(art. 3 ust. 1 pkt. 15 UoR)
--> ilekroć w ustawie jest mowa o:
środkach trwałych – rozumie się przez to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:
a) nieruchomości – w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
c) ulepszenia w obcych środkach trwałych,
d) inwentarz żywy.
Środki trwałe oddane do używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy.
(art. 28 ust. 1 pkt. 1 UoR)
--> aktywa i pasywa wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy w sposób następujący:
1) środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne – wg cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
(art. 31 ust. 1 UoR)
--> wartość początkową stanowiącą cenę nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego powiększają koszty jego ulepszenia, polegające na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodującego, że wartość użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do użytkowania wartość użytkową, mierzoną okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego środka trwałego, kosztami eksploatacji lub innymi miarami.
(par. 15 MSR 1)
--> przeczytać samemu !!!
(par. 16 MSR 16)
--> na cenę nabycia lub koszt wytworzenia pozycji rzeczowych aktywów trwałych składają się:
a) cena zakupu, łącznie z cłami importowymi i nie podlegającymi odliczeniu podatkami od zakupów, pomniejszona o opusty handlowe i rabaty,
b) wszystkie inne pozwalające się bezpośrednio przyporządkować koszty poniesione w celu dostosowania składnika aktywów do miejsca i stanu, w którym może on funkcjonować w sposób zgodny z zamierzeniami kierownictwa,
c) szacunkowe koszty demontażu i usunięcia składnika aktywów oraz koszty przeprowadzenia renowacji miejsca, w którym on się znajdował , do których jednostka jest zobowiązana w związku z nabyciem pozycji rzeczowych aktywów trwałych lub używaniem składnika rzeczowych aktywów trwałych w danym okresie w celu innym niż wytwarzanie wyrobów.
(par. 29 MSR 16)
--> jednostka dokonuje wyboru zasady (polityki) rachunkowości dotyczącej sposobu wyceny opartego albo na cenie nabycia lub na koszcie wytworzenia zgodnie z par. 30, albo na wartości przeszacowanej zgodnie z par. 31. Wybraną zasadę stosuję się wobec całej grupy rzeczowych aktywów trwałych.
Zadanie 1
Spółka przyjęła do użytkowania środek trwały o wartości początkowej 100.000 zł. Przyjęto liniową metodę amortyzacji. Nie oszacowano żadnej wartości rezydualnej po zakończeniu eksploatacji środka trwałego. Ustalono okres ekonomicznej użyteczności tego środka trwałego na 10 lat. Po trzech latach zweryfikowano ten okres do 7 lat. Po 6 latach stwierdzono, że środek trwały będzie użytkowany jeszcze przez dwa lata.
Polecenie
Wyznaczyć wartość odpisów amortyzacyjnych w kolejnych latach.
(art. 31 ust. 2 UoR)
--> wartość początkową środków trwałych (…) zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości, na skutek używania lub upływu czasu.
(art. 32 ust. 1 UoR)
--> odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuję się drogą systematycznego, planowanego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie – nie później niż przed chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji , sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.
(art. 32 ust. 2 UoR)
--> przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności:
1) liczba zmian, na których pracuje środek trwały,
2) tempo postępu techniczno-ekonomicznego,
3) wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem,
4) prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,
5) przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.
Rozwiązanie
100.000 zł : 10 lat = 10.000 zł/1 rok
Rok I --> 10.000 zł
Rok II --> 10.000 zł
Rok III --> 10.000zł
(100.000 zł – 30.000 zł) : 4 lata = 17.500 zł/1 rok
Rok IV --> 17.500 zł
Rok V --> 17.500 zł
Rok VI --> 17.500 zł
(70.000 zł – 52.500 zł ) : 2 = 8.750 zł/1 rok
Rok VII --> 8.750 zł
Rok VIII --> 8.750 zł
Zadanie 2
Jednostka przekazała do użytkowania urządzenie, którego istotnym elementem jest silnik. Przewidywany okres ekonomicznej użyteczności urządzenia wynosi 10 lat, a silnika 4 lata. Wartość początkowa urządzenia wynosi 40.000 zł, w tym silnika 8.000 zł.
Polecenie
Podać wartość odpisów amortyzacyjnych wg UoR i MSR.
(par. 43 MSR 16)
--> każda część składowa pozycji rzeczowych aktywów trwałych, której cena nabycia lub koszt wytworzenia jest istotny w porównaniu z ceną nabycia lub kosztem wytworzenia całej pozycji, jest amortyzowana osobno.
(par. 44 MSR 16)
--> jednostka alokuje początkową wartość pozycji rzeczowych aktywów trwałych na jej istotne części składowe i amortyzuje osobno każdą taką część.
(par. 45 MSR 16)
--> istotne części składowe pozycji rzeczowych aktywów trwałych mogę mieć taki sam okres użytkowania i metodę amortyzacji jak inne istotne części tej samej pozycji. Takie części mogą być grupowane w celu ustalenia odpisu amortyzacyjnego.
(par. 46 MSR 16)
--> jeśli jednostka osobno amortyzuje pewne części pozycji rzeczowych aktywów trwałych, amortyzuję osobno pozostałą część tej pozycji. Na pozostałą część składają się jednostkowo nieistotne części. Jeśli jednostka ma wobec nich różne oczekiwania, dla obliczenia amortyzacji zasadne może być wykorzystanie technik szacunkowych w celu wiernego odzwierciedlenia stopnia zużycia i okresu użytkowania tych części.
(par. 47 MSR 16)
--> jednostka może zdecydować się na osobne amortyzowanie części pozycji, których wartość nie jest istotna w porównaniu z całkowitą ceną nabycia lub kosztem wytworzenia tej pozycji.
Rozwiązanie
wg MSR
40.000 zł = 32.000 zł + 8.000 zł
32.000 zł : 10 lat = 3.200 zł/1 rok
8.000 zł : 4 lata = 2.000 zł/1 rok
wg UoR
40.000 zł : 10 lat = 4.000 zł/1 rok
lub
40.000 zł : 4 lata = 10.000 zł/1 rok
Zadanie 3
Spółka zakupiła samochód o wartości 150.000 zł. Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że najkorzystniej dla jednostki jest sprzedać samochód po 3 latach eksploatacji. Wiadomo, że możliwa do uzyskania cena sprzedaży po tym okresie wynosi 30% wartości początkowej.
Po roku okazało się, że nie ma przewidywanego popytu na usługi świadczone przy użyciu tego środka trwałego, w związku z tym nie ulegnie on takiemu zużyciu jak przewidywano początkowo. Zdecydowano, że środek trwały będzie wykorzystywany przez 4 lata, przy czym szacunki wartości rezydualnej zmniejszono do 10% wartości początkowej środka trwałego.
Polecenie
Wyznaczyć wartość odpisów amortyzacyjnych w kolejnych latach stosując metodę amortyzacji wg UoR i MSR
(art. 32 ust. 3 UoR)
--> na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalić okres lub stawkę i metodę jego amortyzacji. Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, powodując odpowiednią korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.
(par. 50 MSR 16)
--> podlegającą amortyzacji wartość pozycji rzeczowych aktywów trwałych rozkłada się w sposób systematyczny na przestrzeni okresu użytkowania.
(par. 51 MSR 16)
--> wartość końcową oraz okres użytkowania składnika aktywów weryfikuje się co najmniej na koniec każdego roku finansowego i w przypadku, gdy oczekiwania różnią się od wcześniejszych szacunków, zmianę (zmiany) ujmuję się jako zmianę wartości szacunkowych zgodnie z MSR 8
(par. 52 MSR 16)
--> odpisów amortyzacyjnych dokonuję się tak długo jak wartość końcowa składnika aktywów nie przewyższa jego wartości bilansowej nawet wtedy, gdy wartość godziwa składnika aktywów przewyższa jego wartość bilansową. Remont i konserwacja składnika aktywów nie zaprzecza potrzebie jego amortyzowania.
(par. 53 MSR 16)
--> podlegającą amortyzacji wartość danego składnika aktywów ustala się po odjęciu wartości końcowej składnika aktywów. W praktyce wartość końcowa składnika aktywów jest nieznacząca i z tego względu jest nieistotna z punktu widzenia obliczania wartości bilansowej składnika aktywów.
(par. 54 MSR 16)
--> wartość końcowa składnika aktywów może wzrosnąć do kwoty równej lub wyższej od jego wartości bilansowej. W takiej sytuacji nie dokonuje się odpisu amortyzacyjnego, chyba że wartość końcowa ulegnie obniżeniu do kwoty niższej od wartości bilansowej składnika aktywów.
Rozwiązanie
wg MSR
(150.000 zł x 0,7) : 3 lata = 35.000 zł/1 rok
150.000 zł – 35.000 zł = 115.000 zł
150.000 zł x 0,1 = 15.000 zł
115.000 zł – 15.000 zł = 100.000 zł
Wg UoR
150.000 zł x 0,3 = 45.000 zł
150.000 zł – 45.000 zł = 105.000 zł
105.000 zł : 3 = 35.000 zł
105.000 zł – 35.000 zł = 70.000 zł
70.000 zł : 4 = 17.500 zł