NAUKA O PAŃSTWIE I PRAWIE 14/12/2015
Ustawa zasadnicza z 2 kwietnia 1997r.
Dominujące są prawa liberalne. Suwerenem jest naród. Istnieje trójpodział władzy. Państwo jest unitarne. Formalnie dominuje ustrój parlamentarno-gabinetowy, ale przekształci się w gabinetowo-parlamentarny. Rozdział 8: samorząd terytorialny: znajdziemy tam domniemanie na rzecz gminy, co nie zostało zastrzeżone innym organom administracji publicznej niejako zostało przynależne do gminy. Podstawową jednostką podziału terytorialnego jest gmina, co oznacza, że tylko gmina ma w Polsce umocowania konstytucyjne. Ustawodawca dookreślił, że pozostałe szczeble podziału terytorialnego państwa tworzą się wedle ustawy. Ta furtka umożliwia wprowadzenie ustaw z 5 czerwca 1998r. następnych szczebli podziału terytorialnego państwa. Wprowadzono 64 powiatów grodzkich i 308 powiatów ziemskich. W tym samym dniu wprowadzono ustawę o samorządzie wojewódzkim i wprowadzono 16 województw. Wprowadzono ustawę o wojewodzie (przedstawiciel premiera w terenie). Później wprowadzono ustawę kompetencyjną (ustalająca kompetencje pomiędzy poszczególnymi jednostkami terytorialnymi). G-P; G-W; P-W
G, P, W - wojewoda
G - gmina; W - województwo, P - powiat
W październiku 1998 r. wprowadzono uchwałę wprowadzającą ustawę reformującą wchodzącą w życie z dniem 01.01.1998r. Pierwszy etap decentralizacji państwa zaczął się w 90 roku. Natomiast drugi etap decentralizacji rozpoczął się na przełomie roku 1998/1999. Trzeci etap decentralizacji rozpoczął się ustawą z dnia 20.06.2002r. o wyborze wójta, prezydenta, burmistrza miasta, która zniosła organy kolegialne w gminie. Od tego czasu w gminie nie ma zarządu. Odpowiada osobiście wójt, burmistrz, prezydent, oraz na szczeblu powiatu: województwa pozostały organami wykonawczymi w postaci zarządu.
POWIAT = zarząd + starosta
WOJEWÓDZTWO = zarząd + marszałek
04/01/2016
PRZESTĘPSTWO jest istotą prawa karnego materialnego i aby zaistniało musi wystąpić jednocześnie 5 czynników:
czyn musi być popełniony przez człowieka (oznacz to, że nie tylko materializujemy istotę człowieka do człowieczeństwa, ale też osoby które mają nadzór nad zwierzętami etc.)
czyn musi być o konieczności społecznej wyższej niż znikoma (w postępowaniu przygotowawczym decyduje o tym prokurator i umarza postępowanie albo składa akt oskarżenie do sądu, bądź decyduje o tym sąd w procesie karnym)
czyn musi być karygodny (musi być godny kary, a zatem taki, w którym sprawa w sposób umyślny/nieumyślny wyrządził taką szkodę, która społecznie uznawana jest jako godna kary)
czyn musi być zawiniony (sprawcy trzeba przypisać winę)
czyn musi być penalizowany i kryminalizowany przez odpowiednią istniejąca w czasie i miejscu ustawę karną (kryminalizacja - jest to zestaw czynu określonych przez ustawodawcę jako nielegalne, zabronione; penalizacja - zakres sankcji karnej, która jest przypisana skryminalizowanemu czynowi. W Polsce zakresy penalizacyjne kształtują się w następujący sposób: grzywna, kara ograniczenia wolności, kara pozbawienia wolności następujących przedmiotów (3 miesiące - 5 lat, 6 miesięcy - 8 lat, rok - 10 lat, 2 lata - 12 lat, 3 lata - 15 lat lub od 5 lat, od 8, od 9 i nie ma "do" (wtedy jest do 15 lat - w Polsce nie ma większej kary niż 15 lat, poza 25 i dożywotniego), 25 lat, dożywotnie pozbawienie wolności. Od 1988r. występowało memorandum wykonywania kary śmierci. W 1995r. zniesiono karę śmierci i kodeks karny z 6 czerwca 1997r. już do niej nie powrócił. Relacja między penalizacją a kryminalizacją jest bezwzględna - jeżeli jest kryminalizacja, czyli czyn jest karalny, to musi być penalizacja. Natomiast jeśli występuje dekryminalizacja - czyli czyn, który był zabroniony staje się legalny to musi wystąpić jego depenalizacja, czyli nie może być to czyn karalny (przy czym może zaistnieć sytuacja, iż czyn będzie przez ustawodawcę kryminalizowany, jednak nastąpi jego depenalizacja. Depenalizacja może być częściowa, np. ustawodawca zmniejszy karę z zakresu 2-12 na 1-10 lat.).
Jeżeli zaistnieje 5 w/w czynników jednocześnie mamy do czynienia z istotą prawa karnego materialnego - przestępstwem. Jeśli brak jednego czynnika z wymienionych nie zaistnieje to nie ma przestępstwa.
Przestępstwa dzielimy na zbrodnie i występki:
zbrodnia jest od 3 lat
wszystkie inne poniżej 3 lat to występki
Wyróżniamy 3 typy przestępstw. Mogą być popełniane:
w typie podstawowym (np. gwałt jeden osoby, wypadek spowodowany przez osobę pod wpływem alkoholu)
w typie uprzywilejowanym (np. eutanazja)
w typie kwalifikowanym (kara wyższa niż podstawowa, np. zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem - powyżej 12 lat)