13/11/14

Faktoring

Geneza faktoringu

• Pierwsze udokumentowane zastosowanie factoringu w koloniach amerykańskich w VII wieku – zaliczkowanie płatności dla kolonistów wysyłających towary do W. Brytanii przez faktorów.

• Nowoczesna forma rozwinęła się w latach 20. XX wieku branży tekstylnej w USA.

• Na kontynencie europejskim factoring pojawił się w latach 50. (pomoc dla Europy w ramach planu Marshalla). A rozwinął na szerszą skalę w latach 60 XX w.

• W Polsce quasi-faktoringowe transakcje pojawiły się w 1990r., a wyraźny rozwój factoringu od 2001r.

Pojęcie factoringu

• Jest instrumentem finansowania bieżącej działalności przedsiębiorstwa przez wyspecjalizowaną firmę bądź bank.

• Faktoring polega na zakupie od przedsiębiorstwa przez firmę factoringową krótkoterminowych wierzytelności z tytułu dostaw towarów i usług i przekazaniu na jego konto gotówki w kwocie stanowiącej większą część odkupionych należności. W zamian przedsiębiorstwo otrzymuje środki płynne

• Faktoring jest instrumentem szczególnie przydatnym dla małych i średnich firm, które nie mają zabezpieczeń bądź krótko działają na rynku. Bądź mają mały dostęp do kredytu. Lub chcą chronić zdolność kredytową do innych celów.

• Faktoring jest instrumentem przeznaczonym dla firm, które posiadają wierzytelności z tytułu dokonywanych cyklicznie dostaw towarów bądź usług, przy czym terminy płatności tych wierzytelności są odroczone (firmy udzielają kredytów kupieckich swoim odbiorcom).

Konwencja Ottawska

Konwencja UNIDROTT o faktoringu międzynarodowym i międzynarodowym leasingu finansowym z 28 maja 1988 w Ottawie.

W konferencji wzięło udział 55 państw, ale tylko 14 stało się sygnatariuszami

Faktoring polega na nabyciu przez faktora od dostawcy jego wierzytelności i zobowiązania przez faktora do świadczenia na rzecz dostawcy co najmniej dwóch spośród następujących czynności:

1. Finansuje bezsporne wymagane należności

2. Prowadzi rozliczenia związane z wierzytelnościami

3. Dokonywanie inkasa i windykacji wierzytelności

4. Przejęcie ryzyka wypłacalności dłużnika

Sama sprzedaż wierzytelności nie oznacza jeszcze faktoringu.

Struktura światowego rynku faktoringu w proc

Europa 60,4

Ameryna Płn i Płd 10,3

Azja 25,3

Australia 2,9

Afryka 1,1

Udział faktoringu w PKB w proc

W. Brytania 13

Włochy10

Litwa8

Hiszpania7

Francja7

Polska 7 (poniżej średniej)

Czechy

Turcja

Rynek factoringowy w Polsce w mld zł

2013- 130

2012-100

2011- 80

2009- 50

2007 30

2006-20

Ilościowa charakterystyka obrotów firm factoringowych

Rok 2013

Liczba klientów 8472

Liczna dłużników 105

Liczba sfinansowanych 4,4 mln faktur

Firmy korzystające z faktoringu

Firmy o obrotach z faktorem

Do 5mln zł: 65%

5-100mln zł: 30%

Pow. 100mln zł: 5%

Podstawy prawne faktoringu

Nie ma szczególnych ustaw, podstawą jest Konwencja Ottawska

• W żadnym kraju umowa faktoringu nie jest oparta na unormowaniach prawnych wyższego rzędu

• Umowy factoringowe zawierane są w oparciu o zasadę swobody zawierania umów (Art. 353 Kodeksu Cywilnego) z wykorzystaniem elementów umów kupna sprzedaży i cesji wierzytelności (art. 509-518 Kodeksu Cywilnego)

• Umowy factoringowe przewidują nabywanie krótkoterminowych pieniężnych wierzytelności handlowych o charakterze bezspornym przez faktora przed terminem ich zapadalności za określonym wynagrodzeniem z przejęciem bądź bez przejęcia ryzyka wypłacalności dłużnika oraz świadczenie dodatkowych usług.

Charakter transakcji faktoringowej

• Z handlowego punktu widzenia Faktoring jest transakcją trójstronną, W której uczestniczą:

• Nabywca wierzytelności (faktor)

• Dostawca towary bądź usługi (faktorant)

• Odbiorca towaru bądź usługi (dłużnik)

• Umowa faktoringowa ma charakter dwustronny i jest transakcją kupna-sprzedaży, która prowadzi do zmiany wierzyciela (miejsce zbywcy-faktoranta zajmuje faktor)

• Faktor nabywa prawa do transferowanej wierzytelności, nie przejmuje natomiast zobowiązań faktoranta (np. z tytułu rękojmi i gwarancji)

• Dłużnik nie ma wpływu na dojście do skutku umowy faktoringowej

• Nie dojdzie jednak do zawarcia umowy faktoringowej jeżeli dłużnik w umowie z dostawca zamieści klauzulę zakazującą cesji wierzytelności.

• Zawarcie umowy faktoringowej nie może doprowadzić do tego, że przelew wierzytelności spowoduje pogorszenie sytuacji dłużnika.

• Faktoring służy do finansowani działalności, dostarczania płynnych srodków do finansowania bieżącej działalności ale pomiędzy faktorem a faktorantem nie powstaje stosunek kredytowy!

• Firma faktoringowa może żądać ustanowienia przez faktoranta zabezpieczenia umowy faktoringowej (cesja zwrotna, oświadczenie o poddaniu się egzekucji, weksel własny In blanco).

Opodatkowanie tranakcji faktoringowej

• Faktoring nie ogranicza się do cesji wierzytelności, gdyż wówczas jako czynność cywilno-prawna byłby przedmiotem opodatkowania od tej czynności cywilno-prawnej.

• Dla realizacji korzyści finansowych Faktoring musi być usługą finansową (a w związku z tym objęty podatkiem VAT ze stawką „zwolniony”)- konieczność wykonania co najmniej dwóch usług.

Uczestnicy transakcji faktoringowej-

1. Faktorant

• Dowolny podmiot gospodarczy zajmujący się sprzedażą towarów bądź usług- najczęściej mała bądź średnia firma.

• Do faktoringu nadają się zasadniczo wszystkie wierzytelności z wyjątkiem umów sprzedaży rzeczy przeznaczonych do użytku osobistego oraz takich, wobec których istnieje umowny bądź ustawowy zakaz rozporządzania na rzecz innych podmiotów.

• W praktyce wierzytelności sprzedawane w ramach faktoringu podlegają pewnym ograniczeniom:

• Krótkoterminowe (2tyg-kilka miesięcy)

• Od stałych kontrahentów faktoranta

• Wobec jednego dłużnika faktoranta nie przekraczające pewnej części sumy wierzytelności.

1. Faktor

1. Banki 19 udział w obrotach 40%

2. Firmy niebankowe 20 udział w obrotach 60%

1. Należące do grup kapitałowych 11

2. Zależne od bankow 8

3. Jednostka dominująca 1

1. Wśród firm niebankowych: w 14 większościowe udziały kapitału krajowego, a w 6 zagranicznego.

Najwięksi faktorzy w 2012r.

Wartośc wykupionych wierzytelności

Raiffeisen Bank 16,1 mld zł

Pekao Faktoring 13,0 mld zł

ING Commercial Finansce 11,4 mld zł

Coface Poland Factoring 9,0 mld zł

BRe Faktoring 7,2 mld zł

Silna koncentracja na rynku na 5 największych podmiotów świadczących

3. Dłużnik faktoringowy

• Podmiot zobowiązany do świadczenia pieniężnego z tytułu zakupionych towarów bądź usług

• Jest stroną transakcji, ale nie jest stroną umowy faktoringowej

• Po zawarciu umowy faktoringowej roszczenie wobez niego przechodzi z faktoranta na faktora.

Funkcje faktoringu

1. Funkcja finansująca- finansowanie działalności przedsiębiorstwa w drodze zaliczkowania przez firmy faktoringowe zakupionych od klientów faktur.

2. Funkcja gwarancyjna- firmy factoringowe przejmują od klientów ryzyko niezrealizowania wierzytelności (del credere)

3. Funkcja usługowa-firma faktoringowa bierze na siebie czynności z wiązane ze ściąganiem wierzytelności oraz oferuje szereg usług dodatkowych.

Przebieg postępowania factoringowego- faza wstępna

1. Badanie przez firmę faktoringową wiarygodności kredytowej klienta factoringowego:

• Zdolność do podejmowania czynności prawnych

• Sytuacja finansowa

• Informacje o odbiorcach i współpracy z nimi

2. Badanie zdolności płatniczej i sytuacji majątkowej dłużnika factoringowego.

1. Zawarcie umowy faktoringowej.

Przebieg postępowania factoringowego- faza zasadnicza

1. Przekazanie przez klienta firmie faktoringowej odpowiednich dokumentów: umów handlowych, potwierdzenia zobowiązań przez dłużnika, faktur.

2. Przeprowadzenie przez faktora analizy wypłacalności dłużnika i podjęcie decyzji o nabyciu faktur oraz limicie kwoty przejmowanych wierzytelności.

3. Zaliczkowanie w ramach przyjętych limitów zakupionych faktur w wysokości 80-90% wierzytelności.

4. Skorzystanie klienta z zaliczki w dogodnym dla niego momencie

5. Skorzystanie przez klienta factoringowego z pozostałych 10-20% po dokonaniu pełnej płatności przez dłużnika.

Schemat transakcji faktoringu

Dostawca faktorant 1. Towar usługa Odbiorca- dłużnik

2 kopia faktury

3 zaliczka

4 monitoring

6 raporty i rozliczenia 5 zaplata