starą nazwę BankAmericard firmie macierzystej (Bank Of America) a zachowując prawo do znanego już na świecie logo kart emitowanych pod nową nazwą Visa.
Emituje ona następujące rodzaje kart:
VISA Classic – karta płatnicza o charakterze masowym, przeznaczona dla klientów indywidualnych. Banki dodają tutaj ubezpieczenie posiadaczowi karty.
VISA Elektron – wyposażona w pasek magnetyczny, na którym zakodowane są informacje umożliwiające bankowi bezpieczne potwierdzenie transakcji. Działa ona w trybie on-line(w czasie rzeczywistym). Z chwilą przeciągania paska w elektronicznym terminalu POS automatycznie sprawdzane jest pokrycie finansowe danej transakcji. Transakcja jest od razy odnotowywana w Centrum Autoryzacyjnym, a kwota odpisywana od dostępnego salda posiadacza karty3.
VISA Business – przeznaczona dla klientow instytucjonalnych. Służy do pokrywania wydatkow podczas podroży służbowych. Jej posiadanie daje szereg dodatkowych usług np. pomoc medyczna i prawna, ubezpieczenie, preferencje przy rezerwacji miejsc w hotelach, itp.
VISA Gold – przeznaczona dla klientów indywidualnych. Może ona funkcjonować jako karta debetowa, kredytowa, typu charge lub jako debetowo-kredytowa.
Każda karta VISA Gold musi być wyposażona w uslugi gwarantujące pełne poczucie bezpieczeństwa dla jej posiadacza4: pakiet ,,GCAS” – obejmujący zgłoszenia utraty karty, możliwość uzyskania karty zastępczej, itp., pomoc medyczna, pomoc prawna, oraz, w zależności od decyzji banku-wydawcy: ubezpieczenia, zwiększony lub nieograniczony limit wydatków, home banking, rabaty przy wynajmie samochodów, rabaty w hotelach, VISA Phone.
VISA Cash – karta o formie elektronicznej portmonetki z zakodowaną w mikroprocesorze kwotą określającąlimit wydatków. Służy do regulowania drobnych płatności.
VISA Smart Credit/Debit – to mikroprocesorowa karta płatnicza powiązana z rachunkiem klienta. Polega na dodawaniu do dotychczasowych kart VISA mikroprocesora, który będzie realizował funkcje kredytowe lub debetowe. Karta posiada na awersie mikroprocesor, a na rewersie pasek magnetyczny. Przy użyciu kart tego typu zmniejsza się możliwość oszustwa, gdyż przy dokonywaniu transakcji posiadacz karty wprowadza znany tylko jemu tajny kod, którego poprawność sprawdza mikroprocesor5.
Rys. 32. Logo systemu VISA
Źródło: Internet www.visa.pl
EUROPAY INTERNATIONAL
Europay International jest niezależną organizacją powstałą z połączenia Eurocard International Eurocheoue i International Holding w 1992 r. Ma ona formę spółki akcyjnej, której udziałowcami są instytucje finansowe z 22 krajów . Organizacja jest zarejestrowana w Waterloo w Belgii, posiada regionalne biura w Londynie i sześciu innych miastach Europy.
Ponieważ Eurocard jest finansowo połączoną z MasterCard, każdy bank wstępujący do organizacji Europay International staje się automatycznie członkiem MasterCard International. Przystępując do Europay bank członkowski uzyskuje prawo do emisji produktów finansowych objętych licencją tej organizacji.
Główne usługi oferowane bankom członkowskim z Europy i basenu Morza Śródziemnego to:
codzienny "clearing" transakcji z całego świata, codzienne informowanie banków członkowskich o wyniku rozliczeń między nimi, zapobieganie i walka z fałszerstwami czeków i kart, prowadzenie szkolenia w kadrach bankowych, promowanie własnych znaków handlowych w krajach emitentów produktów Europay International, autoryzacja transakcji dokonywanych przez posiadaczy kart.
Rys. 33. Logo systemu MasterCard
Źródło: Internet www.mastercard.com
AMERICAN EXPRESS
American Express jest organizacją typu klubowego, tworzącą scentralizowany system. Jest on wydawcą kart przez niedługi okres swojego istnienia.
Firma zajmowała się transportem i finansowaniem towarów przewożonych w Ameryce. Była firmą o charakterze spedycyjnym. W 1881 roku założyła pierwsze europejskie przedstawicielstwo w Liverpoolu. W 1890 roku firma miała już ponad 300 przedstawicieli w Europie . W 1891 roku American Express wprowadziła swój pierwszy czek podróżny , co spowodowało, że firma przeniosła uwagę z transportu towarów na usługi finansowe i turystykę . Pierwsze karty T&E wydane zostały w roku 1958.
Warto wspomnieć , że firma American Express jako pierwsza wprowadziła nowe rodzaje kart: kartę złotą ( w 1966 roku) oraz kartę platynową ( 1984 roku) .Użytkownicy kart ze znakiem AmEx uczestniczą w programie Membership Rewards. Przy zakupach , posługując się kartą , zbierają punkty. Punkty te mogą potem wymienić na atrakcyjne nagrody ( np. lot luksusowym samolotem).
Działalność firmy American Express nie ogranicza się tylko do samych czeków i kart płatniczych jak to ma miejsce w innych organizacjach. Firma ta zajmuje się także doradztwem finansowym dla osób prywatnych, od 1918 roku prowadzi międzynarodowy bank a także zajmuje się obrotem papierami wartościowymi.
Firma wydaje cztery podstawowe rodzaje kart:
The Personal Card – karta podstawowa (zielona), dla indywidualnych klientów, przyznawana osobom spełniającym wymogi firmy a rozpoczynającymi swą przynależność do klubu. Posiadanie karty zapewnia klientowi ubezpieczenie.
The Gold Card – karta złota, przeznaczona dla osób będących członkami organizacji przez dłuższy czas, posiadających jednocześnie wysokie dochody. Posiadanie karty zapewnia klientowi ubezpieczenie przy wypadkach w podroży (opóźnienia, utracone połączenia, zagubiony bagaż, itp.) 24-godzinną, bezpłatną linię telefoniczną dla pomocy medycznej i prawnej, pakiet Select Hotel Programme (zniżki w ponad 3200 hoteli), pakiet The Gold Card Travel Service (uprzywilejowania i zniżki w rezerwacjach podróży)
The Platinum Card – karta platynowa. Karta zapewnia klientowi ubezpieczenie (opóźnienia, utracone połączenia, zagubiony bagaż, itp.), pakiety Travel Emergency Assistance (pomoc medyczna i prawna), Fine Hotel and Resorts, Fine Dining Service, itp.
The Company Card – karta dla firm (zielona), przeznaczona do służbowego użytku przez pracowników firm. Oferuje taki sam poziom uslug jak karta „The Personal Card”
Za przeprowadzone transakcje bezgotówkowe kartami AmEx nie są pobierane odsetki.
Wszystkie karty charakteryzują się nieograniczonym limitem wydatków.
Rys. 34. Logo systemu American Express
Źródło: Internet www.americanexpress.com
Kolejnym zagadnieniem, dzięki któremu wystąpiła możliwość oceny kart, stanowiło pytanie jaki typ karty Pan/Pani posiada. Wyniki wypowiedzi respondentów zobrazowane zostały na rysunku nr 35.
Rys. 35 Jaki typ karty Pan/Pani posiada?
Źródło: opracowanie własne.
Na podstawie uzyskanych wartości, można stwierdzić, że ponad połowa ankietowanych (52%) posiada karty debetowe. Przy następnej odpowiedzi ankietowani zaznaczyli karty kredytowe (22%). Jedyne (8%) respondentów posiada kartę prepaid. Oprócz zasugerowanych przez autora odpowiedzi (18%) osób uczestniczących w badaniu wymieniło dodatkowo: że nie potrafi rozpoznać posiadanej.
W kolejnym pytaniu respondenci zostali zapytani o to ,czy posiadam kartę z.
Rys. 36 Posiadam kartę z:
Źródło: opracowanie własne.
Aż (49%) ankietowanych wskazało że posiada kartę paskiem magnetycznym. Przy następnej odpowiedzi ankietowani zaznaczyli że posiadają karty hybrydowe, glosowało na to (23%). Ponad (28%) ankietowanych zaznacza ostatnia odpowiedz w pytaniu autora na mikrochip.
Celem badania było określenie ile operacji bez gotówkowych wykonuje Pan/Pani w ciągu miesiąca. Wynik został przedstawiony na rys. 37.
Rys. 37 Ile operacji bez gotówkowych wykonuje Pan/Pani w ciągu miesiąca?
Źródło: opracowanie własne.
Według ponad dwudziesto- sześciu procent, grupa ankietowanych wskazała na odpowiedź że dokonują operacji bezgotówkowych ponad 10 razy w miesiącu. Następna odpowiedź została wskazana przez (29%) czyli że wykonują operacje bez gotówkowe od 5 do 10 razy w przeciągu miesiąca. Istotną grupę ankietowanych wskazała że dokonują od 1 do 4 operacji. Z badania ostatniej odpowiedzi wynika, że (14%) nie wykonuje żadnych operacji bezgotówkowych. Wynikać to z faktu, iż większość respondentów dokonuje operacji bezgotówkowych w przeciągu miesiąca.
Autor poprosiła respondentów o to do czego Pan/Pani wykorzystuje karty. Uzyskane odpowiedzi zaprezentowane zostały na poniższych rysunku.
Rys. 38 Do czego Pan/Pani wykorzystuje karty:
Źródło: opracowanie własne.
Uzyskane odpowiedzi pozwalają stwierdzić, że w opinii połowy osób ankietowanych (50%), wykorzystują karty do wypłaty gotówki w bankomacie Przy dokonywanie transakcji bezgotówkowych w punktach handlowych, odpowiedź zaznaczyło (11%) studentów. A przy transakcjach bez gotówkowych w internecie, takiej odpowiedzi udzieliła grupa (34%). Najmniejszą (5%) grupę stanowiła odpowiedz że nie korzystam z karty. Niemniej niż 50% studentów korzysta z karty/kart.
W dalszej części kwestionariusza poproszono respondentów o odpowiedź jak często korzystasz z bankomatu w ciągu miesiąca.
Rys. 39 Jak często korzystasz z bankomatu w ciągu miesiąca?
Źródło: opracowanie własne.
Analiza odpowiedzi na pytania pozwoliła stwierdzić, że jedynie dla (50%) - badanych korzysta z bankomatu pięć i więcej razy. Zdania o tym że korzysta z bankomatu od 2 do 5 razy zaznaczyło (42%) respondentów, a do jednorazowej wypłaty lub żadnej przyznało sie (8%), osób biorących w badaniu.
3.3 Niebezpieczeństwa występujące w kartach płatniczych
Mówimy o zaletach płynących z korzystania z nowoczesnych sposobów płatności i przy wykorzystaniu dopiero wdrażanych rozwiązań. Wynikają one zarówno z obowiązującego prawa, stosowanych zabezpieczeń, jak i niezbyt troskliwego traktowania klientów przez banki. Regulaminy formułowane są w taki sposób, że jeśli bank lub współpracujące organizacje nie znajdą złodzieja, to kosztami transakcji obciążani są klienci. Karty płatnicze umożliwiają przestępcom podszywanie się pod prawowitego posiadacza karty na wiele sposobów. W Polsce klient nie jest należycie chroniony prawem, przez co ryzykuje niekontrolowanym zniknięciem pieniędzy z rachunku jego karty. Wiele osób i instytucji głosi, że posługiwanie się kartą jest dużo bezpieczniejsze, niż chodzenie z portfelem pełnym gotówki. A w przypadku małych kwot wydaje się bezpieczniejsze noszenie banknotów i zrezygnowanie z karty. Jeśli posiadamy w portfelu 100 zł, to jesteśmy narażeni na stratę tylko tej kwoty. Jeżeli nosimy ze sobą kilka kart, to możemy stracić o wiele większe sumy rzędu kilku tys. zł. Dlatego też posługiwanie kartą nie powinno zmniejszać naszej czujności . Ten środek płatniczy wymaga równie uważnej opieki jak gotówka czy wszelkiego rodzaju dokumenty.
Dlatego wyróżnić powinniśmy główne niebezpieczeństw, na jakie codziennie, jest narażony posiadacz karty: kradzież karty i podrobienie podpisu posiadacza, transakcje wykonywane drogą zdalną ,np. przez Internet, kradzież karty i podejrzenie numeru, odpowiedzialność za transakcje po zastrzeżeniu karty, kopiowanie karty w sklepie, kopiowanie karty w bankomacie + kamera oraz fałszywy bankomat.
Kradzież karty jeżeli od razu nie zauważymy tego faktu, to złodziei może szybko wykonać wiele zakupów. Metody złodziejskie są coraz bardziej nowoczesne: np. kradzież z portfela tylko jednej z kart. Jeśli karta/karty są one nieautoryzowane oraz karta posiada wysokie limity, to złodziei może ogołocić konto a nawet dokonać wysokiego debet. Przez to występuje nikła szansa, aby bank uznał reklamację tego typu transakcji.
Kolejne niebezpieczeństwo jest związane z podrobienie, to na sprzedawcy, spoczywa obowiązek na sprawdzeniu zgodności podpisu ze wzorem na karcie. Teoretycznie sprzedawca ponosi ryzyko za niesumienne sprawdzenie podpisu. Praktycznie odpowiedzialność za takie transakcje ponosi klient. A pieniądze, jaka zostanie ukradziona, może zostać jedynie ograniczona przez limity związane z kartą.
Za to bezpieczne są karty z dziennymi limitami osobno dla wypłat gotówkowych i transakcji bezgotówkowych.
Innymi zagrożeniami związanymi z transakcjami wykonywanymi drogą zdalną (Internet, telefon). Odbywają się bez weryfikacji klienta, i złodziei łatwo może wejść w posiadanie danych o karcie. Nie powinniśmy podawać swojego PINU przez telefon ale jakiejkolwiek innej osobie gdyż narażeni jesteśmy również niezależnie od naszych poczynań. Najważniejsze jest to przy kartach kredytowych. Pracownik poczty otwierając list z wyciągiem ma pełny obraz naszych danych.
Zdarzają się w internecie kradzieże baz danych zawierających pełne dane o kartach. Reklamacje są zwykle uwzględniane przez banki, gdyż środki pozwalają na namierzenie złodzieja korzystającego ze skradzionych karty. Jednak kwotę bank zwraca klientowi po zakończeniu procedury reklamacyjnej. Złodzieje najczęściej korzystający z kawiarenek internetowych przez to nie są do złapania.
Większym zagrożeniem jest podejrzenie numeru PIN, a następnie kradzież karty lub jej skopiowanie. Transakcje wykonane z użyciem numeru PIN (wypłata z bankomatu), a odpowiedzialność za to ponosi posiadacz karty. W przypadku zgubienia lub kradzieży karty, posiadacz powinien natychmiast zastrzec kartę. Bank umożliwia 24h na dobę wykonanie tej operacji przez telefon we własnym Centrum Kart. Najlepiej nie korzystać z usług banku, który nie udostępnia czynnej przez 24h linii telefonicznej do zastrzegania kart a najbezpieczniejsze są karty płaskie. Wszystkie obecne banki działające na ryku przejmują odpowiedzialność za transakcje od chwili zgłoszenia telefonicznego w centrum kart. W przypadku kart tłoczonych jest dużo gorzej.
Następne zagrożenie jest skimming, polega ona na kopiowaniu paska magnetycznego. Powszechnie dostępnych urządzeń powoduje możliwość skopiować zawartość paska oraz zapisania jej na innej karcie. Aby skopiować pasek sprzedawca potrzebuje kilka sekund, może to wykonać na zapleczu sklepu lub pod ladą.
Ostatnim niebezpieczeństwem jest kopiowanie karty w bankomacie z użyciem kamery. Instalowana jest w bankomacie mini kamerę do podglądania PIN oraz urządzenie do kopiowania paska magnetycznego. Kamera jest ukryta za świetlną reklamą, a czytnik paska umieszczony jest w szczelinie bankomatu przeznaczonej na kartę. Na tej podstawie skopiowanych danych tworzona jest idealna kopia karty, za pomocą którego pobierana jest gotówka z bankomatu. Fałszywy bankomat polega na tym że przestępcy ustawiają fałszywe urządzenia w miejscach odwiedzanych przez posiadaczy kart. Przy wypłacie gotówki przez użytkownika fałszywy bankomat zawsze odpowiadał, że transakcja nie może zostać zrealizowana. Bankomat jednak odczytuje dane z paska o karcie oraz PIN-em zapisywał je, i następnie złodzieje wykonuje wiele transakcji na niskie kwoty.
W następnej kolejności autor pytała respondentów czy padły ofiarą przestępstwa kartowego.
Rys. 40 Czy padłeś ofiara przestępstwa kartowego?
Źródło: opracowanie własne.
Zdecydowana większość (93% ankietowanych) udzieliła pozytywnej odpowiedzi że zostały ofiarą przestępstwa kartowego. Natomiast niecałe (7%) badanych nie potrafiła udzielić na to pytanie swojej opinie. Ale żaden z badanych nie wskazała na odpowiedz druga że nie została ofiara przestępstwa kartowego.
Respondenci zostali zapytani czy rozpoznasz urządzenia do kradzieży danych zamieszczonych w bankomacie takich jak: nakładka na klawiaturę, atrapa panel bankomatu, nakładka na czytnik kart. Uzyskane odpowiedzi zostały zaprezentowane na rysunku nr 41.
Rys. 41 Czy rozpoznasz urządzenia do kradzieży danych zamieszczonych w bankomacie takich jak: nakładka na klawiaturę, atrapa panel bankomatu, nakładka na czytnik kart.
Źródło: opracowanie własne.
Spośród studentów Wrocławia aż (21%) osób, potwierdziło że są w stanie rozpoznać urządzenia do kradzieży danych. Przy drugiej odpowiedzi aż (46%) zaznaczyło że nie potrafi rozpoznać niebezpieczeństw związanych z kradzieżą danych. A nie co więcej niż 1/3 dokładnie (33%) biorących udział w badaniu nie wie, czy jest w stanie tego rozpoznać.
W kolejnym pytaniu respondenci zostali zapytani o poziom zaufania do monitoringu bankomatów.
Rys. 42 Poziom zaufania do monitoringu bankomatów?
Źródło: opracowanie własne.
Analiza odpowiedzi na pytanie o poziom zaufania do monitoringu bankomatów, pozwoliło to stwierdzić, że aż (39%) studentów, raczej nie są usatysfakcjonowani poziomem bezpieczeństwa monitoringu bankomatów. Zadowoleni z faktu studenci we Wrocławiu to zaledwie grupa (25%). Grono osób zdecydowanie nie posiadających żadnego zdania na ten temat, stanowi jedynie (36%) ankietowanych.
Kontynuując kwestie zostało zadane pytanie o poziom bezpieczeństwa kart i gotówki, autor poprosiła respondentów o udzielenie odpowiedzi.
Rys. 43 Poziom bezpieczeństwa kart i gotówki?
Źródło: opracowanie własne.
Zdania respondentów były podzielone. Aż (58%) osób stwierdziło, że raczej karta jest bardziej bezpieczna. Mniejsza grupa osób (30%) skłaniała się ku odpowiedzi że obydwie formy płatności są bezpieczne. Do ostatniej grupy zaliczamy osoby które stwierdziły że gotówka jest bezpieczna bardziej, ta odpowiedź znaczyło (12%).
Autor poprosił respondentów o udzielenie odpowiedzi na pytanie czy potrafisz odróżnić kartę kredytową od debetowej.
Rys. 44 Czy potrafisz odróżnić kartę kredytową od debetowej?
Niecałe (9%) studentów, udzieliło że nie jest pewna czy potrafi rozróżnić kartę debetową od kredytowej . Natomiast (23%), ankietowanych stwierdziło że nie potrafi rozróżniać tych kart. A zdecydowana większość tej kwestii aż (68%) badanych respondentów potrafi je rozpoznać i rozróżnić.
Źródło: opracowanie własne.
Na podstawie uzyskanych wyników badań, można stwierdzić, że karty chodziarz są nowoczesna forma płatności ale nie do końca spełniają swojej roli. Nie zawsze znajdzie się, bezpieczne miejsce do wybrania środków pieniężnych które nie znalazł się pod obserwacja złodziej, danych. Na uwagę zasługują, za to według respondentów jedynie bezpieczeństwo karty przy dokonywaniu płatności bezgotówkowymi. Według większości ankietowanych, potrafią oni rozpoznać karty, które coraz częściej znajdują miejsce w naszym portfelu.
3.4 Transakcje wykonywane za użyciem kart płatniczych
Posiadacz karty dokonuje za jej użyciem różnego rodzaju operacji, jednak musi spełnić pewne wytyczne aby otrzymanie plastykowego pieniądza.
Warunkami formalne do otrzymanie karty płatniczej są to6:
posiadanie rachunku w banku, zawarcie umowy o wydaniu i użytkowaniu karty płatniczej, uiszczenie opłaty związanej z wydaniem karty oraz wpłacenie kwoty gwarancyjnej, blokowanej następnie na rachunku bankowym klienta po oprocentowaniu, wpłacenie odpowiedniej kwoty, której wysokość ustala bank, zależnie od oceny sytuacji finansowej wnioskodawcy.
Rozliczenia transakcji przy użyciu kart płatniczych.
W punktach handlowych, występuje możliwość zapłaty z użyciem karty po przez użycie terminal wówczas transakcje rozliczana jest w klasyczny sposób. Przed wykonanie czynności pracownik punktu honorującego karty jest zobowiązany przeprowadzić kontrolę polegającą na sprawdzeniu autentyczności karty, zgodności podpisu właściciela karty.
Po spełnieniu wszystkich wymagań przez klienta pracownik może wystawić rachunek. Używa do tego terminal, za pomocą którego nanosi kod autoryzacji, kwotę transakcji rozliczenia . Klientowi nie wolno dokonywać żadnych zmian, ma on jedynie obowiązek go podpisać. Po złożeniu podpisu klient otrzymuje jeden egzemplarz rachunku i swoja kartę . Czynności w punkcie sprzedaży kończą procesu rozliczenia.
Jak widać rozliczenia klasyczne przy użyciu karty płatniczej są o wiele szybsze i nie wymagają dużo czasu. Obecnie zaczyna się odchodzić od form gotówkowych na korzyść nowoczesnych form rozliczeń nie wymagających zwiększonej roli czynnika ludzkiego.
Transakcje w Internecie
W polskim Internecie jest coraz więcej sklepów internetowych w których można płacić kartą płatniczą. Płacenie kartą w Internecie charakteryzuje się brakiem jej fizycznej obecności. Do przeprowadzania transakcji stosuje się karty.
Transakcja taka składa się z następujących kroków: złożenie zamówienia przez klienta, skontaktowanie się ze sklepem internetowym, przesłanie zamówienia przez moduł do sklepu internetowego, przekierowanie klienta na stronę zabezpieczoną SSL-em ( służy do obsługi autoryzacji transakcji internetowych), wprowadzenie przez klienta numeru karty i danych osobowych, przesłanie danych do internetowego sprzedawcy, przesłanie informacji o karcie i jej użytkowniku przez sprzedawcę do centrum autoryzacji za pomocą modemu telefonu lub faksu), uzyskanie odpowiedzi od centrum rozliczeniowego o autoryzacji pozytywnej lub negatywnej, przesłanie produktu poczta do klienta. Forma dokonywania płatności kartą w Internecie jest bardzo wygodna dla wielu użytkowników sieci. A korzystanie z niej staje się coraz częstsze. Liczba transakcji dokonywanych kartą w sklepach internetowych wzrasta, ze względu na możliwość ich przeprowadzania bez wychodzenia z domu.
W celu, doskonalenia kierunków działań, mających, na celu wykonywanie transakcji za pomocą kart, respondentów, zapytano, czy korzysta Pan/Pani z przysługujących rabatów na kartę/karty.
Działania związane z korzystaniem z rabatów, zaprezentowane zostały na rysunku nr 45.
Rys. 45 Czy korzysta Pan/Pani z przysługujących rabatów na kartę/karty?
Źródło: opracowanie własne.
Jak pokazały wyniki w grupie studentów, badania dowiodły, że (19%), nie korzysta w ogóle z przysługujących rabatów. W drugi odnośniku do pytania tylko (15%) korzysta z tego regularnie. Następna grupa, korzysta z tego okazyjnie (27%), oraz ankietowani którzy nie zawracają sobie tym głowy jest to (39%).
W dalszej kolejności ankietowani zostali poproszeni o wyrażenie opinie na temat , czy korzystasz z karty do zakupów związanych ze studiami?
Rys. 46 Czy korzystasz z karty do zakupów związanych ze studiami?
Badania wskazują, że zakupy związane ze studiami dokonuje (61%), a osoby które nie zakupują żadnych rzeczy związanych z taką odpowiedź wskazało (39%) osób.
Źródło: opracowanie własne.
Reasumując na podstawie, przeprowadzonych badań odnośnie, transakcje wykonywane za użyciem kart płatniczych, można, stwierdzić, że młode pokolenie jest zainteresowane korzystaniem z kart do różnego typu transakcji. Ponad połowa badanych, dokonuje zakupów potrzebnych rzeczy na studia. Jest to możliwe dobie rosnących możliwości, komputerowych, oraz w coraz większym korzystaniu z Internetu, można przypuszczać że ten rynek będzie się rozwijał a wraz z nim transakcje bezgotówkowe na coraz większa skalę.
Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz. U. Nr 169, poz. 1385, z 2004 r. Nr
91, poz. 870 i Nr 96, poz. 959 oraz z 2006 r. Nr 157, poz. 1119)↩
Bury A., Karty płatnicze, op. cit. s. 56↩
Bury A., Karty płatnicze, op. cit. s. 58↩
Bury A., Karty płatnicze, op. cit. s. 59↩
Bury A., Karty płatnicze, op. cit. s. 60↩
Wyszomirski T., Bank dla przedsiębiorcy i nie tylko, Wyd. PWN ,Warszawa 1999 r. s.121↩